G R Z E G O R Z N O W A K
K I N E T Y K A SO R P C JI I D E S O R P C J I K W A S Ó W H U M I N O W Y C H Z N A C Z O N Y C H 14C P R Z E Z G L E B Y W Z A L E Ż N O Ś C I
O D S T Ę Ż E N I A IC H W R O Z T W O R Z E
K atedra Chem ii Rolnej Akadem ii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie
W S T Ę P
Proces sorpcji zw iązków próchnicznych w glebach oraz synteza kom pleksów ilastó-próchnicznych jest jeszcze m ało poznana. Jeszcze m niej danych jest na tem at trwałości tych połączeń i podatności na w y m y w a nie z gleb w odam i opadow ym i. Przebieg sorpcji kw asów hum inow ych i fu lw o w y ch na m inerałach ilastych św iadczy, że w ystęp u je ona głów nie na pow ierzchni zew nętrznej [2, 9— 11]. Zw iązki próchniczne o budowie złożonej i w ięk szym ciężarze cząsteczkow ym są sorbowane w w iększych ilościach niż połączenia niskocząsteczkow e [4— 6 , 11]. Sorpcja zw iązków próchnicznych zachodzi in tensyw n iej w środow isku silnie k w aśn ym (pH 3— 5) oraz alkalicznym (pH 8— 9) niż w obojętn ym [1, 2]. Zw iązane jest to również z aktyw nością kationów m etali. Silniejsza adsorpcja kw asów h um inow ych na pow ierzchni m inerałów m a m iejsce w obecności katio nów 3 - i 2-w artościow ych niż jednow artościow ych [6 , 8 , 11].
U dow odniono, że ilość zasorbow anych kw asów h um inow ych i ful~ w o w y ch była ty m większa, im w iększe było stężenie roztw orów u ży tych do ich badania [1, 2, 10]. Proces ten również przebiegał in ten syw niej w w yniku w ydłużania czasu kontaktu roztw orów z sorbentam i. Ze w zrostem stężenia roztw orów ulegał obniżeniu stosunek ilości zasorbo w an ych kw asów fu lw o w y ch w porów naniu z ilością dodanych do sor bentów [10]. K w a s y h um inow e są sorbowane bardzo silnie na m inera łach, a desorpcja ich postępuje w olno i jest uzależniona od rodzaju sorbentu [9].
-6
G. Now aksów hum inow ych w glebach uzależniona jest od ich stężenia w roztw o rze oraz jaka ich część m oże ulegać desorpcji w w yn iku przem yw ania wodą destylow aną.
M E T O D Y K A
Do badań sorpcji zastosowano kw asy hum inow e znaczone 14C. W y izolow ano je z piasku gliniastego lekkiego, zaw ierającego l,02°/o C, do którego dodano części w egetatyw ne owsa znaczone 14C w w yniku 4 2 -d o - bow ej ekspozycji tych roślin w kom orze a sym ilacyjn ej w yp ełn ion ej 14C 0 2 [6]. Inkubacja trw ała 240 dni. K w a s y hum inow e ekstrahowano za po mocą 0,1 M roztw oru N a O H w atm osferze azotu. K w a s y hum inow e w y trącano z alkalicznych ekstraktów za pom ocą 2 M roztw oru H 2S 0 4, a po oddzieleniu ich od kw asów fu lw o w y ch i przem yciu osadu rozpuszczano w 0,02 M N aO H . Oczyszczanie kw asów hum inow ych za pomocą w y trą cania pow tarzano trzykrotnie. Po ostatecznym oddzieleniu kw asów h u m in ow ych od fu lw o w y ch w celu usunięcia pozostałości części ilastych wirow ano je w ciągu 5 m in przy 25 000 g w ultraw irów ce Beckm an, u żyw ając w irnika kątow ego 41 Ti. Po odw irowaniu i zobojętnieniu pró bek kw asów hum inow ych oczyszczano je od jonów m ineralnych przez dializę w celofanow ych w ężach produkcji zachodnioniem ieckiej fir m y K a lle . Dializow ano w wodzie redestylow anej w ciągu 7 dni aż do zaniku reakcji na jon SO^- , zm ieniając wodę dwa razy dziennie. A n aliza w idm a kw asów hum inow ych w podczerwieni w ykazała w ysoki stopień ich czy stości. Tak przygotow any roztw ór kw asów hum inow ych doprowadzono do stężeń (mg С w 4 cm 3): 0,03125, 0,06250, 0,12500, 0,25000, 0,50000 i 1,00000. A k ty w n o ść w łaściw a roztw orów w ynosiła 4 \xd w m g C.
