Projektowanie systemów informatycznych

(1)

Projektowanie systemów informatycznych

Zarządzanie systemami informatycznymi

dr Halina Tańska

(2)

Warsztat analityka i projektanta SI

modele DP pakiety komputerowe metody

i techniki metodyki

System informatyczny

badanie, wybór, integracja

dopasowanie,

skompletowanie optymalnej

proces analizy i projektowania

Potrzeby, cechy DP

dziedzina przedmiotowa

(3)

Metodologia i narzędzia zarządzania projektami

• Zarządzanie projektami - definicje

• Organizacja projektu

• Procesy zarządzania projektem

• Proces planowania i czynniki krytyczne

• Zarządzanie zakresem prac

• Wymiarowanie projektów informatycznych

• Zarządzanie czasem projektu

• Zarządzanie zasobami projektu

• Zarządzanie komunikacją, ryzykiem i zmianami

(4)

Co to jest zarządzanie?

• dokładne poznanie tego, czego oczekuje się od ludzi, a następnie dopilnowanie, aby wykonali to w najlepszy i najtańszy sposób (F.W.Taylor, 1903)

• ogół działań zmierzających do efektywnego wykorzystania zespołów ludzkich, środków materialnych i czasu w celu osiągnięcia wcześniej sformułowanego celu projektu

informatycznego w określonej technologii, zakresie i jakości (KF)

• składa się z 5 funkcji: planowanie, organizowanie,

przekazywanie poleceń, koordynacja i kontrolowanie. W ramach każdej zarządzający może wykorzystać określone środki organizacyjne, motywacyjne i techniczne, służące ich realizacji.

• nauka o metodach, zasadach, instrumentach dotyczących realizacji podanych założeń

(5)

Co to jest projekt?

Parametry projektu

• Projekt to niepowtarzalny i nierutynowy proces

realizacji określonych celów, w określonym czasie i za pomocą określonych środków, który jest zdefiniowany przez:

– produkt końcowy (zakres) – czas realizacji (terminy) – koszty realizacji (budżet)

koszt zakres

czas

cel projektu

Parametry projektu

(6)

Co to jest projekt?

Specyfika skali projektu informatycznego

wielkość projektu

przemysł / budownictwo systemy informatyczne

koszt łączny

(7)

Procesy zarządzania projektem

Jeśli nie potrafisz czegoś zaplanować, to na jakiej podstawie sądzisz, że potrafisz to zrobić? (KF)

wykonywany produkt

procesy planowania

czynniki krytyczne sukcesu

(8)

Procesy zarządzania projektem

Kategorie procesów zarządzania projektami:

• procesy inicjacji

• procesy planowania

• procesy wykonawcze

• procesy kontrolne

• procesy zakończeniowe

inicjacji

planowania

kontrolne wykonawcze

zakończeniowe

(9)

Metodologia i narzędzia zarządzania projektami

(10)

Zarządzanie zakresem prac

• Proces planowania

• Elementy planu projektu

• Hierarchiczna struktura prac (WBS)

• Definiowanie zakresu i planu punktów węzłowych

(11)

Zarządzanie zakresem prac

Proces planowania

Cele i ograniczenia

Definiowanie zadań

Szeregowanie zadań

Ocena czasu

realizacji zadań Ocena zasobów

Rezultaty, czas, koszty, zasoby

ludzie, koszty, sprzęt, materiały

Opracowanie harmonogramu

Scalanie planu

Co?

W jakiej kolejności?

Jak długo?

Kto i czym?

Co i kiedy? Za ile?

(12)

Zarządzanie zakresem prac

Planowanie zadań projektu – struktura prac

Punkt wyjścia

Punkt końcowy

(13)

Zarządzanie zakresem prac

Hierarchczna struktura prac

WBS - Work Breakdown Strukture metoda dekompozycji prac

Struktura ta ma postać drzewa ilustrującego związki pomiędzy składowymi projektu i może być

dowolnie rozwijana.

W praktyce stosowane są maksymalnie cztery poziomy

rozwinięcia.

W dużych projektach można

wydzielone elementy z najniższego poziomu dekomponować (max.4)

(14)

Zarządzanie zakresem prac

Hierarchczna struktura prac

Projekt

Dokumentacja Podprojekt 1 Podprojekt 2 Integracja i testy

Sprzęt Dokumentacja

Sieć Terminale

Połączenie z serwerem Sieć lokalna – Budynek A

System A System B

Poziom 0 Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Poziom 4

(15)

Metodologia i narzędzia zarządzania projektami

(16)

Wymiarowanie

projektów informatycznych

• Estymacja parametrów projektu

• Miary stosowane w projektach

• Techniki szacowania

– technika analogii

– ekstrapolacja, parametryzacja – techniki inżynierskie

– techniki specjalne

• Metoda punktów funkcyjnych

(17)

Wymiarowanie

projektów informatycznych

• Pracochłonność prac

• Kwalifikacje i umiejętności członków zespołu

• Wykorzystanie materiałów i urządzeń

• Czas pracy urządzeń

• Różne opłaty

• Parametry dostaw

• Liczba i czas podróży służbowych

• Czas nieprodukcyjny

• Wynagrodzenia i nagrody

Przykładowa lista elementów podlegających estymacji:

(18)

Wymiarowanie

projektów informatycznych

Miary stosowane w projektach

• Numeryczna miara wybranej cechy oprogramowania, np.:

– program A jest dwa razy bardziej złożony niż program B, – program B jest dwa razy trudniejszy do pielęgnacji niż

program A,

– program A jest bardziej złożony niż program B

• Obszary mierzenia oprogramowania: koszty,

pracochłonność, jakość, niezawodność, złożoność, złożoność obliczeniowa algorytmu.

(19)

Wymiarowanie

Miary stosowane w projektach – odpowiedzi na pytania:

• