Z ESZ Y T Y N A U K O W E PO LITE C H N IK I ŚLĄ SK IEJ Seria: T R A N SPO R T z. 47
2003 N r kol. 1586
Stanisław K RA W IEC
STRUKTURA PRZEWOZÓW ŁADUNKÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W LATACH 1989 - 2001
Streszczenie. W artykule podjęto próbę agregacji danych dotyczących struktury przew ozów ładunków n a obszarze woj. śląskiego w latach 1989-2001, w układzie gałęziow ym , rodzaj ow ym i ilościowym . P rzeprow adzona analiza m oże być p o d staw ą prognozow ania skali tych przew ozów n a lata 2003-2010, transportochłonności w oj. śląskiego oraz potrzebnych przekształceń w zakresie dostępności kom unikacyjnej.
CARGO TRANSPORTATION STRUCTURE IN THE SILESIAN VOIVODSHIP IN YEARS 1 98 9-2001
Sum m ary. The p aper describes the approach o f aggregation o f data on the structure o f cargo transportation in the silesian voivodship in 1989 - 2001. The aggregation types applied are by m eans o f transportation, quantitative and qualitative. The analysis m ay be the basis for the forecasting o f the levels o f transportation in years 2003 - 2010 o f the dem and for transportation services in the silesian voivodship o f the necessary restructuring o f the transportation availability.
1. W PR O W A D Z E N IE
G órny Śląsk z Zagłębiem D ąbrow skim w latach 1945-1989 był zapleczem przem ysłow ym dla rozw oju gospodarczego całego kraju. Stał się w ów czas energetyczno- przem ysłow ym zapleczem ekonom icznym Polski. B ezpośredni w pływ m iała tu historycznie ukształtow ana struktura gospodarcza, w której dom inow ało górnictw o w ęgla kam iennego, górnictw o rud cynkow o-ołow ianych, hutnictw o żelaza i stali, hutnictw o cynku i ołow iu, energetyka i koksow nictw o. S truktura ta stała się w y jścio w ą p rzy czy n ą p ow ielania dysfunkcji i dysproporcji gospodarczych dzięki utw ierdzaniu regionu w roli dostarczyciela głow nie surow ców energetycznych, energii, półproduktów przem ysłow ych i przem ysłow ych w yrobów w yjściow ych. P rzez cały ten okres charakteryzow ał j ą niski szczebel technologiczny przetw órstw a przem ysłow ego. A ktualnie głów ne gałęzie przem ysłu zlokalizow ane w w ojew ództw ie śląskim to przem ysł w ęglow y, energetyczny, paliw ow y, hutnictw o żelaza i m etali nieżelaznych, środków transportu, m etalow y, elektrotechniczny, odzieżow y, w łókienniczy, skórzany, m ateriałów budow lanych. G łów nym i ośrodkam i przem ysłow ym i są:
K atow ice, B ytom , G liw ice, B ielsk o -B iałą Jaw orzno, C zęstochow a, Zabrze, C horzów , Sosnow iec. P rzem ysł skupiony je s t przede w szystkim w centralnej części w ojew ództw a - w G O P-ie, w rejonie R ybnika, Bielska-B iałej i Częstochow y.
O bszar górnego Śląska od szeregu lat dom inuje w skali kraju ja k o głów ny generator potoków ładunków , obejm ując eksport, im port, tranzyt oraz przew ozy w kom unikacji
w ew nętrznej. P rzem ysł w ęglow y i hutniczy znajduje się aktualnie w fazie restrukturyzacji polegającej na likw idacji części kopalń, redukcji zdolności produkcyjnych hut oraz zm ianie technologii. N iezależnie je d n a k od postępujących procesów restrukturyzacyjnych obejm ujących zlokalizow any tu kom pleks surow cow y i zw iązany z nim p rzem ysł ciężki region ten stanow ić będzie niezm iennie najw iększy krajow y ośrodek przem ysłow y generujący znaczne ilości surow ców i m ateriałów , a jednocześnie istotny p u n k t odniesienia ze w zględu na skrzyżow anie dw óch europejskich korytarzy transportow ych: W schód-Z achód i Północ- Południe.
2. W O JE W Ó D Z T W O ŚLĄ SK IE N A T L E P O LSK I I IN N Y C H R E G IO N Ó W
Z dniem 1 stycznia 1999 r. z terenów byłych w ojew ództw : bielskiego, C zęstochow skiego katow ickiego pow stało w ojew ództw o śląskie po odłączeniu 49 gm in, które przeszły do w ojew ództw : łódzkiego, m ałopolskiego, opolskiego i św iętokrzyskiego [4],
M A Ł O P O L S K IE G O G m iny m iejskie Sucha Beskidzka G m iny m iejsko - wiejskie Andrychów, Chełmek, Kalwaria
Zebrzydowska, Kęty, Maków Podhalański, Oświęcim,
W adowice, Zator G m iny w iejskie Brzeźnica, Budzów, Lanckorona, M ucharz, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów,
Spytkowice, Stryszawa, Stryszków, Tom ice, Wieprz,
Zawoja, Zembrzyce
Ł Ó D Z K IE G O G m iny m iejsko - w iejskie
Pajęczno G m iny wiejskie
Gidle, N owa Brzeźnica, Strzelce Wielkie, Żytno
DO W O JE W Ó D Z T W A O P O L S K IE G O G m iny m iejsko - w iejskie
Dobrodzień, Gorzów Śląski, Olesno, Praszka
G m iny w iejskie
M A Ł O P O L S K IE G O G m iny m iejskie Bukowno, Sławków G m iny m iejsko - wiejskie
Brzeszcze, Chrzanów, Libiąż, Olkusz, Trzebinia, Wolbrom
G m iny w iejskie
Babice, Bolesław, Klucze
Radłów, Rudniki DO W O JE W Ó D Z T W A Ś W IĘ T O K R Z Y S K IE G O
G m iny wiejskie M oskorzew, Radków, Secemin Rys. 1. Kształtowanie województwa śląskiego
Fig. 1. Forming o f the silesian voivodship
S truktura przew ozów ładunków . 97
N a dzień 31 grudnia 2001 roku podstaw ow e dane statystyczne o w ojew ództw ie śląskim m o żn a przedstaw ić następująco:
■ p o w ierzchnia ogólna — 12294 km 2 (3,9% kraju),
■ jed n o stk i podziału adm inistracyjnego:
- pow iaty — 17 (5,5% w skali kraju),
- m iasta na praw ach pow iatów - 19 (29,2% w skali kraju), - gm iny - 166 (6,7% w skali kraju),
- m ia s ta - 7 0 (7,9% w skali kraju),
- m iasta pow yżej 200 000 m ieszkańców - 5 (26,3% w skali kraju),
■ ludność - 4 830 500 (12,5% w skali kraju),
■ ludność n a 1 km 2 pow ierzchni - 393 (124% w skali kraju),
■ p rodukcja sprzedana przem ysłu (ceny bieżące) - 80570 m in zł (17,2% w skali kraju),
■ p rodukcja budow lano-m ontażow a (ceny bieżące) - 6476 m in z ł (17% w skali kraju).
