1
SPIS ZAWARTOŚCI
TECZKI
.1./1. Relacja Ą £>. A
l/2.Dokumenty(sensu stricte^ dotyczące osoby relatora — 1/3.Inne materiały dokumentacyjne dotyczące delatora —- II. Materiały uzupełniające relację *— '
III/1.Materiały dotyczące rodziny relatora
11112.Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. ---
III/3.Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1 9 3 9 -1 9 4 5 )__
III/4.Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r. — III/5.Inne ..-^TT...
IY. Korespondencja — -
V. Nazwiskowe karty informacyjne : VI. Fotografie
2
3
i f l 4 Cegieł Józef (1915-?), leśniczy, kom endant gm iny Lipusz TOW „GP”.
U rodzony 2.01.1915 r. w m iejscow ości D yżyk, pow. M ogilno, syn A ndrzeja. Odbył służ-;
bę wojskową, któ rą zakończył w stopniu kaprala rezerw y WP. P rzed w ojną był pracowni
kiem lasów państw ow ych. W iosną 1939 r. został leśniczym w Traw icach koło Lipusza pow.
K ościerzyna. Jako podoficer rezerw y o trz y m a ł przydział do kościerskiego batalionu Obrony N arodow ej, do kom panii lipuskiej, której dow ódcą był kpt. Steczyszyn. W czerwcu 1939 r. ,<
był k ilk a k ro tn ie n a k ilkudniow ych k u rsa c h organizow anych w ram ach Przysposobienia W ojskowego Leśników oraz szkolenia zawodowego leśników. N a k ursach tych uczono m.in.
zasad konspiracji, strzelania, m in o w an ia itp. O dbyw ały się one w T oru n iu i p o d Toruniem.
W k u rsach tych uczestniczyli ponad to m .in.: Jan Stawski, Alojzy Stawski, G rot i inni pra
cow nicy lasów. W d n iu 24.09.1939 r. Cegieł pow ołany został do b atalionu O N „Kościerzyna i brał udział w w alkach we w rześniu 1939 r. Po zakończeniu w alk udało m u się uniknąć nie- woli. W rócił do Trawie i dalej pracow ał ta m jako po m o cn ik leśniczego. W 1940 r. naw iązał , ko n tak t z A lojzym Stawskim , działającym ju ż wówczas w organizacji konspiracyjnej. Kon- taktow ał się też ze „Stefanem ” (NN ). W 1940 r. razem ze Staw skim został członkiem TOW
„G ry f K aszubski”. U k ry w ał osoby prześladow ane przez Niem ców. Z organizow ał też trasę p rze rz u tu do G eneralnego G ubernatorstw a ukryw ających się uciekinierów z obozów jenie ckich i robót przym usow ych. W drugiej połow ie 1941 r. pom agał także jeńcom so w ie c k im - O rganizow ał pom oc wysyłając!"paczki do obozów koncentracyjnych, aresztowanym i osa_
CD d zonym w w ięzieniach oraz krew nym zam ordow anych. W ram a ch „Gryfa” utrzymyw | k o n ta k ty z Józefem G ierszew skim i Janem Szalewskim . O d połow y 1941 r. najbliższe kon - ta k ty u trzym yw ał z Leonem K leinschm idtem , byłym insp ek to rem szkolnym w Kartuzac ■ |
_ ________________________Ł____ ć--- S-!--^
X Kiedy k om endant gm iny Lipusz Jan O lszew ski zo stał pow ołany do W ehrm achtu, Cegieł objął po n im tę funkcję. O trzy m a ł w tedy aw ans n a plutonow ego podchorążego (stopień or-
^ ganizacyjny). A resztow any przez gestapo gdańskie 4.05.1943 r. w Traw icach już następnego
^ dnia jako w ięzień policyjny n r 22724 osadzony został w obozie koncentracyjnym Stutthof, gdzie więziony był do ew akuacji obozu. Po w ojnie w rócił do p racy w leśnictw ie. Jesienią 1945 r. w czasie odsłonięcia P o m n ik a P a rty z a n ta w D ziem ianach pow. K ościerzyna Cegieł -tiE przemawiając stw ierdził m.in.: „Nie jestem synem Ziem i Kaszubskiej, lecz dane m i byo w i
to (jzieć lud tutejszy w bohaterskiej w alce z g e rm a ń sk im najeźdźcą. Z najw iększym podziw em . patrzyłem na nadludzkie zm agania Kaszubów, n a ich u p ó r i pośw ięcenie, na ofiarną pracę
" dla wspólnej M atki, naszej Polski. Z adziw iliście w szystkich n iezłom ną w iarą. W iarą w Boga t P i Polskę. M oże niejeden z tych, k tó rzy p rze d w ojną 1939 r. ta k niespraw iedliw ie zarzucali Kaszubom b ra k polskości, m ia ł m ożność zobaczyć W as w czasie okupacji. [...] N ajlepszym świadectwem dla W as to tysiące m o g ił po w siach i dziesiątki tysięcy ludzi, któ rzy w czasie okupacji złożyli krew i życie na ofiarnym o łta rz u O jczyzny”. ć , k / O
AMS, Kolekcja K. Ciechanowskiego, Teczka n r 53, Józef Cegieł; K. Ciechanowski, Materiały do historii..., s. 34-35.
4
5
Cegieł Józef, ur. 2.1.1915r.w m.Dyżyk.pow.Mo
gilno , leśniczy w Trawicach. Aresztowany 4.5.
1943r.jako nolizeihSftling uwięziony w StutthO' fie. -
Źródło: K . C i e c h a n o w s k i , Obsada p e r s . T .O.W.Gry i
Pom. "Pomerania” 1977/5.
6
7
'
