Z E S Z Y T Y N A U K O W E PO L IT E C H N IK I ŚLĄ SK IEJ Seria: A U T O M A T Y K A z. 124
________ 1998 N r kol. 1390
M iro sław Z A B O R O W S K I P olitechnika Śląska
S T R U K T U R A IN F O R M A C Y JN A M O D E L U T E C H N O L O G II D Y S K R E T N Y C H P R O C E S Ó W P R O D U K C JI
S treszczen ie. W pracy scharakteryzow ano ogólnie decyzje sterow ania p ro d u k c ją o raz opisano zbiory ich w artości dopuszczalnych. D ecyzje d o ty czące bieżącego w yboru technologii zostały p rzedstaw ione szczegółow o. O m ów iono problem przydziału ty p ó w z a so b ó w odnaw ialnych do technologii. S trukturę inform acyjną m odelu technologii p rzed staw io n o w postaci schem atu E R D i zestaw ień a try b u tó w poszczególnych o b iek tó w inform acyjnych.
T H E IN F O R M A T IO N S T R U C T U R E O F A T E C H N O L O G Y M O D E L FO R D IS C R E T E P R O D U C T IO N P R O C E SSE S
S u m m ary. P ro d u ctio n control decisions are generally characterized in the p ap er and th eir feasible values sets are described. D ecisions concerning cu rren t choice o f m anufacturing technologies are presented precisely. T he problem o f reso u rce types allocation to technologies w as form ulated. The inform ation stru ctu re o f technology m odel w as p resented as an Entity-R elationship D iagram w ith attrib u tes specifications o f th e entities.
1. D ecyzje stero w a n ia produkcją
W szelkie decyzje podejm ow ane w zintegrow anym system ie stero w an ia p ro d u k cją o d p o w ia d a ją na pytania: co, ja k , gdzie, kiedy i ile produkow ać. P ierw sze trzy pytania d o ty czą czynności składających się na procesy w ytw arzania p ro d u k tó w o ra z alternatyw nych technologii i je d n o s te k organizacyjnych przedsiębiorstw a, k tó re m ają być sk o jarzo n e z tymi procesam i. D ecyzje o tym , któ re z dopuszczalnych skojarzeń p ro cesó w , technologii i organizacji m ają obow iązyw ać w kolejnych okresach planistycznych, m ają ch arak ter p o d staw o w y . D o p iero po ich podjęciu i w odniesieniu do nich określa się w ielkości planów , zleceń b ądź zadań, czyli odpow iedzi na pytanie „ile” . N a przykład w system ie M R P II zlecenia p lan o w an e z w arstw y planow ania potrzeb m ateriałow ych są dzielone na zlecenia robocze, z k tó ry ch k ażd e w skazuje p ro d u k t do w ytw orzenia, je d n ą z je g o alternatyw nych technologii, m arszru tę technologiczną, czyli ciąg centrów roboczych (grup stanow isk roboczych)
przydzielonych do poszczególnych operacji, term iny otw arcia i zam knięcia zlecenia o raz jeg o w ielkość, czyli liczbę sztuk p roduktu do w ytw orzenia [1], Innym przykładem są zadania w y k o n aw cze, w yznaczane w w arstw ie planow ania w ykonaw czego, czyli w e w n ą trz k o m ó r
k o w eg o h arm onogram ow ania produkcji, z których każde podaje operację do w ykonania, sposób jej w ykonania określony np. przez typy stosow anych m aszyn i narzędzi, stanow isko ro b o cze przydzielone do operacji, chw ile początku i końca okresu realizacji o ra z k ro tn o ść w ykonania operacji [2],
W każdym m odelu optym alizacji sterow ania produkcją, od planow ania produkcji całego przed sięb io rstw a do harm onogram ow ania produkcji w elastycznym gnieździe produkcyjnym , niezbędne je s t form alne zdefiniow anie zbiorów dopuszczalnych decyzji dotyczących produkcji, technologii i organizacji oraz zbiorów dopuszczalnych skojarzeń decyzji ró żn eg o typu w ew n ątrz każdego z tych obszarów i m iędzy nimi. Inaczej m ów iąc, należy o k reślić stru k tu rę inform acyjną modeli produkcji, technologii i organizacji. P oniew aż liczba w ielkości w ystępujących w tych m odelach o raz liczba relacji m iędzy nimi byw a bardzo duża, zło ż o n o ść stru k tu ry inform acyjnej stanow i pow ażne źródło trudności w analizie m odeli i w ich p raktycznych zastosow aniach.
