Marzena Dembek
9 788362 137688
ISBN 978-83-62137-68-8
M ój sł ow ôr z
Mój słowôrz Mój słowôrz
okladka_Moj slownik_Layout 1 13-11-25 12:35 Page 1
2
Macéj je knôpã, chtëren wiedno lubił wanożëc. Pò nocach snił i rojił ò nadzwëczajnëch rézach do daleczich krajów.
Jedny nocë zjawia sã ù niegò wróżka Anka. Òna ùniosła zaczarzoną różdżkã i nad jegò łóżkã zaczãłë wirowac dwadzese kùgle. Òdnądka to òne pòmôgałë zjiscëc jegò rojenia.
Mòże i Të chcesz wëbrac sã w cekawą rézã, w jaką weznie Cebie wróżka Anka?
3
przëwitanié!
. . . .4-5 abecadło
. . . .8-9
kòlorë/sztôłtë
. . . .10-13 lëczbë
. . . .14-15
czas
. . . .16-19 cało
. . . .20-21
rodzëzna
. . . .22-23 bùdink
. . . .24-29
jestkù
. . . .30-33 brzôd ògardowizna
. . . .34-35
òbleczenié
. . . .36-39 wësziwczi
. . . .40-41
swiãta
. . . .42-47 môle
. . . .48-49
szkòła
. . . .50-51 nôtëra
. . . .52-59
rozegracjô
. . . .60-63 warczi/zajmë
. . . .66-67
procëmnotë
. . . .64-65 karta/ przewòzënk
. . . .68-71
spisënk zamkłoscë
4
przëwitanié
Witôjże!
Jô sã zwiã Anka, a Të ?
Jô móm 120 lat.
A të jak jes stôri?
Dobri Dzéń!
Mòje miono je Macéj.
Jô môm 8 lat.
5 Jak sã miéwôsz?
Do ùzdrzeniô!
Witóm serdeczno!
Tej jidzemë dali.
Jô mieszkóm na Zómkòwi Górze
Tedë jo!
A gdze Wastnô mieszkô
(Wë mieszkôce)?
grzecznoscowé zwrotë
6
Bóg zapłac!
Bòże przeżegnôj / Pòkrzésnégò!
Anka: Co rzeczesz, czej dostóniesz òd kògòs bómka?
Macéj: „Dzãkùjã!” abò "Bóg zapłac!".
A żelë ùzdrzita kògòs przë robòcë, tej co rzeczeta?
Dzãkùjã! Przeprôszóm!
Proszã!
7
Bòże pòmagôj!
Bóg zapłac!
8
aùto krôsniã krąg bala cëbùla danka elektrik farwa grable harfa mòdri jigła kąter lës
miech norda kóń
drewno òkò
łëczk bótë
9
plëta knôp
rëba
skôrb tata róbzak ùchò
wãbórk cyrk zesel
chléb czôpk dzëk
rzéka szur
żôga
dżôd
abecadło
10
żôłti jasnozelony zelony biôłi
czôrny lilewi jasnolilewi apfelzynowi
mòdri jasnomòdri cemnomòdri różewi
czerwiony szari bruny cemnoszari
Anka: Òbacz le, jaczé te Kaszëbë są fejn. Wiele wkół nas je farwów! Przëzdrzë sã w górã! Co tam widzysz?
Macéj: Jo, mie sã tu baro widzy!! W górze mómë mòdré niebò!
Kòmù z waji téż sã widzą Kaszëbë?
11
kòlorë
12
Anka: Jaczé są farwë kaszëbsczégò wësziwkù?
Macéj: Tam są. Widzã je!
13
farwë/sztôłtë
prostonórt
kòło
trzënórt serce
gwiôzda
kwadrat
14
Anka: Do wiele të pòtrafisz rechòwac?
Macéj: Do sto!
Kùli wòjarzów je na òbrôzkù?
jednôsce . . . .11
dwanôsce . . . .12
trzënôsce . . . .13
sztërnôsce . . . .14
piãtnôsce . . . .15
szestnôsce . . . . .16
sétmënôsce . . . .1
òsmënôsce . . . . .1
dzewiãtnôsce . . .1
dwadzesce . . . . .2
trzëdzesce . . . .3
sztërdzesce . . . .4
15
lëczbë
.17
. .18
. .19
.20
.30
.40
piãcdzesąt . . . .50 szescdzesąt . . . .60 sétmëdzesąt . . .70 òsmëdzesąt . . . .80 dzewiãcdzesąt .90 sto . . . .100
1 jeden
2 dwa
3 trzë
4 sztërë 5 piãc
6 szesc
7 sédem/sétmë
8 òsem/òsmë
9 dzewiãc
10 dzesãc
st ëc zn ik gro miczn ik strëmian
nik łżë kw iat
m ô j
cz w er c iń lë c piń élni z
k wni sé
k ruj an
lës pa to ik dn m /s ta ù
n
g ò d ni k
zy m k
lat o
sé je ń
zë ma
16
17
Anka: Të pewno wiész, kùli mómë miesąców? Pòwiédz mie, w jaczim Të sã ùrodzył?
