O czasowniku z każdej strony – poznajemy stronę czynną, bierną i zwrotną
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:
• utrwala dotychczasową wiedzę o czasowniku,
• zna stronę czynną, bierną i zwrotną czasownika,
• rozumie zasady użycia, funkcjonowania stron czasownika.
b) Umiejętności Uczeń:
• bezbłędnie rozpoznaje czasowniki i określa ich stronę,
• doskonali umiejętność pracy samodzielnej i w grupie,
• potrafi zaprezentować swój punkt widzenia,
• potrafi wyszukiwać informacje i dokonywać ich selekcji.
2. Metoda i forma pracy
Elementy heurezy, metoda problemowa, metoda zajęć praktycznych, praca zbiorowa, praca grupowa, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik Czyste kartki
Książka Zaklęcie dla Cameleon
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Powitanie. Sprawdzenie listy obecności. Nauczyciel wypisuje na tablicy czasowniki w różnych formach.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel pyta uczniów, jaką częścią mowy są wypisane słowa. Kiedy padnie odpowiedź, że czasownikami, dopytuje, po czym to poznali oraz co więcej wiedzą o tej części mowy.
(spodziewane odpowiedzi to m.in. to, iż czasowniki mają formy: osobową, nieosobową).
2. Nauczyciel pyta uczniów, przez co odmieniają się formy osobowe. Spodziewane
odpowiedzi to: osoby, liczby, rodzaje, czasy. Wówczas nauczyciel informuje, że poznaczą dziś nową cechę czasowników - strony.
3. Do schematu wcześniej narysowanego nauczyciel dopisuje przy formach osobowych słowa:
strona czynna, strona bierna, strona zwrotna:
forma osobowa: forma bezosobowa strona czynna bezokolicznik strona bierna
strona zwrotna
4. Nauczyciel prosi ucznia o zapisanie tematu lekcji: O czasowniku z każdej strony – poznajemy stronę czynną, bierną i zwrotną. Uczniowie wraz z nim przepisują z tablicy schemat.
5. Nauczyciel dzieli klasę na grupy i wybiera ich przedstawicieli. Zadaniem każdej grupy jest o wspólnych siłach zebrać informacje z podręcznika na temat jednej ze stron czasownika.
Zebrane informacje zostają przekazane przedstawicielowi, czyli zadaniem grupy jest przygotowanie go do odpowiedzi.
6. Po wyznaczonym czasie nauczyciel prosi reprezentantów o przedstawienie wyników pracy.
Grupy, które miały to samo zagadnienie, ewentualnie się uzupełniają.
CZASOWNIK I
7. Nauczyciel pomaga uczniom w sporządzeniu notatki do zeszytu (notatki w formie schematu i przykłady użyć danej strony czasownika).
8. Nauczyciel uzupełnia informacje o stronie zwrotnej.
9. Nauczyciel pyta uczniów, co sądzą na temat przysłowia niedźwiedzia: „Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie”. Dlaczego niedźwiedź dał Mieszkowi taką właśnie odpowiedź? Jak nazwać taką wypowiedź? (morał – jeśli będą problemy z nazwaniem, wówczas nauczyciel naprowadza uczniów, przypominając tę kategorię na przykładach, które wcześniej poznali).
c) Faza podsumowująca
1. Wybrane osoby powtarzają to, czego dowiedziały się o stronach czasownika.
2. Lekcje zamyka konkurs – jedna osoba czyta fragment książki, a reszta klasy ma za zadanie wypisać czasowniki, a następnie określić ich formę. Uczeń, który wykona to zadanie najlepiej, otrzymuje piątkę.
3. Nauczyciel zadaje pracę domową.
5. Bibliografia
1. Anthony P., Zaklęcie dla Cameleon, tłum. S. Twardo i A. Śluzek, Świat Książki, Warszawa 1994.
2. Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego dla początkujących nauczycieli, Wydaw.
Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.
3. Nagajowa M., Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
4. Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego, Wydaw. Pedagogiczne ZNP, Kielce 1994.
5. Nagajowa M., Słowo i świat. Podręcznik do klasy szóstej, Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.
6. Załączniki
Zadanie domowe Ułożę trzy zdania:
(dziewczyny): z czasownikiem „tulić” odmienionym przez strony (chłopcy): z czasownikiem „budować” odmienionym przez strony
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
