RZECZPOSPOLITA POLSKA
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Polskiej
(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11)
PL/EP 1599692
(13) T3
(96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:
02.03.2004 04716255.7
(51) Int. Cl.
F16L47/32 F16L41/03
(2006.01) (2006.01)
(97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono:
12.05.2010 Europejski Biuletyn Patentowy 2010/19 EP 1599692 B1
(54) Tytuł wynalazku:
Przewód rurowy rozgałęziony zawierający korpus ze stożkową powierzchnią wewnętrzną, taką, że pole przekroju zmniejsza się w kierunku przepływu
(30) Pierwszeństwo:
FI20030000329 03.03.2003
(43) Zgłoszenie ogłoszono:
30.11.2005 Europejski Biuletyn Patentowy 2005/48
(45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono:
29.10.2010 Wiadomości Urzędu Patentowego 10/2010
(73) Uprawniony z patentu:
Uponor Innovation AB, Virsbo, SE
PL/EP 1599692 T3
(72) Twórca (y) wynalazku:
LARSSON Thomas, Valskog, SE SMAHL Jarmo, Nastola, FI HAUKI Peter J., Virsbo, SE
(74) Pełnomocnik:
Sulima Grabowska i Sierzputowska Biuro Patentów i Znaków Towarowych sp.j.
rzecz. pat. Grabowska Małgorzata 00-956 Warszawa 10
skr. poczt. 6
Uwaga:
W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
Opis
TŁO WYNALAZKU
[0001] Wynalazek dotyczy przewodu rurowego rozgałęzionego, zawierającego korpus z szeregiem odchodzących od niego łączników odgałęźnych.
5
[0002] Przewód rurowy rozgałęziony jest stosowany w układach rurociągów w punktach, w których ciecz płynąca w układzie rurociągów jest transportowana od głównej rury do rur odgałęźnych. Przewód rurowy rozgałęziony zawiera korpus obejmujący kilka łączników odgałęźnych. Ciecz jest transportowana do przewodu rurowego rozgałęzionego wzdłuŜ głównej rury, natomiast łączniki odgałęźne są zaopatrzone w rury odgałęźne, przy czym
10
przewód rurowy rozgałęziony umoŜliwia w ten sposób rozdzielenie cieczy z głównej rury do kilku rur odgałęźnych. Zwykle przewód rurowy rozgałęziony jest wykorzystywany np.
w systemach wody wodociągowej i w systemach ogrzewania, takich jak systemy ogrzewa- nia podłogowego.
[0003] Zgłoszenie FI 20012460 ujawnia obejściowy przewód rurowy rozgałęziony wyko-
15
nany np. z tworzywa sztucznego. W łącznikach odgałęźnych obejściowego przewodu ru- rowego rozgałęzionego moŜe być umieszczony element łączący, który zawiera środek do blokowania na miejscu części łączących, przy czym środek blokujący składa się z jednej albo większej liczby części. Ponadto, publikacja ta ujawnia obejściowy przewód rurowy rozgałęziony, którego konstrukcja tworzy system modułowy, umoŜliwiający zaopatrzenie
20
korpusu obejściowego przewodu rurowego rozgałęzionego w róŜne części łączące i zablo- kowanie na miejscu części łączących mocno i solidnie. Taki obejściowy przewód rurowy rozgałęziony jest niezwykle uniwersalny, umoŜliwiając np. podłączenie rur odgałęźnych róŜnych rozmiarów, a nawet z róŜnych materiałów, do tego samego obejściowego przewo- du rurowego rozgałęzionego za pomocą części łączącej.
25
[0004] BE 790869 ujawnia przewód rurowy rozgałęziony zawierający cechy zawarte w części przedznamiennej zastrzeŜenia 1.
KRÓTKIE STRESZCZENIE WYNALAZKU
[0005] Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie nowatorskiego i ulepszonego prze- wodu rurowego rozgałęzionego.
30
[0006] Przewód rurowy rozgałęziony według wynalazku charakteryzuje się cechami z za- strzeŜenia 1.
