A N D R Z E J SA P E K , B A R B A R A S A P E K
ZASTOSOWANIE FORMALDOKSYMU DO OZNACZANIA MANGANU W WYCIĄGU GLEBOWYM I MATERIALE ROŚLINNYM
S ta cja C h em iczn o -R o ln icza w K o sza lin ie
Do oznaczania m anganu w roślinach, w glebach i w wyciągach gle bowych powszechnie stosuje się metodę kolorym etryczną, polegającą na utlenianiu form niżej wartościowego m anganu do fioletowo zabar wionego kwasu nadm anganowego (H M n04). Najczęściej używ anym i od czynnikami utleniającym i są nadjodan potasow y i nadsiarczan amonowy. Pierw szy z nich daje pewniejsze wyniki, lecz jest odczynnikiem defi cytowym, trudno dostępnym w kraju. Brakam i powyższej m etody jest konieczność usuwania z roztw oru analizowanego substancji organicznych i chlorków, kłopoty związane z zachowaniem odpowiednich w arunków w czasie podgrzewania na łaźni wodnej roztw oru reagującego oraz sto sowanie drogich soli srebrow ych i rtęciow ych jako katalizatorów . Czu łość m etody nie zawsze jest w ystarczająca, gdyż zawartość m anganu w analizowanej objętości musi być większa od 20 mikrogramów. To ostatnie zastrzeżenie ma szczególnie duże znaczenie przy analizowaniu roślin ubogich w m angan lub wyciągu glebowego o niskiej zawartości manganu, jak na przykład wyciągu niektórych prób glebowych z niż szych poziomów profilów glebowych.
Celem niniejszej pracy było dostosowanie m etody formaldoksym owej oznaczania m anganu do seryjnych analiz w ykonywanych w stacjach chemiczno-rolniczych.
Opis stosowania form aldoksym u do ilościowego oznaczania m anganu zaw iera wiele publikacji [9, 17, 19, 20, 21]. K o l t h o f f [8] opierając się na pracach Siderisa z lat 1937 i 1940 zaleca stosowanie form aldoksy mu do oznaczania m anganu w próbach m ateriału roślinnego i w w ycią gach glebowych. B r a d f i e l d [2] zastosował ten odczynnik do ozna
208 A . S ap ek , В. S a p ek
czania m anganu w próbach roślinnych. G o ł o ł o b o w [4] używa
formaldoksym u do oznaczania w glebach m anganu całkowitego rozpusz czalnego w 1 0-procentowym kwasie solnym. K o c h [7] podaje przepis oznaczania m anganu w próbkach biologicznych za pomocą form aldoksy mu. M ł o d e c k i i współpracownicy [16] stw ierdzili przydatność m etody formaldoksym owej do oznaczania m anganu w środkach spożywczych. M a r c z e n k o [1 0, 1 1, 1 2, 13, 14, 15] przeprow adził rozległe badania nad analitycznym zastosowaniem form aldoksym u i opracow ał metodę oznaczania m anganu w różnych m ateriałach, między innym i w ziem niakach.
Formaldoksym jest najprostszym oksymem alifatycznym. Podobnie jak inne oksymy tw orzy z licznymi kationam i barw ne, rozpuszczalne w wodzie kompleksy. W środowisku alkalicznym tw orzy z m anganem bardzo trw ały brunatnoczerw ony kompleks mangano(IV)-formaldoksy- mowy. W środowisku kw aśnym form aldoksym działa redukująco i od- tlenia wyżej w artościow y m angan do dwuwartościowego. Sposób alka- lizowania roztw oru reagującego nie m a w pływ u na intensywność zabar wienia kompleksu. Molowy współczynnik absorpcji mangano(IV)-formal- doksymu przy długości fali 455 mix wynosi 11 295. Metoda jest kilka krotnie czulsza od m etody opartej na wywoływaniu zabarw ienia jonów nadm anganowych. Większość anionów dodanych do roztw oru analizo wanego nie ma w pływ u na reakcję form aldoksym u z manganem. Cyjanki i trójetanoloam ina tylko nieznacznie opóźniają pełne wywołanie koloru. Żelazo, nikiel, kobalt, wanad, miedź i cer tw orzą rów nież barw ne kom pleksy z formaldoksymem, są one jednak znacznie mniej trw ałe i można je skutecznie maskować cyjankam i lub trójetanoloam iną. Gdy ilość że laza znacznie przewyższa zawartość manganu, żółte zabarwienie kom pleksu żelazocyjankowego lub żelazotrójetanoloam ina przeszkadza w oz naczaniu i trzeba żelazo usuwać. W celu zapobieżenia w ytrącaniu się wodorotlenków glinu i ty tan u dodaje się do roztw oru reagującego cyt ryniany lub winiany.
