MATERIA à DIAGNOSTYCZNY Z GEOGRAFII

(1)

MATERIA à DIAGNOSTYCZNY Z GEOGRAFII

Arkusz I

POZIOM PODSTAWOWY

Czas pracy 120 minut

Instrukcja dla ucznia

1. SprawdĨ, czy arkusz zawiera 14 ponumerowanych stron i barwną mapĊ. Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego badanie.

2. W rozwiązaniach zadaĔ przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku.

3. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.

4. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.

5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

6. Podczas egzaminu moĪesz korzystaü z oáówka i gumki (wyáącznie do rysunków), linijki, lupy oraz kalkulatora.

7. Wypeánij tĊ czĊĞü karty odpowiedzi, którą koduje uczeĔ. Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej dla oceniającego.

8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datĊ urodzenia i PESEL.

Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. BáĊdne zaznaczenie otocz kóákiem i zaznacz wáaĞciwe.

ĩyczymy powodzenia!

ARKUSZ I GRUDZIE ē ROK 2005

Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ

moĪna otrzymaü áącznie 50 punktów

Wypeánia uczeĔ przed rozpoczĊciem pracy

PESEL UCZNIA

Wypeánia uczeĔ przed rozpoczĊciem

pracy

KOD UCZNIA

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(2)

wiedzy wykonaj zadania 1.-11.

Zadanie 1. (2 pkt)

Na podstawie zamieszczonych w tabeli opisów, rozpoznaj obiekty na mapie i wpisz ich nazwy geograficzne.

L.p. Opis obiektu Nazwa obiektu

1. PrzeáĊcz poáoĪona na SE od Kasprowego Wierchu na wysokoĞci 1952 m n.p.m. Oddziela Tatry Wysokie od Tatr Zachodnich.

2. Masyw w Tatrach Wysokich. PoáoĪony jest na SE od Koszystej i na S od Doliny Waksmundzkiej. Rozciąga siĊ z SW na NE.

3. Dolina, którą wiedzie czarny szlak z Doliny Chochoáowskiej na Siwą PrzeáĊcz.

4. Polana, do której prowadzi trasa rowerowa z KuĨnic, a na otaczających ją stokach znajdują siĊ wyciągi narciarskie.

Zadanie 2. (2 pkt)

Wpisz po jednej nazwie wáasnej trzech róĪnych elementów sieci hydrograficznej znajdujących siĊ na mapie w kwadracie B4.

1. ………

2. ………

3. ………

Zadanie 3. (1 pkt)

Fotograf wykonaá poniĪsze zdjĊcie stojąc przed schroniskiem nad Morskim Okiem.

(3)

Podaj w jakim kierunku fotograf skierowaá obiektyw aparatu, aby wykonaü to zdjĊcie.

……….

Zadanie 4. (1 pkt)

Zmierz na mapie odcinek drogi Pod Reglami miĊdzy Doliną za Bramką a Doliną StrąĪyską (od zielonego do czerwonego szlaku). Oblicz jego dáugoĞü w terenie. Zapisz obliczenia.

Miejsce na obliczenia:

OdpowiedĨ: ...

Zadanie 5. (2 pkt)

Powierzchnia Morskiego Oka wynosi 35 ha (1 ha = 10 000 m²).

Oblicz powierzchniĊ, jaką zajmuje Morskie Oko na mapie w skali 1:75 000. Zapisz obliczenia.

OdpowiedĨ: ...

Zadanie 6. (1 pkt)

Oblicz róĪnicĊ wysokoĞci miĊdzy KuĨnicami (1010 m n.p.m.) a szczytem Kasprowego Wierchu. Zapisz obliczenia.

OdpowiedĨ: ...

Zadanie 7. (2 pkt)

WymieĔ cztery obiekty antropogeniczne wystĊpujące w kwadratach A3 i B3, które sprzyjają uprawianiu sportów zimowych.

1. ………

2. ………

3. ………

4. ………

(4)

WĊdrujesz Doliną KoĞcieliską do schroniska na Maáej Polanie OrnaczaĔskiej. Podaj cztery przyrodnicze walory turystyczne wystĊpujące na tym odcinku Doliny KoĞcieliskiej.

1. ...

2. ...

3. ...

4. ...

Zadanie 9. (2 pkt)

Podaj przykáady dwóch zagroĪeĔ przyrodniczych, które mogą mieü wpáyw na bezpieczeĔstwo turystów wĊdrujących po tatrzaĔskich szlakach. Zaproponuj dwa dziaáania, które naleĪy podjąü w celu unikniĊcia tych zagroĪeĔ.

Przykáady zagroĪeĔ:

1. …...

2. ...

Przykáady dziaáaĔ:

1. ...

