Ferenc Liszt – przedstawiciel muzyki węgierskiej

Ferenc Liszt – przedstawiciel muzyki węgierskiej

1. Cele lekcji

Zapoznanie uczniów z postacią węgierskiego kompozytora, Franciszka Liszta. Przedstawienie

najważniejszych faktów z życia kompozytora oraz omówienie jego dzieł będących przykładem muzyki romantycznej. Przedstawienie stylistycznych cech charakterystycznych dla twórczości Liszta.

Omówienie wpływu kompozytora na muzykę późniejszych epok. Wysłuchanie wybranych utworów.

Dokonanie muzycznej analizy dzieł.

b) Umiejętności Uczeń potrafi:

Omówić życie Franciszka Liszta.

Przedstawić znane dzieła Franciszka Liszta.

Przedstawić najważniejsze dzieła i gatunki uprawiane przez Franciszka Liszta oraz je omówić.

Rozpoznać fragmenty wysłuchanych utworów oraz je nazwać.

Wskazać stylistyczne cechy charakterystyczne dla twórczości Franciszka Liszta.

2. Metoda pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna. Analiza muzyczna – praca w grupach.

Forma ćwiczeniowa.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik – Gwizdalska D., Historia muzyki cz.1,Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2006

2. Stanowisko do odtwarzania płyt.

3. Nagranie utworów Franciszka Liszta:

 Poemat symfoniczny Tasso.

 Sonata h-moll.

4. Karta pracy ucznia

5. Partytury wyżej wymienionych utworów.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności.

2. Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby, z trzech ostatnich lekcji.

3. Podanie tematu do zeszytu.

(10 min)

b) Faza realizacyjna

1. Metodą opisu, przedstawienie postaci Franciszka Liszta. Omówienie najważniejszych faktów z życia kompozytora.

 Notatka:

Franciszek Liszt (1811-1886 rok)

Liszt uważany jest za najwybitniejszego kompozytora węgierskiego. Urodził się w 1811r. w Riding, koło Sopran. Pierwsze etap edukacji muzycznej rozpoczął pod okiem ojca, a następnie w latach 1822- 23, pobierając prywatne lekcje w Wiedniu. Już jako dwunastolatek koncertował, ciesząc się sławą wybitnie uzdolnionego pianisty. Później wyjechał do Paryża, gdzie, w przerwach w koncertowaniu, pobierał lekcje kompozycji od Ferdynanda Paera, twórcy włoskich oper oraz Antona Reicha, kompozytora i teoretyka muzyki. Dwunastoletni pobyt w Paryżu pozwolił Lisztowi poznać wielu wybitnych przedstawicieli sztuki i kultury, począwszy od kompozytorów, takich jak: Hector Berlioz czy Fryderyk Chopin, poprzez pisarzy, nowelistów i poetów, takich jak: Victor Hugo, Alphonse de Lamartine czy Felicite Lamennais. Szczególnie przyjaźń z dwoma ostatnio wymienionymi osobami, silnie wpłynęła na późniejszą twórczość Węgra.

W latach 1839-1847, Liszt podróżował po Europie, od Lizbony po Moskwę, od Dublina po Istambuł, co wpłynęło na uzyskanie przez niego światowego rozgłosu. Wykorzystywał swoją reputację

doskonałego pianisty oraz kompozytora, angażując się w realizację takich przedsięwzięć, jak np.

zbiórka środków na budowę pomnika upamiętniającego postać Beethovena. W 1847 roku porzucił karierę wirtuoza gry na fortepianie, publicznie występował już tylko przy wyjątkowych okazjach. W latach 1848-61 był dyrektorem muzycznym na dworze weimarskim, gdzie zajmował się zarówno interpretacją dzieł wybitnych, współczesnych mu kompozytorów, jak i grywał własne utwory.

Przygotowywał opery Wagnera, Beriloza i Verdiego; uczył też awangardowych muzyków niemieckich, przez co uznaje się go za twórcę, tzw. Nowej Szkoły Niemieckiej. W 1861 roku Liszt opuścił Weimar, by przenieść się do Rzymu, na 10 lat. Studiował tam teologię i nawet otrzymał niższe święcenia kapłańskie. Po roku 1871 swoje życie dzielił między Rzym, Weimar i Budapeszt, kontynuując pracę jako dyrygent, nauczyciel, kompozytor i promotor muzyki Wagnera. Zmarł w Bayreut, w Niemczech, 31 lipca 1886 roku, w czasie odbywającego się tam Festiwalu Wagnerowskiego.

2. Metodą opisu, przedstawienie najważniejszych dzieł Franciszka Liszta. Omówienie stylistycznych cech charakterystycznych dla twórczości kompozytora.

 Notatka:

Twórczość Franciszka Liszta:

- 13 poematów symfonicznych,

- dwa koncerty na fortepian i orkiestrę,

- etiudy koncertowe na fortepian solo (m.in. Poszumy leśne i Pląsy gnomów), - 19 rapsodii węgierskich (m.in. Rapsodia XV, tzw. Marsz Rakoczego), - Oratoria (Legenda o św. Elżbiecie i Chrystus),

- Msze (m.in. Msza Ostrzyhomska, Missa choralis, Requiem), - Psalmy,

- 82 pieśni (w tym w wersjach na fortepian solo, m.in. znane Marzenia miłosne), - liczne transkrypcje fortepianowe dzieł innych kompozytorów,

- fantazje na tematy z oper W.A. Mozarta, G. Verdiego, R. Wagnera (Liszt poprawił także warstwę instrumentalną koncertów Chopina).

3. Wysłuchanie poematu symfonicznego „Tasso”. Dokonanie muzycznej analizy utworu. Praca w grupach.

(25 min)

c) Faza podsumowująca

Wysłuchanie „Sonaty h-moll” Franciszka Liszta.

Zapisanie notatki do zeszytu.

(10 min)

5. Bibliografia

1. Ekiert J., Bliżej muzyki. Encyklopedia, wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1994 2. Gwizdalska D., Historia muzyki cz.1, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2006

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji pt. Ferenc Liszt – przedstawiciel muzyki węgierskiej.

b) Zadanie domowe