1 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII : 1 EKONOMICZNE MYŚLENIE
Z1. Na rysunku przedstawiono krzywą możliwości produkcyjnych firmy wytwarzającej dobra A i B:
Odpowiedź na poniższe pytania:
1. Firma wytwarza A max dobra A. Jaką ilość dobra B może maksymalnie wyprodukować?
2. Firma wytwarza maksymalną ilość dobra B. Jaki koszt alternatywny ponosi?
3. Które kombinacje wskazują na produkcję jednorodną?
4. Które kombinacje wskazują na produkcję zróżnicowaną?
5. Firma wytwarza kombinację „b”. Jaki jest koszt alternatywny produkcji dobra A?
6. Firma wytwarza kombinację „d”. Jaki jest koszt alternatywny produkcji dobra B?
7. Firma początkowo wytwarza kombinację „c” a następnie zmienia ją na kombinację „a”.
Jaki jest koszt alternatywny podjęcia takiej decyzji?
8. Firma początkowo wytwarza kombinację „c” a następnie zmienia ją na kombinację „d”.
Jaki jest koszt alternatywny podjęcia takiej decyzji?
9. Firma wytwarza kombinację dóbr odpowiadającą punktowi „f”. Jaki dodatkowy koszt alternatywny musi ponieść chcąc zwiększyć produkcję dobra A do ilości A1?
10. Która kombinacja jest nieosiągalna przy dostępnych zasobach, poziomie organizacji i technologii?
Z2. Krzywa możliwości produkcyjnych dana jest równaniem: Y= 200 – 4X Uzupełnij zdania:
a) Krzywa możliwości produkcyjnych jest opisana funkcją ………..… zatem koszt alternatywny zwiększenia produkcji dobra X lub Y o każdą kolejną jednostkę jest ………
b) Krańcowa stopa transformacji dobra X w dobro Y jest ……… i wynosi │MRTXY│=……. . Oznacza to, że aby wytworzyć dodatkową jednostkę dobra Y trzeba zrezygnować z …….. jednostek dobra X. Jeśli producent będzie produkował 50Y to będzie mógł jednocześnie wytworzyć ……X. Gdy zwiększy produkcję dobra Y do 100 to wytworzy ……. X. Zatem koszt alternatywny takiej decyzji wynosi ………..
c) Krańcowa stopa transformacji dobra Y w dobro X jest ……… i wynosi │MRTYX│=……. . Dodatkową jednostka dobra X wymaga rezygnacji z …….. jednostek dobra Y. Jeśli producent zdecyduje się na produkcję jednorodną i będzie wytwarzał tylko dobro X to poniesie koszt alternatywny równy utracie ……….
e B2 B3 BMAX
d b
c a
g A MAX
A 1
A 2
A 3
B1
f
2 Z3 Możliwości produkcyjne firmy w zakresie produkcji dóbr X i Y przedstawia poniższa tabela:
Dobro X 0 1 2 3 4 5 6 7
Dobro Y 70 68 65 60 52 40 23 0
│MRTYX│ 1. Uzupełnij tabelę
2. Podkreśl właściwą odpowiedź:
KMP jest [wklęsła, wypukła, stała], bo krańcowa stopa transformacji jest [rosnąca, malejąca, stała].
3. Oblicz koszt alternatywny wytworzenia:
a) trzeciej jednostki dobra X ……….
b) piątej jednostki dobra X ………... . c) siódmej jednostki dobra X ……….
d) trzech jednostek dobra X ……….
e) czterech jednostek dobra X……….
f) pięciu jednostek dobra X ………
g) sześćdziesięciu jednostek dobra Y ………..
h) czterdziestu jednostek dobra Y………
i) maksymalnej ilości dobra Y………
4. Oblicz koszt alternatywny wzrostu produkcji:
a) dobra X z 2 do 4 jednostek ………
b) dobra X z 1 do 6 jednostek ………
c) dobra X z 3 do 7 jednostek ………
d) dobra Y z 23 do 65 jednostek……….
e) dobra Y z 40 do 68 jednostek……….
f) dobra Y z 52 do 70 jednostek……….
5. Określ, która z kombinacji dóbr:
I) w pełni i efektywnie wykorzystuje zasoby przy danej technologii II) nie w pełni lub nieefektywnie wykorzystuje dostępne zasoby
III) przy danej ilości zasobów, obecnej technologii i organizacji jest nieosiągalna a) 3X i 60Y ………
b) 4X i 42Y………
c) 6X i 32 Y ……….
d) 3X i 52Y ………….…….
e) 4X i 65 Y……….
Z4 Możliwości produkcyjne kraju w zakresie produkcji dóbr X i Y przedstawia poniższa tabela:
1. Uzupełnij tabelę:
2. Podkreśl właściwą odpowiedź:
KMP jest [wklęsła, wypukła, stała], bo krańcowa stopa transformacji jest [rosnąca, malejąca, stała].
