UZASADNIENIE
dla projektu ustawy o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi
odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej
Przedmiotowy projekt ustawy zmienia następujące ustawy:
ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638, z późn. zm.),
ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639, z późn. zm.).
Przepisy ustawy transponują postanowienia następujących dyrektyw:
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/12/WE z dnia 11 lutego 2004 r.
zmieniającej dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz. Urz. WE L 47 z 18.02.2004, str. 26),
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/20/WE z dnia 9 marca 2005 r.
zmieniającej dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz. Urz. WE L 70 z 16.03.2005, str. 17).
Dyrektywa 2004/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r.
zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych została w całości transponowana ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz.1458 oraz z 2006 r. Nr 63, poz. 441), przy czym przepisy, które nie zostały zmienione w stosunku do dyrektywy 94/62/WE, zostały uprzednio transponowane ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.
Wymienione wyŜej ustawy transponujące przedmiotową dyrektywę zostały wpisane do informatycznej bazy danych dotyczącej notyfikacji (Krajowej Bazy Środków Wykonawczych), w tym równieŜ (w dniu 6 października 2005 r.) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W związku z powyŜszym proces pełnej transpozycji do prawa polskiego dyrektywy 2004/12/WE został zakończony i tym samym zapewnił pełną zgodność polskiego prawa w przedmiotowym zakresie.
JednakŜe zgodnie z art. 16 dyrektywy 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych państwa członkowskie mają obowiązek notyfikować do Komisji, w ramach procedury ustanowionej w dyrektywie 98/34/WE (tzw. notyfikacja techniczna) wszystkie projekty przepisów, które zamierzają przyjąć w ramach dyrektywy 94/62/WE oraz 2004/12/WE. Z powyŜszego wynika jednoznacznie, iŜ dyrektywa 2004/12/WE została transponowana do prawa polskiego, poprzez przepisy art. 5 i 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw, z niedochowaniem wynikającego z art. 16 dyrektywy 94/62/WE obowiązku notyfikacji. W zaistniałej sytuacji jedynym sposobem uregulowania kwestii związanej z niedopełnieniem obowiązku notyfikacji
przez państwo członkowskie jest przygotowanie nowego projektu aktu prawnego oraz jego notyfikacja zgodnie z procedurą.
W ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej zaktualizowano odnośniki wskazujące dyrektywy, których postanowienia transponuje dany akt, dodając nowe dyrektywy lub ich zmiany.
W ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych zmiany art. 3, 5, 5a mają zapewnić zgodność z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/12/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie zmiany dyrektywy o opakowaniach odpadach opakowaniowych. Zmieniono definicję opakowania dodając, Ŝe części opakowań i elementy pomocnicze połączone z opakowaniem i przeznaczone do tego samego celu co dane opakowanie naleŜy równieŜ traktować jako opakowania. W art. 5a wprowadzono wymóg prowadzenia działań edukacyjnych w zakresie właściwego postępowania z odpadami opakowaniowymi przez producenta, importera i dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań.
Zmiana w art. 3 ust. 3a ma na celu wyeliminowanie oczywistego błędu wprowadzonego w trakcie poprzedniej nowelizacji definicji środka niebezpiecznego. Ponadto zmieniono podane w definicji odwołanie do przepisów o ochronie roślin uprawnych na odwołanie do przepisów o substancjach i preparatach chemicznych, bowiem definicja środków ochrony roślin zawarta w ustawie z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U.
z 2004 r. Nr 11, poz. 94, z późn. zm.) obecnie odwołuje się do przepisów o substancjach i preparatach chemicznych.
W art. 10 w ust. 1 doprecyzowano, Ŝe wysokość kaucji uzaleŜnia się od ceny netto środka niebezpiecznego zawartego w opakowaniu.
W art. 10 w ust. 2 z obowiązku ustalania kaucji wyłączono opakowania środków niebezpiecznych dla czynności diagnostyki laboratoryjnej.
Dodatkowo z obowiązku ustalania kaucji w art. 10 ust. 2 wyłączono opakowania po produktach niebezpiecznych dla środowiska z przypisanym symbolem N, przeznaczonych do uŜytkowania przez konsumentów, w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), o pojemności nieprzekraczającej 1.000 ml albo zawartości netto wyraŜonej w gramach nieprzekraczajacej 1.000 g. Przepisy prawa wspólnotowego nie określają obowiązku nakładania kaucji na tego rodzaju opakowania.
