1. Życie i twórczość Grigorija Dzierżawina. Analiza wybranych utworów
1. 1. Cele lekcji
1. a) Wiadomości Uczeń:
• wyjaśnia termin: klasycyzm,
• wie, kim był Grigorij Dzierżawin,
• zna realia Rosji XVIII wieku,
• wie, kim był Horacy,
• zna genezę słów: exegi monumentum aare perennius.
2. b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi odnaleźć cechy klasycystyczne w twórczości Dzierżawina,
• potrafi wskazać środki stylistyczne w analizowanych wierszach,
• rozumie, dlaczego oda Felica przyniosła poecie sławę,
• umie wyjaśnić, co nowego wniósł Dzierżawin do literatury rosyjskiej,
• potrafi wskazać cechy w twórczości poety nietypowe dla klasycyzmu.
2. 2. Metoda i forma pracy
W formie referatów: uczniowie przedstawiają cechy charakterystyczne klasycyzmu oraz biografię Grigorija Dzierżawina.
Metoda podająca: nauczyciel przybliża realia Rosji XVIII wieku.
Metoda poszukująca: uczniowie starają się sobie przypomnieć, kim był Horacy, kiedy żył, co stworzył.
Metoda praktyczna: uczniowie analizują wybrane utwory Grigorija Dzierżawina.
3. 3. Środki dydaktyczne
1. Słownik terminów literackich.
2. Portret Grigorija Dzierżawina.
3. Kopie wybranych utworów poety.
4. 4. Przebieg lekcji
1. a) Faza przygotowawcza
Jeden z uczniów w formie referatu objaśnia, czym w historii literatury jest klasycyzm, wymienia jego cechy charakterystyczne. Kolejny uczeń przybliża sylwetkę Grigorija
Dzierżawina, a nauczyciel obrazowo umieszcza poetę w realiach osiemnastowiecznej Rosji.
Pozostali uczniowie robią krótkie notatki i oglądają portret poety.
2. b) Faza realizacyjna
Uczniowie analizują wiersz rozpoczynający się od słów: „Wzniosłem sobie pomnik…”.
Nauczyciel zwraca ich uwagę na myśl horacjańską zawartą w utworze. Uczniowie samodzielnie określają tematykę wiersza, odnajdują i nazywają środki stylistyczne oraz przeprowadzają interpretację utworu.
Uczniowie analizują odę Felica. Szukają w utworze cech charakterystycznych dla ody, zauważają łamanie konwencji tego gatunku poetyckiego, dostrzegają na czym polega nowatorstwo utworu. Uczniowie poszukują użytych środków stylistycznych, aby wyjaśnić skąd pochodzi siła ekspresji i bogactwo obrazowania utworu.
Uczniowie analizują wiersz Wielmoża. Uzasadniają, dlaczego Katarzyna II mogła uznać ten utwór za buntowniczy. Określają tematykę wiersza, zwracają uwagę na artyzm oraz siłę, ostrość, ekspresję i bezpośredniość wypowiedzi. Nauczyciel wskazuje na stylizację biblijną fragmentów utworu i pyta uczniów, czemu ma ona służyć.
3. c) Faza podsumowująca
Nauczyciel powraca do utworu „Wzniosłem sobie pomnik…” będącego czystym wyrazem myśli klasycystycznej. Następnie wskazuje na odę Felica, która stała się punktem
wyznaczającym nową drogę twórczą poety. Nauczyciel stwierdza, że właśnie tutaj nastąpiło przełamanie klasycystycznej czystości w utworach Grigorija Dzierżawina.
5. 5. Bibliografia
1. Historia literatury rosyjskiej, pod red. M. Jakóbca, PWN, Warszawa 1976.
2. Skrunda W., Literatura rosyjska XVIII wieku. Antologia, PWN, Warszawa 1986.
3. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, wyd. 3. popr.
i poszerz., Wrocław 1998.
6. 6. Załączniki
1. Zadanie domowe
Opisz, jaki obraz carycy Katarzyny II wyłania się z ody Felica. Czy jest to klasycystyczny obraz władcy?
7. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. 8. Uwagi do scenariusza
brak