2. S ch em a t stru k tu ry in form acyjnej m odelu technologii
C zy teln o ść przedstaw ienia struktury informacyjnej dow o ln eg o m odelu sterow ania p ro d u k c ją m ożna zw iększyć przez w ykorzystanie schem atów „o b iek t-zw iązek ” [3]
sto so w an y ch w teorii baz danych, a znanych także ja k o schem aty E R D (E ntity-R elationship D iagram ). N a ry s .l pok azan o schem at E R D ogólnego m odelu technologii dyskretnych p ro cesó w produkcji. S chem at przedstaw iono w konw encji „w ronich ła p e k ” M artina, nieco zm odyfikow anej p rzez pogrubienie b o k ó w p ro sto k ątó w reprezentujących obiekty pierw otne, k tó re nie są obrazem relacji między innymi obiektam i informacyjnymi. D ru g ą m odyfikacją je st w pisanie do p ro sto k ą tó w na schem acie nazw atrybutów kluczow ych poszczególnych o b iek tó w . K lucze o b iek tó w bazy danych są także indeksam i w ielkości w ystępujących w m odelu. S ch em ato w i E R D to w arzy szą zestaw ienia atrybutów poszczególnych o biektów , czyli o d p o w ied n io u p o rząd k o w an e w ykazy w ielkości m odelu, k tó re p o dano i sk o m en to w an o w następnych rozdziałach pracy. Z e w zględu na brak miejsca schem at d otyczy tylko p ro cesó w w ytw arzania p ro d u k tó w o ra z technologii produkcji, a nie obejm uje organizacji
Struktura informacyjna modelu 177
p rzed sięb io rstw a ani podziału horyzontów planow ania na okresy planistyczne. P ra c a dotyczy w ięc w yłącznie odpow iedzi na dw a pierw sze spośród pięciu sform ułow anych na w stęp ie pytań.
DOM
PAT jx p .:
IM O jx k l
PP j*
rK j»rpfFT P
OP j* k
T P jx p
7.TP jx p e
K O jxktc
j* p k
W Z T P jx p c f
n l i.
W 7 T O jltpkef
T
V/. w / z o
r c f c
^ - • ł T V P M A SZY N Y
‘— c+ T Y P N A R Z liD Z IA
JE ?
Y P PR A C O W N IK A (GRU PA P R A C O W N IC Z A )
s hi T Y P ROUOTA
H!
T Y P W Ó ZK A (w idłow y, A C V ilp.)
T Y P PR ZEN O ŚN IK A
S —4 T Y P PALETY, T Y P U C1IW YTU ilp.
PTO j« p ir
7.TO
js p k c
T Y P K O M PU T E R A S T E R U JĄ C E G O (m aszyną, p rocesem ilp.)
PR O G R A M K O M PU TER O W Y (np. tło obrabiarki sterow anej n um erycznie)
s *— « ł j EJ J iM E N T D O K U M EN TA C JI (rysunek, o p is procedury itp.)
R y s .l. S tru k tu ra inform acyjna przydziału typów zaso b ó w odnaw ialnych do technologii produkcji dyskretnej
Fig. 1. T he inform ation stru ctu re o f resource types allocation to technologies o f m anufacturing processes
Z e sch em atu E R D m ożna łatw o odczytać relacje struktury inform acyjnej m odelu. N a przykład pow iązanie opcjonalne ,je d e n do jed en ” między obiektam i IP, IM oznacza, ż e każdy p ro d u k t je s t m ateriałem , ale nie każdy m ateriał je s t produktem . P ow iązanie m iędzy obiektam i
PP , O P je s t obligatoryjnym zw iązkiem ,je d e n do w ielu”, co oznacza, że każdem u procesow i w y tw arzan ia p ro d u k tu odpow iada co najmniej jed n a operacja.