Ponadto znikoma ilość tego rodzaju opakowań nie daje uzasadnienia ekologicznego do stosowania względem tych opakowań systemu kaucji. ZuŜyte opakowania jednostkowe po produktach niebezpiecznych dla środowiska z przypisanym symbolem N, przeznaczonych do uŜytkowania przez konsumentów, są to opakowania np. po odświeŜaczach powietrza, pastach do butów, produktach owadobójczych. Produkty tego typu pakowane są w małe opakowania, z których powstaje około 111 ton odpadów opakowaniowych rocznie. Produkty takie ze względu na specyfikę są stosunkowo rzadko kupowane, a w małych opakowaniach po zuŜyciu powyŜszych produktów pozostają śladowe ilości preparatów. W konsekwencji analogicznie dokonano zmiany w art. 16 ust. 2.
Po art. 10 ust. 3 dodano ust. 3a określający przedział czasowy, w jakim uŜytkownik powinien zwrócić opakowanie, aby uzyskać zwrot kaucji. Dotychczasowy brak terminu powodował duŜe trudności dla jednostek handlowych. Konsekwencją wprowadzonej zmiany jest dopisanie ust. 4a stanowiącego, iŜ nie zwrócona kaucja staje się przychodem sprzedawcy.
W art. 10a wprowadzono moŜliwość zawierania porozumień dobrowolnych, zgodnie z dyrektywą 2004/12/WE. Producenci, importerzy i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia środków niebezpiecznych będą mogli zawrzeć z Ministrem Środowiska porozumienie w zakresie utworzenia ogólnopolskiego systemu zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych po środkach niebezpiecznych. W ustawie określono wymagania w stosunku do tego porozumienia.
Zaproponowano uchylenie art. 11, gdyŜ obowiązek uzyskiwania zezwoleń wynika wprost z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.
Zmiany w art. 12, 15, 26 i 28 mają na celu zastąpienie wyraŜenia „selektywna zbiórka”
określeniem „selektywne zbieranie” - zgodnym z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.
W art. 16 (w konsekwencji do art. 10 ust. 2) z obowiązku pobrania kaucji zwolniono opakowania środków niebezpiecznych dla czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz opakowania po produktach niebezpiecznych dla środowiska z przypisanym symbolem N, przeznaczonych do uŜytkowania przez konsumentów, o pojemności nieprzekraczającej 1.000 ml albo zawartości netto wyraŜonej w gramach nieprzekraczajacej 1.000 g.
W art. 23 oraz art. 24 za niewywiązywanie się z obowiązków zgodnego z przepisami przedmiotowej ustawy ustalania kaucji na opakowania środków niebezpiecznych, odbierania tych opakowań, pobierania i zwracania kaucji za te opakowania, proponuje się wprowadzenie kar pienięŜnych w wysokości od 5.000 zł do 50.000 zł. Wprowadzenie kar pienięŜnych wydaje się być skutecznym narzędziem egzekwowania ustawowych obowiązków nałoŜonych na wprowadzających (tj. producentów, importerów, dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia), sprzedawców oraz uŜytkowników środków niebezpiecznych w opakowaniach.
Projekt zmienia równieŜ ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.
W załączniku nr 1 do ustawy wprowadzono nowy podział opakowań podlegających przepisami ustawy zastępując dotychczas obowiązującą pozycję „opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów) na pozycję „opakowania z drewna”. PowyŜsza zmiana dostosowuje przepisy ustawy do zmian dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/12/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie zmiany dyrektywy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Jednocześnie w art. 3 oraz w załączniku nr 4a wprowadzono nowe poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych na rok 2014, wynikające z dyrektywy w sprawie zmiany dyrektywy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (art. 2 projektu ustawy). Dostosowaniu do wymagań dyrektywy słuŜy równieŜ dodanie w art. 11 ust.
8a przepisu, zgodnie z którym w przypadku eksportu odpadów w celu poddania ich recyklingowi oraz innym niŜ recykling procesom odzysku przedsiębiorca jest obowiązany przedstawić równieŜ oświadczenie, Ŝe odzysk lub recykling odbywa się w instalacjach spełniających takie same wymagania, jak określone dla instalacji eksploatowanych na terytorium kraju.