O bszar w ojew ództw a śląskiego składa się aktualnie ze 167 gm in, w tym 48 m iejskich, 98 w iejskich, 21 m iejsko-w iejskich. W m iastach w ojew ództw a śląskiego zam ieszkuje 79,3%
ludności, a gęstość zaludnienia je s t bardzo zróżnicow ana: od 88 osób na km 2 w pow iecie częstochow skim do 4486 osób n a km 2 w Św iętochłow icach. O bserw uje się 4 głów ne obszary k oncentracji ludności, zw iązane z obszaram i przem ysłow ym i: G O P, R O W , tereny z byłego w ojew ództw a częstochow skiego (zlokalizow ane w zdłuż osi: L ubliniec, K łobuck, C zęstochow a, M yszków oraz tereny byłego w ojew ództw a bielskiego: Ż yw iec, B ielsko-B iała, Skoczów , C ieszyn). Specyficznie ukształtow ane centra ludnościow e oraz zw iązane z nim i ośrodki przem ysłow e w sposób istotny w p ły w ają n a kształtow anie się w ięzi produkcyjno - przestrzennych w ew nątrz w ojew ództw a śląskiego oraz odpow iednich w ięzi z innym i regionam i kraju i U nii Europejskiej. R ealizacja takich w ięzi w znacznym stopniu zależy od dostępności transportow ej regionu i jeg o centrów przem ysłow ych. A .S. G rzelakow ski [7]
ok reśla dostępność tran sp o rto w ą regionu jak o fizy czn ą m ożliw ość dotarcia do w yznaczonego m iejsca oraz ja k o re a ln ą d ając ą się opisać w kategoriach jak o ści, w tym czasu, kosztu i standardu podróży, zdolność do osiągania w danym czasie zam ierzonego punktu lub punktów w regionie. F izy czn ą dostępność w yznacza istniejąca baza m aterialna, czyli infrastruktura i suprastruktura transportow a (aspekt rzeczow y), natom iast re a ln ą - rodzaj i jak o ść połączeń k om unikacyjnych (aspekt sieciow o-logistyczny).
D o podstaw ow ych elem entów tak zdefiniow anej dostępności transportow ej należy n iew ątpliw ie stopień w yposażenia obszaru w ojew ództw a w głów ne składniki technicznej infrastruktury transportu (sieć d ro g o w ą i k o lejo w ą oraz w ęzłow e punkty transportow e, jak:
p orty lotnicze, m orskie i rzeczne, punkty dystrybucyjno-logistyczne itp.). O bok aspektu rzeczo w o -ilo ścio w eg o takiego w yposażenia (np. długość sieci, liczba w ęzłów k om unikacyjnych) istotne znaczenie m a rów nież rodzaj i jak o ść tych składników oraz intensyw ność ich w ystępow ania (np. gęstość sieci kolejow ej czy drogow ej, rozm ieszczenie w ęzłów transportow ych) i stopień skoordynow ania, bow iem elem enty te w yzn aczają czas pod ró ży i w sp ó ło k reślają poziom kosztów transportu tow arów . G łów ne elem enty takiego w yposażenia w infrastrukturę tran sp o rto w ą w oj. śląskiego n a tle innych w ojew ództw przedstaw iono w tablicach 1 i 2.
Rys. 2. Województwo śląskie - stan na 31 grudnia 2001 r.
Fig. 2. The silesian voivodship - status on Dec. 31, 2001
Struktura przew ozów ładunków . 99
T ablica 1 D ługość i gęstość linii kolejow ych w P olsce w ujęciu regionalnym
W ojew ództw o
Długość linii kolejow ych w km G ęstość linii kolejow ych
w km na 100 k m 2 Ogółem
w tym o znaczeniu:
państw ow ym w tym
TINA regionalnym w tym T IN A
Polska opolem 23429 11618 5087 11811 189 6,9
Dolnośląskie 2489 1038 580 1451 28 9,9
Kujawsko-pomorskie 1581 844 213 737 0 7,9
Lubelskie 955 384 312 572 0 4,2
Lubuskie 1509 591 265 918 0 8,7
Łódzkie 1083 808 307 275 63 5,9
M ałopolskie 1085 728 274 357 41 7,5
Mazowieckie 1788 1157 676 612 8 5,1
Opolskie 1043 469 209 573 1 9,5
Podkarpackie 942 276 167 666 0 5,5
Podlaskie 878 514 239 364 0 3,9
Pomorskie 1591 702 172 890 0 8,1
Śląskie 1996 1131 574 864 22 15,6
Świętokrzyskie 1601 268 77 334 0 6,2
W armińsko-mazurskie 1557 868 181 689 0 6,1
W ielkopolskie 2641 982 540 1660 25 7,7
Zachodniopomorskie 1687 839 298 848 0 6,1
Zródlo: [7]
Jak w ynika z przedstaw ionych w tablicach danych w ojew ództw o śląskie zajm uje absolutnie dom inującą pozycję w śród innych regionów kraju pod w zględem nasycenia in frastru k tu rą transportow ą. D ługość linii kolejow ej n a 100 km 2 w ynosząca 15,6 km je s t dw ukrotnie w iększa od średniej krajow ej oraz w szystkich innych regionów . Podobnie dla sieci drogow ej, 160,9 km dróg publicznych n a 100 km 2 to w artość dw ukrotnie w iększa od średniej krajow ej. W ojew ództw o śląskie m a połączenia kolejow e w e w szystkich kierunkach liniam i A G C i A G T C , w tym dogodne połączenia z portam i w Szczecinie, Św inoujściu, G dańsku i G dyni, a K atow ice le ż ą na skrzyżow aniu dw óch europejskich korytarzy transportow ych: W schód-Zachód i Północ-Południe. O bok w ojew ództw : m azow ieckiego, w ielkopolskiego, zachodniopom orskiego, pom orskiego i dolnośląskiego w łaśnie w oj. śląskie typow ane je s t do lokalizacji centrów logistycznych. U kład sieci drogow ej w w ojew ództw ie śląskim posiada znam iona policentrycznej struktury opartej n a w ęzłach aglom eracji katow ickiej oraz m iastach położonych n a obrzeżu: C zęstochow ie, M ikołow ie, R ybniku, Ż orach, Pszczynie, B ielsko-B iałej, C ieszynie, L ublińcu, K łobucku, R aciborzu, W odzisław iu, S koczow ie i Żyw cu. W m iarę oddalania się od aglom eracji katow ickiej gęstość sieci drogow ej spada. N ajm niejsze w skaźniki gęstości drogow ej w y stęp u ją w gm inach pow iatów : lublinieckiego, kłobuckiego, m yszkow skiego, zaw ierciańskiego oraz częściow o żyw ieckiego.
