1
S P I S Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I ... f f . J < M Z HkScM\
g ó M a '
JnenCL Hafc-UŁ
1/1. R e la c ja v / * • ' *
V
I/2 . D o k u m e n t y (s e n s u s tricto) d o ty c z ą c e o s o b y relatora
I/3 . In ne m a te r ia ły d o k u m e n t a c y jn e d o t y c z ą c e o s o b y r e l a t o r a ^ -
II. M a te r ia ły u z u p e łn ia ją c e relację \J
I I 1/1 - M a te r ia ły d o ty c z ą c e ro d z in y re la to ra J
III/2 - M a te r ia ły d o ty c z ą c e o g ó ln ie o k r e s u s p rz e d 1 9 3 9 r
III/3 - M a te r ia ły d o ty c z ą c e o g ó ln ie o k r e s u o k u p a c ji ( 1 9 3 9 - 1 9 4 5 )
III/4 - M a te r ia ły d o ty c z ą c e o g ó ln ie o k r e s u po 194 5 r. \J
III/5 - inn e \ f
IV . K o r e s p o n d e n c ja \ f
V . N a z w i s k o w e karty i n f o r m a c y jn e
V I. f o to g ra fie "" — J
2
3
00-750 Warszawa -
Nr .k a r t y k o m b a tan ck iej 044570 z d n . 11 ,VIII.197<> r . wydanej p rz e z ZBo.iD Z arząd Wojewódzki w W-wie
N r .le g ity m a c ji in w a lid y wojennej© 5190 w ydanej p r z e z EU" o d d z . w W-wie 1 1 .V I. 1975 r .
I r e n a (l& rs k a , | j W a rsza w a ,d n ia 18 g r u d n ia 1979 r .
R3LSCJA Z • PRACY KONSPIRACYJNEJ W CZASIE OKUPACJI#
Dnia 2 5 .X .1^41 r . wyszłam zaroąż za Ja n a ^ o rs k ie g o i ś lu b b r a liś m y w W arszawie pod k o n sp irac y jn y m nazw iskiem K aliccy.M ąż mój j a ko o f i c e r b y łe j 15 d y w i z j i i b y d g o s k ie j,k tó r ą Niemcy n a z y w a !i”Reuberdywi s io n w - m u sia ł ukrywać s i ę pod fałszyw ym nazw isk iem ,g d y ż o f ic e ro w ie t e j je d n o s tk i b y l i s z c z e g ó ln ie p r z e z Niemców ś c ig a n i i r o s t r z e l i w a n i w r e -
r
wanżu z i s tłu m ie n ie h i t l e r o w s k i e j d y w e r s ji tzw . "Krwawej S i e d z i e l i "
v
w B ydgoszczy. C iężko ra n n y w o b ro n ie Warszawy w Wawrzyszewie 2 7 .IX .39 r z n a la z ł s ię^w s z p i t a l u polowym d la jeńców w ojennych w L askach k o ło War
szaw y, g d z ie przebyw ał 5 m ie s ię c y . Ju ż tam w łą c z y ł s i ę do p ra c y k o n s p i
r a c y j n e j w w yw iadzie.
Wkrótce po naszym ś lu b i e t j . pod k o n ie c 1941 r . w prow adził mnie do p ra c y w ru ch u oporu do s z ta b u wywiadu o kręgu k ie le c k ie g o AK, w którym mąż mój p e ł n i ł f u n k c ję z a s tę p c y s z e f a wywiadu. Szefem wywiadu
t e - c okręgu- b y ł'2 y g r im t Szewczyk p s 11 B a r te k " • Moją z a s a d n ic z ą p ra c ą b y ło w e łn ie n ie r o l i k u r i e r k i do s p e c ja ln y c h zlece il s z ta b u wywiadu.
N ie z a le ż n ie je d n a k od te g o /b ę d ą c w s ta ły m k o n ta k c ie z moimi s z e fa m i/
w sp ó łu c z e s tn ic z y ła © w ró żn y ch in n y c h p ra c a c h s z ta b u w yw iadu,np. w p rz y gotowywaniu rorrkazów do je d n o s te k p o d le g ły c h , a meldunków o r a z spraw oz
dań d la komendanta o k ręg u i s z e f a wywiadu komendy głów nej AK. Z ostałam ró w n ież w tajem n iczo n a i wprowadzona do w sp ó łp racy m leędzy kierow nictw em
] i '
Jo n a j t r u d n i e j s z y c h i n a jn ie b e z p ie c z n ie js z y c h n a l e ż a ł a m oja p r a c a k u r i e r s k a . Z adania k u r i e r k i m u s ia ły być wykonywane n ie ty lk o
w o k re ślo n y c h te rm in a c h l e c z b ard zo c z ę s to n a ty c h m ia s t i b ez zw ło czn ie bezw zględu na p o rę d n ia c z y n o c y ,s z c z e g ó ln i e w p rzy p a d k a c h ,g d y d o ty c z y ł y one r a r e s z t o w a l i , w p a d e k lu>> o d b ic ia zatrzym anych w ła p a n k a e h . N arażona byłam na w yjazdy w n ie o p a la n y c h w a g o n a c h ,c z ę sto na p la tfo rm a c h lu b w orromnym ć c i s k u , s t o j ą c doełow nie na je d n e j n o d z e . Bywało te ż ,f ,e
zmuszona byłam pokonywać w ie lo k ilo m e tro w e p r z e s t r z e n i e p ie s z o w za sp ae h śn ie g u ,m arzn ą ć zlraą lu b b r o d z ić w ro z to im c h albo w b ł o c i e - a w szystlro w bezustannym na i e c i u i zdenerw owaniu, z i y ś l ą o przew ożonych ro z k a
zach i m eldunkach. Były to dl-3 ranie r^or^erege wyćzyny*
4
W iele groźn y ch s y t u a c j i p rzeż y łam w t e j k i l k u l e t n i e j p r a k u r i e r s k i e j , Wp, w l\xtytf)Ą-2 r , w ioząc p o c z tę do in s p e k t o r a t u C zęsto chowa - aby u n ik n ą ć r e w i z j i g e s ta p o w p o c ią g u - wyskoczyłam w b ie „
za s t a c j ą 'M ałogoszcz, P o sła n y za mną s t r z a ł n ie w yrządzi$^m i k r W zapadającym zmroku i w s p r z y j a j ą c e j mi c ie m n o śc i,b rn ę ła m k i l k a g d z in z m a rz n ię ta ^ zmęczona do n a j b l i ż s z e j s t a c j i k o le jo w e j. P o c ią g d o sta ła m s i ę w re s z c ie do K ie lc n a sk rz y n k ę S zarych Szeregów , M iał d r e s z c z e i czułam s i ę b ard zo ź l e , "M aryśce" / J ó z e f D o b sk i/ p o w ier łam p o c z tę z o ro śb ą o d o rę c z e n ie j e j w C z ęsto c h o w ie , H a rc m is trz Do
s k i,w id z ą c ,ż e je s te m c h o r a ,z a p r o w a d z ił mnie do swego m ie sz k a n ia i wezwał le k a r z a d r .B u la r s k ie g o - s z e f a s łu ż b y zdrow ia ok ręg u AK, le ż a ła m i korowałam s i ę d łu ż s z y c z a s pod o p ie k ą p a n i D obskiej i d r Baw ora,
W j a k i ś c z a s potem w C zęsto ch o w ie,m ając p r z y s o b ie p o c z t k o n s p ir a c y jn ą ,n a tk n ę ła m s i ę n a ła p a n k ę . Wpadłam szybko w p ie rw sz e le p s z e podwórko i tam u tk n ę łam ,g d y ż podwórko to o to c z o n e b y ło ze w s z y s tk ic h s t r o n wysokim m irem . U sły szałam k rz y k liw ą mowę n ie m ie ck ą Przyw arłam s z c z e l n i e do ś c ia n y ra u ru ,s k rę c iła m g ło w ię w bok i z n ie r u chom iałam . Z p rz e ra ż e n ie m u jr z a ła m dw ukrotne p r z e s u n i ę c i e ś w ia tła e l e k tr y c z n e j l a t a r k i po m ojej p o s t a c i ,o m i a t a j ą c e c a ł e podwórko.