3. Koszt alternatywny:
a) wzrostu produkcji z 2 do 3 jednostek X wynosi ………..
b) trzeciej jednostki X wynosi ……….
c) pięciu jednostek dobra X wynosi ……….
Dobro X 0 1 2 3 4 5
Dobro Y 14 5 0
│MRTYX│ - 7 5 3
3 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII : 2 RYNEK
1. Zgodnie z prawem popytu wzrost ceny dobra X, ceteris paribus, spowoduje:
a) spadek popytu na dobro X;
b) wzrost popytu na dobro X;
c) spadek wielkości popytu na dobro X;
d) wzrost wielkości popytu na dobro X.
2. Które zdarzenia wpłyną bezpośrednio na wzrost popytu na dobro X (zakładamy, że X jest dobrem normalnym):
a) spadek ceny dobra substytucyjnego;
b) wzrost ceny dobra substytucyjnego;
c) spadek ceny dobra komplementarnego;
d) wzrost ceny dobra komplementarnego;
e) spadek kosztów produkcji dobra X;
f) wzrost ceny dobra X;
g) spadek ceny dobra X.
3. Przedstaw graficznie sytuację na rynku dobra X:
a) po znacznym wzroście ceny dobra komplementarnego;
b) po znacznym wzroście ceny dobra substytucyjnego;
4. Jak zmieni się cena oraz wielkość popytu i podaży dobra X w punkcie równowagi rynkowej w wyniku zaistnienia zmian popytu i podaży podanych w tabeli?
a) Zilustruj graficznie poszczególne przypadki.
b) Zmiany w zakresie ceny i ilości równowagi wpisz w tabelę, przyjmując następujące oznaczenia:
↑ — wzrost, ↓ — spadek, ? — niemożność jednoznacznego określenia zmian.
D ↓ D ↑
S ↑ P X P X
S ↓ P X P X
5. Przyjmując następujące oznaczenia: ↑ — wzrost, ↓ — spadek, ? — niemożność jednoznacznego określenia zmian w każdym z poniższych przypadków określ, czy mamy do czynienia z działaniem prawa popytu, czy działaniem prawa podaży?
D ↓ D ↑
S const.
S ↓ S ↑
D const.
4 6. Popyt i podaż opisane są równaniami: X = 18 - 4P, X = -3 + 3P.
a) Oblicz cenę równowagi rynkowej.
b) Jak zmieni się wielkość popytu i podaży rynkowej przy wprowadzeniu ceny minimalnej na poziomie 4 j.p.
Określ charakter i wielkość powstałej nierównowagi rynkowej.
c) Jak zmieni się wielkość popytu i podaży rynkowej przy wprowadzeniu ceny maksymalnej na poziomie 2 j.p. Określ charakter i wielkość powstałej nierównowagi rynkowej.
d) Jak zmienią się wydatki konsumentów na dobro X, jeżeli jego cena wzrośnie?
e) Oblicz wartość różnicy między wielkością popytu i podaży przy wprowadzeniu ceny minimalnej P = 4 j.p. oraz określ rodzaj powstałego stanu nierównowagi.
f) Jak można uzasadnić celowość ograniczania swobody działania mechanizmu rynkowego poprzez wprowadzanie cen minimalnych lub maksymalnych?
g) Wyjaśnij sens ekonomiczny oraz oblicz wielkość nadwyżki konsumenta i nadwyżki producenta dla warunków równowagi.
h) Oblicz elastyczność cenową popytu w punkcie równowagi rynkowej.
i) Oblicz elastyczność cenową podaży w punkcie równowagi rynkowej.
7. Które z poniższych zdarzeń mogłyby wywołać dodatnie nachylenie krzywej popytu:
a) Wzrost ceny chleba i wzrost wielkości popytu na chleb.
b) Wzrost popytu na napoje chłodzące w czasie upału.
c) Spadek ceny dobra, którego konsumpcja stanowi wyróżnik pozycji społecznej.
d) Wzrost wielkości popytu na akcje pomimo wzrostu ich cen.
e) Wzrost konsumpcji danego dobra spowodowany spadkiem jego dostępności wywołanym wzrostem ceny.
f) Spadek wielkości popytu na dane dobro wywołany wzrostem jego ceny.
8. Popyt i podaż opisują następujące funkcje: Xd = 20 - 2P oraz XS = - 4 + 2P, Oblicz cenę i wielkość
równowagi rynkowej. Wykreśl krzywe popytu i podaży. Zaproponuj poziomy ceny minimalnej i maksymalnej oraz określ wielkość transakcji rynkowych w obu przypadkach.
5 9. Ustal wpływ niżej wymienionych zjawisk na sytuację na poszczególnych rynkach:
1. rynek cukru produkowanego w USA
Wydarzenie: Rząd USA ogranicza kwotę importową cukru.