3. S p ecy fik a cja op eracji i m ateriałów zużyw anych w procesach w y tw a rza n ia p rod u k tów
C en traln ą k a rto te k ą system u inform acyjnego przedsiębiorstw a p rzem ysłow ego jest indeks m ateriałow y (zw any te ż listą części lub k arto tek ą zapasów ). C zęść jej w ierszy o d p o w iad a p ro d u k to m (pro d u k to m finalnym i półproduktom ). N a schem acie z ry s.l o d p o w iad ają im obiekty IM , IP, a tak że odpow iednie tabele relacyjnej bazy danych. P o d an e niżej w ykazy atry b u tó w obiektów są bardzo niepełne. N a przykład tabela M A T E R IA Ł w bazach danych kom ercyjnych system ów M R P II m oże mieć ponad 100 kolum n. N ie m a to je d n a k znaczenia z punktu w idzenia zw iązków między obiektam i, dla k tó ry ch isto tn e są tylko
atry b u ty kluczow e.
IM - M A T E R IA Ł ,
j, 1 - num er pozycji indeksu m ateriałow ego; j, 1 e J, IP - P R O D U K T
j - num er p ro d u k tu w indeksie m ateriałow ym ; j e J p c J , n™ - liczba różnych p ro cesó w w ytw arzania produktu j; j e J p .
P ro c e s produkcji przedsiębiorstw a, którego celem je s t p rodukcja w y ro b ó w finalnych, ro zp ad a się na p rocesy w ytw arzania produktów . Przy tym ten sam p ro d u k t m oże m ieć w ogólnym przypadku kilka p rocesów w ytw arzania, różniących się zbiorem operacji lub zużyw anym i m ateriałam i. D latego w prow adzono do schem atu odrębny o b iek t P P , choć w literatu rze [1,3] nie rozróżnia się p ro d u k tó w od procesów ich w ytw arzania. K o n sek w en cją teg o uogólnienia je s t identyfikacja operacji przez trójki (j, k, k) zam iast pary (j, k) o raz w spółczynników zużycia m ateriałów przez trójki (j, k, 1) zam iast pary (j, 1). R ezygnacja z num eracji p ro cesó w w ytw arzania je s t możliwa, jeśli każdy p ro d u k t m a tylko je d e n p ro ces albo gdy tak ie sam e p ro d u k ty w y tw o rzo n e w różnych procesach uw ażam y form alnie za różne pozycje indeksu m ateriałow ego.
PP - P R O C E S W Y T W A R Z A N IA PR O D U K T U j - num er p ro d u k tu w indeksie m ateriałow ym ; j e J p,
n - num er p ro cesu w ytw arzania; 7t = 1...7cJm, j e J P;(j,7i) e J pp, k " - liczba operacji w procesie ( j ,7 t ) w ytw arzania produktu j, g ” - liczba m ożliw ych technologii procesu (j, rc),
Struktura informacyjna modelu 123.
rj™ - liczba m arszru t technologicznych procesu (j, 7t),
Y™ - liczba stad ió w kom órkow ych procesu (j, 71) , czyli liczba k o m órek produkcyjnych , przez k tó re przechodzi każda z m arszrut technologicznych procesu (j, 7t),
O P - O P E R A C JA j,7t - ja k w PP,
k - n u m er operacji; k = 1 ...k™, K jlt = ( l ...k™ } ,(j,7t) 6 J PP; ( j . r t . k ) e K op, B O M - S T R U K T U R A P R O D U K T Ó W
j, a - ja k w PP,
1 - n u m er m ateriału zużyw anego w procesie ( j, 7 1); 1 e J P0M , ( j, 7t ) e J pp;
- { l e J lO. 7t> O 6 B O M }, (j, 7t) g J pp ,
przy czym BO M c Jpp x J - relacja struktury produktów ,
- w spółczynnik zużycia (lub produkcji) m ateriału 1 na je d n o stk ę p ro d u k tu j w procesie ( j . n ) .