W siarczynowym wyciągu glebowym (według Schachtschabela pH 8)
nie znaleziono jonów m etali ciężkich w ilościach przeszkadzających w oznaczaniu, nie zachodziła więc potrzeba wprowadzania środków m askujących. Stosunkowo duże stężenie siarczanu magnezowego powo dowało jednak w ytrącanie się osadu w czasie alkalizowania w odorotlen kiem sodowym. Dlatego też zastosowano do alkalizacji bufor amonowy o pH ok. 8,5.
Sporządzono wyciągi siarczynowe z prób glebowych pobranych z w arstw y ornej (lp. 1—5, tab. 1), z prób glebowych z poziomów В i С gleb brunatnych (lp. 6— 10) i z prób gleb łąkowych (lp. 10— 15). Rów nolegle do odmierzonych objętości wyciągu dodano znane ilości
man-ganu. W wyciągach bez i z dodatkim oznaczano m angan m etodą form al- doksymową i m etodą nadsiarczanową [1]. Wyniki zestawiono w tab. 1. Wyniki porównano statystycznie za pomocą testu M organa [3, 5]. Współ czynnik korelacji m iał w artość r = +0,9102, przy czym równocześnie
( 1 - L ) ( n - 2 )
tabi = --- — 0,2828 <C to,025 — 2,05 2 L
przy n —2 = 27
Można więc uznać zgodność obu metod. Ilość odzyskanego dodatku m anganu jest zadowalająca; dla prób 1 — 16 przy dodatku 25,0 \xg Mn odzyskano metodą form aldoksym ową 24,95 +1,60 i^g Mn, a m etodą nad siarczanową 26 +0,94 |Lig Mn.
Metodą formaldoksym ową i nadsiarczanową wykonano po osiem ko lejnych analiz wyciągu glebowego z gleby zaw ierającej 41 ppm aktyw -T a b e l a 1
Porównanie oznaczeń manganu w w yciągu glebowym bez i z dodatkiem znanej i l o ś c i Mn
I-m etoda formaldoksymowa, II-m eto d a nadsiarczanow a
Comparison 01 d e te rm in a tio n s o f manganese in s o i l e x t r a c t s w ith o u t o r w ith a d d itio n o f known amount o f Mn I-form aldoxim e method, I I - p e r s u lp h a te method
Zaw artość Mn w wyciągu glebowym „ M g n a g g l e b j Content of Mn in s o i l e c t r a c t jug p e r g o f s o i l Dodano fig Mn g leb y A a d itio n o f jug of Mn p e r g o f 80 i l
Zaw artość Mn w w yciągu z dodatkiem jug na g g leb y C ontent o f Mn in e x t r a c t w ith a d d itio n of jug p e r g o f s o i l Odzyskano dodatku pg n a g gleb y Recovered a d e o tio n fig p e r g o f so i l I metoda method I I I metoda method I I I metoda method I I I metoda method I I I metoda method I I I a e to d a method I I 1. 30,5 30 ,0 25 5 8 ,0 5 6 ,5 2 7,5 2 6 ,5 2. 22 ,0 2 3,5 25 4 6 ,0 5 3 ,5 2 4 ,0 3 0 ,0 3. 1 0 ,0 1 0 ,0 25 3 5 ,0 3 6 ,5 25 ,0 2 6 ,5 4 . 16,5 16,5 25 4 3 ,0 41 ,5 2 6,5 2 5 ,0 5. 12 ,0 13,5 25 3 8,5 4 0 ,0 26,5 2 6 ,5 6. 9 ,0 8 ,0 25 33 ,0 3 3 ,5 25,0 26 ,5 .7. 1 2 ,0 11,0 25 3 6 ,0 3 7 ,5 24 ,0 2 6,5 8. 1 0 ,0 8 ,0 25 34 ,0 3 6 ,0 2 4 ,0 2 8 ,0 9. 2 5 ,0 25,5 25 4 9 ,0 5 0 ,5 24 ,0 2 5 ,0 10. 2 4 ,0 23,0 25 4 8 ,0 4 9 ,0 2 3 ,0 2 5 ,0 11. 4 9 ,0 4 9 ,0 50 9 9 ,0 105,0 5 0 ,0 5 6 ,0 12. 7 3,0 7 0,0 50 128,0 124,0 5 5 ,0 5 4 ,0 13. 3 9 ,0 4 1 ,0 50 8 9 ,0 99,5 5 0 ,0 5 8 ,0 14. 7 9 ,0 8 0 ,0 100 171,0 180,0 9 2 ,0 10 0 ,0 15. 146,0 148,0 100 252,0 n .o . 106,0 -14 — R o c z n i k i g l e b o z n a w c z e t. X V I I I
