PATRIOTYZM NIEJEDNO MA IMIĘ

opracowany w ramach projektu

„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”

dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.

Warszawa 2019

PATRIOTYZM NIEJEDNO MA IMIĘ

SCENARIUSZ LEKCJI

Program nauczania wiedzy o społeczeństwie w szkole podstawowej

MAŁGORZATA

WOJNAROWSKA

Redakcja merytoryczna – Marta Milewska Recenzja merytoryczna – dr Kazimierz Waluch

dr Beata Rola Jan Bielecki

Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio

Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019

Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl

Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).

https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl

3

Tytuł lekcji

Patriotyzm niejedno ma imię

Cel ogólny

„

„ poznanie różnych przejawów patriotyzmu.

Cele operacyjne (szczegółowe)

„

„ wymienia cechy współczesnego patrioty,

„

„ charakteryzuje patriotyzm i jego odmiany, np. lokalny, gospodarczy,

„

„ rozumie potrzebę działania na rzecz środowiska lokalnego i aktywności obywatelskiej,

„

„ odróżnia patriotyzm od nacjonalizmu i szowinizmu.

Metody/formy pracy

„

„ pokaz (filmy, prezentacja),

„

„ metaplan,

„

„ asocjogram,

„

„ „burza mózgów”,

„

„ dyskusja,

„

„ praca w parach, praca w grupach.

Środki dydaktyczne

„

„ instrukcje dla grup (dla uczniów ze SPE – dostosowane),

„

„ filmy przygotowane przez uczniów,

„

„ urządzenia mobilne,

„

„ komputer z dostępem do Internetu, projektor lub tablica interaktywna.

Opis przebiegu lekcji

„

„ Uczniowie podzieleni na 4–5-osobowe grupy przygotowują krótkie, kilkuminutowe filmy: połowa z nich o patriotyzmie gospodarczym, a połowa – lokalnym. Pracują według instrukcji nauczyciela. Mogą współpracować za pośrednictwem narzędzi Google lub platformy.

Praca na lekcji

„

„ Wprowadzenie – nauczyciel organizuje burzę mózgów: z czym najbardziej się kojarzy patriotyzm? Uczniowie zgłaszają pomysły, a nauczyciel zapisuje je w postaci asocjogramu. Pomysły uczniów zostają grupowane i skomentowane –

4

jakie skojarzenia pojawiły się najczęściej, jakie są nietypowe, że dotyczą różnych sytuacji: czasów wojny, pokoju, emigracji, codziennych zachowań itp.

„

„ Następnie grupy pracują metodą metaplanu. Dyskutują nad wspólnym dla wszystkich problemem Jaki jest polski patriotyzm? Przygotowują plakat, wypełniając obszary:

»„Jak jest?

»„Jak być powinno?

»„Dlaczego nie jest tak, jak powinno?

»„Wnioski.

„

„ Przedstawiciele poszczególnych grup prezentują efekty – najpierw pierwsza grupa, a kolejne tylko uzupełniają, podkreślając podobieństwa i różnice. Następnie wspólnie scalają wnioski i jest to podsumowanie ćwiczenia.

„

„ Uczniowie oglądają krótkie prezentacje lub filmy przygotowane w domu i dyskutują na forum nad przykładami patriotyzmu lokalnego i gospodarczego.

„

„ Dyskusja – patriotyzm vs. nacjonalizm i szowinizm (jeśli uczniowie nie pamiętają tych pojęć, za pomocą urządzeń mobilnych szukają informacji w Internecie).

„

„ Podsumowanie – dyskusja: Jakie oblicza może mieć współczesny patriotyzm? Czy łatwiej jest być patriotą w czasie wojny czy pokoju i dlaczego?

Komentarz metodyczny

Praca w trybie odwróconej lekcji. Zajęcia dotyczą patriotyzmu, który – choć wydaje się zagadnieniem oczywistym – zasługuje na głębszą refleksję ze względu na różne jego odmiany w rozmaitych sytuacjach. Uczniowie cały czas są aktywni, współpracują ze sobą, dyskutują i czerpią przykłady z życia.

Najpierw w grupach zdobywają informacje i tworzą filmy, które przynoszą na lekcję. Dotyczą one mniej popularnych i uświadamianych odmian

patriotyzmu – gospodarczego i lokalnego. Następnie pracują w grupach metodą metaplanu, dyskutują, wyciągają wnioski, podają przykłady z życia i obserwacji postaw Polaków. Uczniowie ze SPE otrzymują w grupie zadania zgodne z ich możliwościami. Uczeń zdolny o odpowiednich predyspozycjach może być moderatorem dyskusji w klasie.

Wszyscy uczą się bardzo przydatnych w życiu społecznym i pracy zawodowej umiejętności: wyszukiwania informacji, komunikowania się, dyskusji

i autoprezentacji.

Rozwijają kluczowe kompetencje społeczne i obywatelskie, cyfrowe, uczenia się, tworzenia informacji. Ma to znaczenie dla wszystkich uczniów, ale szczególnie tych ze SPE, gdyż zwiększa ich szanse na rynku pracy.