- w spółczynnik nadm iaru na braki i odpady m ateriału 1 zużyw anego do w y tw o rzen ia p ro d u k tu j w procesie (j,7t),
k “°M - n u m er operacji p rocesu (j, 7c), w której zużyw any je s t m ateriał 1,
o J T - w sk aźn ik w spółprodukcji (M - m ateriał 1 je s t zużyw any w procesie ( j, n ) , W - m ateriał 1 je s t w spółproduktem produktu j w procesie (j,7i), U - m ateriał 1 je s t pro d u k tem ubocznym w procesie (j,7t)).
W niektórych przypadkach, np. przy dem ontażu, procesow i w ytw arzania p ro d u k tu to w arzy szy w y m u szo n e w ytw arzanie p ro d u k tó w ubocznych lub tzw . w sp ó łp ro d u k tó w . N a w sp ó łp ro d u k ty m ożna w ystaw iać zlecenia (w ów czas p ro d u k t głów ny je s t w ytw arzany w sp o só b w ym uszony), natom iast na produkty uboczne nigdy nie m a zleceń. P ro p o rcje m iędzy w ielkościam i produkcji p ro d u k tó w głów nych i odpow iadających im w sp ó łp ro d u k tó w lub p ro d u k tó w ubocznych m o g ą być form alnie zapisane za p o m o cą w spółczynników zużycia z tabeli B O M , których szczególna interpretacja jest stosow ana, gdy w skaźnik w spółprodukcji m a w a rto ś ć W lub U.
O p eracje, w których zużyw ane są m ateriały zew nętrzne lub w y tw arzan e są w sp ó łp ro d u k ty i p ro d u k ty uboczne, są w ykazyw ane przez relację IM O . K olejność operacji w danym p ro cesie w ytw arzania je s t zapisyw ana w postaci relacji KO.
IM O - P R Z Y D Z IA Ł M A T E R IA Ł Ó W DO O PER A CJI j,7 i,k - ja k w PP,
1 - n u m er m ateriału zużyw anego w operacji ( j, 71 ,k ) ; 1 e J “ ° , ( j, n ,k ) e K o p ; J ^ k0 = { l G J i a . « . ! < , l ) 6 l M O } , ( j , 7 t , k ) G K op,
przy czym IM O a K op x J - relacja przydziału m ateriałów do operacji,
a j*u ‘ w spółczynnik zużycia (lub produkcji) materiału 1 na jed n o w ykonanie operacji Q > * >k ) ; I k. K>a ™ = a ^ ; d l a ( j , * ,!)« = BOM ,
p “ ° - w spółczynnik nadm iaru na braki i odpady m ateriału 1 zużyw anego w operacji ( j . J t . k ) ,
K O - K O L E JN O Ś Ć O P E R A C JI j, te - ja k w PP ,
k - num er operacji posiadającej poprzednik; k e K j„, (j, 7i) e J pp, x - n u m er operacji poprzedzającej operację k;
K e K JIt | (k, k ) e K O ^ c K j , x K j „ , ( j, 7t ) e J pp, przy czym K O j, - relacja kolejności operacji.
O p eracje kon tro ln e i tran sp o rto w e są uw ażane za szczególne przypadki operacji produkcyjnych. W arto też zauw ażyć, że w omawianej stru k tu rze inform acyjnej o p eracje są identyfikow ane na dw a sposoby - p o przez num er k, jeśli interesują nas operacje p oszczególnych p ro cesó w albo p o przez trójki (j, ji, k), jeśli dany problem d otyczy operacji ze w szystkich procesów .
4. P rzyd ział ty p ó w zasob ów odnaw ialnych do technologii
N a og ó ł k ażd ą operację i każdy proces w ytw arzania m ożna w ykonać na ró żn e sposoby.
Stąd pow iązania J e d e n do w ielu” między obiektam i PP, T P o raz OP, TO (ry s .l). Z w iązek m iędzy T P , T O w ynika w sposób oczyw isty z pow iązania m iędzy PP, OP.