2
[0007] Zasadniczą ideą wynalazku jest to, Ŝe przewód rurowy rozgałęziony moŜe być ła- two instalowany przez proste wciśnięcie go na miejsce, w przypadku gdy szafkę lub miej- sce instalacyjne, np. ścianę, wyposaŜono w łączniki do Ŝeberek. Zasadniczą ideą postaci jest to, Ŝe ścianka korpusu przewodu rurowego rozgałęzionego ma zasadniczo wszędzie taką samą grubość, co oznacza, Ŝe zewnętrzna powierzchnia korpusu przewodu rurowego
5
rozgałęzionego jest takŜe zasadniczo stoŜkowa. Wobec tego ilość materiału wykorzystane- go na przewód rurowy rozgałęziony jest znacznie zmniejszona, a zatem umoŜliwia to uzy- skanie oszczędności materiału podczas wytwarzania przewodu rurowego rozgałęzionego.
Ponadto, podczas wytwarzania przewodu rurowego rozgałęzionego przez odlewanie ci- śnieniowe przewód rurowy rozgałęziony jest chłodzony jednorodnie na wskroś, co ozna-
10
cza, Ŝe wewnątrz materiału nie pojawiają się Ŝadne dodatkowe napręŜenia. Zasadniczą ideą drugiej postaci jest to, Ŝe kąt zbieŜności zewnętrznej powierzchni korpusu przewodu ruro- wego rozgałęzionego jest większy niŜ kąt zbieŜności wewnętrznej powierzchni. Ścianka przewodu rurowego rozgałęzionego jest zatem cieńsza na tylnym końcu przewodu rurowe- go rozgałęzionego niŜ na przednim jego końcu. W tym przypadku w szczególności moŜli-
15
wa jest oszczędność w postaci ilości uŜytego materiału. Wytrzymałość przewodu rurowego rozgałęzionego moŜe być nadal utrzymywana na wystarczającym poziomie. Postać jest taka, Ŝe stosunek zewnętrznej średnicy korpusu przewodu rurowego rozgałęzionego do grubości ścianki jest stały przez cały czas. W ten sposób ścianka jest najcieńsza, gdy ze- wnętrzna średnica jest najmniejsza. Zasadniczą ideą jeszcze innej postaci jest to, Ŝe we-
20
wnętrzna średnica korpusu przewodu rurowego rozgałęzionego na tylnym końcu przewodu rurowego rozgałęzionego jest wykonana tak, Ŝe jest taka sama jak wewnętrzna średnica ostatniego łącznika odgałęźnego. UmoŜliwia to zoptymalizowanie ilości materiału nie- zbędnego do konstrukcji przewodu rurowego rozgałęzionego i przepływu cieczy wewnątrz przewodu rurowego rozgałęzionego.
25
KRÓTKI OPIS RYSUNKÓW
[0008] Wynalazek będzie opisany bardziej szczegółowo w oparciu o załączone rysunki, na których:
figura 1 przedstawia przewód rurowy rozgałęziony w schematycznym bocznym przekroju,
30
figura 2 przedstawia przewód rurowy rozgałęziony z figury 1 w widoku z boku, i figura 3 przedstawia inny przewód rurowy rozgałęziony w schematycznym bocznym przekroju.
SZEGÓŁOWY OPIS WYNALAZKU
[0009] Figura 1 przedstawia przewód rurowy rozgałęziony 1. Przewód rurowy rozgałęzio-
35
ny 1 zawiera korpus 2 i szereg łączników odgałęźnych 3, odchodzących od korpusu 2.
Liczba łączników odgałęźnych 3 moŜe zmieniać się, jeśli to konieczne. Zazwyczaj stosuje się co najmniej trzy łączniki odgałęźne 3. Liczba łączników odgałęźnych 3 moŜe zmieniać się, np. pomiędzy trzema a pięcioma. Średnice łączników odgałęźnych 3 mogą być takie same, bądź teŜ łącznik odgałęźny lub kilka łączników odgałęźnych mogą mieć średnicę
5
większą niŜ pozostałe. Łączniki odgałęźne 3 mogą być usytuowane w stałych odstępach od siebie lub odstęp pomiędzy łącznikami odgałęźnym 3 moŜe się róŜnić. W przewodzie ru- rowym rozgałęzionym 1, przedstawionym na figurze 1, pierwszy, patrząc w kierunku prze- pływu cieczy, łącznik odgałęźny 3 ma największą zewnętrzną i wewnętrzną średnicę.