Trwałam n a d a l w b e z ru c h u , S zw arg o tan ie po c h w ili o d d a l i ł o s i ę i u c i c h ł o ,
W r.1 9 4 3 w ioząc p o c z tę z Warszawy do Częstochowy - ju ż w p o b liż u c e lu m o jej po d ró ży - u s ły s z a ła m w pevmym momencie p rz e p ro w ad zan ie r e w i z j i p r z e z Niemców j a k i e ś d w a ,trz y p r z e d z i a ł y obok w
tym samym w ag o n ie , Syp wagonów b y ł sta ro d a w n y ,k aż d y p r z e d z i a ł m ia ł osobne drzw i o tw ie r a ją c e s i ę n a z e w n ą trz . Wyskoczyłam z p o ciąg u i zrolow ałam po n a s y p ie . Uczułam d o tk liw y b ó l w k o s tc e praw ej n o g i
Na k u r i e r k i w ybierano osoby predys^jpiow ane do ty c h t r u z a d a ń . J a byłym m ło d a ,siln a ,z d ro w a ,w y sp o rto w a n a - p o d ję łam s i ę wi t e j f u n k c j i . Jako k u r i e r k a d y sp o zy cy jn a miałam s p e c j a l n i e ważne n i a ,ig ieędzy In n ymi przew o ż e n ie m a te ria łó w do w ład z n a d rz ę d n y c h ,a w n a r i k a w H ^ k i c h o i i ^ Mikacff^ieralacych nami ludzi// donrowady.ić mógł
do s z e r o k ic h a r e s z to w a ń ,d e z o r g in T z a c ji i niesk o o rd y n o w an ej w a lk i
^ d ł u ż s z y o k re s o~zaBt|N)z ok u p an tem ^M u siałam w ięc wykazywać, odwagę, s p r y t i b ły sk aw iczn y refieT cs lu b s t o i c k i spokój i zimną k rew . N ie -
*
d o trzy m an ie te rm in u c z y l i n i e d o t a r c i e w p o rę do agentów wywiadu, s z c z e g ó ln ie w s t r e f i e p r z y f ro n to w e j,u n ie m o ż liw iło b y d o s ta r c z e n ie c z a s n p , dowództwu ra d z ie c k ie m u na p rz y c z ó łk u baranow skim n ie z b ę d danych o ru c h a c h ,p o ło ż e n iu i zam iarach o d d ziałó w n ie m ie c k ic h .
5
1 m ałego p a l c a praw ej r ę k i . Próbowałam w sta ć k i l k a k r o t n i e le c z n ie , byłam w s t a n i e . Gdy ta k d łu ż s z y c z a s b e z ra d n ie le ż a ła m i n ie wie
d z ia ła m co p ocząć z so b ą , z ja w ił s i ę n ie s p o d z ie w a n ie mężczyzna - ja k si^ę o k a z a ło św iadek w y d a rz e n ia ,m ie s z k a ją c y w p o b lis k im domini.
Z a n l4 s ł on mnie na ra k a c h do swego m ie s z k a n ia , P rz y p u s z c z a ją c ,ż e to .je s t ty lk o z w ic h n ię c ie , żona owego cz ło w iek a pró b o w ała masować mi n o g ę . W skutek t e j " t e r a p i i " z b ó lu zem dlałam . Na d r u g i d z i e / , oka sa
l o się ,ż @ noga s p u c h ła do k o la n a i z r o b i ł a s i ę o in o c z a rn a * podałam • w tedy a d r e s mego b r a t a le k a r z a ,z a m , w C z ę sto c h o w ie ,p ra c u ją c e g o w
s z p i t a l u N .M *Panny,prosząc g o sp o d a rz a ,b y o moim s t a n i e powiadom ił b r a t a . B ra t p rz e w ió z ł mnie k a r e tk ą pog o to w ia do s z p i t a l a , Tam r e n t gen w ykazał złam an ia obydwu k o ś c i p o d u d zia tu ż nad k o s tk ą i złama
n i e p a lie z k ó w m ałego p a l c a u r ę k i . P ró c z teg o m iałam naderwane ś c ię g n a n o g i i wylew podskórny k r w i. P rz e z k i l k a la ia c ię c y byłam u n ie ru c h o m io n a ,
¥ 1944 r . z n a c z n ie n a s i l i ł a s i ę p r a c a n aszeg o wywiadu w zw iązku ze zb iżający ra s i ę f r o n te m ,a s z c z e g ó ln ie w o k r e s ie ro z pracow yw ania p rz y c z ó łk a b a ra n o w sk ie g o ,z k tó re g o przew oziłam mel
d u n k i i s z k ic e do k w a te r oolowych I I o d d z ia łu w le śn ic z ó w c e Kołoraa/j o r a z m eldunki do komendy o kręgu w gajów ce p rz y .w in ie j G órze. Od
p i s y p o s z c s e g ó ln /c h meldunków p rzew o ziłam do S k arży sk a na skrzynkę s z ta b u AL,tuż p rz y dw orcu.
N a j ś c i ś l e j byłam zw iązana w m ojej p ra c y k u r i e r siei oj z i n s p e k to ra te m wywiadu obwodu k ie le c k ie g o ,k t ó r e g o szefem b y ł Władysław B ocheński p s " A r t u r " , Z te g o in s p e k t o r a t u o ra z z in s p e k to r a tu J ę d rzejó w m a te r ia ł y wywiadowcze b y ły n a j l i c z n i e j s z e . Ważną i alarmową p o c z tę przew oziłam b e z p o śre d n io do " B a r tk a " . Gdy przew oziłam s z c z e g ó ln ie ważną i p i l n ą p o c z tę ,b y ła m p ilo to w a n a p r z e z drugą o so b ę.
I r e n a 0*?wenda p s " K a lin a " z r a c j i b i e g ł e j znajom ości ję z y k a niem iec k ie g o * p r z y d z ie la n a b y ła d l a o chrony m ojej osoby w n a j tr u d n i e js z y c h m is ja c h , Z n ie je d n e j o p r e s j i r a to w a ła ranie s k u te c z n ie ,n a r a ż a j ą c sw oją w łaaną osobę na w ie l k ie n l« b e ftp iec zę ń stw o ,
S ztab wywiadu o k ręg u k i e l e c k i e g o ,b i o r ą c pod uwagę zwię
k s z e n ie z a g ro ż e n ia wywiadowcom p ł c i m ę sk ie j w p a s i e frontowym 1 T łrzyfrontow ym ,postanow ił zorganizow ać dodatkowo a k c ję wywiadu ko
b ie c e g o - k ry p to n im " J a s k ó łk i" , k t ó r e po p r z e s z k o le n iu p r z y s t ą p i ł y do szczegółow ego ro z p o z n a n ia i ro z p ra c o w a n ia je d n o s te k a rm ii n i e m ie c k ie j o ra z um ocnień i o rzeszk ó d w p a s i e frontowym i p r z y f r o n to wym p rz y c z ó łk a b a ra n o w sk ieg o . Akcją " J a s k ó łk i" k ie ro w a ła "Ig a" / J a
dwiga flecow a/. Wywiad w tym o k r e s ie zasypywany b y ł s z c z e g ó ln ie du
żą i l o ś c i ą meldunków wywiadowczych,w zw iązku z czym w z ro s ła ró w n ież o|-roranie m oja p r a c a ja k o k u r i e r k i d ru g ie g o o d d z ia łu komendy o k rę g u .6
Dużo p r a c y p rz y p a d łe d l a mnie te ż z t y t u ł u o d b ie r a n ia rozkazów i meldunków z r a d i o s t a c j i r a d z i e c k i e j w Dobromyćlu k o ło P ie k o s z o w a ,n a le ż ą c e j do " r a z w ie tk i" o fic e ró w " A n a to la " i" M a ria n a " . R a d io s ta c ję t ę o n a p ę d z ie ręcznym o b słu g iw a ły h a r c e r k i S zarych Sze re g ó w ,a u b e z p ie c z a ł j ą p lu to n h a r c e r z y p o d le g ły h a rc e rz o w i J.B o b ak mu p8 "M aryśka".