TP - T E C H N O L O G IA PR O D U K C JI j, a - ja k w PP,
p - n u m er technologii p rocesu ( j , 7t) ; p = l...p™ , ( j, n ) e J pp; ( j , r c . p j e l 11’
T O - T E C H N O L O G IA O PER A C JI j,7 t ,p - ja k w T P ,
k - num er operacji; ( j . j t , p, k ) € IT0, k 6 K jlt, 0', n, p ) e I™, (j, tc ) e J pp,
ą/™ k - w ielkość partii operacyjnej, czyli liczba sztuk p roduktu j p rzetw arzan eg o p o d czas je d n o k ro tn e g o w ykonania operacji (j, j i, k) w technologii (j, j t , p ) .
T ech n o lo g ia je s t całkow icie i jednoznacznie określona przez przydział ty p ó w zaso b ó w odnaw ialnych i liczbę sztuk każdego z tych zasobów potrzebnych do w ykonania jed n ej sztuki p ro d u k tu (dla T P ) albo jednej operacji (dla T O ) o raz przez w artości p aram etró w technologii.
W celu uzasadnienia tej tezy przedyskutujm y pojęcie zasobów odnaw ialnych. S ą to , ja k w iadom o, m aszyny, narzędzia, palety, w ózki, pracow nicy bezpośrednio produkcyjni itd. Ich
d o b ó r m a oczyw isty w pływ na technologię, lecz nie w ystarcza do pełnego jej opisu.
O d p o w ied ź na pytanie „czym ” nie w yczerpuje odpow iedzi na pytanie, ,ja k ” pro d u k o w ać.
P o trz e b n y je s t d o d atk o w o opis konstrukcji w ytw arzanych p ro d u k tó w , p ro c e d u r w raz z w artościam i p aram etró w procesu, np. prędkości przesuw u narzędzia w o b ró b ce skraw aniem . O pisy te są d o starczan e albo w form ie odpow iedniej dokum entacji, albo - w przypadku au to m aty czn eg o sterow ania procesam i - w form ie kom puterow ych p ro g ram ó w sterujących.
E lem enty d okum entacji i program y k om puterow e m ożna uw ażać za zasoby odnaw ialne o ty p ach identyfikow anych za p o m o cą odpow iedniej num eracji i o do stęp n o ści w dow olnej liczbie sztu k (rys. 1).
Z O - T Y P Z A S O B U O D N A W IA L N E G O e - n u m er ty p u zasobu odnaw ialnego; e e I20, fem - liczba funkcji zasobu e,
P A T - P A R A M E T R T E C H N O L O G II j, a , g - ja k w TP,
s - num er p aram etru technologii; 6 e I7*7 , (j, 7t, p) e I71’, e°npc - n u m er d o k u m en tu definiującego p aram etr technologii, Qj>pc " w a rto ś ć norm atyw na param etru technologii, Q™pC - m inim alna w a rto ść dopuszczalna,
Q™pc - m aksym alna w a rto ść dopuszczalna
Z T P - P R Z Y D Z IA Ł Z A S O B Ó W O D N A W IA L N Y C H DO T E C H N O L O G II P R O D U K C JI j, a ,q - ja k w TP,
e - num er typu zasobu odnaw ialnego w ykorzystyw anego w technologii (j. * , p ) ; e e l £ , ( U , P ) e F ; l £ M e e IZ° I G , * , f t e ) e Z Tp) , ( j , t t , p ) e I TP, p rzy czym Z T P c I17 x I zo- relacja przydziału zaso b ó w do technologii produkcji, r j ™ - liczba sztu k zasobu e w ykorzystyw anych do w ytw orzenia jednej sztuki p ro d u k tu j w
technologii ( j . i t . p ) ,
- zaso b o ch ło n n o ść je d n o stk o w a technologii produkcji, czyli obciążenie zaso b u e w p ro cesie w ytw orzenia jednej sztuki p roduktu j w technologii ( j, 7t, p ) ,
Z T O - P R Z Y D Z IA Ł Z A S O B Ó W O D N A W IA L N Y C H DO T E C H N O L O G II O P E R A C JI j, 71 ,g , k - j a k w T O ,
e - n u m er ty p u zasobu odnaw ialnego w ykorzystyw anego do je d n o k ro tn e g o w ykonania operacji ( j , i t p , k ) ; e e I f ™ , ( j, n, p, k ) e I 70;
= { e e 1“ | ( j, Ti, p, k ,e) s ZTO }, ( j, t: , p, k) e ITO,
przy czym Z T O c I 70 x I“ - relacja przydziału zaso b ó w do technologii operacji, r|Z7p° c - liczba sztu k zasobu e w ykorzystyw anych do jed n o k ro tn eg o w ykonania operacji
( j, 7t, k ) w technologii ( j, 7t, p ) ;
Struktura informacyjna modelu ...___________________________________________________1 m
(pfj°kc - zaso b o ch ło n n o ść je d n o stk o w a technologii operacji, czyli obciążenie zaso b u e przez je d n o k ro tn e w ykonanie operacji <j, 7t, k) w technologii (j.rc .p ).