210 A. Sap ek , В. S ap ek
nego manganu. Obliczano odchylenia standartow e [18] i precyzję obu metod (tab. 2). Metoda formaldoksym owa jest bardziej precyzyjna.
P rzy analizowaniu m ateriału roślinnego bogatszego w fosfor obser wowano w ytrącanie się fosforanów powodujące m ętnienie roztw oru.
Dodatek 5 m l 5-procentowego EDTA przeciw działał w ytrącaniu się fosforanów, lecz powodował także niepełne wywołanie zabarw ienia p ró by. Dodanie EDTA po zalkalizowaniu roztw oru rozpuszczało fosforany i nie miało w pływ u na zabarwienie kompleksu.
Ta b e l a 2 Wartości odchylenia standartowego i precyzji metod
formaldoksymowej i nadsiarczanowej Standard deviation and precision of the
formaldoxime and persulphate methods
iietoda - Method Odchylenie standartowe Standard deviation 6x Precyzja Precision sj.100% X Formaldoksymowa - Formaldoxime Nadsiarczanowa - Persulphate 0,00145 0,00215 & T* Г — 0 c\T Ta b e l a 3 Wartości ekstynkcji roztworów imitujących skład rośliny Extinction of the solutions imitating plant composition
0 I II 0,245 0,250 0,265 0,250 0,250 0,250 0,250 0,240 0,265 0,250 0,245 0,250 1 * ei ' *0,025 0,249 - 0,002 0,244 t o,008 0,254 t 0,005
W celu spraw dzenia skuteczności maskowania jonów, przeszkadza jących w oznaczaniu m anganu w m ateriale roślinnym , sporządzono dwa roztw ory zaw ierające znane ilości niektórych pierw iastków, w stosunku odpowiadającym przeciętnem u składowi prób roślinnych, bogatszych w składniki m ineralne. Pierw szy roztw ór (I) kontrolny m iał skład (w przeliczeniu na suchą masę próby roślinnej): 0,50% P2O5, 1,0% K, 0,75% Ca, 0,25% Mg, 150 ppm Fe, 100 ppm Al, 25 ppm Zn, 10 ppm V i 150 ppm Mn. D rugi roztw ór (II) kontrolny zaw ierał: 1,0% P20 5, 1% K, 1% Ca, 0,5% Mg, 250 ppm Fe, 25 ppm Cu, 100 ppm Al, 50 ppm Zn, 10 ppm V i 150 ppm Mn. Roztwór zerowy zaw ierał tylko 150 ppm m an ganu. W roztw orach oznaczono mangan, w yniki ekstynkcji przedstawiono w tab. 3. W każdym z trzech roztw orów kontrolnych oznaczono takie same ilości m anganu. Można sądzić, że fosforany i kationy w ilościach odpowiadających składowi m ateriału roślinnego mogą być skutecznie
Porównanie oznaczeń manganu w różnych m ateriałach roślinnych bez i z dodatkiem znanej i l o ś c i Un I-metoda formaldoksymowa; do maskowania m etali ciężk ich stosowano cyjan ki.