2. ...

Zadanie 10. (2 pkt)

W związku z duĪą atrakcyjnoĞcią turystyczną TatrzaĔskiego Parku Narodowego na jego terenie wystĊpują problemy gospodarcze, spoáeczne i ekologiczne. Sformuáuj cztery przykáady tych problemów (mogą to byü problemy jednego rodzaju lub róĪne rodzaje problemów).

Przykáady problemów:

1. ...

...

2. ...

...

3. ...

...

4. ...

...

(5)

Zadanie 11. (1 pkt)

Zaznacz, wybierając spoĞród podanych, trzy okreĞlenia, które dotyczą funkcji lasów w TatrzaĔskim Parku Narodowym.

A. Zatrzymują czĊĞü wód opadowych, opóĨniają ich spáyw, zmniejszając skutki powodzi.

B. Są Ĩródáem drewna dla przemysáu drzewnego.

C. Chronią glebĊ przed erozją i obniĪaniem poziomu wód gruntowych.

D. Dostarczają dla celów przemysáowych owoców runa leĞnego.

E. Wydzielają tlen i olejki eteryczne oraz oddziaáywują korzystnie na zdrowie czáowieka.

F. Są miejscem polowaĔ na wystĊpującą w nich zwierzynĊ.

Zadanie 12. (1 pkt)

Przyporządkuj wymienionym w tabeli formom rzeĨby odpowiadający im opis procesu, na skutek którego powstaáy.

W tabelĊ wpisz tylko oznaczenie literowe procesu.

A. Nanoszenie i osadzanie przez wody fluwioglacjalne drobnego materiaáu skalnego na przedpolu lądolodu.

B. Wywiewanie przez wiatr drobnych cząstek i pozostawianie na miejscu wiĊkszych okruchów skalnych.

C. PogáĊbianie przez jĊzory lodowcowe dolin rzecznych, a nastĊpnie ich zalanie przez morze w trakcie podnoszenia siĊ poziomu oceanu Ğwiatowego.

Formy rzeĨby Opis procesu

Fiordy Sandry

Zadanie 13. (2 pkt)

PoniĪszy tekst opisuje zjawisko, które moĪe prowadziü do klĊski Īywioáowej.

„Na otwartym morzu fala nie jest zbyt widoczna. W pobliĪu brzegu w wyniku tarcia o dno traci swoją prĊdkoĞü i spiĊtrza siĊ. Tworzy siĊ w ten sposób potĊĪny waá wodny, który spada z ogromną siáą na brzeg, niszcząc wszystko, co siĊ tam znajduje. NadejĞcie fali poprzedza znikniĊcie wody przy brzegu.

Wzbudza to ciekawoĞü ludzi nieĞwiadomych groĪącego im niebezpieczeĔstwa. Najbardziej niebezpieczne są zatoki morskie o wysokich brzegach, gdyĪ tam fale osiągają do kilkudziesiĊciu metrów wysokoĞci”.

a) Podaj nazwĊ opisanego zjawiska.

...

b) Podaj jedną z przyczyn powstawania opisanego zjawiska.

...

(6)

Wykresy przedstawiają roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w Londynie i Uralsku.

Na podstawie zaáączonych klimatogramów przedstaw dwa podobieĔstwa i dwie róĪnice cech klimatu Londynu i Uralska.

PodobieĔstwa:

1. ...

...

2. ...

...

RóĪnice:

1. ...

...

2. ...

...

(7)

Zadanie 15. (2 pkt)

Zamieszczona poniĪej mapa przedstawia sytuacjĊ synoptyczną w Europie.

a) Wpisz w zaznaczone na mapie pola odpowiednie oznaczenia literowe oĞrodków barycznych. Literą W oznacz wyĪ baryczny, literą N oznacz niĪ baryczny.

b) Podaj, w jaki sposób zmieni siĊ temperatura powietrza w Polsce po przejĞciu frontu atmosferycznego, który na mapie synoptycznej widoczny jest na terenie Niemiec.

...

(8)

W ostatnich kilkunastu latach minionego wieku wzrosáa dwukrotnie produkcja ĪywnoĞci z hodowli ryb, skorupiaków, miĊczaków oraz uprawy wodorostów.

Podaj termin, którym okreĞla siĊ hodowlĊ i uprawĊ morskich organizmów wodnych.

...

Zadanie 17. (2 pkt)

WyjaĞnij, podając trzy przyczyny, dlaczego jednym z najdynamiczniej rozwijających siĊ rodzajów transportu jest transport lotniczy.

1. ...

...

2. ...

...

3. ...

...

Zadanie 18. (1 pkt)

W tabeli podano dane statystyczne dotyczące powierzchni i liczby ludnoĞci w wybranych krajach.