P o w iązan ie m iędzy obiektam i Z T P , Z TO reprezentującym i przydział ty p ó w zaso b ó w do technologii produkcji i technologii operacji je st opcjonalne, choć o d p o w iad ają ce mu pow iązanie o b iek tó w PP, O P je st obligatoryjne (ry s.l). Chodzi o to, że ob o k zaso b ó w , których egzem p larze m o g ą być rów nocześnie stosow ane do różnych operacji je d n e g o procesu, m ogą w ystąpić zasoby przydzielone do procesu ja k o całości, a w ięc nie skojarzone z ża d n ą operacją, np. w spólny p rzenośnik lub w spólny robot obsługujący w szystkie stan o w isk a ro b o cze gniazda pro d u k cy jn eg o , lecz nie uczestniczący bezpośrednio w żadnej operacji. W ynika stąd nieró w n o ść
E C s C . dla( i . ,t' P . e) eZTP 0 )
ksKj,
d o ty czą ca zaso b o ch ło n n o ści jed n o stk o w y ch procesów w ytw arzania i ich operacji składow ych.
O bciążenie zaso b ó w , o którym m ow a przy opisie atry b u tó w ob iek tó w Z T P , Z T O , je s t m ierzone czasem zaangażow ania podaw anym najczęściej w godzinach (m aszynogodzinach, ro b o czo g o d zin ach itd.). Przykładam i zasobochłonności są p raco ch ło n n o ść i stanow iskochłonność.
5. F u n k cje za so b o w e
C h arak tery zu jąc przydział zaso b ó w do technologii na o g ó ł nie uw zględnia się m ożliw ości ich ró żn eg o w ykorzystania. Jednak w m odelach optym alizacji stero w an ia p ro d u k c ją nie m ożna ab strah o w ać od pew nej, spotykanej w praktyce, ich uniw ersalności. N a przykład klucz francuski m oże być użyty ja k o klucz do przykręcania śrub o różnych rozm iarach, w ięc p o siad a funkcje w ielu specjalizow anych kluczy płaskich. T en sam pracow nik m oże m ieć upraw nienia do w ykonyw ania pracy tokarza, spaw acza i kierow cy w ó z k a [4], C o w ięcej, funkcje zaso b o w e m o g ą być rozpatryw ane niezależnie od odpow iadających im zaso b ó w . N a przykład jeśli w pew nej operacji m ontażow ej w ystępuje czynność dokręcania śruby 16 mm , to opisując technologię najpierw w skazuje się p o trzeb ę zasto so w an ie narzędzia o funkcji „d o k ręcan ie śruby 16 mm” , a dopiero potem dobiera się jed n o z narzędzi posiadających tę funkcję. S tąd w niosek, że w ogólnym przypadku technologia je s t definiow ana nie ty lk o p rz e z przydział ty p ó w zasobów odnaw ialnych, lecz tak że p rzez w skazanie funkcji w ykonyw anych przez zasoby w danej technologii. D latego form alny opis technologii w ym aga o kreślenia zdefiniow anych niżej relacji W Z, FTP, FTO , W Z TP, W ZTO .