N ajw iększe znaczenie w układach sieci drogow ej regionu p o siad ają drogi w ojew ódzkie, obciążone przew ozam i regionalnym i i tranzytow ym i, łączące najw iększe „ogniska” popytu na przew ozy ładunków . Z jaw isko to m ożna odnieść szczególnie do ośrodków osadniczych aglom eracji katow ickiej, gdzie zlokalizow ana infrastruktura je s t m ało drożna, co znajduje sw oje odbicie w spadku prędkości handlow ej pojazdów . P opraw a sytuacji w tym zakresie na kierunku W schód-Zachód nastąpi niew ątpliw ie po zakończeniu głów nych inw estycji drogow ych w regionie, tj. dokończeniu budow y autostrady A 4 oraz D rogow ej Trasy Średnicow ej K atow ice - G liw ice.
Olca 0
1
Ho>-
£ Ooh
U
*O
óDo
óD
O W
Gęstośćsieci dróg publicznych w kin/100km‘
*©On"
f-
•o On
covr r-*
•o r-*
CO
•ci 00co' 00
CO
fi
1 w 1 «s . ..
fi^
00 fi^
«/-N coco"
N©
■A,
On OM»HO
coNo"
ON 50,3
L .... .
co'
Drogi publiczneo twardej nawierzchni w km
I
* 0)
*o
■fi■oN8
•fi
»-co c-04
On CMCM
CMt"r- CMco r-*CM
ON•o CM Ofi
CMO
fi
*oOCOn«ofi
ONI-"NT>COfi
co00cocoCM004»&
•a s
O ©U -
^
f
0>coOnO CO o 00 o o CM O o O Ocont>
fi
f iCM co o 00CM-ofi -faM
O a
f i
00
• oco* o O o o COr H CM
•O O >o o O o 0©f i O o COf i co
oi
1■o
'©
*«
■ no
*
• oOn 00V©
O l
s
f iCM CMCM r- CMCM
<o
*o00OOnn CO
coNO ONCM
f iCM On r-04 N©
CMO CM 00co r-- *i" fiMO
O 00ON 00
ON CMNO co CM
© o fi
co•o 00o
COco co
r-CM o
Ofi O CMCO
00
s
CMCOr- OnCMNO COCM r-NO t"
r-V©
O'
On
ONK- 00co 00
*■>CM O»—<
VłNO r-
•oCM co
O00
© ONON O
a 2 V iN
0\no
•oo oCM
t~~00
<o co
co
fi
~H co00
On
wo V©co coNO co00 co
oo■O
*“H 00o ONCM
CM ON
COo r-
NONO COCM
f i- i oON 00
00NO oON
oo0©
ONo
w4
CM
f iON
On
CMO NOO Ol*C5
•oON cot~- 00o
1 U) 0
fi
COOn
ONfi CM 00 CM00
v©r->
co
fi
>o 00fiN©
00coV©
i-H
fiCO t"
CM WfiN 00CM
oNO fi00»/O
fi ONN©
■OO ON S3t©
N©ON TH
CMCO co•CNCM
CM
©0NO coCM
cot-ON CM
Województwo Eo
'O ot o fi tr.
PUO
© 15 J -'W _co o o
©
’tO 60 o-ó
1 'fi
© 1
*©-O -13
o 5Wl -O33
© i'O
© io
ao
•33 s
© 5O4>
ŚO g s
15c/i oa O
© 1
g 3o PU
© i-o PUo
15uo So PU
©
«sss
© 15C/J
>.
u*:Di o©»
'00'ź
<ł>
15 es a H ó TŚ.'S H
§
£
<1>
i oCl 0 3Ś . i 1
5
©M O£ aO1
0o -3 N3 Źródło: [7]Struktura przew ozów ładunków . 101
Przedstaw iony stan dostępności transportow ej regionów (w tym woj. śląskiego) do 2006 roku nie ulegnie zapew ne zasadniczym zm ianom , bow iem naw et pełne w ykorzystanie środków funduszu ISPA w okresie przedakcesyjnym , a następnie środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności deklarow anych przez K om isję n a cele rozw oju infrastruktury transportow ej w ram ach N arodow ego Planu R ozw oju n a lata 2004-2006 nie przyniesie jeszcze istotnej popraw y dostępności transportow ej. Środki te, przew idziane w sektorow ym Program ie O peracyjnym (SO P Transport - G ospodarka M orska), w Zintegrow anym Program ie O peracyjnym R ozw oju R egionalnego (Z PO R R ) oraz w części transportow ej Funduszu Spójności, są bow iem nie tylko zdecydow anie niew ystarczające w stosunku do potrzeb, ale rów nież znacznie rozproszone i zdyw ersyfikow ane w edług celów europejskich, krajow ych i regionalnych [6],
Z godnie z N arodow ym Planem R ozw oju z 14 stycznia 2003 roku kw oty dofinansow ania sektora transportu z funduszy U E (na lata 1991 - 2003), zw iększające w skaźnik dostępności kom unikacyjnej dla w ojew ództw a śląskiego, o b ejm u ją m.in.
następujące projekty [12]:
■ Projekty PHAJRE:
- M odernizacja drogow ego przejścia granicznego w Z w ardoniu-Skalite (PL 9308) - 2,8 m in euro
- Studium w ykonalności dla linii kolejow ej E-65, odcinek K atow ice - Zebrzydow ice/Z w ardoń (PL 9406) - 0,85 m in euro
- Studium transportow e dla m iasta i regionu C zęstochow y (PL 9406) - 0,6 m in euro
- Studium w ykonalności dla zintegrow anego system u kolejow ego w aglom eracji katow ickiej (PL 9505) - 1,5 m in euro
- B udow a i m odernizacja drogi Żyw iec - Z w ardoń do przejścia granicznego w Z w ardoniu (PL 9703) - 5 m in euro
- Pom oc techniczna, autostrada A -4 ode. K leszczów - Sośnica, przygodo- w anie form ularzy aplikacyjnych do ISPA dla projektów m odernizacji drogi n r 1 ode. B ielsko-B iała - C ieszyn oraz drogi S-94 ode. Żyw iec - Z w ardoń (PL 9902) - 0,73 m in euro
- W sparcie przygotow ania do realizacji budow y autostrady A -4 ode.