Macéj: W maju.
A w jaczim miesącu Wa sã ùrodzëlë?
czas
stëcznik
1
pòniedzôłk
stëcznik
wtórk 2
stëcznik
strzoda 3
stëcznik
4
czwiôrtk
stëcznik
piątk 5
stëcznik
sobòta 6
stëcznik
7
niedzela
18
pòrénk
dopôłnié
òprzepôłnié/pôłnié
pòpôłnié
noc
cządë dnia
wieczór
czas
wiertel do sódmi
gòdzëna
19
pół jednôsti
dwanôstô
wiertel pò trzecy pò pôłnim
wiertel pò szósti wieczór
wiertel do dwanôsti w nocë
Anka: A terô pòj, pòkôżã cë, co dzys robiło jedno dzéwczã, chtërno znajesz.
Macéj: Ooo! Iza!
20
łësëna nos
jãzëk zãbë
głowa
òkò gãba
łokc brzëch pãpk
kòlano
stopa
szëja/kark
remiã cało
ùchò włosë
plecë rãka
pôlc
Anka: Pòrechùj, wiele dzecë mają wszëtczich pôlców?
Macéj: Sztërdzescë.
21
22
mëma
córka prastarka
prastark
dzeckò
półbrat
wùja
Anka: Twòjã sostrã Izã jô znajã. A môsz jesz jaczich półbracynów abò półsostrë?
Macéj: Jô móm półsostrã Sławinã i półbrata Jónka.
półsostra
tatk
23
rodzëzna
syn
knôp dzéwczã białka chłop
cotka
wnëk stark
starka
24
Macéj: A terô jô cos Wami Ankò, pòkôżã.
To je mòja chëcz.
Anka: Wejle! Môsz fejn bùdink.
A terô ùważ!
Czë Macéj mô doma kòło? Żlë jo, to gdze òn je trzimie?
góra/pòdùstrzech
kùchniô
sklep
wichódk
kąpnica
paradnica
pòdłoga
jizba
25
bùdink
dak
dwiérze trapë
scana
pòsowa dóm
òkno
26
balika
rãcznik
szczoteczka
mëdło
szampón pasta
kran
/łónk grzebiéń
szpédżel/zdrzadło
Anka: A to je mòja chëcz. Jak Cë sã tu widzy?
Macéj: Baro fejn! Pò prôwdze mieszkôce na górze?
A jak wama sã widzy chëcz wróżczi Anczi?
Jak mëslisz, co mòże òbaczëc, czej sã je na samim czëpie górë?
27
bùdink/jizba
zófa pòlëca
wëscélôk
gardina
sztora/zawiesëna zesel
zdrzélnik
zédżer lãpa
ksążczi
28
panewka grôp riwka
lodownica/ lodówka zmiwarka /zmiwôk
stół
délëk
stółk
wëléwk/ zléw
zachë/ méble
gazowi blacyk/
gazowô platka
29
bùdink/kùchnia
łëżka widlëca/ gafla nóż łëszeczka skło / sklónka talérz talérzëk
taska
statczi
jôdné nôrzãdza
Anka: A terô pòj, jidzemë do kùchni.
Macéj: Jo, jidã! Përznã jem zgłodniôł.
Wa téż?
30
chléb
mlékò wòrzta
arbata
kòłôcz sér
cëczer
masło
31
jestkù
32
Anka: Tej pòj, zjémë òbiôd. Co bës chcôł zjesc?
Macéj: Jô móm chãc na brzadową zupã.
A co Wa bë chcelë zjesc dzys na pôłnié?
renik/pòkrzésnik/ frisztëk pòdpôłnik
pôłnié
pòdwieczórk wieczerza
môltëchë
33
pòtrawë
młodzowi kùch
pùrcel/pączk prażnica
brzadowô zupa
salôtka
kòtlet fritczi
jestkù
34
malëna krëszka jabkò
apfelzyna / pòmarańcza
wisznie slëwë
pòtrôwnica
jagòdë
swiãtojanczi
cëtróna BRZÔD
Anka: A terô pòj, jidzemë do Krómù Sławinë. Òbaczã, czë dobrze sã znajesz na tim, co je brzadã, a co ògardowizną.