V/ ro k u 1944 tetanty przew Aotłam z i n s p e k t o r a t u k ie le c k ie g o do s z ta b u wywiadu o k rę g u ,p rz e b y w a ją c eg o wówczas w Radomiu - dokum t y ze z d o b y te j t e c z k i o b e r s tu r m f u r e r a SS D e p p le ra ,z a s tę p c y s z e f a d y s tr y k tu Badom, k tó r y z g in ą ł w a k c ji* * k o ło C hęcin w d n iu 31.V*44 p rzep ro w ad zo n ej k o ło Czerwonej Góry o r z e z dowódco ę o d d z ia łu p a r t y c k le g o Zbigniew a K ru s z e ln ic k ie g o p s "W ilk" •* Razem z g in ę ło w t e j
a k c j i 5 o fic e ró w n ie m ie c k ic h ,k tó r z y j e c h a l i do g u b e r n a to ra F ra n k a . W z d o b y te j te c z c e b y ły ta k ważne dokum enty,że po zap o zn an iu s i ę
z n im i s z ta b u w yw iadu,w ysłano mnie n a ty c h m ia s t z zaszyfrowanym
■pismem do dowódsr-cy o k ręg u A$ m jr.K e n ry k a P o ło w n ia k a ,k tó ry p rz e wówczas w l a s a c h k o ło OBtrowea, Ze w zględu n a k rę c ą c y c h s i ę w ty c h l a s a c h własowców, s t r z e g ł ranie w d ro d ze p r z e z l a s dowódca o d d z ia łu p a rty z a n c k ie g o p s "Gryf*1 /o t ę p i e ń lu b S tę p n ia k / • Zdobyte dokumenty d o ty c z y ły szczegółow ego p la n u u d e r z e n ia o d d ziałó w h itl e r o w s k ic h a a o d d z ia ły p a r ty z a n c k ie AK,AL i BCh,rozlokow ane na t e r e n i e woje
wództwa k i e l e c k i e g o . W dokum entach ty c h b y ły mapy w raz ze s z c z e g ó ł wymi p lan am i s y tu a c y jn y m i, planów mymi k ieru n k am i u d e rz e ń , sk ła d u
je d n o s te k n ie m ie c k ic h i t p . Również w te c z c e z n a le z io n o l i s t ę z n a z w iskam i 224 osób p rzez n ac zo n y ch do a r e s z to w a n ia . D z ię k i zdobyciu i szybkiem u d o rę c z e n iu p rz e z e mnie ty c h dokumentów dowództwom Ak, Al iBCh, zdołano s i ę przygotow ać do u n ie s z k o d liw ie n ia p la n u ew entu
a ln e g o a ta k u n ie m ie c k ie g o ,p la n u p a c y f i k a c j i t e r e n u , j a k rów nież za
b e z p ie c z y ć osoby p rz e w id z ia n e do a r e s z to w a n ia .
W s i e r p n i u a lb o we w rz e ś n iu 44 r , s z e f I I o d d z ia łu o k ręg u w y s ła ł m nie z Radomia do K ie lc po o d b ió r p i l n e j p r z e s y ł k i od "A rtu r a " . " K a lin ? ” p o d le g ła "A rtu ro w i" z o s t a ł a p r z e z n ie g o wyznać zona by m nie w drodze p o w ro tn ej t . j . z K ie lc do Radomia u b e z p ie c z a ła . Opóź
n io n y p o c ią g p rz y b y ł do Radomia tu ż p rz e d g o d zin ą p o l i c y j n ą . Chcąc w ięc ja k n a j s z y b c ie j d o tr z e ć do s k r z y n k i i pozbyć s i ę " c e n n e j” p a - c z u e z k i, w yskoczyły ćmy z wagonu n ie m a l ró w n o c z e ś n ie ,c h o c ia ż s i e d z i a ł y ćmy w o d d z ie ln y c h p r z e d z i a ł a c h , W mig zo rien to w ałam s i ę , ż e wpa
dłyśm y w o b ła w ę ,s p o s trz e g ła m bow iem ,że p e ro n o b sta w io n y b y ł p r z e z g e s ta p o i ż a n d a rm e rię a w y jś c ia ż o łn ie rz a m i w erm achtu. S y tu a c ja był*
tr a g ic z n a ,G d y tłum p asaże ró w z o s t a ł ju ż o to czo n y zwartym p ie r ś c ie n i * i k iero w an y ku w y j ś c i u ,r o z l e g ł s i ę n a g le donośny g ło s k o b ie ty w ję z j
- 4 ~
7
5 -
ku n ie m ie c k im . Z to n u te g o można b y ło w nioskow ać,że ma ona p r e te n s do n a g a n ia c z y . Mnie to je d n a k n i e zw io d ło ,g d y ż poznałam g£os "Kai k r z y c z ą c e j po n ie m ie c k u . P r z e c i s n ę ł a m s i ę z trudem do n i e j . Zazna
czy ć tr z e b a * ż e " K a lin a " o d b i j a ł a od s z a re g o tłum u e l e g a n c ją i u ro o r a z tu p e te m . Ż and arm ,n ie m ając w id o c z n ie w ą tp liw o ś c i,ż e "K alina*
j e s t N iem ką,odsunął l u d z i r o b ią c j e j m ie js c e p rz y w y jś c iu . "K a lin a n a d a l n i e t r a c ą c t u p e tu ,z w r ó c iła s i ę e n e r g ic z n ie do, m ń le i " I r e n e koaan doch s c h n e le r ! " - I r e n a ,c & o ć s s z y b c ie j/ - ja k zahipnotyzow ana p r z y k le iła m s i ę do n i e j i w je d n e j c h w ili zn alazły śm y s i ę poza w y jście® dw orca. W strsyraując s i ę , b y n i e p rz y s p ie s z y ć k ro k u ,n a sztyw nych nogach o d d alały śm y s i ę od n ie c h y b n e j t r a g e d i i , D o ta r ły ś my w re s z c ie n a u l,M o n iu s z k i,k tó r a b y ła bard zo b l i s k o dw orca, c h o - c i ą ź nam zdenerwowanym i w ystraszonym wydawała s i ę t a d ro g a d a le k a
Z nalazłyśm y s i ę u pp Ja k u b o w s k ic h ,g d z ie z u lg ą o d etch n ę ły śm y .
N astępnego d n ia wczesnym ran k ie m ,u d ała m s i ę sama n a u l .Ż erom skiego g d z ie u J a n in y Jakubcow ej p s " S ta c h a " z a sta ła m " B a rtk a " i "F arao n a Nie u k ry w a li o n i p rz e d e mną ja k d o n io s łe z n a c z e n ie m ia ł d la c a łe g o o k ręg u f a k t , ż e n i e wpadłam w r ę c e g e s ta p o w raz z ta k ważnymi doku
mentam i n i e mówiąc ju ż o i c h r a d o ś c i , ż e w idzą mnie żywą 1 c a ł ą .