Odstęp pomiędzy pierwszym a drugim łącznikiem odgałęźnym jest takŜe większy niŜ od-
10
stęp pomiędzy innymi łącznikami odgałęźnymi; zapewnia to wystarczającą ilość miejsca do instalacji wokół łącznika odgałęźnego 3 z największą średnicą.
[0010] W przypadku przedstawionym na figurze 1, w przewodzie rurowym rozgałęzionym 1 w łączniku po prawej stronie przewodu rurowego rozgałęzionego 1 jest umieszczana główna rura. W przypadku pokazanym na figurze 1, przewód rurowy rozgałęziony 1 jest
15
zamknięty na swym jednym końcu, tj. z przewodem rurowym rozgałęzionym 1 są połą- czone tylko jedna główna rura i rury odgałęźne. A zatem, do konkretnego przewodu ruro- wego rozgałęzionego nie ma podłączonej jakiejkolwiek głównej rury. A zatem, przewód rurowy rozgałęziony 1, juŜ podczas wytwarzania, jest wyposaŜany w zamknięty koniec, dlatego nie musi być zaślepiony na tym końcu. Zamknięty koniec korpusu 2 przewodu
20
rurowego rozgałęzionego moŜe być następnie zakrzywiony przy jego górnym naroŜu, co jest korzystne dla przepływu cieczy. Rury odgałęźne przeznaczone do połączenia z prze- wodem rurowym rozgałęzionym 1 są zatem takie, Ŝe średnica jednej rury odgałęźnej jest większa niŜ średnica trzech innych rur odgałęźnych przeznaczonych do połączenia z prze- wodem rurowym rozgałęzionym 1. Jeśli nie ma potrzeby łączenia jakiejkolwiek rury odga-
25
łęźnej z łącznikiem odgałęźnym 3, moŜna go zaślepić.
[0011] Ciecz jest przystosowana do przepływu od głównej rury do rur odgałęźnych. Pa- trząc w kierunku przepływu cieczy, wewnętrzna powierzchnia przewodu rurowego rozga- łęzionego 1 jest stoŜkowo zbieŜna. W konsekwencji, na końcu, na którym główna rura ma być połączona, wewnętrzna średnica przewodu rurowego rozgałęzionego 1 jest większa
30
niŜ na przeciwległym końcu. Przewód rurowy rozgałęziony 1 zbiega się tak, Ŝe kąt stoŜka α wewnętrznej powierzchni korpusu 2 wynosi np. co najmniej 2°. Kąt stoŜka α moŜe zmie- niać się np. pomiędzy 2° a 10°. Korzystnie, kąt stoŜka zmienia się pomiędzy 3° a 8°.
Korzystna postać jest taka, w której kąt stoŜka α wynosi 5°.
[0012] Ścianka korpusu 2 przewodu rurowego rozgałęzionego 1 ma zasadniczo wszędzie
35
4
taką samą grubość, co oznacza, Ŝe kształt zewnętrznej powierzchni korpusu 2 takŜe z wy- glądu przypomina stoŜek, a kąt stoŜka zewnętrznej powierzchni jest zasadniczo taki sam jak kąt stoŜka wewnętrznej powierzchni. Jeśli jest to wymagane, kąt stoŜka zewnętrznej powierzchni moŜe być takŜe utworzony jako większy niŜ kąt stoŜka wewnętrznej po- wierzchni. Wówczas grubość korpusu 2 przewodu rurowego rozgałęzionego 1 jest mniej-
5
sza na tylnym końcu niŜ na jego przednim końcu. Gdy średnica korpusu 2 przewodu ruro- wego rozgałęzionego osiąga swoje minimum, grubość ścianki nie musi być tak duŜa, jak przy największej średnicy, a konstrukcja przewodu rurowego rozgałęzionego moŜe być nadal zrealizowana jako wystarczająco mocna. Postać ma mieć taką konstrukcję przewodu rurowego rozgałęzionego 1, Ŝe stosunek zewnętrznej średnicy korpusu 2 przewodu ruro-
10
wego rozgałęzionego do grubości ścianki pozostaje zasadniczo stały.