W art. 3 dodano ust. 9a i 9b, określając, które procesy są uwaŜane za odzysk, a które za recykling, aby uniknąć pojawiających się problemów interpretacyjnych.
Dodano odrębny rozdział 1a, który wprowadza obowiązek prowadzenia przez marszałków województw rejestru przedsiębiorców podlegających przepisom ustawy, jak i prowadzących recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku oraz organizacji odzysku.
Wpis do rejestru, w odróŜnieniu od koncesji i zezwoleń, nie będzie miał formy decyzji administracyjnej. Jest on - podobnie wpis do ewidencji działalności gospodarczej - czynnością
zaświadczenie o wpisie będzie wydawane tylko w przypadku, gdy przedsiębiorca złoŜy taki wniosek. Wniosek taki będzie mógł być złoŜony wraz z wnioskiem o wpis do rejestru.
Przewiduje się, Ŝe w przypadku, gdy wpis do rejestru nie zostanie dokonany w 14 dni od wpływu wniosku do marszałka województwa wpis nastąpi z mocy samego prawa (ex lege). W tym wypadku faktyczne umieszczenie danych w rejestrze nie będzie miało znaczenia dla przedsiębiorcy, gdyŜ będzie on uprawniony do podjęcia działalności objętej ustawą bez oczekiwania na wpis. Dane zebrane przez marszałków województw będą upublicznione na stronach urzędów marszałkowski, co zapewni większą transparentoność w wykonywaniu obowiązków ustawowy. Wprowadzenie rejestru ułatwi teŜ dostęp zainteresowanym podmiotom do przedsiębiorców prowadzących recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku oraz do organizacji odzysku. Dodatkowo obowiązek umieszczenie numeru rejestrowego na dokumentach potwierdzających recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku wyeliminuje z rynku przedsiębiorców prowadzących tego typu procesy, którzy nie spełniają wymagań określonych przepisami powyŜszej ustawy jak i ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zm.).
W przypadku przedsiębiorców, którzy wprowadzają produkty podlegające ustawie wpisanie się do rejestru będzie warunkiem koniecznym do dokonywania tych czynności.
Ustawa wprowadza sankcję za samo nie wpisanie się do rejestru, wychodząc z załoŜenia, Ŝe przedsiębiorca, który nie wpisał się do rejestru nie wykonywał równieŜ swych ustawowych obowiązków. Sankcja za nie wpisanie się do rejestru będzie niezaleŜna od obowiązku zapłacenia opłaty produktowej.
W przypadku prowadzących recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku wpis do rejestru będzie uprawniał te podmioty do wystawiania dokumentów potwierdzających recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku.
Dla organizacji Organizacja wpis do rejestru będzie warunkiem koniecznym do przejęcia obowiązków ustawowych od przedsiębiorców.
Ze względu na dodatkowe obowiązki nałoŜone na urzędy marszałkowskie zostały zwiększone wpływy z opłat produktowych stanowiących dochody budŜetu województw samorządowych z obecnych 2% do 5% z przeznaczeniem na koszty egzekucji naleŜności z tytułu opłat produktowych i obsługę administracyjną systemu opłat produktowych.
Jednocześnie przedsiębiorcy prowadzący recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku oraz organizacje odzysku dokonując rejestracji zobowiązani będą do wpłacenia do urzędu marszałkowskiego opłaty rejestrowej, której maksymalne stawki określa projekt ustawy.
Wpływy z powyŜszej opłaty stanowić będą równieŜ dochody budŜetów województw samorządowych.
W art. 11 dodano przepisy wprowadzające odrębny dokument potwierdzający recykling oraz inne niŜ recykling procesy odzysku, który będzie wystawiany, podobnie jak w przypadku recyklingu oraz innych niŜ recykling procesach odzysku odpadów na terytorium kraju, w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy lub eksportu odpadów do recyklingu oraz innych niŜ recykling procesów odzysku. Dokument ten sporządzać będzie przedsiębiorca dokonujący eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów do recyklingu oraz innych niŜ recykling procesów odzysku.