¥ owej n ie d u ż e j p a c z c e ,o podwójnym d n ie ,u k r y te b y ły s z k ic e o d b ite
iii. s p d c ja ln e j b ib u łc e ,d o ty c z ą c e ro z m ie s z c z e n ia je d n o s te k h itle r o w * s k ic h n a p ółnocno-zachodnim p a s i e frontowym p rz y c z ó łk a b aran o w sk ie n a o d cin k u Dal es zy c, Łagowa, Rakowa, Chmi e l n i k a i o k o lic z n y c h w si ora.
szczegółow e dane o p rzy g o to w an iu p r z e z Hiemców u a o c n ie /i,ro z m ie s z c z e n ia umecniew. a r-ty lo ry js k ic h ,p u n k tó i-/ ob serw cy jn y ch i dowódczych
ja k ró w n ież budowy polovfego l o t n i s k a .
Ha odpraw ie pracowników s z ta b u o d d z ia łu I I , o d b y t e j w lewa r z e po lo w ej w le ś n ic z ó w c e Kołomari - "B a rte k " p o d k r e ś l i ł n a s z e boha t e r s k i e zachow anie s i ę w pow yższej a k c j i , d o d a j ą c , ż e za słu ż y ła m n a w ysokie o d z n a c z e n ie .
J e s i o n i ą te g o samego ro k u ,z n a la z ła m s i ę znów w g ro ź n e j t u a c j i . Wracałam z D aleszyc do K ie lc ,m a ją c ja k zwykle p r zf s o b ie t e r i a ł y wywiadowcze. Szłam w ła ś n ie do w skazanego mi domu,z k tó r e g n a podane h a s ło miano mnie odw ieźć furm anką do k o l e j k i w G ó rn ie . Z ostałam w pewnej c h w ili zatrzym ana p r z e z żandarm ów ,w yrosłych ja k spod z ie m i. Po p r z e j r z e n i u mojego au sw eisu w arszaw skiego w pakow ali mnie b r u t a l n i e do budy,w k t ó r e j znajdow ało s i ę ju ż w ie le o só b . Ru
szy liśm y ,k o n w o jo w an i p r z e z żandarmów n a m o to c y k la ch . Po k ilk u k i l o m e tra c h ja z d y ,g d y ju ż za p ad a ł z m ie rz c h ,z w ła s z c z a k ie d y W jechał s a mochód w s z o s ę prow adzącą p r z e z l a s - n a g le s i ę z a trz y m a ł. P r z ę s e ł koda n» d r od z e , u n ie m o ż liw ia ją c a d a ls z ą ja z d ę ,w p ro w a d z iła zam iesza.-8
n i e i zdenerwowanie u Niemców,u mnie n a to m ia s t z a ś w ita ła m yśl o m o ż liw o śc i u c i e c z k i . K o rz y s ta ją c z dogodnego m ie js c a w samym ro g u budy, g d z ie s c h o d z ły s i ę dwie p ła c h ty b re z e n tu ,w y ś liz n ę ła m s i ę ja k wąż n a z ie m ię . P rz y k u c n ię ta ,w id z ia ła m n o g i Niemców b ie g n ąc y c h do p rz o d u , Gmignęłaia w l a s j ^ M r o k i p r? y d ro żn e krzew y o s ł o n i ł y m n ie.
C o fa ją c s i ę dużym półkolem w g ł ę b i l a s u w k ie ru n k u sz o sy d o ta rła m do g o sp o d a rstw a pp W ójcików, P o d a ją c h a s ło i p o w o łu jąc s i ę n a p a n ią M ichalczyk - k a s je r k ę n a d le ś n ic tw a /o d k t ó r e j odebrsftaju p o c z tę wywi dow czą/ p r a c u ją c ą rów nież w w yw iadzie pod pseudonimem “Wyrwiezw -
z o s ta ła m g o ś c in n ie p r z y j ę t a , a n a s tę p n e g o d n ia ra n o odw ieziono mnie furm anką do k o l e j k i w G ó r n ie ,k tó r ą d o sta ła m s i * do Z agnańska,
S tam tąd udałam s i ę p ie s z o do K ie lc do dworku pp Laszcgyków, g d z ie doręczyłam m a t e r i a ł y ,n a k t ó r e c z e k a ł ju ż ł ą c z n i k kom endanta o k r ę - nu AL,
C o fa ją c s i ę w c h r o n o lo g ii z d a rz ę /;, gdyż d z i a ł o to s i ę w c z a s i e p o w sta n ia w arsza w sk ieg o , z o sta ła m w ysłana z L e ś n i
czów ki Kołomaś p r z e z "B artk a* z m a te r ia ła m i wywiadowczymi do ’
" y a ra o n a “-rnego męża#k tó r y w tyra c z a s i e p rzeb y w ał w zgrupow aniu o d d z i a ł ów p a r ty z a n c k ic h AK w pow iaciw w łoszczow skim , Na k t ó r e j ś z ma ły c h s t a c j i w eszło do wagonu /wagon b e z p rz e g ró d tz w , d la p asażeró - z duży® bag żem/ dwóch gestapowców w sk ó rza n y ch p ła s z c z a c h i sp rr*
d z a l i k o le jn o k e n n k a rty p o sz c z e g ó ln y c h p a sa ż e ró w , Z c a łe g o wagonu w y g a rn ię to ty lk o dwie osoby,ranie i jednego m ężczyznę - dziwne a l e ta k b y ło /p rz y p u sz c z a m ,ż e wyłapywano w arszaw iak ó w /, W d rzw iach bu
dynku s ta c y jn e g o w ażyły s i ę l o s y p o sz c ze g ó ln y ch osób - s t a ł tam bowiem umundurowany g e sta p o w ie c i c y w il-d o lm e c z e r, Miałam p rz y so b ie w to r e b c e z d ję o ie b r a ta n ic y ,r o o z n e g o d z i e c k a ,k tó r e na t e j f o to g r a f i i trzymam w o b ję c ia c h . Z d ję c ie to podsunęłam gestapowcowi p r z e d oosy - mówiąc je d n o c z e ś n ie ,ż e w c z a s i e p o w s ta n ia z a g in io n e moje d z ie ck o z n a jd u je s i ę praw dopodobnie w C zęsto ch o w ie,g d y ż ta k ą d o sta łam w iadom ość. M usiał zapewne cii u w ie rz y ć ,b o s k ie ro w a ł mnie
“n ach l i n k a ” g d z ie s t a ł a m ała g rupka l u d z i . Na prawo za ś s t a ł a s tło c z o n a duża gromada l u d z i . Je d e n je s z c z e moment grozy p r z e ż y ł gdy rewidowano mój b a g a ż , z a w ie ra ją c y m iędzy innym i męską b i e l i z n ę u s z y tą z f l a g n ie m ie c k ic h ,k tó r ą w iozłam d la męża przebyw ającego w l e s i e i p o trz e b u ją c e g o zmiany b ie lis s n y . Dużą grupę l u d z i wypro
w adzono, & m ałą w k t ó r e j j a s i * z n a la z ła m ,z w o ln io n o . C ałą dobę raus łam cz ek ać na n a s tę p n y p o c ią g id ą c y o t e j samej g o d z in ie .