Przeznaczone do badań gleb y w ysuszono, a następnie przesiano przez sito o średnicy oczek 1 m m .
W celu oznaczenia sorpcji do roztw orów kw asów hum inow ych zna czonych 14C (o objętości 4 cm 3) dodawano naw ażki g leb y o m asie 0,5 g w probów kach w irów kow ych i w ytrząsano odpowiednio przez 25, 50, 100, 200 i 400 m in. Po w ytrząśnięciu zaw iesiny glebow e w irow ano w cią gu 10 m in w w irów ce Unipan 310 przy użyciu w irnika kątow ego przy 8000 g.
Do oznaczenia ilości kw asów h um inow ych znaczonych 14C, trwale zasorbow anej przez gleby, badano podatność ich na desorpcję wodą de stylow aną. W ty m celu próbki gleb, które pozostały po wytrząśnięciu (400 m in) z kwasam i hum inow ym i, zadawano kolejno pięcioma porcjam i w od y destylow anej o objętości 4 cm 3, w ytrząsano w ciągu 100 m in, a na stępnie odw irow yw ano.
Oznaczenia radiom etryczne aktyw ności roztw orów przed i po w y trząśnięciu z glebam i w ykonano metodą ciekłej scyn tylacji, dodając do
10 cm 3 m ieszaniny scyntylatora porcje o objętości 1 cm 3 badanych s u - pernatantów . Do pom iarów zastosowano m ieszaninę scyn tylacyjn ą w e dług W erbina o składzie 7,0 g P P O (2,5-dw u fen ylooksazolu ) i 0,3 g P O P O P (1,4-dw u [2-(5-fen ylo)ok sazolilo] benzenu) i m ieszanin 1 dm 3 dioksanu i 100 g naftalenu z 4-p ro cen to w y m dodatkiem C a b -O -S ilu [6]. Pom iary w ykonano w w arunkach standardow ych na spektrom etrze do pomiaru ciekłej scyntylacji Beckm an L iquid Spektrom eter, m odel 7500 z m inikom puterem , stosując program 9 na kanale 2, okienko 3 9 7 /6 5 5 z zastosow aniem dejonizatora. Ilość zasorbow anych kw asów hum inow ych znaczonych 14C w yliczono z różnicy stężeń przed i po w ytrząśnięciu z glebam i.
Oznaczenia w łaściw ości gleb w ykonano pow szechnie stosow anym i m e todam i w badaniach chem iczno-rolniczych i gleboznaw czych.