Ponadto projekt nowelizacji ustawy w art. 3b wprowadza przepisy dotyczące moŜliwości zawarcia przez przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach wielomateriałowych porozumienia dobrowolnego z Ministrem Środowiska dotyczącego utworzenia i utrzymania ogólnopolskiego systemu zbierania, transportu oraz recyklingu odpadów opakowaniowych po opakowaniach wielomateriałowych.
Zgodnie z art. 3 projektu ustawy przepisy wykonawcze wydane na podstawie upowaŜnień zmienianych niniejszą ustawą zachowują moc do czasu wejścia w Ŝycie nowych
aktów wykonawczych wydanych na podstawie upowaŜnień w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, przy czym nie określono daty wydania nowych przepisów, gdyŜ dotychczasowe przepisy zostały wydane stosunkowo niedawno, działają prawidłowo, nie zawierają przepisów, które mogłyby być sprzeczne z przepisami ustaw po ich nowelizacji, na podstawie których zostały wydane. Wobec powyŜszego nie ma potrzeby pilnego wydania nowych aktów prawnych. Jednocześnie zostaną wydane nowe akty wykonawcze wynikające z przepisów dotyczących rejestru oraz dokumentów potwierdzających eksport lub wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów do recyklingu oraz innych niŜ recykling procesów odzysku.
Ustawa wchodzi w Ŝycie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, przy czym przepis wprowadzający załącznik nr 1 do ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej oraz przepisy dotyczące prowadzenia rejestru stosuje się od dnia 1 stycznia 2008 r.
Nie przewiduje się, aby projekt ustawy miał zasadniczy wpływ dochody i wydatki sektora finansów publicznych.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej jest zgodny z przepisami Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej zawiera przepisy techniczne w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 i z 2004 r.
Nr 65, poz. 597) i podlega notyfikacji.
Ocena skutków regulacji projektu ustawy o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej
8. Cel wprowadzenia regulacji
Celem ustawy jest dostosowanie przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 z późn. zm.) do Dyrektywa 2004/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r.
zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych.
Jednocześnie projekt ustawy przewiduje dodatkowe zmiany przepisów powyŜszych ustaw w głównej mierze doprecyzowujące dotychczas obowiązujące zapisy. Projekt ustawy został uzgodniony w ramach przeprowadzonych konsultacji wewnątrzresortowych z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska.
8. Podmioty, na które będzie oddziaływać regulacja
Przedsiębiorcy, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.
9. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy zostanie rozesłany do Urzędów Marszałkowskich, do ogólnokrajowych organizacji zrzeszających przedsiębiorców objętych przedmiotowymi przepisami, a takŜe instytucji badawczych i społecznych, których zakres działania obejmuje gospodarkę opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Projekt ustawy zostanie równieŜ zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska (http://www.mos.gov.pl). Projekt ustawy ze względu na fakt, Ŝe dotyczy funkcjonowania samorządu terytorialnego, zostanie takŜe przekazany do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
4. Wpływ na sektor finansów publicznych, w tym budŜet państwa i budŜet jednostek samorządu terytorialnego.
WdroŜenie przepisów ustawy nie ma zasadniczego wpływu na sektor finansów publicznych.
Nowa regulacja moŜe wpłynąć na wzrost dochodów sektora publicznego w związku z proponowanym wprowadzeniem kar pienięŜnych w nowelizowanych aktach prawnych oraz
obowiązkowej opłacie rejestrowej wnoszonej przez przedsiębiorców prowadzących odzysk lub recykling do marszałka województwa przypadku składania wniosku o wpis do rejestru. W obecnej chwili nie jest jednak moŜliwe dokładniejsze oszacowanie wpływów w tego tytułu.
5. Wpływ na rynek pracy Brak wpływu.
8. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw
Przedmiotowe przepisy obowiązują w podobnej formie we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Projektowane zmiany nie nakładają, oprócz jednorazowego wpisu do rejestru, dodatkowych obowiązków w stosunku do tych, które są nałoŜone na wszystkie podmioty gospodarcze w Unii Europejskiej.
Natomiast doprecyzowanie przepisów usprawni funkcjonowanie podmiotów podlegających przepisom ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.
7. Wpływ na sytuację i rozwój regionalny Brak wpływu.
8. Źródła finansowania Wpływy z opłaty produktowej.
9. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej oraz zostanie poddany notyfikacji Komisji Europejskiej.
