Szkoła żydowska i cheder w Hrubieszowie - Zipora Nahir - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

ZIPORA NAHIR

ur. 1930; Hrubieszów

Miejsce i czas wydarzeń Hrubieszów, dwudziestolecie międzywojenne

Słowa kluczowe Hrubieszów, dwudziestolecie międzywojenne, dzieciństwo, szkolnictwo, Żydzi, życie codzienne, szkoła żydowska, cheder

Szkoła żydowska i cheder w Hrubieszowie

Szkoła żydowska, ja pamiętam, że ona była gdzieś w krańcu miasteczka. Na krańcu, ponieważ dlaczego ja przestałam tam chodzić? Bo mnie nauczyciel obraził gdzieś. I ja się bardzo rozzłościłam i wróciłam sama do domu. I to była bardzo daleka droga, ponieważ do szkoły zawsze mnie zaprowadzali i odbierali. Tego ja nie pamiętam, tej odległości, ale pamiętam jak szłam raz sama do domu, w czasie lekcji, bo ja uciekłam, wzięłam teczkę i szłam długo. Według mojego pojęcia, sześcioletniego dziecka. Ale o ile pamiętam, to było gdzieś na krańcach miasteczka. Może to było nawet w ubogiej dzielnicy żydowskiej. Coś takiego. Ale na pewno to było w jakiejś dzielnicy żydowskiej, bo nie wyobrażam sobie, że szkoła, która nie była szkołą powszechną, była gdzieś w środku miasta. Za to cheder, dla chłopców, to ja pamiętam, to było w naszym sąsiedztwie, bo chłopcy już trzyletni chodzili do chederu i ja pamiętam, że się wkradywałam, zaglądałam przez okno i widziałam jak siedzą przy długim takim stole. Tak jak się opowiadało później, malutkie dzieci i chodził między nimi taki melamed, nauczyciel i pomagał dzieciom… Niekoniecznie bił, ale również nakazywał, ale uczył dzieci czytać, pisać. To było prawie w każdej dzielnicy, w każdym tym. Szkoła ta chyba była już dalej. Ale gdzie była ta freblówka, ja nie pamiętam.

Data i miejsce nagrania 2017-07-08, Lublin

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Marta Tylus

Redakcja Maria Radek