Treści kształcenia Podstawa programowa: Punkt (6.2) [uczeń] wykazuje współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „INSTRUKCJA OBSŁUGI CZŁOWIEKA” BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Instrukcja obsługi człowieka.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (6.2) [uczeń] wykazuje współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu; wymienia i rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn; przedstawia funkcje kości i wskazuje cechy budowy fizycznej i chemicznej umożliwiające ich pełnienie; przedstawia znaczenie aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu i gęstości masy kostnej oraz określa czynniki wpływające na prawidłowy rozwój muskulatury ciała.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ Opisuje właściwości mechaniczne tkanki

kostnej

Określa skład chemiczny kości

Określa czynniki

wpływające na prawidłowy rozwój muskulatury ciała Określa rolę układu ruchu

w prawidłowym funkcjonowaniu

(2)

organizmu człowieka Określa warunki prawidłowego rozwoju

muskulatury ciała Wykazuje związek pomiędzy budową i funkcją układów: kostnego

i mięśniowego

Wykazuje współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu

ruchu

Wskazuje przyczyny deformacji szkieletu Wymienia elementy szkieletu osiowego, obręczy barkowej i

miednicznej oraz kończyny górnej i dolnej

Wymienia układy narządów tworzące układ

ruchu

Wymienia funkcje szkieletu

Wymienia funkcje mięśni szkieletowych

Wymienia główne grupy mięśni

Nabywane umiejętności

(3)

UCZEŃ Doskonali umiejętności właściwej organizacji

pracy

Podaje przykłady ćwiczeń wpływających na rozwój

różnych grup mięśni Potrafi wykazać związek między wadami postawy

a własnym postępowaniem Potrafi wykonać doświadczenie wykazujące skład chemiczny kości i interpretuje jego wyniki

Prezentuje postawę szacunku wobec zdrowia

własnego i innych Rozumie znaczenie aktywności fizycznej dla

prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu

ruchu

Wskazuje na modelu i nazywa elementy szkieletu osiowego,

obręczy barkowej i miednicznej oraz kończyny górnej i dolnej

Wskazuje na modelu i nazywa główne grupy

mięśni Zna sposoby zapobiegania

(4)

deformacjom szkieletu

Kompetencje kluczowe

 Kompetencje informatyczne

 Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się

Etapy lekcji 1) Wstęp:

Krótka pogadanka na temat roli układu ruchu w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka.

Nauczyciel w rozmowie kierowanej wyróżnia układy: kostny i mięśniowy, składające się na układ ruchu.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel wymienia i przedstawia na modelu elementy szkieletu osiowego, obręczy barkowej i miednicznej oraz kończyny górnej i dolnej.

Uczniowie wraz nauczycielem dokonują charakterystyki tkanki kostnej ze względu na jej skład i właściwości.

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Tkanka kostna zawiera związki organiczne oraz nieorganiczne: sole wapnia i fosforu nadające kościom sztywność i twardość, co wpływa na ich wytrzymałość mechaniczną. Zanurzenie kości w roztworze kwasu octowego powoduje utratę ich sztywności. Kości stają

(5)

się elastyczne i podatne na wyginanie. Kwas octowy powoduje rozpuszczenie znajdujących się w kości substancji mineralnych. W wyniku reakcji chemicznej powstaje octan wapnia: 2CH3COOH + CaCO3  (CH3COO)2Ca + H2O + CO2

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest zbadanie właściwości mechanicznych tkanki kostnej.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Uczniowie przygotowują i rozpoczynają doświadczenie podczas zajęć w klasie. Obserwacje kontynuują po kilku dniach. Uczniowie mają do dyspozycji: szklane słoiczki lub zlewki, wodę, ocet, kości kurczęcia.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują w parach. Przygotowują dwie zlewki w których umieszczają kości. Pierwszą zlewkę, będącą próbą kontrolną napełniają do połowy wodą. Drugą zlewkę napełniają do połowy octem.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Po określonym czasie uczniowie wyjmują kości ze zlewek i opisują ich właściwości mechaniczne. Określają jaki wpływ na kość na kwas octowy. Wyciągają wnioski na temat wpływu składników mineralnych i organicznych na właściwości mechaniczne tkanki kostnej.

Nauczyciel prezentuje schemat przedstawiający budowę układu mięśniowego człowieka, omawia główne grupy mięśni.

Uczniowie wskazują na schemacie położenie wyróżnionych głównych grup mięśni.

Nauczyciel przedstawia prezentację multimedialną

„Ćwiczenia rozwijające różne grupy mięśni”.

Uczniowie podczas dyskusji wykazują potrzebę aktywności fizycznej dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu ruchu. Określają warunki sprzyjające właściwemu rozwojowi muskulatury ciała.

(6)

3) Podsumowanie :

Nauczyciel przedstawia samouczek „Aplikacja Google – anatomia człowieka 3D”.

Uczniowie korzystając z aplikacji Zygote Body wykazują związek pomiędzy budową i funkcją poszczególnych układów oraz współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu.

Środki dydaktyczne

 Materiały multimedialne: prezentacja multimedialna

„Ćwiczenia rozwijające różne grupy mięśni”

 Materiały multimedialne: samouczek „Aplikacja Google – Anatomia człowieka 3D”

 Model układu kostnego człowieka

 Schemat budowy układu mięśniowego człowieka

 Komputery połączone z Internetem

 Źródła w Internecie: aplikacja Zygote Body http://www.zygotebody.com/

 Szklane słoiczki lub zlewki

 Woda

 Ocet

 Kości kurczęcia

 Notatnik, długopis Metody nauczania

 Ćwiczenia laboratoryjne

 Dyskusja

 Obserwacja

 Pogadanka

 Pokaz

 Rozmowa kierowana

Formy pracy

(7)

 Indywidualna

 Praca w parach

 Zbiorowa Praca domowa

Korzystając z dostępnych źródeł informacji (encyklopedia, atlas anatomiczny, Internet) wyjaśnij co to jest skolioza, co jest jej przyczyną i w jaki sposób można jej zapobiegać?

Dodatkowe propozycje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na III i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania wychowania fizycznego lub na III i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania języka angielskiego.

Lista załączników multimedialnych

Samouczek „Aplikacja Google – Anatomia człowieka 3D”

Prezentacja multimedialna „Ćwiczenia rozwijające różne grupy mięśni”