W rezultacie nabywcy cukru, tacy jak np. wytwórnie słodyczy, są zmuszeni do zakupu cukru od amerykańskich producentów.
2. rynek słodyczy
Wydarzenie: Wskutek protekcjonizmu na rynku cukru jego cena wzrasta.
3. rynek kukurydzy
Wydarzenie: Z powodu polityki podtrzymywania ceny cukru producenci napojów przechodzą na zastosowanie syropu z kukurydzy o wysokiej zawartości fruktozy.
4. rynek cukru na Karaibach
Wydarzenie: Z powodu zmniejszenia eksportu cukru do USA spada produkcja cukru na wyspach.
5. rynek niewykwalifikowanej siły roboczej na Karaibach Wydarzenie: Plantatorzy cukru ograniczają uprawę trzciny
cukrowej i zamykają cukrownie.
6. rynek marihuany na Karaibach
Wydarzenie: Z powodu spadku popytu na trzcinę cukrową na Karaibach plantatorzy trzciny, w poszukiwaniu dochodu, zaczynają uprawiać marihuanę.
7. rynek niewykwalifikowanej siły roboczej w USA Wydarzenie: Wysokie bezrobocie na Karaibach zmusza robotników zwalnianych z plantacji i cukrowni do nielegalnej emigracji do USA.
8. rynek soi produkowanej w USA
Wydarzenie: Wyższe ceny cukru skłoniły farmerów
do uprawy trzciny cukrowej, buraków cukrowych i kukurydz
6 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII : 3 ELASTYCZNOŚĆ
1. Uzupełnij tabelę określając rodzaj popytu dla poszczególnych wartości współczynnika elastyczności cenowej popytu:
2. Na podstawie poniższego rysunku uzupełnij tabelę wpisując wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu w poszczególnych punktach na krzywej D.
3. W wyniku wzrostu ceny dobra X, ceteris paribus, z 2 j.p. do 3 j.p. konsument zmniejszył miesięczne spożycie dobra z 5 szt. do 2 szt.
1.Oblicz wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu na to dobro oraz określ rodzaj popytu.
2. Określ wpływ analizowanej zmiany ceny na wydatki konsumentów oraz przychody producentów.
3. Jaką metodę pomiaru elastyczności (punktową/łukową) przyjąłeś i dlaczego?
4. Dlaczego wiedza na temat wartości współczynnika elastyczności cenowej popytu jest ważna dla producenta?
5. Załóżmy, że wyniku wzrostu ceny dobra X, ceteris paribus, z 2 j.p. do 3 j.p. konsument zmniejszył
miesięczne spożycie tego dobra z 5 szt. do 4 szt. Oblicz wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu na to dobro oraz określ rodzaj popytu.
punkty Edp Rodzaj popytu a
b c d e f
7 4. W wyniku wzrostu ceny dobra X z 4 do 6 j.p. konsument zmniejszył miesięczne spożycie tego dobra z 10 do 6 sztuk oraz zwiększył konsumpcję dobra Y z 24 do 30 sztuk.
a) Zakładamy, że krzywa popytu na dobro X jest prostoliniowa oblicz wartości współczynnika elastyczności cenowej popytu przy cenach: 4 i 6 j.p.
b) Oblicz wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu na dobro X dla podanej zmiany ceny.
Określ rodzaj popytu.
c) Oblicz wartość współczynnika elastyczności krzyżowej popytu na dobro X. Jakimi dobrami względem siebie są X i Y?
5. Na podstawie wartości współczynnika elastyczności dochodowej popytu Określ rodzaj dóbr.
a) Edi = -2 b) Edi = 2 c) Edi = 0,2
6. Dla każdej z poniższych funkcji podaży oblicz wartość Esp dla ceny 2 j.p. i dla ceny 4 j.p. Wykreśl te krzywe na układzie współrzędnych. Określ jak zmienia się wartość Esp wraz ze zmianą wielkości podaży na każdej z tych krzywych.
a) X = -4 + 5P b) X = 5P c) X = 4+5P
7. W salonie sprzedaży dealera Fiata miesięczna sprzedaż samochodów marki Seicento wyniosła 25 sztuk przy cenie 23 900 zł. Po zastosowaniu bonifikaty wynoszącej 2000 zł. miesięczna sprzedaż wzrosła do 35 sztuk.
Należy obliczyć elastyczność cenową popytu w badanym okresie na samochody Seicento.
8. W Castoramie sprzedawano miesięcznie 180 opakowań kleju do tapet, przy cenie rolki tapety laserowej 23 zł. Po podniesieniu ceny rolki tapety laserowej do 25,50 zł sprzedaż kleju spadła do 150 opakowań miesięcznie. Należy obliczyć elastyczność mieszaną popytu i określić siłę i charakter związku między tymi produktami.