Macéj: Jô je richtich pòznóm, òbaczisz.
bananë
gùrka 35
kapùsta
radiska /rzodkewka
ÒGARDOWIZNA
salôta
czwikła
marchew
piotrëszka bùlwë szabelbón
cëbùla bania
kwiatnik
brzôd i ògardowizna
36 36 36
2
3
4
6
2
8
11
1
3
Macéj: To je naji jizba – Izë i mòja.
Anka: Môta tu përznã pòrozwaloné, hihi.
A jak Wa môta ù se w jizbach?
37
1
5
7
14
9
10
12
13
òbleczenié / ruchna
3
3
38
ÒBÙCÉ
7
4
13
2
2
3
1
9
11
12
mùca/
czôpka
lëtewka
krótczé bùksczi
taszka rãkawice
bùksczi
szlips
stréfle
bùksë
kùrtka
òkùlôrë / brële
kléd/sëkniô
zôùsznice
39
ÓBSTROJËNCZI
òbleczenié/ruchna
2
4
3
10
8
8
1
liwk/westa gùz/knąpa
pôcórczi blewiązka, szléfa
wãps/cwéter
nôrãcznica/
branzoletka pasyk
bótë pierscéń/piestrzéń
14
kòszla
40
zelony jasnomòdri czerwiony mòdri żôłti cemnomòdri czôrny
41
wësziwk
jaskùlczé òczkò
mòdrôk
zwònuszczi
gwiôzda
niezabôtka pãczk
pawié òczkò
płomiszk
rozeta
wiszenka tëlpa żuczk
kléwer
lelijô
Anka: Niedługò przińdą swiãta. Pòkôżã Cë fejn króm, gdze bãdzesz mógł kùpic darënczi.
Macéj: Jo! Bãdze fejn!
Co je brëkòwné, żebë wëszëc taczé snôżé kwiatë?
42 gwiôzdór szandara baba bòcón
kòzeł dżôd kòminiôrz
swiãta/gwiôzdka
43
44
rëbnô zupa brzadowô zupa czwikłowô zupa/ barszcz
òpłatk
Ewanieliô pierszô gwiôzdka
Anka: Jaczé swiãta barżi lubisz: Gòdë czë Jastrë?
Macéj: Jô wòlã Gòdë.
A Wa, chtërne swiãta wòlita?
danka
45 darënczi
Gòdë
czëp / szpëc swiéczczi
kùgle lińcuch
sankò pòd
tôflôkã/òbrëskã
46
rezurekcyjnô mszô
swiãcenié jedzeniégò farwienié jôjków
Anka: A môsz Mackù!
Macéj: Ò nié !
47
Jastrë
kòszik chòdzenié z dëgùsama
kùrczã
palma
barónk swiãconé
zajc
gniôzdo
48
49
môle
50
ksążka piórnik
krédczi bliwk/òłówk zesziwk
pisadło/grifel cyrkel
róbzak
lënijka
tôblëca/tôfla
farbczi
pańzel stãpczi nożiczczi kréda
stółk
łôwka
gùma
51
szkòła
szkòłownik/ùczéń
szkólnô
Anka: A terô do szkòłë. Co nôbarżi w szkòle lubisz robic?
Macéj: Hm no… Ùczëc sã, spòtikac sã z drëchama i drëszkama.
A Wa za co lubita szkòłã?
52
sztorm
dôka
Anka: Jô bãdã na Ce żdała na kùńcu ti rzéczi. Maceju, bôczë na wiodro. Wierzã, że dôsz radã przepłënąc tã rzékã. Pamiãtôj, że pò deszczu wiedno wińdze słuńce.
Macéj: Përznã móm strach. Ale dóm radã, no nié?!
A jak Wa mëslita, czë Macéj dô radã dotrzec do kùńca ti rzéczi?
53
nôtëra/roda
szlaga
grôd
mróz grzmòt
kòmùdno
sniég
54
Macéj: Dźãkùja Ankò wôrto bëło przepłënąc ta rzéka. Môsz prôwda pò deszczu wëszło słuńce juhuu!!
Anka: :)
55
nôtëra/roda
słuńce
gwiôzda
miesąc
tãga
blónë
pògòdowé
zjawiszcza na niebie
56
dzëk
pszczoła
skòczk trulôcz
bòcón kùkówka
kôłp
dzëdzón
zajc
sarna lës
wieszczówka/wewiórka
lëtewka /
gòdzynka
57
nôtëra/roda
mòtil
kątór
wieszczórka
Anka: Zdrzë, Maceju, wszëtczé ptôchë i jiné zwierzãta, w tim płazë i gadë, jidą Ce przëwitac, bò ùczëłë ò twòji dzyrskòscë.
