T.S. Gałkowski
II Krajowa Konferencja poświęcona
problemom psychologii w
rehabilitacji inwalidów
Studia Philosophiae Christianae 6/2, 287-290
[5] S P R A W O Z D A N I A 287
ność i przystępność p rzed staw io n y ch w niej in fo rm ac ji z zak resu w ie dzy psychologicznej 5.
Jeszcze w iększe zasługi położył P ro feso r ja k o w ychow aw ca. „U m iał on bow iem — ja k stw ie rd z ił to je d e n z jego uczniów , S. K am iń sk i — w zbudzać w sw ych słuchaczach za p a ł do filozofii i rz e te ln ą chęć s tu d io w an ia”. N aw et ja k o dziekan w y d ziału z n a jd o w ał czas, by z a in te resow ać się stu d e n ck im i zm artw ien iam i. Był, ja k to ok reślił d r A dam S tan o w sk i, „ojcem w y d zia łu ”. .
D ziałalność n au k o w a i w ychow aw cza ks. prof. J . P astu szk i łączyła się w jego życiu z um iło w an iem k a p ła ń stw a . „Życie k siędza k a to lic k ie go i życie p rac o w n ik a naukow ego... obie te form y o d p o w iad ają m i b ard z o ” , ośw iadczył J u b ila t w czasie uroczystości sierpniow ych, za znaczając, że gdyby drugi raz w życiu przyszło m u po d jąć decyzję 0 k ie ru n k u sw ego życia, to ja k pow iedział: „chciałbym być księdzem 1 chciałbym być p ro fe so re m ”.
Mimo, że ci, k tó rzy z n a ją jego zasługi, o k re śla ją go ja k o „czcigod nego in c e p to ra ”, k tó ry d ał początek w sp an iałe m u rozk w ito w i n a u k filo zoficznych i psychologii na K U L -u, on sam w sw ej skrom ności s tw ie r dził, że nie uw aża się za w ybitnego filozofa, i jeżeli m oże być dum ny to je d y n ie ze sw oich uczniów ; p rzy z n aje się do roli „kam yczka, k tó ry spow odow ał la w in ę ”.
R. Ś liw iń sk i
II KRAJOWA KONFERENCJA POŚWIĘCONA PROBLEMOM PSYCHOLOGII W REHABILITACJI INWALIDÓW
W dn iach 23—25 stycznia br. odbyła się w P ozn an iu w Dom u T ech n ik a II K ra jo w a K o n fe re n cja pośw ięcona P roblem om P sychologii w R e h ab ilita cji, zo rganizow ana przez S ekcję P sychologiczną Polskiego T o w arzy stw a W alki z K alectw em . P ierw sza tego ty p u k o n fe re n c ja od b y ła się p rzed pięciom a la ty ta k że w P o zn an iu i ju ż w ów czas zg ro m a dziła w iele osób p rac u jąc y ch p rak ty c zn ie i n aukow o n a polu psycho logicznych asp ek tó w kalectw a.
D ziedzina psychologii rep re z e n to w a n a n a ty m zjeździe stan o w i b o g atą i obszerną p ro b lem aty k ę , czego dow iodła zarów no liczba w ygłoszonych re fe ra tó w ' i doniesień, ja k rów nież ich te m a ty k a . Poza psychologam i ro zm aite ośrodki k liniczne rep re z e n to w a li ta k że lekarze, in stru k to rz y k in e zy te ra p ii i asystenci socjalni. W pierw szy m dniu k o n fe re n c ji w p r e zydium zasiadło w iele osób, w śród k tó ry c h znaleźli się p rzed staw iciele 5 P o n ad to ks. p ro fe so r o p u blikow ał w iele cennych arty k ó łó w z z a k resu psychologii religii.