Mało k to w P o ls c e w ie ,ż e l i n i i k o le jo w e j Skarżysko-K am i n a ,K o lu s z k i,Ł ó d ź , o c h r a n i a ła p rz e d p o ls k im i dyw ersaatam i je d n o s tk w ę g ie rs k a ,w c ie lo n a do a r m ii n i e m i e c k i e j , L inio, t a b y ła bard zo wa m a g is tr a l ą d l a t r a n s p o r t u w ojsk n ie m ie c k ic h n a f r o n t w c h o d n i.9
W o k r e s ie k o n c e n tr a c j i o d d ziałó w p a r ty z a n c k ic h w la s a c h włoszczow- s k ic h ,w c e l u p ó j ś c i a z o d s ie c z ą W alczącej s t o l i c y ,d o c h o d z i ł o c z ę s to do p o ty c z e k z Węgrami w c z a s i e p r z e k r a c z a n ia p r z e z t ę l i n i ę kolejową, n aszy ch je d n o s te k , W p o ro z u m ie n iu .z komendantem o kręgu k ie le c k ie g o mąż mój p s "F a rao n ” p o s ta n o w ił naw iązać k o n ta k t z dowództwem w ęgier
s k i e j je d n o s t k i ,b y u n ik n ą ć z b ro jn y c h k o n f lik tó w . Będąc w ła ś n ie - ja k wyżej wspomniałam - w l e s l e p rz y stężu ,w y k o rzy stan o mnie jako u m ie ją c ą /c h o ć s ł a b o / p o słu g iw a ć s i ę k ilk o m a ję z y k a m i, do wysondowa
n i a n a s ta w ie n ia dowództwa w ę g ie rs k ie g o w s to s u n k u do p a rty z a n tó w po k ic h i ew entualnego p rz y g o to w a n ia rozmowy z "Faraonem ” . Ma m ie jsc e ano t k a n i a je c h a liś m y c a ł ą noc drogam i le śn y m i n a dwóch w ozach, gdyż w raz z nami je c h a ło około 10 p a rty z a n tó w u z b ro jo n y c h w k a r a b in ma
szynowy i p i s t o l e t y maszynowe d l a obro n y ,g d y b y z a s z ła ta k a koniecz
n o ś ć , W z n a cz n ej o d le g ło ś c i od torów ,sam a je d n a podeszłam wolno do w arto w n ik a,sło w am i i gestem d a ją c mu do z ro z u m ie n ia ,ż e b y sk o n ta k to w ał ranie z dowódoą, On r ę k ą w sk azał n a p o b lis k ą s t a c j ę k o le jo w ą ,k tó r a j a k s i ę potem o k a z a ło ,b y ła zarazem w a rto w n ią , fam po o k azan iu k e n n k a rtT / n a nazw isko H a lin a B ia łe c k a / zaprowadzono mnie do dowódcy którem u w ręczyłam l i s t p is a n y w fę z y k u n ie m ie c k im ,s tre s z c z a ją c i s t o
t ę sp raw y . Rozmowa b y ła p r z y j a c i e l s k a * W ęgier na s p o tk a n ie n ie wy
r a z i ł je d n a k z ro d y ,n a tc m i-a st # * z y » tid E ,6 e je g o o d d z ia ły n ic będą s t r z e l a ć do p a rty z a n tó w p o ls k ic h i um ów ili ćmy się ,ro z p o z a w a ć wza
jem nie w y strz a łe m z i e lo n e j r a k i e t y . R zeczy w iśc ie od tego d n ia n ie d o s z ło w ię c e j do żadnych s t a r ć , n i e l i c z ą c jed n o razo w ej pomyłki,mo
m e n ta ln ie w y ja ś n io n e j, Dodać t u t r z e b a , że Węgrzy b y l i trzym ani w c k o w lte j n ie w ie d z y co do k lę s k n ie m ie c k ic h na w s z y s tk ic h fro n ta c h i z n ie d o w ierzan iem s ł u c h a l i m oich in f o r m a c ji n a te n te m a t, Dowódca w ę g ie r s k i,ż e g n a ją c s i ę ze m n ą ,w y ra z ił u b o le w a n ie nad niem ożnością
o s o b is te g o s p o tk a n ia z "Faraonem ", co u z a s a d n i a ł obawą p rz e d niem i o k im i r e p r e s ja m i w sto s u n k u do s i e b i e i do sw oich ż& n ierzy . |
W kroczenie w ojsk r a d z i e c k i c h z a s t a ł o mnie w s ty c z n iu 194’5 w C z ę sto c h o w ie , W pierw szym d n iu w y zw o le n ia,n a a p e l z a sły sz a n y na u lic y ,z w r a c a ją o y s i ę do o b y w a te li m ia s ta Częstochowy o p r z y j ś c i e
z pomocą rannym ż o łn ierzo m ra d z ie c k im rozlokow any#* s z p i t a l a c h a o 1 owych, u rząd z o n y ch ad hoc w s z k o ła c h c z ę s to c h o w s k ic h ,z g ło s iłam e l ę , gdyż miałam ja k o t a k i e p o j ę c i e o p ra c y p i e l ę g n i a r s k i e j . P osiadałam u m ie ję tn o ś ć u d z i e l a n l ą p ie rw s z e j pomocy ra n n y m ,ro b ie n ia opatrunków , 1 z a strz y k ó w , Poza tym o p ie k a n ad chorym i w yzw alała we mnie i n s t y n k t ' o p ie k u ń c z y , Skłonność t a tk w iła / i tk w i/ we mnie może d la te g o ,ż e byłam có rk ą l e k a r z a , s i o s t r ą l e k a r z a i s i o s t r z e n i c ą l e k a r z a .
10
S z p i t a l połowy znajdow ał s i ę w p o b liż u k la s z to r u * Pracowałam tam k i l k a m ie s ię c y b e z in te r e s o w n ie ,k o r z y s t a ją c ty lk o z wyżywienia s z p ita ln e g o .C z ę s to - s z c z e g ó ln ie w p ie rw sz y c h ty g o d n ia c h ,k ie d y w ciąż przywożono nowych ran n y ch - zmuszona byłam pracować po k i l k a n a ś c i e g o d zin d z ie n n ie *
Ju ż w 1945 r , rozchorow ałam s i ę na s e r c e . L ekarze s tw io r- i l i niedom ykalność zastaw ek d w u d zie ln e j i t r ó j d z i e l n e j * Leczyłam
Vfrkia*Ę* e f e k tu , gdyż - ja k si*t okazało p ó źn ieJ ,b y ła to wa
da czynnościow a a n i e o r g a n ic z n ą .
Mimo choroby s e r c a i in n y c h c h o ró b ,p o d a ła m p ra c ę w
" S łu ż b ie P o ls c e 11 n a 'J a s k ie j Kępie p rz y u l . F r a n c u s k ie j.
M ieszk aliśm y w tym o k r e s ie u n aszy ch p r z y j a c i ó ł pp Ma
le w s k ic h / s i o s t r a i s i o s t r z e n i e c p r e z y d e n ta B ie r u ta / p rz y u l.P o d c h o rąż y ch 99 I I I p . / o b e c n i e u l,G a g a r in a /,p o s z u k u ją c rów nocześnie , m ie s z k a n ia . Udało mi s i ę w re s z c ie zorganizow ać wraz z c ilk u inny
mi osobam i k o m ite t odbudowy domu p r z y u l.N o w o s ie le c k i^ j 22 . Dom te n b y ł z n isz c z o n y ponad 60,** Ha t r z y k l a t k i schodow e,przy dwóch k la tk a c h m ie s z k a n ia b y ły zm iecione p r z e z b0raby od dachu do p iw n ic . Pudynek te n z o s t a ł p r z e z w y d zia ł a r c h i t e k t u r y p rzezn aczo n y do ro z b i ó r k i , Udałam s i ę w raz z kilkom a osłonkam i k o m ite tu do p rezy d en ta m ia s ta Warszawy o b .S ro k i' i d z ię k i niemu uzyskałam zezw olenie na odbudowę domu. Miałam dużo kłopotów z werbowaniem kandydatów na lo k a to ró w i n s p e , gdyż w ie lu rezygnow ało po u j r z e n i u wypalonego i zrujnow anego dorru.co i l u s t r u j e z a łą c z o n e z d ję c ie .ro b io n e p rzez Zygmunta Szewczyka p e«B artek»»,którego ró w n ież sk ło n iła m M H J f t y że p r z y s t ą p i ł do k o m ite tu odbudowy. Bardzo dużo p ra c y f iz y c z n e j mu
s ie liś m y w łożyć w odgruzow yw anie,a dużym moim sukcesem b y ło uzys
k a n ie t>o u s il n y c h s t a r a n i a c h u dowódcy s ą s i a d u j ą c e j je d n o s tk i woj
skowej - b e z p ła tn e g o t r a n s p o r t u samochodowego do wywózki ty c h gru
zów. o dyby a k c ję i in ic ja ty w ą ta k ą podejmowano p o w sz e c h n ie ,o sz c z ę d z iło b y to państw u w ie le p ie n ię d z y i p rz y s p ie s z y ło b y z n a c z n ie od
budowę Warszawy i in n y c h ra ia n t,g d y ż w jednym ty lk o naszym domu wspólnym w y s iłk ie m ,z d o b y ło m ie sz k a n ie 54 ro d z in y * Nie t r z e b a mieć w ie le w y o b ra ź n i,b y s o b ie p rz e d u taw ió z jak im w yrzeczeniem - n i e dy p o n u jąc gotówką - wybudowaliśmy s o b ie m ie s z k a n ie . wyrze s i ę d o sło w n ie w s z y s tk ie pro*.