Struktura informacyjna modelu
F Z - F U N K C JA Z A S O B O W A
f - n u m er funkcji zasobow ej w zbiorze zasobów odnaw ialnych; f e IFZ, c"(' - liczba ty p ó w z aso b ó w odnaw ialnych o funkcji f
W Z - S P O S Ó B W Y K O R Z Y S T A N IA Z A S O B U O D N A W IA L N E G O e - n u m er typu zasobu odnaw ialnego; e e l 20,
f - n u m er funkcji zasobu typu e; f s I ^ . e e l 20;
Icwz = { f e I FZ| ( e , f ) e W z } , e e l 20,
przy czym W Z c I zo x I FZ - relacja sposobów w ykorzystania z aso b ó w odnaw ialnych, FT P - F U N K C JA Z A S O B O W A T E C H N O L O G II PR O D U K C JI
) ,k,q - j a k w T P ,
f - n u m er funkcji zasobow ej stosow anej w technologii produkcji, ( j, n , g ) ; f e l ™ , ( j , « , p ) 6 l w ;
I ^ = { f e l FZ|( j , 7 t , p , f ) e F T p } , ( j,T c ,p ) e I TP;
przy czym F T P c I77 x I 72 - relacja przydziału funkcji zasobow ych d o technologii p rodukcji,
F T O - F U N K C JA Z A S O B O W A T E C H N O L O G II O PER A C JI j, 7t,p, k - j a k w TO ,
f - num er funkcji zasobow ej stosow anej w technologii operacji ( j , k ,p , k ) ;
f e l ™ , ( j,7 t,p ,k )e IT0; I,™ = { f e I FZ|( j , 7 t , p , k , f ) e F T o j , ( j, * , p , k ) e I TO;
przy czym F T O c ITO x IFZ- relacja przydziału funkcji zasobow ych do technologii operacji, W Z T P - S P O S Ó B W Y K O R Z Y S T A N IA ZA SO B U W T E C H N O L O G II P R O D U K C JI j, 7 t , p , e - j a k w Z T P ,
f - n u m er funkcji zasobu e stosow anej w technologii produkcji ( j, n, p ) ; . e e l z7 , ( j , ; t , p ) s I TP;
iffST = {f e C Z I( J. w , P ,e, f ) e W Z Tp} ,e e I Z1J , ( j, 7t, p ) e I TP ;
przy czym W Z T P c I TPx W Z - relacja przydziału sp o so b ó w w ykorzystania z aso b ó w odnaw ialnych do technologii produkcji,
Hjnplr _ liczba sztu k zasobu e w ykorzystyw anych w funkcji f do w y tw o rzen ia jed n ej sztuki p ro d u k tu j w technologii ( j, n, p ) ,
( p ™ J - obciążenie zasobu e w funkcji f w procesie w ytw orzenia jednej sztuki p ro d u k tu j zg o d n ie z tech n o lo g ią (j,Jt,p )
W Z T O - S P O S Ó B W Y K O R Z Y S T A N IA Z A SO B U W T E C H N O L O G II O P E R A C JI j, 7t, p, k, e - ja k w Z TO ,
f - n u m er funkcji zasobu e stosow anej w technologii operacji ( j, n, p, k) f e »e e I j J J i . ( j. t t »P. k ) e ITO;
C ? = { f e C 2 1( j, * , p, k, e, f ) e W ZTO }, e e IZT° , ( j, a , p, k ) e I TO,
przy czym W Z T O c I T0 x W Z - relacja przydziału sp o so b ó w w y k o rzy stan ia zaso b ó w odnaw ialnych do technologii operacji,
rijjtpkef ' Hczba sztu k zasobu e w ykorzystyw anych w funkcji f do je d n o k ro tn e g o w ykonania operacji (j, jt,k ) w technologii (j,rc,p ),
'Pjlpkrf ' obciążenie zasobu e w funkcji f przez je d n o k ro tn e w ykonanie operacji ( j, n , k ) w technologii ( j, 7t, p).