288 M A T E R I A Ł Y I R E C E N Z J E
zw iązków in w alidzkich, spółdzielczości in w alid zk iej, w ładze re so rtu zdro w ia oraz p rze d staw ic ie le w ładz m ia sta P oznania. P rzem ów ienie p o w ita ln e w ygłosił doc. d r J a n R utkiew icz, w ice m in ister Z d ro w ia i O pieki Społecznej, k tó re m u podlega D e p a rta m e n t R e h a b ilita c ji, bezpośrednio z a in te re so w an y o rg anizow aną K o n fe re n cją. M ów ca p o d k reślił w z ra s ta jące znaczenie opieki psychologicznej i socjaln ej n ad różnego ty p u k alectw am i. W yraził p rzy tym zadow olenie z pow odu osiągnięć i szyb kiego rozw oju, ja k im może się poszczycić te n dział lecznictw a w naszym k ra ju . M in ister R utk iew icz w końcu sw ego k ró tk ie g o w y stą p ie n ia życzył uczestnikom zjazdu ow ocnych i skuteczn y ch obrad. W podobnie ciepłym i p rzy je m n y m to n ie było u trz y m a n e w y stą p ien ie prof, d r W ik to ra Degi, przew odniczącego Polskiego T o w arzy stw a W alki z K alectw em i k ie ro w n ik a K lin ik i O rtopedycznej A kadem ii M edycznej w P oznaniu. P rof. d r D ega zn a n y je s t pow szechnie nie ty lk o w Polsce, ale i za g ran ic ą ze sw ych w y b itn y c h osiągnięć w za k resie problem ów re h a b ilita c ji le cz niczej. P rz ed dw om a la ty n a M iędzynarodow ym K ongresie R e h a b ilita c ji In w alid ó w w W iesbaden u zy sk ał nagrodę L a sk e ra p rzy z n aw an ą za n a j w iększe osiągn.ęcia w dziedzinie b ad a ń 'naukow ych zw iązanych z oso b am i kalekim i.
O bradom przew odniczył głów ny o rg an iz ato r K o n fe re n cji, doc. d r A le k sa n d e r H ulek, n aczeln ik W ydziału E k sp erty z y Z aw odow ej w D e p a rta m encie R e h a b ilita c ji M in iste rstw a Z drow ia. W spólnie z d r H elen ą L a r- ko w ą czuw ał on przez w szy stk ie dni n ad stro n ą o rg an iz ac y jn ą i m e ry toryczną o brad i trze b a p rzyznać, że p o tr a fił zadbać o atm o sferę sp rzy ja ją c ą sw obodnej w y m ia n ie poglądów w tra k c ie dyskusji.
N a K o n fe re n cji w ygłoszono około 20 re fe ra tó w i doniesień, p o k tó ry ch odbyw ała się d y sk u sja. W śród re fe ra tó w , k tó re ze w zględu na sw ój ogólny c h a ra k te r m ożna b y nazw ać podstaw ow ym i, zn alazły się b ard z o ciekaw e i cenne w y stą p ie n ia . Doc. d r A. H u lek m ów ił n a te m a t n ajn o w szy ch k ie ru n k ó w w teo rii i p ra k ty c e psychologicznej w r e h a b ilita c ji inw alidów . P o d k re ślił on, że p o stęp dokonany w o sta tn im dzie sięcioleciu w tej dziedzinie u w a ru n k o w a n y b y ł p ostępem m a te ria ln y m i rozw ojem u słu g socjalnych. S p rz y ja ł m u ta k ż e rozw ój tych gałęzi w iedzy, k tó re m a ją n ajw ięk sz e znaczenie d la p ra k ty k i i te o rii psycho logicznych, a do k tó ry ch n ależą: fizjologia, pedagogika sp e cja ln a, socjo lo g ia i n a u k i techniczne. P re le g e n t p o d k reślił ta k ż e w p ły w różnic k u ltu ro w y c h n a przeb ieg różnych form re h a b ilita c ji psychicznej in w a lidów . O m aw ia ją c z a g ad n ien ia zdolności do p rac y ograniczonej z p o w odu in w alid ztw a doc. H ulek p o d k reślił, że coraz w iększego znaczenia n a b ie ra ją czynniki osobow ościow e. W zw iązku z p o trzeb am i, ja k ie w y ła n ia ją się p rz y obsadzaniu sta n o w isk psychologów w różnych p la ców kach re h a b ilita c ji, p re le g e n t p rz e d sta w ił p ro je k t specjalizacji, k tó ra je g o zdaniem w in n a m ieć m iejsce w ra m a c h studiów podyplom ow ych
m
S P R A W O Z D A N I A 289i być d w utorow a: dla p ra k ty k ó w w y m ag an y b yłby 1 rok lu b p ó łto ra ro k u szkolenia i egzam in, a osobno dla tych, k tó rzy p ra g n ą pośw ięcić się p rac y badaw czej. W czasie studiów u n iw ersy te ck ich n a 4 -tym ro k u n ależałoby w p row adzić w ykłady m onograficzne z p ro b lem aty k i psycho logicznej k ale c tw a i um ożliw ić p isanie z tego za k resu p rac y m a g iste r skiej.