Choroby moje - j a k ju ż wyżej wspomniałam - b y ły c i ę ż k i e i wymagały in te n sy w n e g o ,d łu g o trw a łe g o l e c z e n i a a tynsaraym p rz e rw
11
9 -
w p r a c y zawodowej.
Od ro cu 1©50 pracow ałam w KKD w d z i a l e in w e s ty c ji p rz y u l . P i ę k n e j f sk ą d p r z e n ie s io n o ranie w drodze awansu do KHW.
W ro k u 1954 u ro d z iła m d ziec k o i z te g o t e ż powodu p r z e z n a s tę p n y c h 6 l a t n i e pracow ałam zaw odowo,zajm ując s i ę wychowywa
niem d z ie c k a i prowadzeniem domu. P o g a rs z a ją c y I d ę s t a n zdrow ia l e r o m ę ż a ,c ie r p ią c e g o n a ch o ro b ę w rzodową- a tym sarnym wymagający k u ch n i d o m o w o -d ie te ty c z n e j, o b c i ą ż a ła mnie dodatkow o.N ie u n ik n ą ł | mimo to mąż c i ę ż k i e j o p e r a c j i ż o łą d k a .
zaangażowałam s i ę c a łk o w ic ie w p ra c y s p o łe c z n e j w s z k o l e . P rz e z 8 l a t , b ę d ą c czło n k ie m k o m ite tu r o d z i c i e l s k i e g o ,z a j ę ł a m s i ę p rz e de w szy stk im p r a c ą k u ltu r a ln o - o ś w ia to w ą . Organizowałam w y c ie c z k i, m ające n a c e l u p o zn an ie p rzed ew szy stk im s t o l i c y ja k rów nież d a l sz y ch i b liż s z y c h o k o lic W arszawy. W ielkim udogodnieniem d la d z i e c i b y ło t o , ż e -przez w s z y s tk ie t e l a t a k o r z y s ta ć mogły d z ię k i moim o so b isty m s ta ra n io m i zabiegom z b e z p ła tn y c h au to k aró w . Wy
c i e c z k i t e i zw ied zan ie k r a j u w pływ ały na ro z b u d z a n ie m iło ś c i do o jc z y z n y ,d o j e j ch w aleb n ej h i s t o r i i i o s ią g n ię ć w sp ó łc ze sn ej P o l
s k i L u d o e j . W szelkie im prezy zw iązano z ro c z n ic a m i i św iętam i lu b zak o ń czen i m ro k u s z k o ln e g o ,p o b u d z a ły m oją in ic ja ty w ę i inwen c j ę ,k tó r ą * m ło d z ie ż podchw ytyw ała d la u ro z m a ic e n ia i u ś w ie tn i n i a
ty c h u r o c z y s t o ś c i . Z d a rza ło s i ę t e ż , ż e prow adziłam z a j ę c i a le k c y jn e w z a s tę p s tw ie n ie o b e cn y c h n a u c z y c ie li^ n a p ro śb ę ów czesnej k ie ro w n ic z k i ob.K ow alow ej/ . Również b e z in te re s o w n ie u d z ie la ła m l e k c j i słabym uczniom we własnym m ie s z k a n iu . Chodziłam te ż do do-*
mów ro d zic ó w d z i e c i zagrożonych pow tórzeniem roku s z k o ln e g o .
U c z estn ic z y łam z r a m ie n ia F .J .N . w p ra c a c h sp o łe c z n y c h zw iązanych do ra d narodowych i sejm u .
Dużą p rz e s z k o d ą w m o jej p ra c y zawodowej i s p o łe c z n e j - o czym w yżej wspomniałam - b y ły choroby t a k e i ę ż k i e ,p o k tó ry c h
zapewne mało k to z d o ła ł by s i ę w łączyć na nowo do ja k ie jk o lw ie k
w m arcu 1954 r . w I n s t y t u c i e G ru ź lic y p rz y u l . P ł o c k i e j w czerw cu 195^ r . w K lin ic e Akademii Med. p r z y tal Oczki
w p a ź d z ie r n ik u 19^1 w a z n i t a l u m iejsk im n r . i n rz y u l .u o sz c zy^sklej.
1137 ^ w s i e r p n i u 19S8 r . w S z p i t a l u W o j.p rzy u l.C z e r n ia k o w s k ie j. *
w k w ie tn iu 1973 r . " * '* ”
w p a ź d z ie r n ik u 1979 r . " " * w w l i s t o p a d z i e 1979 r . « « h « «
Od ro k u 1960,k ie d y c ó rk a z a c z ę ła u c z ę sz c z a ć do s z k o ły ,
c i ę ż k i c h o p e r a c j i i 2 l ż e j s z e :
12
10 -
P ró c z w ym ienionych d a t zabiegów o p e ra c y jn y c h .przebywała® od ro k u 194^ ponad s t o - k i l k a d z i e a i ą t r a z y w s z p i t a l a c h / i n i e m w ty©
s tw ie r d z e n iu a n i k c z ty p r z e s a d y / z powodu n ie d r o ż n o ś c i j e l i t , na
p a l e n i a korzonków nerwowych, z a p a le n ia nerwu k ttls z o w e g o ,n ie b e a - p lo o s n e j d l* ż y c ia a l e r g i i , e lę lk ie E o z a p a le n ia p rz y d a tk ó w ,fc ó łta c r- k i w eze* ap ien n ej i choroby s e r c a * Leżałam naw et na s a l i re a n ira a c y ^
n e j w czerw cu 197> w s z p i t a l u m ie jsk im n r . 8 p rz y u ł* 8 o le c 93*
• i^ z jra zy n ą b e z p o ś re d n ią 1 p o ś r e d n ią w s z y s tk ic h moich chfio b y t a t y l k o i wył ąc ś n ie w ojna i p r a c a y k o n s p i r a c j i * / '^ ^
J e ste m in w a lid ą wojennym I I r r u n y . S -ło ^ U A W So EBoWiDu w etąn lła® ' 7 p a ź d z ie r n i k a 1% .*> do koła n r . 1 przy u l . R u tkow skiego• Ponieważ k o ło to k i l k a k r o t n i e z m ie n ia ło l o k a l i z a c j ę
— o s t a t n i e dla n a s bardzo u c ią & liwą,sk o rz y sta lió in y z p ro p o z y c ji
>■ .p r e z e s a k o ła n r . 13 Zygmunta j-zew czyka, /d a w n ie j k o ło n r . 4 / i p r z e n ie ś liś m y ei<j do te g o Koła*
f a k w p o p rz e d n ic h k o ła c h ja k i w k o le n r . 13 w łączyłam do a k ty .cnej pracy- sp0&«c«ie3-* P o leg a ©aa a a u d z ie la n iu - po/nocy -yStkim fcotabataatora i p o d o p ie c sn y ® ,k tó rz y t e j pomocy p o tr z e b u ją , B o ty csą one u z y s k a n ia r e n t y in w a lid z k ie j c y w iln e j bądz w ojskow ej, podw yższenia r»m ;t,pr!syd!5iału afesafo*^ s p ó łd z ie lc z y c h i kw ateru n k i wrch lu b saa tępc-zych, z a k ła d a n ia te le fo n ó w , o d n aw ian ia i rem ontu mi<
s z k a ^ #wykupa raieszkatf kw at erunkowych, spraw e k s a is y $i«rch, p r z y d a ia łi aparatów ' raed y csin y ch ,n iesłu szn eg o z w o ln ie n ia z ..m cy, sporów d o t . Tismrodseii w m ie jc c u p r a c y , z-araiony m is ja c a 5 r a c y , n ie s* v sz n e g o zwol
n i e n i a z - .ra c y ,w c z e ś n ie js z e g o p r z e j ś c i u n a em ery tu rę i t p .