Il-metoda formaldokeymowa; do maskowania ü e t a li c ię ż k ic h stosowano trójetanoloam inę. Ш -metoda nad jo dano w a Comparison of determ inations Of manganese in Tarious plan t m aterial without and with a d d ition o f known amounts o f Un
1-formaldoxime method; heavy m etals were masked with cyanides.
II-formaldoxime method; heavy m etals were masked with triethanolam ine. I ll-p e r io d a te method
U a te r ia ł U a te r ia l
Zawartość Mn na g e . m. Content of Mn ug per g of dry
ma titer Dodano Яв Un na g s.m. A ddition o f jig per g dry matter Zawartość Mn z dodatkiem jug na g s.m. Content of Un with ad d ition
jug per g of dry matter
Odzyskano dodatku
jag na g s.m.
Recovered ad d ition jug per g of dry matter I metoda method I 11 metoda method II I I I metoda method II I I metoda method I II metoda method II II I metoda method II I I metoda method I II metoda method II III metoda method H I S z p ilk i sosny
Pine need les 388 380 392 200 564 560 592 176 180 200.
Siano z koniczyny Clover hay 46 48 46 100 140 140 152 94 94 104 Kukurydza ziarno ISeize kernels 88 92 82 100 174 174 190 86 82 108 Słonecznik l i ś c i e Leaves o f sunflower 46 42 - 100 144 138 132 98 96 -Siano łąkowe Meadow hay 58 60 58 100 160 164 156 102 104 98 Pszenica ziarno Wheat grain 40 42 32 100 140 142 140 100 100 108 Owies ziarno Oat grain 65 70 50 100 162 164 158 97 94 108 Ziemniaki susz Dried p otatoes 15 14 50 61 61 - 46 47 -Obornik Farmyard manure 152 164 140 100 242 240 233 90 76 93 Pasza przemysłowa In d u str ia l loader 42 48 ~ 100 136 143 128 96 95 “ F o r m a ld o k sy m w o z n a c z a n iu M n w w y c ią g a c h g le b o w y c h
212 A . S ap ek , В. S a p ek
m askowane i nie m ają ujem nego w pływ u na oznaczanie m anganu za po mocą formaldoksym u.
W tym sam ym celu spalono na mokro dziewięć różnych m ateriałów roślinnych oraz obornik i wykonano jednorazowe oznaczenie manganu:
— m etodą formaldoksym ową używ ając cyjanków jako odczynnika m arkującego,
— m etodą formaldoksym ową z czynnikiem m askującym — tró jeta- noloaminą i
— m etodą nadjodanową w edług Jacksona [6].
Równolegle do takich samych objętości badanych prób dodano znane ilości manganu. W yniki oznaczeń zestawiono w tab. 4. Jak widać, można przyjąć, że obie m etody dają zbliżone wyniki. W metodzie form aldoksy- mowej w ybór czynnika m askującego może być uzależniony od w arunków pracowni.
S P O S Ó B W Y K O N Y W A N IA O ZN AC ZEŃ
O dczynniki:
1. Roztwór ekstrakcyjny [1]: 123,3 g M gS04 • 7H20 + 2,0 g Na2S 03 • • 7H20 rozpuścić w wodzie podwójnie destylow anej i uzupełnić do
1 0 0 0 ml.
2. Mieszanina kwasów do spalań: stężony kw as azotowy, 60-procen- tow y kw as nadchlorow y i stężony kwas siarkow y zmieszać w stosunku objętościowym 5 : 1 : 0,25.
3. 10-procentowy kw as solny.
4. 2-procentowy roztw ór kw asu askorbinowego. Codziennie świeżo
sporządzony.