Doc. d r M arian K ulczycki z U n iw e rsy te tu im. B. B ie ru ta w e W rocła w iu m ia ł re f e ra t na te m a t zachow ania się p ac je n ta. S tw ierd ził on n a pod staw ie przeprow adzonych przez siebie b ad ań , że na zachow anie się p a c je n ta przew lek le chorego i osoby k alek ie j w p ły w a ją przed e w szy st kim ta k ie czynniki ja k : A) specyficzne w łaściw ości sam ej choroby, B) dośw iadczenia p a c je n ta zw iązane z d an ą chorobą i C) a k tu a ln a sy tu a cja życiowa. Z najom ość czynników w p ły w ają cy c h na zachow anie się p a c je n ta um ożliw ia stw orzenie w a ru n k ó w p rzyspieszających jego p o w ró t do zdrow ia i p ełn ą reh a b ilita cję.
D r H ele n a L ark o w a m ów iła o w a ru n k a c h ak c ep tac ji i odrzucenia in w alid y przez otoczenie. R e fe ra t swój o p arła na b ad a n ia ch po staw w obec k alectw a. S tw ierd ziła, że isto tn ą rolę o d g ry w a ją ta k ie czynniki ja k pozytyw ne cechy osobowości inw alidów . A u to rk a p o stu lu je p o trzebę oddziaływ ania na n egatyw ne po d staw y wobec kalek, ja k ie jeszcze bardzo często m ożna spotkać w społeczeństw ie.
Doc. d r M ariusz M aruszew ski p rz e d sta w ił w sw ym referac ie p ro blem y kom pensacji czynności w yższych po uszkodzeniach m ózgu opie ra ją c się n a założeniach opracow anych przez neuropsychologów rad z iec kich z Ł u rią na czele. Z pow odu choroby n a K o n fe re n cję nie m ogła p rzybyć P rof. d r J a n in a D oroszew ska, doc. d r L idia G ep p e rto w a i prof, d r T adeusz Tom aszew ski, k tó ry ch w y stą p ie n ia oczekiw ane b yły z cie kaw ością przez zgrom adzonych uczestników Z jazdu. Z b ardzo dużym z a in tereso w an iem w ysłuchano w ypow iedzi doc. d r J a n u sz a R eykow skiego, k tó ry m ów ił n a te m a t obrazu sam ego siebie ja k i p o w sta je u osób k a -. lekich.
P ozostałe r e fe ra ty o b ejm ujące p ro b lem aty k ę poszczególnych typów re h a b ilita c ji zgrupow ane b yły w okół k ilk u podstaw ow ych typów in w a lidztw a. Z zagadnień re h a b ilita c ji zaw odow ej b ard z o ciekaw e było w y stą p ien ie m g r M alinow skiej, k tó ra p rze d sta w iła p ro je k t m etody oceny p ostępów w procesie re h a b ilita c ji inw alidów po chorobach psychicz nych. Poszczególne re f e ra ty dotyczyły schorzeń kardiologicznych, o rto pedycznych, psychiatrycznych, gruźlicy, w ad w rodzonych i d ep ry w acji zm ysłow ej. W dw óch re fe ra ta c h w sp ó ła u to ra m i byli praco w n icy naszej Uczelni, a m ianow icie d r hab. S tan isław S iek (p ro b lem aty k a k a rd io logiczna) i niżej p o dpisany (postaw y rodziców dzieci kalekich).