P ra c a moja j e s t b a rd z o ? f 8§8ch|©naa*gdy*, p ró c z zajmowa
n i a clę in te r e s a n ta m i w l o k a l u ibcw i .owakim, po św ięcąc siuazę do
datkowo w ie le g o d z in w doinu,by zredagować plam a d o ty c z ą c e różnycl spraw i p r z a ? j n a R aszy n ie* Boso tr u d u w yjsag^ą o s o b is tą ,, in te rw e n c je w u rzę d a c h i i n s t y t u c j a c h , n i e r a z w ie lo k ro tn e w t e j
« M $ s p r a w ie . Są o k ra w y ,k tó re s a ła tw ia s i ę ro k c a ły lu b d łu ż e j
■iaząc , c h o d z ie #t e l e f o n u j ą c ,p r z e K d z a ją c dodatkowe wywiady, a « ^ e ł a i a j ą c d©kumanty>®ońi't:.lą c ,* oii&o to b y w a ,te b e z s k u te c z n ie * P r z e s z ło 100 in te r e s a n tó w ,k tó r y c h n a s z 2 . osobowy zenp'.'ł lntfcrw en-1 C T jn y 's a ła tw ia / p r z e c i ę t n i e r o c z n i e / #i l u s t r u j e w y s iłe k i ogroaypal c - Vv.:i W .ad au i. 1 ? ; *
/ I r e n a Górs k a J
13
14
15
16
ZWIĄZEK BOJOWNIKÓW O WOLNOŚĆ I DEMOKRACJĘ
ZARZĄD WOJEWÓDZKI
w Warszawie_____________
2
ZAŚWIADCZENIE 044 5 7 0
Zarząd Wojewódzki Związku Bojowników o Wolność i Demokrację stwierdza, że Obywatel [ka] Irena Halina Górska
[im ię i n azw isk o ]
syn [córka] ---Pawła --- urodzony [a]
21.IV.1918 r. w m. Nakło
[m iejscow ość]
0 0 - 7 5 0 Warszawa
[dzień, m iesiąc , rok]
zamieszkały [a] w — ;___i_
— jest członkiem zwyczajnym ZBoWiD, nr legitym acji* 10299 _____ ____.
—X)c®ogciasfci »v;*uflóc<*i xij»»vapigęjąg^txx ifc <xł<®kBSV3twJC T & a g Jtt *
Zaświadczenie jest dokumentem stw ierdzającym prawo do korzystania ze świadczeń określo
nych w Ustawie z dnia 23 października 1975 r. „o dalszym zwiększeniu świadczeń dla komba
tantów i więźniów obozów koncentracyjnych”, [Dz. U. Nr 34, poz. 186],
Jednocześnie stw ierdza się, że w rozumieniu przepisów art. 8 tej U stawy do okresu zatrud
nienia wymienionemu [nej] zalicza się następujące okresy działalności kombatanckiej oraz okresy uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych:
Działalność w ruchu oporu od XII,1941 r. do I. 1945 r.
x x x x x x x x x x x x x x x x x x
X X X X X X X X X X X X X X X X
X
K X X X X X X X X X X X X
[ro d za j d z ia ła ln o ś c i o k re s od — do]
s
Zarządu
t a r z
^ d z k ie g o oW iD
Łącznie 3 l a t g » 2 J31-*C6
!?H
Wiceprezes Zarz W o je w ó d z tw a
>fs S ^ k re ta rz j^ Z a rz ą d u ctego ZBoW iD
^pieczą£!ća słu ż b o w a
płk' ret. m grEdward Dzięgiel
ć^zldego 7BoWiD w a rsza w sk ieg o Z a rz a
'O ppłk. rez
ViD
fena
v trupku
v*
pieczęć o k rą g ła
&
Warszawa dnia 11 sierpnia__ 1976 roku
17
—5“
\ » i !
ZWIĄZEK BOJOWNIKÓW O WOLNOŚĆ
i I DEMOKRACJĘ
ZARZĄD WOJEWÓDZKI
w __ Warszawie_________ _
Z A Ś W I A D C Z E N I E 044570
Zarząd Wojewódzki Związku Bojowników o Wolność i Demokrację stw ierdza, że O bywatel [ka] - ___Irena „Halina Górska
s y n [córka] --- P s w ł B ---
(imię i nazwisko]
— urodzony [a]-
21.17.1918 r.
[d zień , m iesiąc , ro k i
W. m. Nakło
[miejscowość]
00 - 750 Warszawa
zamieszkały [a] w — __ ——
— jest członkiem zwyczajnym ZBoWiD, n r legitym acji* - 1 ^ 2 9 9 --- .--- 1'....;
—X5cgeoxa±3 Xvgcugd:qsi »E»'Xii3dąCFnX ÓC «fc*ŁSBV3twx iaScajfijc *
Zaświadczenie jest dokum entem stwierdzającym prawo do korzystania ze świadczeń określo
nych w U staw ę z dnia 23 października 1975 r. „o dalszym zwiększeniu świadczeń dia komba
tantów i więźniów obozów koncentracyjnych”,[Dz. U. N r.34, poz. 186].
Jednocześnie stw ierdza się, że w rozumieniu przepisów art. 8 tej U staw y do okresu zatru d nienia wymienionemu [nei] zalicza się następujące okresy działalności kom batanckiej oraz okresy uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych:
Działalność w ruchu oporu od XII.1941 r. do I. 1945 r.
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
X X X X X X X X X X X X X X {rodzaj d z ia ła ln o śc i o k re3 od — do]
S e k r / Z t a r z / Zarzędu Wof^w^dzkiegoj?uO»ViD WSjCWCcStW
y o &£kretarz*C Z a rz ą d u
ZBOWID
j / p i e c z s łu ż b o w a
Pik rez. z ię ć Edward Dzięgiel
s u . ____ Warszawa
* niepotrzebne skreślić W zór Nr 1
Ł ą czn ie- 3 lata , 2 m-ce.
Wfetprczes Un Un ^ y / ^ z M e r j o TBoWID Wojewodzina 7 . r e s k i e g o
----— 7 - 1 / U
c o S r / iS la Z a r r a t k y
W p ^ tó ik ^ s o ZBOWID
ppłk. r e2Ćgi^:vyt^p4łkQ '£rupki
dnia 11 s ie rp n ia __197 ó rokK U
za-n. 107,W a CZG 2782 15. X II. 75 r. 4^00 bV 3 2nc k.
\
18
) i
• !
ZWIĄZEK BOJOWNIKÓW O WOLNOŚĆ I DEMOKRACJĘ
ZARZĄD WOJEW ÓDZKI
w _ Warszawie____________
Z A Ś W I A D C Z E N I E 0 4 4 5 7 0
|
* I
Zarząd W o jew ó d zk i Z w ią z k u B o jo w n ik ó w o W o ln o ść i D em o k ra cję s tw ie r d z a , że
O b y w a te l [ka] ___ I r e n a „ H a l i n a G ó r s k a ______ _ ___________________________________ ______
[imię i nazwisko]
syn [córka] ---P a w ł a . . .--- -— ---urodzony [a]--- T---- ____ 2 1 . I V . 1 9 1 8 r . ________ w m . N a k ł o ____ ____ _____________________
[d zień , m ie sią c , ro k ] [m ie js c o w o ś ć ]
zamieszkały [a] w _ 7 5 0 Wa r s Z8W8---- --
— jest członkiem zwyczajnym ZBoWiD, nr legitym acji * —1 0 2 9 9 ---
—apcbeospajfca xvgcu3Źtcxi Xirxa\Xii3Qą®”nx cic o c l« k * v 3 t’v\3: *
Zaświadczenie jest dokum entem stw ierdzającym prawo do korzystania ze świadczeń określo
nych w Ustawie z dnia 23 października 1975 r. „o dalszym zwiększeniu świadczeń dla kom ba
tantów i więźniów obożów koncentracyjnych”,[Dz. U. N r 34, poz. 186].