5. Roztwór kom pleksujący: 20,0 g w inianu sodowo-potasowego i 300 g trójetanoloam iny rozpuścić w 1000 ml wody.
6. Roztwór form aldoksym u [12]: zmieszać 73 ml form aliny (38-pro- centowy w odny roztw ór CH20 ) z wodnym roztw orem 70,0 g chlorowo dorku hydroksylam iny i rozcieńczyć wodą w kolbie miarowej do obję tości 1 0 0 0 ml.
7. Bufor amonowy: 50 g chlorku amonowego i 250 ml 25-procento- wej wody am oniakalnej uzupełnić wodą do 1 0 0 0 ml.
8. In roztw ór w odorotlenku sodowego. 9. 5-procentowy roztw ór EDTA. Roztwór wzorcowy [1]:
Do 1000 ml kolby m iarowej odmierza się 91,2 ml 0,ln roztw oru n ad m anganianu potasowego, dodaje 30 ml stężonego kw asu siarkowego i po wymieszaniu dodaje się po kropli 1 0-procentowy roztw ór siarczynu
so-dowego aż do odbarwienia, dopełnia się wodą do kreski. 1 m l roztw oru zaw iera 100 m ikrogram ów Mn.
Oznaczanie manganu w wyciągu glebowym:
10 g gleby przesianej przez sito 2 mm umieszcza się w 300 ml kolbie, dodaje 1 0 0 m l roztw oru ekstrakcyjnego i 0 , 2 g węgla aktywowanego, w ytrząsa 1 godz. i zaraz sączy.
10 ml przesączu przenosi się do 50 ml kolby m iarowej, dodaje 0,5 m l lO^procentowego kw asu solnego, 2 m l roztw oru form aldoksym u i n a
tychm iast alkalizuje 1 0 ml buforu amonowego i uzupełnia wodą do
50 ml. Wywołane zabarw ienie ustala się już po kilku m inutach i jest trw ałe przez wiele godzin. Pom iar estynkcji wobec wody w ykonuje się w w arstw ie 1 cm przy długości fali 450 m \x (kolorym etr Spekol) lub stosuje się filtr niebieski. Równolegle sporządza się roztw ory wzorcowe zaw ierające: 0, 50, 100, 150, 200 i^g Mn. Zawartość m anganu odczytuje się z w ykresu kalibracyjnego. Od ekstynkcji prób odejm uje się ekstynk cję ślepej próby, a od estynkcji wzorców — ekstynkcję wzorca zerowego.
Oznaczanie manganu w m ateriale roślinnym :
4 g pow ietrznie suchej próby m ateriału roślinnego umieszcza się
w 1 0 0 ml kolbie K jeldahla, dodaje 50 m l m ieszaniny kwasów do spalań
i podgrzewa palnikiem aż do całkowitego spalenia. Pozostałość po spa leniu rozcieńcza się wodą, sączy, przem yw a sączek i uzupełnia do ob jętości 1 0 0 ml. 1 0 ml tak przygotowanego roztw oru przenosi się do 50 ml kolby m iarow ej, dodaje 2 m l 2-procentowego roztw oru kwasu askorbinowego, po 5 m in dodaje się 5 ml roztw oru kompleksującego
i 2 m l roztw oru form aldoksym u i natychm iast alkalizuje ln roztw orem
wodorotlenku sodowego dodając 2 ml w nadm iarze. Po w ym ieszaniu dodaje się 5 m l 5-procentowego roztw oru EDTA i uzupełnia wodą do objętości 50 ml.
Do roztw orów wzorcowych, zaw ierających 0, 50, 100, 150 i 200 img manganu, dodaje się odczynniki 4, 5, 6, 8, 9 w ilości i kolejności, jak przy próbach. Pom iar i obliczenie zawartości m anganu w ykonuje się podobnie jak p rzy analizowaniu wyciągu glebowego.
L IT E R A T U R A
[1] B o r a t y ń s k i K. , R o s z y k o w a S., Z i ę t e c k a М.: O m eto d a ch ch em icz n y ch (k olo ry m etry czn y ch ) ozn aczan ia za so b n o ści g leb w m an gan p r z y sw a ja ln y d la roślin . R oczn. G lebozn., 1965, t. 15, s. 167— 190.