W Y N I K I
Sorpcję kw asów h um inow ych znaczonych 14C badano w sześciu g le bach różniących się składem m echanicznym , a w szczególności ilością iłu koloidalnego, k tóry bierze zasadniczy udział w ty m procesie (tab. 1 ). U ży te do badań g lin y zaw ierały 20— 2 8 % iłu koloidalnego, natom iast piaski 0— 9 % . W nieco m n iejszy m stopniu różniły się gleb y pod w zglę dem właściw ości fizykochem icznych (tab. 2). M ia ły one, z w y ją tk ie m piasku luźnego i słabo gliniastego, pH w 1 M KC1 zbliżone do 7, natom iast
T a b e la 1
Skład mechaniczny gleb w % — Mechanical composition of soils in %
Gleba — Soil
Zawartość części ziemistych о 0 w mm Content of earty particles, mm in dia
1 ,0 -0 ,1 0 ,1 -0 ,0 5 0 ,0 5 -0 ,0 2 0 ,0 2 - 0,005 0 ,0 0 5 -0 ,0 0 2 < 0,002
Piasek luźny Loose sand
88 8 0 2 2 0
Piasek słabo gliniasty Slightly loamy sand
82 8 3 3 2 2
Piasek gliniasty mocny Heavy loamy sand
64 1 12 4 6 5 9 Glina lekka Light loam 42 14 9 8 7 20 Glina średnia Medium loam 39 11 9 10 7 24 j Glina ciężka j Heavy loam 32 8 6 I i 10 16 28
T a b e la 2
Fizykochemiczne właściwości gleb Physical and chemical properties of soils
Próchnica Fe20 3 a i2o3 Gleba — Soil H S pH С Humus ogółem total wolny free ogółem total wolny free
meq/100 g h2o KC1 w procentach — in per cent
Piasek luźny Loose sand
0,5 3,0 6,0 5,3 0,42 0,74 0,71 0,12 3,38 0,11
Piasek słabo gliniasty Slightly loamy sand
1,0 3,7 6,5 5,6 0,79 1,39 1,32 0,25 2,95 0,15
Piasek gliniasty mocny Heavy loamy sand
0,1 20,1 8;0 6,9 0,48 0,83 4,63 0,60 3 08 0,20 Glina lekka Light loam 0,3 24,8 8,0 7,3 0,06 0,10 2,31 0,61 8,62 0,26 Glina średnia Medium loam 0,2 26,3 8,2 7,3 0,50 0,86 2,88 0,67 7,96 0,19 Glina ciężka Heavy loam 0,4 28,2 7,4 7,0 1,41 2,47 4,26 0,73 12,08 0,21
różniły się kw asow ością hydrolityczną oraz sum ą zasad w ym ien n ych . N ajw ięcej w ęgla utlenialnego zawierała glina ciężka, a n ajm n iej glina lekka. Zaw artość zw iązków żelaza i glinu zarówno ogółem , jak i form w oln ych była w iększa w glinach niż w piaskach.
Przebieg sorpcji w obrębie grupy piasków i glin b ył bardzo podob n y, natom iast w y stą p iły zdecydow ane różnice pom iędzy tym i grupam i. G lin y zasorbow ały znacznie w ięcej kw asów h um inow ych znaczonych 14C w porów naniu z piaskami bez w zględu na stężenie zastosow anych roztw orów . G leb y o w iększej ilości iłu koloidalnego, żelaza i glinu osią g ały szybciej stan sorpcyjnej rów now agi niż piaski. Stan rów now agi uza leżniony był również od stężenia roztworu użytego do badania sorpcji. Zastosow anie coraz w iększego stężenia opóźniało w czasie rów now agę
Ryc. 1. Sorpcja kw asów hum inowych znaczonych 14C z roztworu o stężeniu 6,25 m g C/100 g
1 — piasek lu źn y, 2 — piasek sła bo gliniasty, 3 — piasek gliniasty m ocn y, 4 — glina lek k a ,
5 — glina średnia, 6 — glina ciężka
Fig. 1. Sorption of 14C -labelled humic acids from the solutions of the concentration of 6.25 m g C/100 g
1 — loose sand, 2 — slightly lo a m y sand, 3 — h ea v y lo a m y sand, 4 — light lo am , 5 — m e diu m lo am , 6 — h eav y loam
sorpcyjną. W w arunkach n ajm niejszego stężenia glin y osiągnęły rów no w agę po 10 m in, a piaski po 50— 110 min (rye. 1), natom iast w roztw o rze o n ajw ięk szym stężeniu kw asów h um inow ych znaczonych 14C te przedziały czasowe w y n osiły odpowiednio dla glin 250 m in, a dla pia sków około 400 m in (ryc. 6 ).