L.p. Kraj Powierzchnia (w km²) Liczba ludnoĞci (w tys.)

1. Meksyk 1 958 201 95 831

2. Szwajcaria 41 284 7 098

3. Rosja 17 075 400 146 539

4. Japonia 377 829 126 410

Na podstawie analizy danych zawartych w tabeli podaj nazwĊ kraju o najmniejszej gĊstoĞci zaludnienia.

………

(9)

Zadanie 19. (1 pkt)

Na mapie konturowej zaznaczono literami obszary róĪniące siĊ pod wzglĊdem gĊstoĞci zaludnienia.

Wstaw w tabeli znak plus (+), gdy gĊstoĞü zaludnienia wskazanego obszaru jest duĪa, lub znak minus (–), gdy jest ona maáa.

Obszar GĊstoĞü zaludnienia A - Wyspa Jawa

B - Nizina Gangesu C - Póáwysep Arabski

D -WyĪyna ĝrodkowosyberyjska

Zadanie 20. (2 pkt)

Podaj dwie przyczyny duĪej gĊstoĞci zaludnienia na Nizinie ChiĔskiej. WyjaĞnij wpáyw kaĪdej z przyczyn na gĊstoĞü zaludnienia tego obszaru.

Przyczyny z wyjaĞnieniem:

1. ...

...

…...

2. ...

…...

...

(10)

Wykres przedstawia zmiany w strukturze pracujących wedáug sektorów gospodarki naĞwiecie w latach 1950 – 2000.

a) Korzystając z danych przedstawionych na wykresie, opisz dwie zmiany w strukturze zatrudnienia na Ğwiecie w latach 1950-2000.

1. ...

...

2. ...

...

b) Podaj dziedzinĊ gospodarki, w której zmiany w zatrudnieniu w latach 1950-2000 byáy najwiĊksze.

...

Zadanie 22. (2 pkt)

Podaj przykáad zmiany, jaka zaszáa w polskim rolnictwie po 1989 roku. OceĔ i uzasadnij jej konsekwencje spoáeczno - gospodarcze.

Zmiana

...

Ocena konsekwencji i jej uzasadnienie

...

(11)

Zadanie 23. (2 pkt)

Podaj trzy przykáady problemów, które napotykają uchodĨcy na obczyĨnie.

1. ...

2. ...

3. ...

Zadanie 24. (2 pkt)

PoniĪszy tekst opisuje róĪne typy zespoáów miejskich.

1. Wielki ukáad osadniczy. Ten typ zespoáu miejskiego powstaje w wyniku áączenia siĊ peryferyjnych stref zabudowy jednorodzinnej i związanych z nią usáug rozwijających siĊ wokóá poszczególnych metropolii i duĪych miast.

2. Zespóá powiązanych funkcjonalnie jednostek osadniczych, którego centrum stanowi dominujące wielkoĞciowo i funkcjonalnie miasto.

Na podstawie opisu rozpoznaj typy opisanych zespoáów miejskich.

1. ...

2. ...

Zadanie 25. (2 pkt)

Podaj trzy przykáady przejawów globalizacji, potwierdzające okreĞlenie, Īe Ziemia to „globalna wioska”.

1. ...

...

2. ...

...

3. ...

...

(12)

Analizując tendencje wspóáczesnych zmian w Ğwiatowej energetyce moĪna zauwaĪyü spadek znaczenia tradycyjnych Ĩródeá energii i stopniowy wzrost znaczenia alternatywnych Ĩródeá energii. WskaĪ trzy przyczyny zmian zachodzących w Ğwiatowej energetyce.

1. ...

...

2. ...

...

3. ...

...

Zadanie 27. (2 pkt)

Przedstaw propozycjĊ rozwiązania problemu zwiĊkszania siĊ iloĞci odpadów komunalnych. Podaj zaletĊ i wadĊ tej propozycji.

Propozycja Zaleta Wada

………

………..……..

………...

Zadanie 28. (2 pkt)

WymieĔ cztery paĔstwa, które pojawiáy siĊ na mapie politycznej Europy w wyniku przemian politycznych na tym kontynencie pod koniec XX wieku.

1. ...

2. ...

3. ...

4. ...

(13)

Zadanie 29. (2 pkt)

Na mapie konturowej zaznaczono miejsca wystĊpowania wybranych konfliktów.

Uzupeánij tabelĊ, przyporządkowując wybranym konfliktom odpowiedni numer zaznaczony na mapie oraz podając ich przyczyny.

Numer na mapie

Miejsce

konfliktu Przyczyny

Irak Kaszmir

Korsyka

(14)

MATERIA à DIAGNOSTYCZNY Z GEOGRAFII