N ogaw czyce - K leszczów (PL 9703) - 0,18 m in euro
- Studium w ykonalności d la zintegrow anego system u transportu publicznego aglom eracji katow ickiej (PL 9703) - 0,3 m in euro
- K ontynuacja budow y autostrady A -4 na ode. ul.B atorego - ul.M ikołow ska, K atow ice (ZZ 9722) - 35 m in euro
- K ontynuacja budow y autostrady A -4 w kierunku G liw ic: ode. N ogaw czyce - K leszczów (PL 9908) - 20 m in euro
- M odernizacja kolejow ego przejścia granicznego w Z ebrzydow icach (ZZ 94/2108) —2,1 m in euro.
N a realizację przedstaw ionych projektów PH A R E fundusze pom ocow e infrastruktury dla w oj. śląskiego zam knęły się k w o tą 74,18 m in euro.
P rzygotow ane s ą rów nież projekty ISPA oraz projekty priorytetow e i rezerw ow e dla F unduszu Spójności. Projekty ISPA kierow ane dla woj. śląskiego o b ejm u ją budow ę autostrady A -4 ode. K leszczów - Sośnica (kw ota dofinansow ania z funduszu U E to 84,21 m in euro) oraz m odernizację drogi ekspresow ej B ielsko-B iała - Skoczów - Cieszyn (kw ota dofinansow ania z funduszu U E w ynosi 103,64 m in euro). P rzygotow ane projekty dla F unduszu Spójności w zakresie infrastruktury obejm ują dla woj. śląskiego następujące zagadnienia:
■ Projekty priorytetow e dla Funduszu Spójności w Polsce, w oj. śląskie:
- A utostrada A - l , ode. Ż o ry - G orzyczki - 85,9 m in euro
- M odernizacja linii kolejow ej E 30 i C -E 30 (kom pleksow a m o dernizacja od cin k a O pole - G liw ice) - 136,9 m in euro
• Projekty rezerw ow e dla F unduszu Spójności w Polsce, w oj. śląskie:
- M odernizacja linii kolejow ej E 30 i C -E 30:
• K om pleksow a m odernizacja o d cin k a linii Z abrze - K atow ice - 34,1 m in euro
• K om pleksow a m odernizacja o dcinka K atow ice - K raków - 154,4 m in euro
- A utostrada A - l, ode. R adom sko - C zęstochow a - 62,7 m in euro - D ro g a ekspresow a S 1, ode. P yrzow ice - P odw arpie - 22,6 m in euro - D ro g a ekspresow a S 1, ode. P odw arpie - D ąbrow a G órnicza -
14,6 m in euro.
D ostępność transportow a je s t elem entem po ten cjału rozw ojow ego oraz atrakcyjności ekonom icznej poszczególnych regionów (w ojew ództw ). W ysoki poziom dostępności transportow ej (a takim niew ątpliw ie dysponuje w oj. śląskie) zap ew n ia teoretycznie w ysoki p o ten cjał w zrostu i duże szanse rozw ojow e, bow iem determ inuje elastyczność ry n k u pracy, ry n k u tow arow ego oraz w pew nym sensie kapitałow ego, co będzie m iało w pływ na szeroko ro z u m ia n ą atrakcyjność ek o n o m iczn ą n a m apie gospodarczej kraju i Europy.
P.S. G rzelakow ski [7] zaliczył w oj. śląskie do grupy 3 w ojew ództw (śląskie, m azow ieckie i dolnośląskie) o najw yższej w w arunkach krajow ych dostępności transportow ej. S tw arza to szansę dla ro zw o ju regionu w przyszłości, niem niej je d n a k n a efekty przyjdzie zapew ne poczekać. M oże to nastąpić dopiero w ram ach kolejnej edycji N arodow ego Planu R ozw oju n a lata 2007-2013, dostosow anej do now ego budżetu UE.
A ktualnie w ojew ództw o śląskie [2] znajduje się w fazie o bniżania dynam iki w zrostu rozw oju gospodarczego oraz rosnącego bezrobocia. Jest to zw iązane z ogólnym spow olnieniem w zrostu gospodarczego kraju oraz trudnym społecznie procesem restrukturyzacji śląskiego przem ysłu. C iągle je d n a k znaczny p otencjał przem ysłow y w o jew ó d ztw a śląskiego je s t w ażnym atutem gospodarczym regionu, a także m iejscem pracy dla praw ie jed n ej trzeciej ogółu pracujących w gospodarce narodow ej w ojew ództw a.
Przem ysł w o jew ó d ztw a śląskiego, szczególnie tradycyjne działy przem ysłu ciężkiego (górnictw o w ęglow e, hutnictw o, energetyka), je s t m iejscem uciążliw ej i niebezpiecznej pracy.
K o n cen tracja m ajątku i zdolności produkcyjnych w różnych działalnościach przem ysłow ych, stanow iąca praw ie 20% w artości środków trw ałych brutto przem y słu krajow ego, pow oduje, że przem ysł w o jew ó d ztw a śląskiego zajm uje znaczące m iejsce w skali kraju (pierw sza lokata w skali w ojew ództw w om aw ianym zakresie). E fekty działalności produkcyjnej p rzem ysłu to w 2001 r. p rodukcja sprzedana przem ysłu o w artości 84,2 m ld zł (16,8% produkcji sprzedanej przem ysłu w kraju).
W ostatnich latach w w yniku kontynuacji p rocesów restrukturyzacji i pryw atyzacji, inw estow ania w działalności now ocześniejsze oraz w prow adzenia now ych technologii do ju ż działających przedsiębiorstw w ystąpiły przesunięcia strukturalne produkcji sprzedanej przem ysłu. Z m niejszył się ud ział w produkcji sprzedanej przem y słu niektórych działów przem y słu ciężkiego (np. w 2001 r. w stosunku do 1998 r. zm alał ud ział górnictw a w ęgla kam iennego z 21,4% do 18,9% oraz produkcji m etali z 17,2% do 13,4%). W zrósł natom iast udział produkcji pojazd ó w m echanicznych z 12,0% do 15,1% , w y tw arzania i zaopatryw ania w energię elektryczną, gaz, parę w o d n ą i g o rą c ą w odę z 7,3% do 10,4% , a także w m niejszym stopniu w zró sł m iędzy innym i udział produkcji w yrobów z m etali, produkcji w yrobów z p o zostałych surow ców niem etalicznych oraz produkcji m aszyn i aparatury elektrycznej.