Przebieg desorpcji zasorbow anych w glebach kw asów hum inow ych znaczonych 14C był bardzo podobny u w szystkich badanych gleb i dla tego przedstawiono go tylko dla trzech stężeń oraz dla gleb o m n ie j szej zawartości iłu koloidalnego (ryc. 7). Pierw sza porcja w o d y ekstra how ała najw iększą ilość zw iązków próchnicznych, być m oże b y ły to połączenia, które nie w eszły w reakcję z koloidam i glebow ym i. D alsze
10
G. N ow akRyc. 2. Sorpcja kw asów hum inowych znaczonych 14C z roztworu o stężeniu 12,5 mg C/100 g
objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 2. Sorption of 14C -labelled humic acids from the solutions of the concentration of 12.5 m g C/100g
explanations — as in Fig. 1
Ryc. 3. Sorpcja kw asów hum inowych znaczonych 14C z roztworu o stężeniu 25,0 m g C/100 g
objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 3. Sorption of 14C -lab elled humic acids from the solutions of the concentration of 25.0 mg C/100 g
explanations — as in Fig. 1
porcje ekstraktów w y k a z y w a ły już znacznie m niejszą aktyw ność, lecz proces ten nie został jeszcze zakończony.
Ilość nietrw ale zasorbow anych w glebach kw asów h um inow ych zna czonych 14C była uzależniona zarów no od ich stężenia w roztworze oraz składu m echanicznego gleb i zawartości żelaza i glinu (tab. 3). B ez w z g lę du na stężenie zw iązków próchnicznych, najsłabszą sorpcją odznaczały
г
Ryc. 4. Sorpcja kw asów hum inow ych znaczonych 14C z roztworu o stężeniu 50,0 mg C/100 g
objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 4. Sorption of 14C -lab elled humic acids from the solutions of the concentration of 50.0 m g C/100 g
explanations — as in F ig. 1
Ryc. 5. Sorpcja kw asów hum inowych znaczonych UC z roztworu o stężeniu 100,0 m g C/100 g
objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 5. Sorption of 14C -labelled humic acids from the solutions of the concentration of 100.0 m g C/100 g
explanations — as in F ig. 1
się gleby o n ajm n iejszej ilości iłu koloidalnego. Różnice w ilości zasor- bow anych kw asów h um inow ych znaczonych UC zw iększały się w m iarę wzrostu stężenia tych preparatów w roztw orze. W w arunkach g d y ilość kw asów w ynosiła 0,03125 m g С w 4 cm 3, glina ciężka zasorbowała 1,1 -k rotn ie w ięcej w porów naniu z piaskiem lu źn ym , g d y tym czasem z roztworu o stężeniu 1,0 m g С w 4 cm 3 — odpowiednio 1,9-krotnie. W porów naniu z ilością kw asów h um inow ych znaczonych 14C w p ro w a
-12
G. N ow akHyc. 6. Sorpcja kw asów hum inowych znaczonych 14C z roztworu o stężeniu 200,0 m g C/100 g
objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 6. Sorption of 14C -labelled humic acids from the solutions of the concentration of 200.0 m g C/100 g
explanations — as in F ig. 1
dzoną do gleb, ilość, jaka ulegała zasorbowaniu, m alała w m iarę w zro stu stężenia roztworu.