9. W sklepie chemicznym w Katowicach w ubiegłym roku przeciętnie miesięcznie sprzedawano 145 opakowań 3-kilogramowych proszku Vizir. W bieżącym roku w tym samym sklepie miesięczna sprzedaż tego proszku wzrosła do 165 sztuk. Dochody gospodarstw domowych w tych latach w badanym rejonie kształtowały się na poziomie odpowiednio 950 zł/osobę i 1100 zł/osobę. Należy obliczyć elastyczność dochodową popytu.
8 10. Załóżmy, że funkcja popytu na dobro X wytwarzane przez monopolistę opisana jest równaniem x= 8- 2P Oblicz wartość współczynnika Edp dla ceny =3.
11. Funkcja popytu dana jest równaniem X= 18 – 2P. Oblicz wartość współczynnika Edp dla ceny =1.
12. Funkcja popytu na dobro X dana jest równaniem X= 8 – 2P. Oblicz wartość Edp dla ceny = 2
13. Funkcja podaży dana jest równaniem X= 8 + 2P. Oblicz wartość Esp dla ceny = 2
14. Funkcja podaży dana jest równaniem X= 80 +0,5P. Oblicz Esp dla ceny = 20.
9 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII: 5 TEORIA PRODUCENTA
l. Firma wytwarzająca produkt X zatrudnia w krótkim czasie tylko jeden zmienny czynnik wytwórczy A.
Uzupełnij tabelę.
2. Jeżeli produkt całkowity (TPP) wzrasta bardziej niż proporcjonalnie w stosunku do wzrostu skali zaangażowania czynnika zmiennego, to:
a) produkt przeciętny = maksimum,
b) produkt przeciętny < produktu krańcowego, c) produkt krańcowy = maksimum,
d) produkt przeciętny > produktu krańcowego
3. Rysunek pokazuje maksymalną produkcję dzięki zatrudnieniu różnej liczby pracowników i stałej ilości kapitału. Które stwierdzenia są prawdziwe?
a) APP jest maksymalny, gdy zatrudnienie wynosi OC b) MPP == APP, gdy zatrudnienie wynosi OB.
c) APP > MPP, gdy zatrudnienie zmienia się między OB i OC
d) Od poziomu zatrudnienia OC pracowników zaczyna działać prawo malejącej produktywności krańcowej.
4. Do wytworzenia 2 000 sztuk produktu wykorzystywanych jest 200 jednostek pracy i 500 jednostek kapitału.
Ceny zatrudnionych czynników
wynoszą odpowiednio: PL= 10 jp, PK= 20 jp. Produkt krańcowy pracy wynosi 100 sztuk, a produkt krańcowy kapitału 160 sztuk-
Czy zastosowana metoda wytworzenia 2 000 sztuk produktu jest najtańsza? Jeśli nie, doradź firmie dalsze postępowanie.
5. Producent wytwarza 600 sztuk dobra X i przeznacza 23jp na zakup kapitału i pracy, których ceny wynoszą odpowiednio 2jp i 5jp. Na podstawie tabeli znajdź najtańszą metodę produkcji 600 sztuk X.
ILOŚĆ
KAPITAŁU ILOŚĆ
PRACY
'PRODUKT KRAŃCOWY
KAPITAŁU PRODUKT KRAŃCOWY
PRACY
3 l 16 45
4 2 12 40
5 3 8 30
6 4 4 15
A 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
TPPa 1 17 29 29
MPPa 5 7 4 0,5
APPa 1,5
A B C
TPP
10 6. Prawda / Fałsz
a) Mapa izokwant to zbiór krzywych przedstawiających różne metody wytwarzania tej samej wielkości produkcji.
b) O położeniu izokoszty decydują ceny zatrudnianych czynników wytwórczych oraz możliwości finansowe firmy.
c) Zmiana relacji cen między nakładami spowoduje zmianę nachylenia izokwanty.
d) Najtańszą kombinację nakładów potrzebnych do wytworzenia określonej wielkości produkcji wyznacza punkt przecięcia izokoszty z izokwantą.
e) Można znaleźć tylko jedną najtańszą kombinację czynników produkcji pozwalającą osiągnąć dany poziom produkcji-
7. Każdy punkt izokwanty i izokoszty określa a) poziom TPP,
b) przychód całkowity firny,
c) kombinację ilości wykorzystywanych w procesie produkcji czynników produkcji, d) kombinację cen czynników produkcji,
e) koszt całkowity firmy.
8. Rysunek przedstawia sytuację pewnej firmy. Izokoszta TC1 oznacza całkowity wydatek firmy w wysokości 57 jp.
a) Wyznacz ceny nakładów A i B
b) Znajdź najtańszą kombinację nakładów A i B
c) Określ całkowity wydatek firmy opisany izokosztą TC2
d) Jakiej wielkości zatrudnienia obu czynników wymaga nowa metoda produkcji?
e) Co możesz powiedzieć o sytuacji firmy opisanej izokosztą TC3 ?