W przem yśle w dalszym ciągu znaczne nakłady ponoszono w tradycyjnych działalnościach,
Struktura przew ozów ładunków . 103
tj. w górnictw ie w ęgla kam iennego, w ytw arzaniu i zaopatryw aniu w energię elektryczną, gaz, w odę oraz w produkcji m etali (łącznie 55,1% nakładów globalnych). Skala inw estow ania w now oczesne dziedziny przetw órstw a przem ysłow ego b y ła zdecydow anie m niejsza.
Inw estow anie w tradycyjne działalności pozw oliło n a procesy napraw cze w tych dziedzinach i zachow anie części m iejsc pracy w restrukturyzow anych działach przem ysłu. N ie zapew niło to je d n a k w zrostu udziału produkcji sprzedanej tych działalności w skali kraju. W ostatnich latach jed y n ie produkcja sprzedana pojazdów m echanicznych, przyczep i naczep w ykazała w zrost udziału w skali kraju z 36,2% w 1998 r. do 44,9% w 2001 r. (w jednostkach o liczbie pracujących pow yżej 9 osób). M im o to utrzym uje się zn acząca ro la w ojew ództw a śląskiego w produkcji sprzedanej w ielu działów przem ysłu w kraju. W szczególności w ażne w gospodarce kraju je s t śląskie górnictw o w ęgla kam iennego, które daw ało w 2001 r. 80,5% krajowej w artości produkcji sprzedanej w tej branży (w 1998r. - 85,1% ), a także przem ysł produkcji m etali z udziałem 55,1% (w 1998 r. - 56,8% ).
N iezw ykle istotnym w skaźnikiem św iadczącym o roli w ojew ództw a w kraju (a pośrednio także o je g o zapotrzebow aniu n a transport) je s t udział w tw orzeniu produktu krajow ego brutto. G enerow anie PK B w P olsce charakteryzuje się stosunkow o d u żą k o n cen tracją te ry to rialn ą (regionalną), a udziały poszczególnych w ojew ództw w tw orzeniu PK B s ą w yraźnie zróżnicow ane (w 2000 roku w ynosiły od 2,3% do 19,9%). D ane statystyczne za lata 1995 - 2000 [1] w sk azu ją n a pow iększanie się rozpiętości pom iędzy regionam i Polski w zakresie rozw oju gospodarczego m ierzone m .in. udziałem regionu w tw orzeniu PKB czy udziałem regionu w tw orzeniu w artości dodanej brutto (tablica 3).
T ab lica 3 S truktura udziału w ojew ództw w tw orzeniu PKB
P ro d u k t krajow y b ru tto
W ojew ództw o 1995 1999 2000
Polska = 100
Mazowieckie 16,3 19,6 19,9
Śląskie 15,7 13,9 13,8
W ielkopolskie 8,5 9,1 9,3
Dolnośląskie 8,0 7,9 8,0
Małopolskie 7,3 7,4 7,4
Łódzkie 6,4 6,3 6,1
Pomorskie 5,6 5,7 5,7
Kujawsko-pomorskie 5,4 4,8 4,9
Zachodniopomorskie 4,6 4,5 4,4
Lubelskie 4,5 4,0 4,0
Podkarpackie 4,2 4,0 3,9
Warmińsko-mazurskie 3,0 2,9 2,8
Świętokrzyskie 2,7 2,7 2,7
Opolskie 2,8 2,4 2,4
Lubuskie 2,6 2,4 2,4
Podlaskie 2,4 2,3 2,3
Źródło: [1J
W ojew ództw o śląskie znajduje się niezm iennie w czołów ce regionów o najw iększych u działach w tw orzeniu PK B (pozycja 2), niem niej m ożna zauw ażyć system atyczny w zrost ud ziału w ojew ództw a m azow ieckiego (16,3% w 1995 roku do 19,9% w roku 2000) oraz system atyczny spadek udziału w ojew ództw a śląskiego (z 15,7% w roku 1995 do 13,8% w 2000 roku), co przedstaw iono n a rys. 3.
25
20
15
---
10
1. ____ -___ .---- _J
m a z o w ie c k ie ś lą s k ie
19 9 5 19 9 6 1 9 9 7 1 9 9 8 1 9 9 9 2 0 0 0
la ta
Rys. 3. Udział w ojewództw m azow ieckiego i śląskiego w tw orzeniu PK B w latach 1995 - 2000 Fig. 3. Share o f the m azovian a n d silesian voivodships in the generating o f G D P in yea rs 1995 -
2000
T ak znaczny spadek spow odow any był głów nie zm niejszającym się udziałem przem y słu w generow aniu w artości dodanej brutto oraz bolesnym procesem restrukturyzacji gospodarki w tym regionie.
D ysproporcje w poziom ie rozw oju gospodarczego regionów najlepiej charakteryzuje pro d u k t krajow y brutto w przeliczeniu n a 1 m ieszkańca, który w 2000 roku w ynosił w kraju 17,7 tys. zł (w artość PK B w 2000 roku w yniosła 684 981,9 m in zł, tab lica 4).