Zw iązki próchniczne, które zostały zasorbowane w glebach, m ogą ulegać częściowej desorpcji w w yn iku w y m y w a n ia ich wodą destylow a ną. Są one jednak zdecydow anie silniej wiązane przez gleby, które za w ierają w ięcej iłu koloidalnego. Intensyw ność w y m y w a n ia uzależniona jest jednak od w yjściow ego stężenia roztworu użytego do badania sorpcji. W przypadku g dy użyto roztworu o koncentracji 0,03125 m g С w 4 cm 3 z piasku luźnego desorpcji uległo około 5 3 % , a z glin y ciężkiej zaledw ie 3 ,4 % zasorbow anych kw asów hum inow ych. W w arunkach w ysokiego stężenia tych preparatów (1,0 m g С w 4 cm 3) desorpcja w yniosła odpo w iednio 85 i 6 2 ,5 % . Św iadczy to, że k w asy hum inow e znaczone 14C z roztw orów o m ałych stężeniach są sorbowane w m n iejszych ilościach, ale tworzą kom plek sy o w iększej trwałości. Uw idoczniło się to w e w szystkich próbkach gleb i należałoby uznać to za prawidłowość, na którą zw racają uw agę również inni autorzy [3, 9]. Interpretacja w y n ik ów przebiegu sorpcji kw asów hum inow ych w glebach jest bardzo trudna ze w zględu na jego złożoność. Zachodzi ona głów nie na pow ierzchni po larnych sorbentów glebow ych i w edług k lasyfik acji fizykochem icznej jest adsorpcją. Zdaniem autora niniejszej pracy, w yjaśn ienie tego p ro
-m g u C / 1 0 0 g
Kolejne porcje — Subsequent portions
Ryc. 7. Desorpcja kw asów hum inowych znaczonych 14C z gleby objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 7. Desorption of 14C -labelled humic acids from soils explanations — as in F ig. 1 Co r p c ja k w a só w hu minowych p rz e z g le b y
T a b e la 3
Sorpcja i desorpcja t4C — kwasów huminowych przez gleby po 400 min ekspozycji Sorption and desorption of 14C — labelled humic acids from soils after 400 min of exposition
Stężenie roztworu Concentration of solution
0,03125 0,06250 0,12500
mg 14C w 4 cm3 in 14C w 100 g gleby ■— 14C content in 100 g of soil
sorpcja desorpcja sorpcja desorpcja sorpcja desorpcja
Gleba — Soil sorption desorption sorption desorption sorption desorption
mg 1 % mg % mg 0//o mg 1 % mg 11 / 0 1 mg %
Piasek luźny 5,6 90,3 2,95 52,7 10,3 82,6 6,12 59,5 15,3 61,2 10,42 68,1
Loose sand
Piasek słabo gliniasty 5,8 92,1 2,21 38,2 10,6 85,0 4,92 46,5 16,9 67,6 9,67 57,2
Slightly loamy sand
Piasek gliniasty mocny 6,0 96,4 0,98 16,4 10,7 85,6 2,16 20,2 17,0 68,0 5,36 31,5
Heavy loamy sand
Glina lekka 6,1 98,3 0,23 3,8 11,6 92,8 0,61 5,3 19,2 76,9 3,11 16,2 j Light loam ii Glina średnia 6,2 98,5 0,25 4,1 11,9 95,3 0,46 3,9 19,5 78,1 2,20 11,3 ; Medium loam i Glina ciężka ! 6>2 100,0 0,21 3,4 12,0 97,4 0,51 4,2 20,1 80,4 2,43 12,1 Heavy loam Stężenie roztworu Concentration of solution 0,25000 0,50000 1,00000 mg 14C w 4 cm3 in Piasek luźny 22,9 45,8 j 17,94 i 78,3 28,4 28,4 23,30 82,0 34,4 17,2 29,27 85,1 Loose sand i i
Piasek słabo gliniasty 26,6 53,1 18,44 69,3 32,8 32,8 24,38 74,3 51,3 25,7 42,82 83,5
Slightly loamy sand j
Piasek gliniasty mocny 26,7 : 53,4 14,35 i 53,7 35,1 35,1 21,89 62,4 55,0 27,5 40,99 74,5
Heavy loamy sand i
Glina lekka 30Д 60,2 i 13,79 45,8 36,9 36,9 17,64 47,8 64,0 32,0 42,17 65,9
Light loam