[2] B r a n d f i e l d E. G.: A n im p ro v ed fo r m a ld o x im e m eth o d fo r th e d eterm i n a tio n o f m a n g a n ese in p la n t m a teria l. A n a ly st, 1957, t. 82, 254— 257.
214
p
A . S ap ek , В. S a p ek
[3] E l a n d R.: S ta ty sty k a m a tem a ty czn a w z a sto so w a n iu do d o św ia d cza ln ictw a roln iczego. PW N , W arszaw a 1964, s. 109.
[4] G o ł o ł o b o w A . D.: O p ried ielen ije m argan ca fo to m e tr ic z e sk im m etod om pri p o m oszczju fo rm a ld o k sim a . P o czw o w ied ien ., 1965, nr 3, 89— 93.
[5] H o w a r d W. A.: E lem en ts o f m a th e m a tic a l sta tistics. Joh n W iley. N ew Y ork 1961, s. 294.
[6] J a c k s o n M. L.: S o il C h em ical A n a ly sis. P r e n tic e -H a ll, N ew Y ork 1958, s. 101— 106.
[7] К о с h О. G., K o c h - D e d i c G. A.: H andbuch der S p u ren a n a ly se. S p rin g er- - V erlag, G öttin gen 1964, s. 637— 640.
[8] К о 1 1 h o f f I. М.: T rea tise on A n a ly tic a l C h em istry. In terscien ce P u b lish ers. N e w Y ork—L ondon 1961, P a rt II, V ol. 7, s. 467.
[9] M a r c z e n k o Z.: O d czyn n ik i o rgan iczn e w a n a lizie n ieorgan iczn ej. PW N, W arszaw a 1959.
[10] M a r c z e n k o Z., M i n c z e w s k i J.: F o rm a ld o k sy m jako od czyn n ik a n a li tyczn y. I. A u to o k sy d a cja fo rm a ld o k sy m u , k o m p lek só w a n ie m eta li. C hem ia A n a lit., 1960, t. 5, 747— 762.
[11] M a r c z e n k o Z., M i n c z e w s k i J.: F orm ald ok sym jako o d czyn n ik a n a li tyczn y. II. K o lo ry m etry czn e ozn a czen ie ceru. C h em ia A n a lit., t. 5, 1960, 903— 916.
[12] M a r c z e n k o Z., K a s i u r a K : F o rm a ld o k sy m jak o od czyn n ik a n a lity czn y . III. Z a ch o w a n ie się o d czy n n ik a w ro ztw o ra ch . K o lo ry m etry czn e ozn aczan ie żelaza. C hem ia A nal., t. 6, 1961, 37— 49.
[13] M a r c z e n k o Z., K a s i u r a K.: F o rm a ld o k sy m jak o o d czyn n ik a n a lity czn y . IV. B ad an ie m ech a n izm u r ea k cji fo r m a ld o k sy m u z n ik lem . K o lo ry m etry czn e ozn aczan ie n iklu. C hem ia A n al., 1961, t. 6, 353— 364.
[14] M a r c z e n k o Z.: F o rm a ld o k sy m jako od czyn n ik a n a lity czn y . V. M echanizm rea k cji fo rm a ld o k sy m u z m agn ezem . K o lo ry m etry czn e ozn aczan ie m anganu. C h em ia A nal., 1961, t. 6, 4 7 7 -^ 8 8 .
[15] M a r c z e n k o Z., S t ę p i e ń A.: K o lo ry m etry czn a m eto d a ozn aczan ia śla d o w y c h ilo śc i w a n a d u za p om ocą form ald ok sym u . C h em ia A n al., t. 8, 1963, 705— 711.
[16] M ł o d e c k i H., C h m i e l e w s k a J., P a w ł o w s k a B., P i o t r o w s k a A.: S tu d iu m nad k o lo ry m etry czn y m o zn aczan iem m an gan u w p rod u k tach sp o ż y w czych. C h em ia A nal., t. 10, 1965, 1267— 1286.