T ablica 4 S truktura PK B n a 1 m ieszkańca w kontekście średniej krajow ej
P ro d u k t k rajo w y b ru tto na 1 m ieszkańca
W ojew ództw o 2000 1999 1995
w tys. zl Polska = 1 0 0
Mazowieckie 26,9 151,6 149,3 124,5
Śląskie 19,5 | 110,1 110,4 123,0
W ielkopolskie 18,9 106,6 105,2 98,4
Dolnośląskie 18,3 103,4 102,3 103,9
Pomorskie 17,8 100,6 101,3 100,3
Zachodniopom orskie 17,5 98,7 100,1 102,9
Lubuskie 15,9 89,7 90,8 98,3
Kujawsko-pomorskie 15,9 89,7 88,7 99,6
M ałopolskie 15,8 89,3 89,4 88,5
Łódzkie 15,7 88,7 91,1 91,3
Opolskie 15,1 85,5 83,7 98,7
Świętokrzyskie 13,9 78,2 78,1 79,4
W armińsko-mazurskie 13,2 74,5 77,6 79,7
Podlaskie 13,2 74,3 72,8 75,8
Podkarpackie 12,6 71,1 73,4 77,4
Lubelskie 12,1 68,5 69,8 77,1
Zródlo: [1J
N iezm iennie d ru g ą lokatę w tej klasyfikacji zajm uje w ojew ództw o śląskie z poziom em PK B n a 1 m ieszkańca w yższym od przeciętnej dla kraju - w 1995 roku o 23% , a w roku 2000 ju ż tylko o 10,1% (poziom w yższy od przeciętnej krajow ej p o siad a ju ż tylko 5 w ojew ództw ). W ojew ództw o śląskie charakteryzuje ciągle bardzo w ysoki poziom industrializacji [2], W k ońcu 2001 r. przem ysł w ojew ództw a koncentrow ał w skali kraju praw ie je d n ą p i ą tą (19,2% ) przem ysłow ego m ajątku trw ałego oraz je d n ą sz ó s tą (16,9% ) ogółu pracujących w przem yśle. Jednocześnie m ajątek trw ały przem ysłu w ojew ództw a śląskiego
S truktura przew ozów ładunków . 105
był w znacznym stopniu zużyty i przestarzały. Stopień zużycia środków trw ałych w licznych działalnościach przem ysłow ych przekroczył 60% , w szczególności w górnictw ie w ęgłow ym i produkcji metali.
El w a rto ś ć do d a n a brutto ogółem
Z w a rto ś ć dod ana brutto w ytw o rz o n a w prze m yśle
1995 1998 1999 2000
lata
Rys. 4. Wartość dodana brutto wytworzona w przem yśle na tle wartości dodanej brutto w ojewództwa
śląskiego /
Fig. 4. Gross added value o f the whole o fp o lish industry as com pared with the gross a dded value o f the silesian voivodship
Jednocześnie przem ysł odgryw ał w w ojew ództw ie śląskim n ajw ięk szą w śród w ojew ództw rolę w tw orzeniu regionalnej części krajow ego produktu brutto PK B oraz p odstaw ow ego składnika PK B - w artości dodanej brutto (W D B). W 2000 r. w w ojew ództw ie śląskim regionalny PKB w ynosił 94,8 m ld z ł (13,8% krajow ego PK B ), w artość dodana brutto 83,3 m ld zł (13,8% krajow ej W D B), a w artość now o w ytw orzona w przem yśle 27,5 m ld zł (17,6% krajow ej W D B przem ysłu).
Jed n a trzecia w ytw orzonej w artości dodanej brutto regionu śląskiego (33,0% ) w 2000 r. to efekt działalności przem ysłow ej. U dział przem ysłu w w ytw orzonej w artości dodanej brutto w w ojew ództw ie śląskim w porów naniu z innym i w ojew ództw am i był n ajw iększy, co p rzedstaw ia rysunek 5.
35 30 25
^ 20 Ł . 15 10 5
0
Rys. 5. Wartość dodana brutto w ytworzona w przem yśle według województw w 2000 r.
Fig. 5. Gi-oss added value in the industry by voivodships in y e a r 2000
W artość produkcji sprzedanej przem ysłu w oj. śląskiego ogółem w latach 1999 - 2001 przedstaw iono w tablicy 5.
T ab lica 5 P rodukcja sprzedana przem ysłu w edług sekcji
W yszczególnienie 1999 2000 2001
O G O Ł E M
w min zł 75024,3 82505,4 84174,8
kraj = 100 17,4 16,9 16,8
rok poprzedni = 1 0 0 X 108,5 100,0
w tym w jednostkach dużych i śred n ich :
w min zł 72427,2 79195,5 80570,0
ogółem przemysł = 100 96,5 96,0 95,7
rok poprzedni = 100 X 108,6 99,8
na 1 zatrudnionego (rok
poprzedni = 100) X 121,1 107,2
górnictw o i kopalnictw o:
w min zł 13967,3 14410,5 15619,2
rok poprzedni = 100 X 90,4 100,0
p rzetw ó rstw o przem ysłow e:
w min zł 51478,7 56676,5 55336,0
rok poprzedni = 100 X 111,4 98,5
w y tw arzan ie i z a o p atry w an ie w energię elektryczna, gaz, wodę:
w min zł 6981,2 8108,5 9614,8
rok poprzedni = 100 X 123,1 108,1
W 1999 r. w jednostkach o liczbie pracujących powyżej 5 osób, a od 2000 r. powyżej 9 osób.
UW AGA: Liczby bezwzględne i struktura w cenach bieżących, wskaźniki dynamiki liczono w warunkach porównywalnych w cenach stałych
Źródło: [2]
W artość produkcji sprzedanej przem ysłu w 2001 roku w w ojew ództw ie śląskim w y n o siła w edług szacunku 84 174,8 m in zł i stanow iła 16,8% produkcji sprzedanej w kraju (odpow iednio w 2000 r. 82 505,4 m in zł, czyli 16,9% produkcji sprzedanej w kraju oraz w 1999 r. 75 024,3 m in zł - 17,4% produkcji sprzedanej w kraju). P ro d u k cja sprzedana ogółem w przem yśle w ojew ództw a śląskiego w 2001 r. w stosunku do roku poprzedniego nie w y k azała w zrostu w cenach stałych w obec w zrostu o 8,5% w roku poprzednim . D la poró w n an ia w kraju odnotow ano w 2001 r. w zrost produkcji sprzedanej o 0,6% w obec w zrostu w 2000 r. o 6,7% .
przetwórstwo przem ysłowe
68,7%
górnictw o i kopalnictwo
19,4%
wytwarzanie i zaopatrywanie w
energię elektryczną, gaz
i wodę 11,9%
□ w y tw a rz a n ie i z a o p a try w a n ie w e n e rg ię e le k try c z n ą , g a z i w o d ę
□ g ó rn ic tw o i k o p a ln ic tw o
□ p rz e tw ó rs tw o p rz e m y s ło w e
Rys. 6. Struktura p rodukcji sprzedanej p rzem yski według sekcji w 2001 r.
Fig. 6. Industry sales structure by sector in 2001
Struktura przew ozów ładunków . 107
P rzychody ze sprzedaży tow arów i usług w przem yśle ogółem w ojew ództw a śląskiego stanow iły praw ie w całości (w 2001 r. - 95,7% ) efekt działalności jed n o stek o liczbie pracujących pow yżej 9 osób, tj. jed n o stek dużych i średnich (jednostki m ałe o liczbie pracujących do 9 osób posiadały niew ielki udział w w artości sprzedanej - 4,3% ). P rodukcja sprzedana przem ysłu w jed n o stk ach o liczbie pracujących pow yżej 9 osób w 2001 r. w ynosiła 80,6 m ld zł, tj. o 0,2% mniej w cenach stałych n iż w roku poprzednim (w 2000 r. w zrost o 8,6% ). Strukturę produkcji sprzedanej przem ysłu w 2001 roku przedstaw iono na rys. 6 (szczeg ó ło w ą strukturę produkcji przedstaw iono w B iuletynie statystycznym w ojew ództw a śląskiego, K atow ice, styczeń 2003 r., s. 124-126).