P o n iew aż n iek tó re zasoby m o g ą być w tej samej technologii w yk o rzy sty w an e w różnych funkcjach, liczby egzem plarzy zaso b ó w charakteryzujące tech n o lo g ię spełniają n ie r ó w n o ś c i:
Z C ^ C . dla ( b * . P . e ) 6 Z T P (2)
f c I WZ7T>
Z
C ™ s C . d |a ( j ^ . P . ^ ) ^ T O (3)f c i WZTO
D la obciążeń zasobu danego typu d aną funkcją zaso b o w ą przez je d n o k ro tn e w ykonania w szystkich operacji danego p rocesu m ożna zapisać następującą nierów ność, analogiczną do ( 1 ) :
Z C ™ r S C ? . d'a ( j . " • p, «5. f ) e W Z T P (4) kiKj,
Z asobochfonności je d n o stk o w e technologii produkcji i technologii operacji są sum am i o bciążeń jed n o stk o w y c h przez poszczególne funkcje danego zasobu.
Z
^ 7 = < t , d l a ( j , r t , p , e ) 6 Z T P (5)f r ,WZTT
f C ‘i*»«
Z
, dla ( j, n , p, k, e ) e Z T O (6), WITO
6. U w a g i k oń cow e
B ezp o śred n im rozw inięciem przedstaw ionej tu struktury inform acyjnej m odelu technologii byłby analogiczny form alny opis przydziału zaso b ó w do je d n o s te k organizacyjnych przed sięb io rstw a o raz relacji między technologią i m arszrutam i p ro c e só w technologicznych.
K olejne uogó ln ien ie stru k tu ry inform acyjnej system u produkcyjnego d otyczy relacji m iędzy te ch n o lo g ią i o rg an izacją w różnych w ariantach oprzyrządow ania k o m ó rek produkcyjnych.
M o d ele te są w yk o rzy sty w an e ja k o tło, na którym są form ułow ane opisy cząstkow ych p ro b lem ó w stero w an ia p ro d u k cją [4, 5, 6, 7],
Struktura informacyjna modelu JL85.
L IT E R A T U R A
1. L an d v ater D .V ., G ray C D. : M R P II Standard System, O liver W ight P ublications, 1989.
2. S aw ik T. : O ptym alizacja dyskretna w elastycznych system ach produkcyjnych, W N T, W arszaw a 1992.
3. S ch eer A .-W .: B usiness P ro cess Engineering. R eference M odels fo r Industrial E nterprises.
S pringer-V erlag, 1994.
4. Z ab o ro w sk i M ., W ikarek J.: M odel planow ania potrzeb m ateriałow ych z optym alizacją rozdziału obciążeń. M ateriały X V O gólnopolskiej K onferencji „P olioptym alizacja i K o m p u te ro w e W spom aganie Projektow ania”, M ielno 1997, str. 323-330.
5. Z ab o ro w sk i M .: M aterial flow models for production control in discrete m anufacturing plants, P ro ceed in g s o f th e Fourth International Sym posium on M eth o d s and M odels in A u to m atio n and R obotics, M M A R ’97. M iędzyzdroje 1997, v ol.3, str. 961-965.
6. Z a b o ro w sk i M ., Jagodziński M .: An execution planning model fo r com plex m anufacturing system s com p o sed o f production lines, D ynamic C ontrol and M an ag em en t S ystem s in M an u factu rin g P rocesses, D Y C O M A N S N ET W O R K , W O R K S H O P IV, Z ak o p an e 1997, p reprints, pp. 71-76.
7. Z a b o ro w sk i M ., Sitek P.: O ptym alizacja konfiguracji w ariantów produkcyjnych w liniach pras tłoczni blach karoseryjnych. M ateriały X V O gólnopolskiej K onferencji
„P olioptym alizacja i K om puterow e W spom aganie Projektow ania” , M ielno 1997, ss. 371- 322.
Recenzent: P rof.dr hab.inz. Zbigniew B anaszak
A b s tr a c t
P ro d u c tio n control decisions answ er questions w hat, how , w here, w hen and h ow much to pro d u ce. So, corresponding feasible decisions dom aines and relations betw een these d ecisions are interesting from control optim ization point o f view. T he p ap er deals w ith th e tw o first o nes o f th e above m entioned questions. Thus, the inform ation stru ctu re o f technology m odel is presented. T he Entity-R elationship D iagram presenting reso u rces allocation to v arious tech n o lo g ies o f m anufacturing processes, as well as lists o f attrib u tes o f th e entities are show n.