P o dsum ow ując m ożna pow iedzieć, że K o n fe re n cja w y k ąz ała potrzebę in ic jo w an ia i k o n ty n u o w an ia różnego ty p u p rac badaw czych dotyczą
290 M A T E R I A Ł Y I R E C E N Z J E
ta]
cych p ro b lem aty k i k alectw a. M ożna przypuszczać, że w nied alek iej przyszłości ze w zględu na szybko ro zw ija jąc ą się tę sp ecjalizację p sy chologiczną, podobne do tej k o n feren c je będ ą m u siały się odbyw ać w sekcjach. N asuw a się ta k że p o stu la t p odjęcia p ra c z za k resu u je d n o licenia fachow ej term inologii, k tó rą się p o słu g u ją psychologow ie p r a cujący w re h a b ilita c ji, a ta k ż e opracow anie dla n ie k tó ry ch pokrew n y ch działów zunifik o w an y ch fo rm d o k u m e n tac ji psychologicznej.
Je śli chodzi o p ro b lem aty k ę dziecięcą w re h a b ilita c ji, to trze b a p rz y znać, że coraz b ardziej docenia się znaczenie in te ra k c ji dziecko—rodzice i rodzice—sp ecjalista. W w ielu w y stą p ien iach zw racano uw agę n a do niosłą rolę znajom ości podstaw ow ych m echanizm ów neurofizjologicz nych, odpow iedzialnych za z jaw isk a k om pensacji. W ciąż jeszcze niezbyt w y jaśn io n e je st działan ie su b sta n c ji siateczk o w atej w m ózgu, a także roli w zgórza (thalam us) w m echanizm ie p rze jm o w an ia u trac o n y ch fu n k cji. W ydaje się, że ja k d otąd psycholodzy za m ało w sw ej p ra k ty c e klinicznej zw iązanej z re h a b ilita c ją w y k o rz y stu ją w iadom ości z zak resu teo rii uczenia się i w a ru n k o w an ia .
T. S. G a łko w ski
SYMPOZJUM NA TEMAT ZABURZEŃ MOWY I SŁUCHU ZORGANIZOWANE PRZEZ WYDZIAŁ FILOZOFII
CHRZEŚCIJAŃSKIEJ A.T.K. W DNIU 21 LUTEGO 1969 R.
Na S ym pozjum złożyły się d w a re fe ra ty oraz dw a film y nau k o w e do tyczące pow yższych zagadnień, k tó re w ykazały , że dziedzina zaburzeń m ow y i słuchu stanow i dla psychologa ciekaw e i obszerne pole dla b a d a ń i p rac y klinicznej. P ierw szy re f e r a t oraz dw a film y z nim z w ią zane p rzed staw io n e były' przez prof, d r A lek san d rę M itrin o w icz- M odrze je w sk ą, przew odniczącą S ek cji F o n iatry c zn ej P olskiego T o w arzy stw a O tolaryngologicznego, byłego k ie ro w n ik a O ddziału F o n iatry czn eg o A k a dem ii M edycznej w W arszaw ie. P re le g e n tk a om ów iła w ła s n e b a d a n ia i ich w nioski z a w a rte w re fe ra c ie pt. Z ag ad n ien ia g łuchoty w iek u dziecięcego, p o d k re śla ją c znaczenie w czesnego po stęp o w an ia reh a b ilita c y jn e g o i udziału psychologa w p rocesie diagnozy oraz leczenia d ziecka głuchego. Z d an iem prof, d r A. M itrinow icz-M odrzejew skiej p r a k ty k -k lin ic y s ta sty k a się w swej codziennej p rac y z pięciom a n ajczęstszym i ty p am i głuchoty, k tó re pow inien um ieć zróżnicow ać. N ależą do nich: 1) głuchota połączona z opóźnionym rozw ojem w szy stk ich fu n k c ji językow ych u dzieci, k tó re nie m iały zapew nionej w odpow iednim okresie życia diagnozy i re h a b ilita c ji; b ardzo często w tej g rupie z n a jd u ją się dzieci, u k tó ry ch w y stę p u je opóźnienie m ielinizacji w łókien n erw ow ych w oś ro d