Macéj: Bóg zapłac, Ankò, tak baro sã z tegò ceszã.
58
Anka: Môsz tu kôrtã. Dzãka ni bãdzesz wiedno wiedzôł, gdze jes i czegò chcesz szëkac.
Macéj: Wiedno jem chcôł miec taką kôrtã. Dzãkùjã.
59
nôtëra/roda
niezabôtka
jeżëna
jagòda
pòtrôwnica
dąb brzózka chójka dana
prôwdzywczi peprlëszczi pòtrus kòzlôk/
brzezan
gãsé grzëbë pãpk
mòdrôk marzëbiónka
szczëka/szczipôk
bańtka/stôrnewka
pòmùchel òkùnk
mòrénka/brzóna
slédz
60
Macéj: Zdrzëta le! Lecy!
Anka: Wejle jo.
lodë namiot
kùlôk
bińdówka / zybówka
latawc
délokùlôk
61 grabelczi
czôłen
wãbòruszk
karasela
p iôskòwnica
rozegracjô
ùlubioné zajãcé
62
klocczi
bala
pùpa
miedwiédzk
miecz zbrojô
bana aùto
aparat
do òdjimniãców/ fòtograficzny
Anka: Czej bãdzesz jachôł w rézã, tej co Cë nôbarżi bãdze pòtrzébné?
Macéj: Hm, dëtczi, òdtwôrzôcz mp 3 do słëchaniô bôjków pò drodze, tasza z lómpama, aparat do robieniô òdjimków.
Jak Wa jedzeta w rézã, tej co bierzeta ze sobą?
63
ùlubioné zajãcé
wòzyk kómpùter
cyfrowô kamera
miészk dëtczi
òkùlôrë 3 D kòmórka
òdtwôrzôcz mp 3
64
kùchôrz spiéwôczka
aktórka inżinier
Anka: Jô òd dzecka wiedno chcała òstac wrôżką, a kògùm të chcesz òstac w przińdnoce?
Macéj: Jesz nie wiém do kùńca. Mòże gazétnikã, bò wnenczas bëm mógł òpisac to, co jem widzôł na swòjich wano- gach. A mòże inżinierã?
Kògùm Wa bë chcała òstac?
65
warczi/zajmë
szandara/ pòlicjant
gbùr
66
Anka: Macéj, zdrzë, ha, ha, ha!
Macëj: Jo, jô pãknã zarô ze smiéchù, ha, ha, ha!
môłi – wiôldżi chùdô – grëbô
biédny – bògati
67
procëmnoscë
mòkrô – sëchô
piãknô – strasznô
mòcny – słabi
68
69
przewòzënk
stronë swiata
pôłnié zôpôd/
zôchód
pòrénk/
wschód norda/północ
Anka: Tuwò môsz drëgą kôrtã, żebës nigdë nie zabłądzył, a jak bãdzesz chcôł jachac dali w rézã, tej jedz do Kanadë, bò tam są téż dobri lëdze – Kaszëbi. Wróżka Shirley òprowadzy Ce pò henetnym swiece.
Macej: Ankò, ta kôrta wiedno bãdã miôł przë se. Jak bëm zabéł czasã, kògùm jem i skądka pòchòdzã, tej òna wiedno mie to przëbôczi.
70
aùto
żôglówc
kòło
motór
bana
bôt
briczka
71
przewòzënk
tramwaj
pasażersczi òkrãt
lotniô
strażacczé aùto treker
òkrãt
aùtobùs
trolejbùs
fliger
72
73 Maceju, ne kùgle są twòje. Czej
leno pòczëjesz chãc na przińdzenié nazôd do jaczégòs placu naji rézë, tej wez do rãczi pasowną kùglã, a letëchno przeniesesz sã tam, gdze chcesz.
Të ju wiész, że abë wanożëc – je wôrt ùczëc sã jãzëków.
Te kùgle są magicznyma
nôrzãdzama do pòznaniô jãzëka.
Dobrze, żes zaczął òd tegò, co Cë je nôblëższé.
Pamiãtôj ó tim, że kòżdi wanożnik
mô blisczi sercu dodóm, do jaczégò
mòże wiedno przińc nazôd.
74
Pòmëslë, do jaczégò môla rézë të bë miôł chãc duńc z Macéjã nazôd?
Zapiszë i namaluj.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