P rodukcję w ażniejszych w yrobów w w ojew ództw ie śląskim [3] w kontekście kraju przedstaw iono w tablicy 6.
D o m in u jącą rolę w popycie n a usługi transportow e w woj. śląskim niew ątpliw ie g en eru ją ładunki m asow e. P rodukcja w ęgla kam iennego w ynosi w skali kraju około 100 m in ton (w 2000 roku 103,3 m in ton, w 2001 roku 104 m in ton), z czego w ojew ództw o śląskie produkuje ok. 92% , tj. w przybliżeniu 95 m in ton (w 2000 r. 92% , w 2001 r. 91% ). W 1997 roku w ydobyto 133,7 m in ton w ęgla kam iennego, co stanow iło aż 97% udziału w produkcji krajow ej. N a przestrzeni ostatnich kilkunastu lat obserw ujem y zjaw iska spadku w ydobycia w ęgla kam iennego, niem niej je s t to w dalszym ciągu głów ny generator popytu na m asow e usługi transportow e. Z naczący udział w skali kraju m a produkcja koksu z w ęgla kam iennego (w 1997 r. 4193,6 tys. ton, co stanow iło 39,8% ud ziału w produkcji krajow ej, w 2001 r. 3668,3 tys. ton, czyli 40,2% udziału w produkcji krajow ej). P rodukcja stali surow ej w woj. śląskim w aha się w granicach 6 m in ton i w ykazuje tendencję spadkow ą (1996 r. - 6,38 m in ton, 1997 r. - 6,98 m in ton, 2000 r. - 6,62 m in ton, 2001 r. - 6,1 m in ton). P rodukcja surów ki żelaza to 4 do 4,5 m in ton. P rodukcja podstaw ow ych m ateriałów budow lanych to rząd 2,3 m in ton. R egion śląski jak o zaplecze przem ysłow e Polski dostarczał w 1990 roku 97,6% w ęg la kam iennego, 39,6% koksu, 56,6% stali surow ej. W 1997 roku dostarczał 97%
w ęgla kam iennego, 39,8% koksu, 56,8% stali surowej i 54,8% w yrobów w alcow anych [14], S truktura ta nie zm ieniła się zasadniczo także w latach 2000 i 2001, kiedy to w oj. śląskie dostarczyło 95% w ęg la kam iennego, 41% koksu, 66% stali surow ej i 60% w yrobów w alcow anych.
3. S T R U K T U R A PR Z E W O Z Ó W Ł A D U N K Ó W W W O JE W Ó D Z T W IE ŚL Ą SK IM N A T LE K RA JU
W 2001 roku w P olsce przew ozy ładunków (ogółem ) w yniosły 1317,2 m in ton i były o 2,3% m niejsze niż w 2000 roku (1347,9 m in ton), kiedy to odnotow ano w zro st przew ozów o 1,4% w stosunku do 1999 r. (1329,2 m in ton). O d roku 1991 m o żn a obserw ow ać p ew n ą stabilizację w ilości przew ożonych ładunków zaw ierającą się w granicach od 1330 m in t do
1400 m in t (rys. 7).
P r z e w o z y ła d u n k ó w w P o ls c e
3000000 2500000
„
2000000« 1500000
£ 1000000
500000 0
Rys. 7. P rzew ozy ładunków w P olsce w latach I9 6 0 - 2001 Fig. 7. Cargo transportation in P oland in yea rs 1960 - 2001
S truktura przew ozu tych ładunków w układzie gałęziow ym , w liczbach bezw zględnych i procentach, przedstaw iona została w tablicach 7 i 8.
Produkcjaważniejszych wyrobóww woj. śląskim
Struktura przew ozów ładunków . 109
a
•s
f— pozycja w rankingu województw- "«t CO CM ■p- co
to CO M- CM ta to CO co CO •V 05 co - to 5 CM
; f 1 *
« 3 --L
§ 1
ts i
asyr aj
1 * Vui
aRco 0» CO
CM ? s.
4 8 o
^ 2 T-‘ 0 2 g
CO ^ ? g
; o a?f- CO2
b-' 5Sco r^r ! - a
o
! a
§ 8 i .CM
2to 8*
OCM COa
o ' 2uo 8
woj. śląskie u>05 £
cr>
05 to
■co Oir>
to 8
0. 3
i 3 o S 5Ł0 05 Q 05.
O o"
r- r j- ir>
ł o o T~
05« rr
toto'
a
COto'a d | S o>3 § N- tn•«r to
COrt 8
o a CMi
42 OLo
s ■«f
3 co
to s
rC
| 0 o>.
i i
&
co co
§ i
£ 1 uo cr 8 * j
o to Ś 9 B 8
05 sco 3
co 1
o ' i i
CO c iIS.
M O i K 8 S
to CO05 to
CO i
tqtC5 CM to i■o-
. a j I I I
H f
- '«i to to 04 M «o
có CO CO £ «3 - (O «*• co to co o to CO - N- -
i 1
1 * 1 O = -s
ŚCM o
s
a
S?N-*to ® ' j> a*4 8 a o a i .
*5 o a i CO łrf
& 3?