15,2
6,4
11,4
B A
20 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII : 5 KOSZTY
Zadanie 1
Uzupełnij poniższe zapisy:
TC = TFC + _____________ lub __________ * X AVC = _________/ X
AFC = ATC - ______________
TVC = TC - ______________ lub ___________*X ATC= __________/X
TFC = TC - ______________ lub ___________*X ATC = AFC + _____________
AVC = ATC- _______________
AFC = _________/ X
MC = ______/_______ lub ____________/___________
Zadanie 2
Wykorzystując znajomość powyższych zależności, dokonaj kalkulacji i uzupełnij tabelę.
X TFC TVC TC AFC AVC ATC MC
0 100 0 - - - -
1 25
2 15
3 154
4 44
5 21
6 65
Zadanie 3
Jeżeli przeciętny koszt produkcji jednostki wyrobu wynosi 20 j.p, produkcja wynosi 100 szt., a koszty stałe wynoszą 1000 j.p to:
a) koszt całkowity = 3000 b) przeciętny koszt stały = 20 c) całkowity koszt zmienny = 2000 d) przeciętny koszt stały = 10 e) koszt całkowity = 2000 Zadanie 4
Uzupełnij tabelę. Zakładamy warunki konkurenta doskonałego i równowagę.
PX X MR MC TR TC TVC AFC Wynik
ekon.
6 100 2 20
21 ZADANIE 5
P
X 0 1 2 3 4 5 6
TR 0 9 16 21 24 25 24
MR
TC 5 15 20 21 24 31 43
MC
1. Uzupełnij tabelę.
2. Dla X=3 ustal poziomy:
P= ……TFC= …… TVC= ……. AFC= …….AVC= …….ATC= ……….WE= ………
Zadanie 6
Na jaki wynik ekonomiczny wskazują podane niżej zapisy?
Lp. Relacja przychodów do kosztów w punkcie równowagi
Wynik ekonomiczny
1 P<ATC
2 P=ATC
3 P>ATC
4 ATC>P>AVC
5 TR=TC
6 TR=TVC
7 TR>TC
8 TR<TVC
Zadanie 7
Na podstawie tabeli opisującej kształtowanie się kosztu krańcowego dla kolejnych poziomów produkcji dobra X wyznacz:
a) minimalną cenę uzasadniającą kontynuacje produkcji w krótkim okresie analizy, b) przychód całkowity realizowany przy tym poziomie ceny,
c) wynik ekonomiczny w tym punkcie.
Zakładamy warunki konkurencji doskonałej.
X 0 1 2 3 4 5
TFC 20
MC - 50 10 6 14 30
Zadanie 8 Uzupełnij tabelę:
X TFC TVC TC AFC AVC ATC
4 100 15
22 Zadanie 9
Na podstawie rysunków uzupełnij tabelę:
Nr rysunku
X PX TR AR MR TFC TVC TC AFC AVC ATC MC
1 2
Zadanie 10
Wiedząc, że: TC=100, ATCmin= 5, TFC=20, uzupełnij tabelę:
X TVC AVC AFC MC
Zadanie 11
Wiedząc, że producent sprzedaje wyroby gotowe na rynku doskonale konkurencyjnym odpowiedz na poniższe pytania:
a) Po jakiej cenie producent będzie sprzedawać swój wyrób na rynku?
b) Ile sztuk wyrobu producent dostarczy na rynek?
c) Jaki jest wynik ekonomiczny producenta? (podaj wartość liczbową)
10
60 70 j.p.
100
MC ATC
MR
TR
50 300
100 200
20 40 60 80
2000 4000 6000
20 40 60 80
10 30 50
2
1 3 4 5 6
MC
ATC AVC S
D
rys. 1 rys. 2
j.p.
X X
23 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII : 6 KONKURENCJA DOSKONAŁA
1. Wykresy przedstawiają sytuację na rynku sezamków i w firmie „Agata”. Wiedząc, że rynek sezamków jest rynkiem doskonale konkurencyjnym wyznacz cenę za paczkę sezamków oraz wielkość produkcji
firmy„Agata”.