Jednocześnie stw ierdza się, że w rozumieniu przepisów art. 8 tej U staw y do okresu zatru d nienia wymienionemu [nei] zalicza się następujące okresy działalności kom batanckiej oraz okresy uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych :
D z i a ł a l n o ś ć w r u c h u o p o r u _______________ o d X I I . 1 9 4 1 r . d o I . ^ 1 9 4 5 r .
______ ____ X X X X X X X X X X X X X X X X X^ X _________________ ___
x x x x x x x x x x x x x x x x
su* ___Warszawa . dnia ^ ais^pnia___ 197^ roku
X X X X X X X X X X X X X X
[ro d za j d z ia ła ln o śc i o k re s od — do]
5 e k l o n c t i s W WCJSWDSKtffS*
:ariąciu
>0 WiD
owa
Edward Dzięgiel
Ł ą c z n i e - 3 _ l a t a t 2 m - C 6 .
ZBoWiD Wfccpreres 7ar:
Wojewodzina
• n ie p o trz e b n e s k r e ś lić
W z ó r N r 1 z a m . 107/Wa CZG 27S2 16. X II. 75 r 4000 bl. a 200 k
19
20
Związek Bojowników o Wolność i Demokrację
S t o w a r z y s z e n i e W y ż s z e j U ż y t e c z n o ś c i Z arząd Kota n r 13 — W a rs z a w a -M o k o tó w
W arszaw a Telefon
L . d z:.M it W a rs z a w a , d n ia , 1 1 .0 9 .8 6 .
198
Z aśw iadcza s i ę , ż e k o l . I r e n a G ó r s k a j e s t czło n k iem Zbowid Koło n r 13 W arszaw a-M okotów ,ul.
T urecka 3 . Do ś m ie rc i swojego męża X .8 5 r . b y ła a k ty w is tk ą naszego Koła p r z e z o k re s 20 l a t . P raco w ała razem z mężem praw nikiem w komórce p r a w n o -in te r w e n c y jn e j.
W p ra c y t e j o k a z a ła s i ę osobą uprzejm ą,zrów now ażo
ną f n io s ą c a pomoc n a j b a r d z i e j p o trz e b u ją c y m . Z a słu g u je na p e łn e z a u f a n ie .
P rosim y o u d z i e l e n i e J e j : ja k n a j d a l e j id ą c e j pomoc
Sam. Inw. zam. 1192/80 — 1.000 szt.
21
„W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej M arii Panny, Królowej Korony Polskiej, kładę swe ręce na ten Święty Krzyż, znak męki i zbawienia i przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, stać nieu
gięcie na straży Jej honoru i o wyzwo
lenie Jej z niewoli walczyć ze wszyst
kich sit — aż do ofiary mego życia.
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i rozkazom N aczelnego W o d za oraz wyznaczonemu przezeń Dow ódcy Armii Krajowej będę bezw zględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam co
kolwiek by mnie spotkać m ia ło ."
„Przyjmuję cię w szeregi żołnierzy Armii Polskiej, walczqcej z wrogiem w kon
spiracji o wyzwolenie Ojczyzny. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronię w ręku. Zwycięstwo będzie twojq nagrodę.
Zdrada karana jest śmiercią."
22
Ś w i a t o w y Z w i ą z e k Ż o ł n i e r z y
A r m i i K r a j o w e j
23
24
J j s L — <<
** K ary l a ”
pseudonimy
K i e l c e , Radom
Okręg i działania
S z ta b Komendy Okręgu
" J o d ł a "
Przydziały
Ł ą c z n i c z k a - k u r i e r k a
Ostatni stopień w A K
25
26
27
28
Ó <? > ' U
U R Z Ą D D O S P R A W K O M B A T A N T Ó W
;;
I O S Ó B R E P R E S J O N O W A N Y C H 00-921 W A R S Z A W A 53, UL. K R U C Z A 36
D E C Y Z J A 02/ .
z dnia J & M . . 1993 r.
Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
Na podstawie art. ... ... w związku z art. 25 ust. 3 oraz art. 27 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okre
su powojennego (Dz.U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) potwierdzam z urzędu
. K . 8 .
Panu (Pani) ..
...0 0 : } 5 0 ...
imię i nazwisko
adres zamieszkania
uprawnienia określone w wyżej wym ienionej ustawie i postanawiam zaliczyć następujące okresy i rodzaje dzia
łalności kombatanckiej lub represji:
Decyzja niniejsza może być zaskarżona do Naczelnego Sądu Adm inistracyjnego za pośrednictwem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w terminie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia.
29
URZĄD DO SPRAW KOMBATANTÓW I OSÓB REPRESJONOWANYCH 00-921 WARSZAWA 53, UL. KRUCZA 36
d e c y z j a ...tolrr.rf.O £?&.
z dnia . . / ( . . . 1993 r.
Kierownika Urzędu do Spraw Kom batantów i Osób Represjonowanych podstawie art. A .. ... w związku z art. 2 nia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami
Panu (Pani)
Na podstawie art. <1j . M ( Y x .r /. f Jy M y . M ... w związku z art. 25 ust. 3 oraz art. 27 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okre
su powojennego (Dz.U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) potwierdzam z urzędu
. . . . .H łę.f?...
imię i nazwisko ^ n
...D Q .- }5 Q...' ... . . . " ... ‘ ...
adres zam ieszkania
uprawnienia określone w wyżej wymienionej ustawie i postanawiam zaliczyć następujące okresy i rodzaje dzia
łalności kombatanckiej lub represji:
Decyzja niniejsza może być zaskarżona do Naczelnego Sądu Adm inistracyjnego za pośrednictwem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w term inie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia.
IM
nr
" z$r- rsTbi
... >' ŹOŁNtftR Wasfletutebleso Srod^uiska
Kierownik Kom batantów] ,-Cjąój
praw ręąjorąawanych
1 0 Łfii i t Wnm,tyr-'4ęa,Q
-w e.! TYK i Żaczek
30
D E C Y Z J A . . W
z dnia .. A U O . . . . 1993 r.
Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
Na podstawie art. ... ... w związku z art. 25 ust. 3 oraz art. 27 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiaram i represji wojennych i okre
su powojennego (Dz.U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) potwierdzam z urzędu
. .. Q. ??.&.$. tC B...
imię i nazwisko n c
URZĄD DO SPRAW KOMBATANTÓW I OSÓB REPRESJONOWANYCH 00-921 WARSZAWA 53, UL. KRUCZA 36
Panu (Pani)
0 Q r . } 5 0 ... f i
adres zamieszkania
uprawnienia określone w wyżej wym ienionej ustawie i postanawiam zaliczyć następujące okresy i rodzaje dzia
łalności kombatanckiej lub represji:
Decyzja niniejsza może być zaskarżona do Naczelnego Sądu Adm inistracyjnego za pośrednictwem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w terminie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia.
nr
W ystawiono zaświadczenie
Sj&S&ST...
Kierownik Urzepklao/Spraw Kombęrtatjłfc^yyĄfiąmf\epifęsionąwąr)ych
cl/s KGtfbstanłóamMr'ispresjcncwanycj;
dr Kfzuśztbf M. Zaczyfielći Żaczek
"pieczęć — podpis 31