[17] O k a c A. , B a r t u s e k M.: N ic k e l- und M an gan b estim m u n g m it F o rm a ld o - xim . Z. A n a l. C hem ., t. 178, 1960, 198—207.
[18] R o « k o s z A.: M etod y sta ty sty czn e. N o w a T ech n ik a, PW T, W arszaw a 1957. [19] S n e i l D. F., S n e l l T. C.: C olorim etric M ethods of A n a ly sis. D. V an N o st
rand, N e w Y ork 1949, v ol. II. 395— 396.
[20] S n e l l D. F., S n e l l T. C.: C olorim etric M eth od s of A n a la sis. D. V an N o s t rand, N e w Y ork 1959, v o l II A, s. 309.
А. САПЕК, Б. САПЕ К ПРИМЕНЕНИЕ ФОРМАЛЬДЕГИДОКСИМА Д Л Я ОП РЕДЕЛЕН И Я МАРГАНЦА В ПОЧВЕННЫХ ВЫТЯЖКАХ И РАСТИТЕЛЬНОМ ВЕЩЕСТВЕ Агрохимическая станция в Кошалине Ре з юме Введены некоторые модификации в формальдегидоксимовом методе определения марганца в почвенной вытяжке (сульфитный метод pH 8 по Шахтшабелю) и в рас тительном веществе, состоящие в: 1) алькализации почвенной вытяжки не гидроокисью натрия а аммонийной буферной жидкостью, благодаря чему избегается осаждения гидроокиси магния, 2) замещении цианида калия в комплексирующем растворе триэтаноламином при определении марганца в растительном веществе, 3) прибавка ЭДТА после алькализации, чтобы удалить помутнение, вызываемое выпадением фосфатов, при определении марганца в растительном веществе. Сравнение формальдегидоксимового метода с персульфатным (почва) или перио- датным (растительное вещество) показало удовлетворительную совпадаемость резуль татов определения марганца по обеим методам. Формальдегидоксимовый метод определения марганца кажется более быстрым и лёгких в выполнении чем персульфатный метод, что может иметь немалое значение при массовых определениях. A . S A P E K , В . S A P E K A P P L IC A T IO N OF FO R M A L D O X IM E FO R D ET E R M IN IN G M A N G A N E SE IN SO IL E X T R A C T S A N D IN P L A N T M A TE R IA L A g r o - C h e m i c a l S t a t i o n , K o s z a l i n S u m m a r y
F o rm a ld o x im e m eth o d fo r d eterm in in g m a n g a n ese in so il e x tr a c ts (S ch a ch t- s c h a b e l’s su lp h ite pH 8 m eth od ) and in p la n t m a teria l, h as b een m o d ified as fo llo w s:
1. A lk a liza tio n o f so il e x tr a c ts w ith sod iu m h y d r o x id e is n o w carried out w ith am m on iu m b u ffe r so th a t p recip ita tio n of m a g n esiu m h y d r o x id e is avoid ed .
2. P o ta ssiu m cy a n id e in th e co m p lex in g so lu tio n is rep la ced on d eterm in in g m a n g a n ese in p la n t m a teria l, w ith trieth a n o la m in e.
3. In order to d isp o se of tu r b id ity due to p recip ita tio n of p h o sp h a te s on th e d eterm in a tio n o f m a n g a n ese in p la n t m a teria l, a fter a lk a liza tio n th ere h as b een added e th y le n e d ia m in e te tr a a c e tic acid (EDTA).
216 A . S ap ek , В. S ap ek
A com p arison o f th e fo r m a ld o x im e m eth o d w ith th a t in v o lv in g p ersu lp h a te (soil m a teria l) or p erio d a te (p lan t m a teria l) h as sh o w n a cen v erg en ce of r e su lts o f b oth th e se m eth o d s fo r d eterm in in g m a n gan ese.
T he fo r m a ld o x im e m eth od fo r d eterm in in g m a n g a n ese seem s to be ea sier in p erform an ce fro m th e p ersu lp h a te one, and th is m a y p ro v e o f h ig h sig n ific a n c e in seria l a n a ly ses.