0 10 tys. paczek sezamków 0 1 tys. paczek sezamków
Rynek sezamków Firma „Agata”
Co się stanie, jeżeli zostanie wprowadzona:
a) cena minimalna na sezamki P1 = 7; b) cena maksymalna na sezamki P2 = 4 2. Wyznacz wielkości produkcji poszczególnych firm na rynku konkurencji doskonałej oraz podaj, ile wynosi wynik ekonomiczny w punkcie równowagi
a) firma „Darek” P = 5 b) firma „Kuba” P = 4 c) firma „Marcin” P = 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 X 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Y 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Z 3. Określ czy firma powinna zwiększyć czy zmniejszyć produkcję.
a) firma „Edyta” b) firma „Bogna” c) firma „Maciek”
P = 3, X = 6 P = 3, X = 3 P = 5, X = 7 P▲ P▲ P▲
0 1 2 3 4 5 6 7 8 X 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Y 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Z MC
ATC
P P
P P
P
1 1
1
MC
AVC MC
MC ATC
ATC AVC
ATC
1 1 1
MC MC MC
24 4. Popyt i podaż na rynku konkurencji doskonałej dane są równaniami:
XD = 500 – 100P i XS = 100P + 100.
Rysunek przedstawia koszty firmy działającej na tym rynku.
1) Nanieś na rysunek krzywą przychodu krańcowego firmy.
2) Oblicz, jaki wynik ekonomiczny osiąga firma przy optymalnym poziomie produkcji oraz zaznacz go na rysunku.
3) Zaznacz na wykresie krzywą podaży firmy 4) Oblicz, ile jest firm na rynku.
5) Opisz, jakich zmian można się spodziewać w długim okresie na rynku oraz co będzie się działo z wynikiem ekonomicznym firm działających na tym rynku
5. Wykres przedstawia sytuację firmy „Aneta”. Opisz osie i wykresy, a następnie na podstawie rysunku uzupełnij tabelę (1 kratka = jedna jednostka pieniężna lub 1 sztuka dobra X), przyjmując, że „Aneta” jest w równowadze.
Określ strukturę rynku, na którym funkcjonuje firma oraz oceń jej sytuację ekonomiczną X
P TFC TVC TC AFC AVC ATC TR AR WE ()
6. Podpisz osie i wykresy oraz zaznacz na rysunkach (dla punktu równowagi):
całkowity koszt zmienny (TVC) całkowity koszt stały (TFC) łączny koszt całkowity (TC)
przychód całkowity (TR) wynik ekonomiczny wynik ekonomiczny
ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII : 7 MONOPOL Zadanie 1
Ile powinien produkować i po jakiej cenie sprzedawać oraz jaki wynik ekonomiczny (oblicz go i zaznacz na wykresie)osiąga monopolista, jeżeli jego koszty kształtują się tak, jak pokazano na rysunkach, natomiast popyt rynkowy dany jest równaniem:
a) P = 5 – X b) P = 7 – X c) P = 3 – 0,5X
2. Popyt rynkowy dany jest równaniem: P = 8 – X, natomiast koszty monopolisty przedstawia rysunek. W jaki sposób powinien zmienić wielkość produkcji i cenę monopolista, jeżeli obecna cena i wielkość produkcji wynosi:
a) X = 4; P = 4 b) X = 2; P = 6 c) X = 3; P = 5
3. Poniższy rysunek przedstawia koszty pewnego monopolisty, produkującego dobro X (1 kratka to 1 j.p. lub 1 jednostka dobra X). Wiedząc, że popyt rynkowy na dobro X można opisać równaniem: P = 8 – X, wykonaj następujące polecenia:
1) Na tym samym wykresie przedstaw krzywą popytu i krzywą MR monopolisty,
2) Wyznacz wielkość produkcji, jaką powinien wytwarzać monopolista, jeżeli nie różnicuje cen oraz podaj cenę, po jakiej powinien sprzedawać swoje wyroby przy takiej wielkości produkcji;
3) Załóż teraz, że monopolista ma możliwość doskonałego różnicowania cen. Jaka będzie wielkość produkcji wynikająca z punktu równowagi? Po jakiej cenie monopolista sprzeda ostatnią jednostkę dobra X?
4) Podaj, ile wyniesie wynik ekonomiczny monopolisty w punkcie równowagi, jeżeli nie różnicuje cen oraz w przypadku doskonałego różnicowania cen.
MC MC
MC
ATC ATC
ATC
AVC AVC
AVC
MC MC MC
MC
ATC
Zadanie 4
Wykres przedstawia sytuację firmy „Rafał”. Opisz osie i wykresy, a następnie na podstawie rysunku uzupełnij tabelę (1 kratka = jedna jednostka pieniężna lub 1 sztuka dobra X), przyjmując, że „Rafał” jest w równowadze.
Określ strukturę rynku, na którym funkcjonuje firma oraz oceń jej sytuację ekonomiczną X
P TFC TVC TC AFC AVC ATC TR AR WE ()
Zadanie 5
Podpisz osie i wykresy oraz zaznacz na rysunkach (dla punktu równowagi):
całkowity koszt zmienny (TVC) całkowity koszt stały (TFC) łączny koszt całkowity (TC)
przychód całkowity (TR) wynik ekonomiczny wynik ekonomiczny
27 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII 8 KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA
Zadanie 1. Wykorzystując poniższe wykresy przedstawiające kartel na rynku dobra X wyznacz graficznie:
a) cenę kartelową
b) wielkość produkcji dla poszczególnych uczestników kartelu.