[0013] Wewnętrzna średnica przewodu rurowego rozgałęzionego 1 jest zbieŜna tak, Ŝe na tylnym końcu, tj. na końcu zamykającym przewodu rurowego rozgałęzionego 1 wewnętrz- na średnica korpusu 2 jest taka sama jak wewnętrzna średnica ostatniego łącznika odgałęź- nego 3. Skutkiem tego przepływ cieczy wewnątrz przewodu rurowego rozgałęzionego mo-
15
Ŝe być w optymalny sposób rozdzielony. TakŜe korzystnie, jeśli jeden z łączników odga- łęźnych 3 jest większy niŜ pozostałe, ten łącznik odgałęźny z większą średnicą jest umieszczony na przednim końcu przewodu rurowego rozgałęzionego, tj. najbliŜszemu głównej rurze.
[0014] Zewnętrzna powierzchnia korpusu 2 przewodu rurowego rozgałęzionego 1 jest za-
20
opatrzona w Ŝeberka 4 wokół korpusu 2. Zewnętrzne średnice Ŝeberek 4 są zasadniczo wszystkie takie same, tj. na przednim końcu przewodu rurowego rozgałęzionego 1 wyso- kość Ŝeberek 4 od strony zewnętrznej powierzchni korpusu 2 jest mniejsza niŜ na końcu zamykającym przewodu rurowego rozgałęzionego 1. UmoŜliwia to łatwe uŜycie Ŝeberek 4 podczas mocowania przewodu rurowego rozgałęzionego na miejscu. Przewód rurowy roz-
25
gałęziony 1 moŜe być zamocowany na miejscu np. takim, Ŝe jego usytuowanie, w którym przewód rurowy rozgałęziony ma być umieszczony jest np. szafką lub miejscem instala- cyjnym, to np. ściana musi być zaopatrzona w łączniki dla Ŝeberek 4. Przewód rurowy rozgałęziony 1 moŜe być po prostu wciśnięty na miejsce tak, Ŝe Ŝeberka są mocowane w łączniku wyposaŜonym w szczęki. śeberka 4 takŜe usztywniają konstrukcję korpusu 2,
30
toteŜ ścianka korpusu 2 nie musi być bardzo gruba.
[0015] Główna rura i rury odgałęźne mogą być przyłączone do korpusu 2 przewodu ruro- wego rozgałęzionego i do łączników odgałęźnych 3 np. za pomocą szybkozłączki i/lub z uŜyciem pierścieni zaciskowych. Ponadto, połączenia mogą być takŜe zrealizowane za pomocą połączeń gwintowych lub w dowolny inny sposób.
35
[0016] Figura 2 przedstawia przewód rurowy rozgałęziony 1 w widoku z boku. Figura 2 przedstawia takŜe występy blokujące 5. Celem występów blokujących 5 jest zatrzymanie głównej rury, która ma być wsunięta do wnętrza korpusu przewodu rurowego rozgałęzio- nego, lub rur odgałęźnych, które mają być wsunięte do wnętrza łącznika odgałęźnego 3 w ich właściwym miejscu.
5
[0017] Przewód rurowy rozgałęziony przedstawiony na figurze jest szczególnie korzystnie odpowiedni do uŜycia w systemach wody wodociągowej. Wobec tego przewód rurowy rozgałęziony musi być odporny na chwilową temperaturę 95° i temperaturę 70° przez okres 50 lat. Przewód rurowy rozgałęziony 1 jest wytwarzany z tworzywa sztucznego przez odlewanie ciśnieniowe. Przewód rurowy rozgałęziony moŜe zatem być wytwarzany
10
np. z polifenylosulfonu PPSU, polisulfonu PSU, polifluorku winylidenu PVDF, wzmoc- nionego włóknem szklanym poliamidu PA lub usieciowanych poliolefinowych tworzyw sztucznych, takich jak usieciowany polietylen PEX. Istnieje takŜe moŜliwość stosowania innych odpowiednich materiałów.