Glina średnia 31,1 62,2 11,80 37,9 39,3 39,3 17,15 43,6 65,1 32,5 41,95 64,4
Medium loam
cosu w pew nej części m oże sugerow ać jedna z fizykochem icznych teorii adsorpcji cytow ana przez O ś c i к a [7]. W ed łu g niej spolaryzow ane czą steczki adsorbatu (w ty m przypadku kw asów h um inow ych) m ogą zm ie niać orientację na pow ierzchni adsorbentu w zależności od rów now ago w ego stężenia ich w roztw orze. W układach o m ałych stężeniach (małe pokrycie pow ierzchni adsorbentu cząsteczkami adsorbatu) zaadsorbow a- ne cząsteczki kw asów h um inow ych układają się rów nolegle, a przy w yższych stężeniach roztworu (większe pokrycie pow ierzchni adsorbentu cząsteczkami adsorbatu) prostopadle do pow ierzchni adsorbentu. R ów noległa orientacja cząsteczek kw asów hum inow ych w stosunku do po wierzchni adsorbentu, p rzy jednocześnie w iększej pow ierzchni kontaktu, sprzyja ich silniejszem u zbliżeniu. U m ożliw ia to oddziaływ anie sił Van der W aalsa. W e d łu g G r e e n l a n d a [3], w ytw arzająca się w takim układzie w iększa ilość wiązań tego typu zwiększa odpowiednio trwałość i pow oduje nieodwracalność w ytw orzonego kom pleksu.
Ilość kw asów hum inow ych znaczonych 14C, trw ale zasorbow anych w glebach po 400 min kontaktu z roztw oram i o różnych stężeniach, św iadczy o pojem ności sorpcyjnej gleb w stosunku do zw iązków p róch - nicznych. W przypadku piasku luźnego i słabo gliniastego już p rzy stę
-S tę ż e n ie r o z tw o ru kw a só w h u m in o w ych C o n c e n tra tio n o f s o lu tio n h u m ic a c id s
Ryc. 8. Ilość kw asów hum inowych znaczonych 14C trw ale zasorbowanych w glebach * po 400 m in w ytrząsania
objaśnienia ja k w ry c. 1
Fig. 8. A m ount of 14C -labelled humic acids perm anently absorbed in soils after 400 m in of shaking
IG G. N ow ak
żeniu 0,25 m g С w 4 cm 3 proces tworzenia trw ałych połączeń kw asów hum inow ych z m inerałam i ilastym i został zakończony (ryc. 8 ). W glinie średniej i ciężkiej proces ten nastąpił w roztworze o stężeniu 0,5 m g С w 4 cm 3.
W N IO S K I
— Zw iększenie koncentracji kw asów h um inow ych znaczonych 14C w roztworze pow odow ało w zrost ilości tych zw iązków zasorbow anych przez w szystkie badane gleby. Jednakże w porównaniu z ilością kw asów h u m inow ych znaczonych 14C, dodanych do gleb, ilość zasorbow anych m alała.
— K w a s y hum inow e zasorbowane z roztw orów o w iększej koncen tracji łatw iej ulegają w y m y w a n iu niż zasorbowane z roztw orów o m a ły m stężeniu.
— K w a s y hum inow e z roztw orów o m ałych stężeniach są sorbowane w m n iejszych ilościach, ale tworzą z m inerałam i ilastym i kom pleksy o w iększej trwałości.
— Ilość zasorbow anych kw asów h um inow ych znaczonych 14C przez gleb y zwiększała się w m iarę wzrostu zawartości w nich iłu koloidal nego, żelaza i glinu oraz w ydłużania czasu oddziaływ ania z glebam i.
L IT E R A T U R A
[1] В o c h a r A ., С h a l i ł R. W lija n ije na niakoj faktori warchu adsorpcija ta na hum inowi kiseliny ot glinisti minierali. Poczwozn. i agrochim. 1978 nr 5 s. 86— 93.
[2] E v a n s L. T., R u s s e l l E. W . The adsorption of humic and fulvic acids by clay. Soil Sei. 1969 Vol. 10 No. 1 p. 119— 132.
[3] G r e e n l a n d D. J. Interaction on between humic and fulvic acids and clays. Soil Sei. 1971 V ol. I l l No. 2 p. 34— 41.
[4] К о t e г М ., M a z u r T., C h o d a ń J. Sorpcja am inokwasów w glebach. Rocz. Nauk roi. 88 19 Ser. A s. 4— 14.
[5] M a z u r T., C h o d a ń J., K u c h a r s k i J. Sorption of organie compounds in sandy soil of different agricultural utilization. Pol. J. Soil Sei. 1976 V ol. 9 No. 1 p. 19— 26.
[6] N o w a к G. Przem iany roślinnej materii organicznej znakowanej izotopem ]4C w glebach intensywnie nawożonych. Zesz. nauk. A R T Olszt. 1982 t. 35 s. 3— 57.
[7] O ś c i к J. Adsorpcja. P W N . W arszaw a 1973. •
[8] P a n k ó w N. S., A s e j e w a J. W. , A m m o c o w a J. M . Izuczenije w zai- m odiejstw ia nukleinow ych kisłot i ich proizwodnych s adsorbentami w osso- zdajuszczym i powierchostnyje sw ojstw a kom ponentow poczwy. Hum us et P lan ta. V I Proc. 1975 s. 481— 489.
a m arine humic acid w ith clay m inerals and natural sediment. Geoderm a 1972 V ol. 8 No. 1 p. 11— 27.
[10] S c h n i t z e r М ., К о d a m а Н. Reactions between a podzol fu l vie acid and N a-m ontm orillonite. Soil Sei. Soc. A m . Proc. 1967 V ol. 31 p. 632— 636. [11] T h e n g В. K . Interaction betw een m ontm orillonite and fulvic acids. G eo
derm a 1976 V ol. 15 No. 3 p. 243— 251.
Г . HOBAK КИ Н ЕТИ К А СОРБЦИИ И ДЕСОРБЦИИ ГУМ И Н О В Ы Х КИСЛОТ М ЕЧЕНЫ Х “ С В ЗАВИСИМОСТИ ОТ И Х КО Н Ц ЕН ТРАЦ И И В РАСТВОРЕ Кафедра агрохимии Сельскохозяйственной академии в Олыптыне Р е зю м е В модельной системе исследовали сорбцию и десорбцию гуминовых кислот меченых 14С образцами шести почв разнящихся содержанием коллоидного ила. Образцы почв встря хивали с растворами гуминовых кислот меченых 14С с разными концентрациями, а затем промывали их дестиллированной водой. Гуминовые кислоты из растворов с малыми кон центрациями сорбировались в меньших количествах, тем не менее образовали с илистыми минералами более прочные комплексы. Количество абсорбированных гуминовых кислот меченых 14С повышалось по мере повышения содержания в почвах коллоидного ила, железа и алюминия и более долгого времени их воздействования. О . N O W A K SO R P T IO N A N D D E SO R P T IO N K IN E M A T IC S OF 14C -L A B E L L E D H U M IC A C ID S D E P E N D IN G ON T H E IR C O N C E N T R A T IO N IN TH E S O L U T IO N
Departm ent of Agricultural Chem istry Agricultural U niversity of O lsztyn
S u m m a r y
Sorption and desorption of 14C -labelled humic acids of six soil types differing w ith the colloidal clay content was investigated in a m odel system. Soil samples w ere shaken w ith solutions of 14C -labelled humic acids of different concentra tions and then they were washed with distilled water. H um ic acids from so lutions of low concentrations w ere absorbed in less amounts, nevertheless they form ed w ith clay minerals m ore stable com plexes. The amount of absorbed 14C -lab elled humic acids increased along w ith a growth of the colloidal clay, iron and alum inium content in soils and w ith their prolonged effect.
D oc. dr hab. G rzegorz N ow ak K atedra C hem ii R oln e j A R T O lsztyn — K o r to w o