Zadanie 2. Monopolista stosujący segmentację rynku ze względu na elastyczność cenową popytu zatrudnia tylko jeden zmienny czynnik produkcji. Zakładamy, że dla każdej wielkości produkcji: MC=ATC=2j.p.
a) W którym segmencie elastyczność cenowa popytu jest większa dla każdego poziomu ceny?
b) Oblicz wynik ekonomiczny producenta w punkcie równowagi monopolisty.
8
4
0 10 20
Zadanie 4. Na rynku mieszkaniowym istnieje pojedynczy właściciel posiadający wszystkie mieszkania do wynajęcia. Krzywa popytu na te mieszkania opisana jest równaniem: Xd = 100-2P przeciętny koszt utrzymania mieszkania wynosi 20j.p. Zobrazuj graficznie sytuację właściciela mieszkań. Oblicz jego zysk gdy:
a) kieruje się zasadą maksymalizacji zysku
b) kieruje się maksymalizacją przychodu ze sprzedaży c) wyznacz funkcję P i MR
A
MC MC AR
Zadanie 3
Na układzie współrzędnych zaznaczono złamaną krzywą popytu oligopolisty oraz punkt A, którego współrzędne opisują aktualną cenę i wielkość produkcji dobra X w punkcie równowagi. Do jakiego poziomu może wzrosnąć MC, aby nie spowodowało to zmiany warunków zmiany producenta?
AR AR
28 Zadanie1
Grupa studentów z Wyższej Szkoły Hochsztaplerów sprzedaje po 65 zł kradzione samochody z Niemiec klientom z Krakowa (linia popytu X1= 60-0,4P1) i z Warszawy (linia popytu X2= 80-P2). Koszt krańcowy stanowi łapówka dla celnika, wynosząca 30zł za samochód. Porównaj zysk studentów różnicujących i nie różnicujących ceny.
Zadanie 2
Firma A, będąca producentem dobra X, nie jest wyłącznym dostawcą tego dobra na rynek. Załóż, że krzywa podaży dobra X pochodząca spoza firmy A oraz rynkowa krzywa popytu są takie jak na rysunku. Ustal poziom ceny, który pozwoli firmie A na maksymalizację zysku, jeżeli koszt krańcowy jest stały i wynosi 30j.p. i przyjęcie pozycji lidera cenowego.
160
140
120
100
S spoza firmy A 80
60 40
20
0 20 40 60 80 100 120 140 160 Zadanie 3
Rynkowe krzywe popytu i podaży przedstawiają równania : Xd = 20-2P i Xs= -1+P. Zakładamy, że na rynek planuje wejść duży producent (lider cenowy). Jego funkcję kosztów całkowitych opisuje równanie:
TC= 3X+2
a) Wyznacz cenę, którą narzuci lider cenowy na rynku optymalizując swój wynik ekonomiczny.
b) Odczytaj z wykresu, jaką ilość dobra dostarczy na rynek lider cenowy, a jaką pozostałe firmy.
29 ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII 9 RYNEK CZYNNIKA PRODUKCJI
VMP – rynkowa wartość produktu krańcowego z czynnika MRP – przychód krańcowy z produktu czynnika
MPP – produkt krańcowy czynnika produkcji MCR – koszt krańcowy zatrudnienia czynnika
VMP = PX * MPP MRP = MRX * MPP
MPP = Δ TPP / Δ L lub VMP / PX
MCR = Δ TCR / Δ L
Warunek równowagi dla funkcji dwuczynnikowej:
MRPA / MCR A = MRPB / MCR B = 1
doskonałej doskonałej
Produkt sprzedajemy ale żeby go wyprodukować => czynnik produkcji zatrudniamy (kupujemy) niedoskonałej niedoskonałej
Natomiast, krzywa popytu na ten czynnik wynika z charakteru popytu na produkt dlatego, że popyt na czynnik jest popytem wtórnym w stosunku do popytu na produkt. Tzn. musi istnieć popyt na produkt, żeby istniał popyt na czynnik produkcji.
PA czynnika to przecież koszt, jeśli więc PA= constans => MCA=constans
dlatego PA=MCR => (SA) → dla doskonałej czynnika
Krzywa PA i krzywa MCR rozchodzą się w przypadku konkurencji niedoskonałej
Jeśli X sprzedajemy na doskonałej =>
Jeśli X sprzedajemy na niedoskonałej =>
30 CZYNNIKI PRODUKCJI. WIELKOŚĆ ZAANGAŻOWANIA I CENA
CZYNNIKA PRODUKCJI W RÓŻNYCH SYTUACJACH RYNKOWYCH.
Rynek czynnika produkcji: konkurencja doskonała
Rynek produktu: konkurencja doskonała Rynek czynnika produkcji: konkurencja niedoskonała Rynek produktu: konkurencja doskonała
Rynek czynnika produkcji: konkurencja doskonała Rynek produktu: konkurencja niedoskonała
Rynek czynnika produkcji: konkurencja niedoskonała Rynek produktu: konkurencja niedoskonała
31 Zadanie 1
Producent zatrudnia tylko jeden czynnik produkcji L. Zakładamy warunki konkurencji doskonałej na rynku wyrobu gotowego i rynku czynnika produkcji.
a) Uzupełnij tabelę
b) Jakie zmiany w wielkości zatrudnienia czynnika L wprowadzi producent?
TPP TR PX MR APPL MPPL MRPL VMPL MCRL PL L TC ATC MC WE
400 4 10 8 200
Zadanie 2
Firma Badziewiara produkuje i sprzedaje produkt angażując jeden czynnik zmienny- pracę, której cena wynosi 10j.p. Cena produktu kształtuje się na poziomie 2j.p. a koszty stałe wynoszą 12j.p. Ponadto wiesz, że:
L 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
TPP 12 22 28 33 37 40 42 43 43 40
Na podstawie tych danych oblicz wynik ekonomiczny firmy w punkcie równowagi wiedząc, że firma jest konkurentem doskonałym zarówno na rynku produktu, jak i na rynku czynnika wytwórczego.
Zadanie 3
Producent wytwarza 600 sztuk dobra X i przeznacza 23j.p. na zakup kapitału i pracy, których ceny wynoszą odpowiednio 2j.p. i 5j.p. Na podstawie tabeli znajdź optymalną metodę produkcji 600x.
Ilość kapitału Ilość pracy Produkt krańcowy kapitału Produkt krańcowy pracy
3 1 16 45
4 2 12 40
5 3 8 30
6 4 4 15
Zadanie 4
Wprowadzono cło na produkt z importu. Pokaż zmiany na rynku towaru krajowego, firmie produkującej wyrób (rynek produktu jest doskonały) i w firmie zatrudniającej czynnik (rynek czynnika jest niedoskonały.
1.Który rysunek przedstawia firmę mającą pozycję monopolistyczną na rynku produktu konsumpcyjnego i jednocześnie pozycję konkurenta doskonałego na rynku czynnika wytwórczego ?...Odp...
D C
B A
32
2. Zakładamy, że producent jest konkurentem doskonałym na rynku czynnika produkcji i zatrudnia tylko jeden czynnik produkcji*
L do wytworzenia 10 sztuk X. Oblicz wielkość zatrudnienia tego czynnika L jeżeli:
TC / X = min; TC / L = 5 ; TC / X= 50 *Oznacza to, że w firmie istnieje tylko jeden czynnik kosztotwórczy.
j.p.
L
4. Zakładamy, że do wytworzenia dobra X producent zatrudnia tylko jeden czynnik produkcji L. Sytuację ekonomiczną producenta przedstawia tabela. Zakładamy warunki konkurencji niedoskonałej – producent jest monopolistą na rynku wyrobu gotowego:
a) Uzupełnij tabelę;
b) Zilustruj sytuację producenta na rynku wyrobu gotowego i rynku czynnika produkcji;
c) Określ kierunek zmian w zakresie wielkości produkcji dobra X i zatrudnienia czynnika L zbliżający producenta do punktu równowagi.
TPP TR Px MR MPP MRP VMP MCR PL L TC ATC MC WE
15 10 20 30 20 5 min= 2
j.p. j.p.
X L
5. Załóżmy, że doskonale konkurencyjny rynek pracy to pracownicy niższego personelu medycznego. Przedstaw za pomocą rysunków:
a) Skutki powstania związku zawodowego, eliminującego pracę personelu, który nie posiada jakiegokolwiek certyfikatu szkolenia zawodowego;
b) Wpływ działalności związków zawodowych na sytuację firmy zatrudniającej pracę na tym rynku;
c) Konsekwencje, jakie to wywoła na rynku produktu, do produkcji którego praca jest angażowana;
d) Konsekwencje, jakie to wywoła w pojedynczej firmie sprzedającej towar.
* Rynek produktu jest również doskonały.
rynek pracy firma zatrudniająca pracę rynek produktu firma producent towaru Zadanie 3
Na podstawie rysunku :
a) Zaznacz dla warunków równowagi cenę i wielkość zatrudnienia czynnika produkcji;
b) Zaznacz, jeżeli to możliwe, dla warunków równowagi pola odpowiadające:
- rencie ekonomicznej RE
- wynagrodzeniu transferowemu WT
c) Określ model rynku czynnika produkcji...
d) Określ model rynku wyrobu gotowego...
33