[0018] Figura 2 takŜe przedstawia, za pomocą przerywanej linii, część mocującą 6. Część
15
mocująca 6 ma otwór stanowiący szczelinę 7. Przewód rurowy rozgałęziony 1 moŜe być zamocowany na miejscu przez przełoŜenie wkrętu lub wkrętów przez szczelinę 7. Szczeli- na 7 umoŜliwia przemieszczenie się przewodu rurowego rozgałęzionego 1 w kierunku osiowym, który to ruch w kierunku osiowym moŜe być spowodowany np. przez rozsze- rzalność cieplną. Na figurze 2 część mocująca 6 jest umieszczona pomiędzy dwoma łącz-
20
nikami odgałęźnymi 3. Jeśli jest to konieczne, część mocująca 6 moŜe być zamocowana np. tylko do jednego z łączników odgałęźnych lub do korpusu przewodu rurowego rozga- łęzionego.
[0019] Figura 3 przedstawia przewód rurowy rozgałęziony 1, którego ostatni łącznik odga- łęźny 3 odchodzi od korpusu 2 o 180° w innym kierunku niŜ pozostałe łączniki odgałęźne
25
3. Takie rozwiązanie czasami zabezpiecza np. przed koniecznością wykonywania dodat- kowych zagięć rur odgałęźnych przeznaczonych do połączenia. Ponadto, łatwiej jest wy- konać połączenia w sąsiadujących łącznikach odgałęźnych, poniewaŜ moŜna zapewnić więcej miejsca do instalacji wokół łącznika odgałęźnego 3. Jeśli jest to poŜądane, przewód rurowy rozgałęziony moŜe takŜe być wykonany tak, Ŝe jeden albo większa liczba łączni-
30
ków odgałęźnych odchodzi np. o 90° w innym kierunku niŜ pozostałe łączniki odgałęźne.
Ponadto, moŜliwe są takŜe inne kierunki odchodzenia. Na figurze 3 tylny koniec przewodu rurowego rozgałęzionego 1 jest ponadto wykonany tak, Ŝe połączenie ostatniego łącznika odgałęźnego z korpusem 2 tworzy wygięcie o stosunkowo duŜej krzywiźnie. Promień krzywizny zewnętrznego kąta konkretnego zgięcia wynosi np. 6-60 mm, gdy wewnętrzna
35
6
średnica łącznika odgałęźnego wynosi około 10 mm. Wówczas przepływ moŜe być bardzo spokojny.
[0020] Rysunek i powiązany z nim opis mają tylko na celu zilustrowanie idei wynalazku.
Wynalazek moŜe zmieniać się w szczegółach w obrębie zakresu zastrzeŜeń. Zatem, kąt stoŜka wewnętrznej powierzchni przewodu rurowego rozgałęzionego 1 nie musi koniecz-
5
nie zawsze mieć taką samą wielkość. Przewód rurowy rozgałęziony moŜe być utworzony np. tak, Ŝe kąt stoŜka wewnętrznej powierzchni jest większy na przednim końcu niŜ na jej tylnym końcu. Z drugiej strony, kąty stoŜka mogą być tak ukształtowane, aby zmieniać się tak, Ŝe na przednim końcu przewodu rurowego rozgałęzionego kąt stoŜka jest mniejszy, natomiast na tylny końcu przewodu rurowego rozgałęzionego kąt stoŜka jest większy. Po-
10
nadto, kąt stoŜka moŜe zmieniać się częściej niŜ raz wzdłuŜ przewodu rurowego rozgałę- zionego. MoŜliwe są takŜe inne sposoby zmiany w kącie stoŜka przewodu rurowego rozga- łęzionego, a fragment przewodu rurowego rozgałęzionego moŜe takŜe być prosty, tj. jego kąt stoŜka w konkretnym punkcie wynosi wtedy 0°. W podobny sposób moŜe takŜe zmie- niać się kąt stoŜka zewnętrznej powierzchni.