? o to a 05"2
«s*
g a *•c-
« se _ t-j 3 8
co to
aN-*
CM IS.CO r^
<£
COO 5««>
CM (N
£
!st
t
tOO) O) in 8
«Htn toco' 3CM
» o-
» CO r s
o o> •o-CO t~
i- CM 05Ch r~
] 5 o s- o*r O
1 co u i 8
»- i :|
r> y-„
M CO
§ 5 to CM
8 co s?CO
CMO tO05 CO
io 0.
cO
8 ocomt
f- ioo 8
00
2 ro
5 CM 3 8 CO
s t I i
“ ? r- i £ to ^
* “3 f ^j ir*
» CM ro 3ro
to
8 K
8
■C (
1 CM
! g' 1 K
CM 8
c-co 8
t/>
3to q>
to R
£-T
C
i i i
i Cr Ś 1
I
!
i
i i i
£ I
1
I i0 JC sc 1 8 1 1 1
5 i
s s
„ i
i 1 : |
i c E, .3
N
>
I i 1 1
1 i JT
I
I 1 f i l i
1
p 8
! !
i i
? SI i i
I
1
* S
£L ę s 1
1 1 i I J
i
i I I
S3*
1
! 1 s
<0 c B 8
| | l i 3 1 8 J fl s
3
1 c
*a
1 I
I 1
0 S
£ 1
>,
I 1
1>s tA
| 1 S 1
■O i ic
§<
u 1ci N«
U
1c W9 I i
rc
Ui
3 - CM to MT 00 0 N- co 0 5 £ £ r - O -M o CO N- CO
9 5 CM 8 CM CM 8 n
Strukturaprzewozówładunkóww Polsce (ogółem)
Struktura przew ozów ładunków . 111
T ablica 8 Procentow a struktura przew ozów ładunków w Polsce
Rodzaje
transportu 1990 1995 1998 1999 2000 2001
OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Transport
kolejowy 17,1 16,3 15,2 14,1 13,9 12,7
Transport
samochodowy 78,6 78,7 79,2 80,4 80,3 81,4
Transport
lotniczy 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Transport
rurociągowy 2,0 2,4 3,0 3,2 3,3 3,4
Żegluga
śródlądowa 0,6 0,7 0,7 0,6 0,8 0,8
Żegluga
morska 1,7 1,9 1,9 1,7 1,7 1,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie [15]
Strukturę przew ozów ładunków (w m in t) z podziałem n a gałęzie transportu w sposób poglądow y przedstaw iono n a rys. 8 i 9.
□ s m o c h o d o w y H k o le jo w y □ p o z o s ta łe i
2001 2000 199 9
199 8
199 5
1 9 9 0
0 5 0 0 10 0 0 15 0 0 20 0 0
[m in t]
Rys. 8. Struktura przew ozu ładunków w g rodzajów transportu Fig. 8. Cargo transportation structure by means o f transport
2001 2000 1999
1998
1995
1990
0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%
[m In t]
Rys. 9. Procentow a struktura przew ozu ładunków w g rodzajów transportu Fig. 9. P ercentage structure o f the cargo transportation by means o f transport
T ^ i r ł r - U 7 8 :
:
f ' — i r a m ™
i---i i M ...M U D " *
1 1 U // . r « u
f “ — ... T ™ S B d n i 6 9 HPJTS
m iim tW rfM injtnńm tr.-... ...yt.
0 7 2..w:;.:™. ... .„.m,
A nalizując pow yższe dane, m o żn a zauw ażyć, że najw iększy udział w przew ozach ogółem , liczony ilo śc ią przew iezionych ton ładunków , m a transport drogow y i kolejow y.
T ransportem sam ochodow ym w 2001 roku przew ieziono 1072,3 m in ton ładunków , tj. o 1%
m niej niż w 2000 roku (1083,0 m in ton ładunków ), w którym je d n a k nastąpił przy ro st w stosunku do roku 1999 o 1,4%. T ransportem sam ochodow ym przew ozi się w każdym kolejnym roku 5 do 6 razy w ięcej ładunków niż transportem kolejow ym , z czego transport sam ochodow y zarobkow y stanow i około 35% ogólnego w olum enu przew ozu. T ransportem sam ochodow ym gospodarczym przew ozi się 2 razy w ięcej ładunków niż transportem zarobkow ym , niem niej je d n a k transport sam ochodow y w yraźnie zdom inow ał przew ozy tow arow e w Polsce. A ktualnie jed n a k m o żn a zauw ażyć zatrzym anie tendencji w zrostow ej w przew ozie ładunków i p e w n ą stabilizację n a poziom ie 1060 - 1080 m in ton ładunków . U dział transportu sam ochodow ego w rynku przew ozow ym kształtuje się n a poziom ie p o n ad 80%.
W p rzew ozach ładunków transportem sam ochodow ym zarobkow ym d o m in u ją przed sięb io rstw a o liczbie zatrudnionych poniżej 10 osób, które p rz e w o ż ą 79% ogólnej m asy ładunków . D om inującym sektorem w przew ozach ładunków transportem sam ochodow ym zarobkow ym je s t sektor pryw atny, który przew ozi 97% ładunków . W grupie przedsiębiorstw o liczbie pracujących pow yżej 9 osób m o żn a obserw ow ać w yraźny w zrost przew ozów ładunków w kom unikacji m iędzynarodow ej (tablica 9), przy m alejącej ogólnej m asie tow arów przew ożonych przez tę grupę przedsiębiorstw . W zrasta rów nież w tej grupie średnia odległość p rzew o zu 1 to n y ładunku w kom unikacji m iędzynarodow ej (w 2000 ro k u 193 km , w 2001 ro k u 222 km ), przy ogólnej średniej długości w granicach 67 - 69 km.
U d ział w ojew ództw a śląskiego (w cześniej katow ickiego) w ogólnopolskiej m asie ładunków p rzew ożonych transportem sam ochodow ym zarobkow ym p rzedstaw ia tab lica 10.
P rocentow y ud ział przew ozów w w oj. śląskim (katow ickim ) w stosunku do p rzew o zó w ogólnokrajow ych posiada tendencję sp a d k o w ą od 7,9% w 1993 roku do 4,2% w 2001 ro k u (dotyczy transportu sam ochodow ego zarobkow ego). T akże w liczbach bezw zględnych przew óz tow arów w yrażony je s t te n d e n c ją sp a d k o w ą od 23,4 m in ton do 15,6 m in to n w 2001, przy w zględnie stabilnym poziom ie przew ozów transportem sam ochodow ym zarobkow ym tow arów w skali kraju (374 m in ton). W iększość z tych p rzew o zó w (99% ) w yko n y w an a je s t sam ochodam i ciężarow ym i i ciągnikam i siodłow ym i.
M im o tendencji m alejących udziału przew ozów woj. śląskiego w skali kraju (transportem sam ochodow ym zarobkow ym ) obserw ow ać m o żn a zarazem w zro st przew ozów w kom unikacji m iędzynarodow ej, na przestrzeni ostatnich 10 lat praw ie p ięciokrotny (2001 - 1156 tys. ton, 1993 - 227 tys. ton). U dział kom unikacji m iędzynarodow ej w oj. śląskiego w skali kraju to 10,8% - 11,7 %. Strukturę przew ozów w kom unikacji m iędzynarodow ej w y k o n y w an ą transportem sam ochodow ym zarobkow ym przedstaw iono w tablicy 11.