15
ZastrzeŜenia patentowe
1. Przewód rurowy rozgałęziony zawierający korpus (2) z szeregiem odchodzących od niego łączników odgałęźnych (3), w którym wewnętrzna powierzchnia korpusu
20
(2) jest stoŜkowa, tak Ŝe wewnętrzne pole przekroju korpusu (2) zmniejsza się w kierunku przepływu, a zewnętrzna powierzchnia korpusu (2) jest takŜe stoŜkowa, znamienny tym, Ŝe przewód rurowy rozgałęziony ma wokół korpusu (2) Ŝeberka (4), przy czym Ŝeberka (4) mają taka samą zewnętrzną średnicę, niezaleŜnie od wewnętrznej i zewnętrznej średnicy korpusu (2).
25
2. Przewód rurowy rozgałęziony według zastrzeŜenia 1, znamienny tym, Ŝe kąt stoŜ- ka (α) wewnętrznej powierzchni korpusu (2) przewodu rurowego rozgałęzionego (1) jest zasadniczo taki sam jak kąt stoŜka zewnętrznej powierzchni korpusu (2) przewodu rurowego rozgałęzionego (1), dzięki czemu ścianka korpusu (2) jest w całości zasadniczo jednakowo gruba.
30
3. Przewód rurowy rozgałęziony według zastrzeŜenia 1, znamienny tym, Ŝe kąt stoŜ- ka zewnętrznej powierzchni korpusu (2) przewodu rurowego rozgałęzionego (1) jest większy niŜ kąt stoŜka (α) wewnętrznej powierzchni korpusu (2) przewodu ru- rowego rozgałęzionego (1), dzięki czemu ścianka korpusu (2) jest cieńsza na tylnej części przewodu rurowego rozgałęzionego (1) niŜ na jego przedniej części.
35
4. Przewód rurowy rozgałęziony według zastrzeŜenia 3, znamienny tym, Ŝe stosunek zewnętrznej średnicy korpusu (2) przewodu rurowego rozgałęzionego (1) do grubo- ści ścianki korpusu (2) pozostaje zasadniczo taki sam wzdłuŜ korpusu (2) przewodu rurowego rozgałęzionego (1).
5. Przewód rurowy rozgałęziony według któregokolwiek z wcześniejszych zastrzeŜeń,
5
znamienny tym, Ŝe kąt stoŜka (α) wewnętrznej powierzchni korpusu (2) wynosi co najmniej 2°.
6. Przewód rurowy rozgałęziony według któregokolwiek z wcześniejszych zastrzeŜeń, znamienny tym, Ŝe wewnętrzna średnica korpusu (2) przewodu rurowego rozgałę- zionego (1) na tylnym końcu przewodu rurowego rozgałęzionego (1) jest zasadni-
10
czo taka sama jak wewnętrzna średnica ostatniego łącznika odgałęźnego (3).
7. Przewód rurowy rozgałęziony według któregokolwiek z wcześniejszych zastrzeŜeń, znamienny tym, Ŝe korpus (2) jest zamknięty na swoim tylnym końcu.
8. Przewód rurowy rozgałęziony według któregokolwiek z wcześniejszych zastrzeŜeń, znamienny tym, Ŝe przewód rurowy rozgałęziony (1) zawiera część mocującą (6)
15
mającą szczelinę (7) do mocowania przewodu rurowego rozgałęzionego (1).
9. Przewód rurowy rozgałęziony według któregokolwiek z wcześniejszych zastrzeŜeń, znamienny tym, Ŝe przewód rurowy rozgałęziony (1) jest przewodem rurowym rozgałęzionym systemu wody wodociągowej.
10. Przewód rurowy rozgałęziony według któregokolwiek z wcześniejszych zastrzeŜeń,
20
znamienny tym, Ŝe przewód rurowy rozgałęziony (1) jest wykonany z polifenylo- sulfonu PPSU, polisulfonu PSU, polifluorku winylidenu PVDF, wzmocnionego włóknem szklanym poliamidu PA lub usieciowanych poliolefinowych tworzyw sztucznych.
Uprawniony: Uponor Innovation AB
Pełnomocnik:
mgr inŜ. Małgorzata Grabowska Rzecznik patentowy
8
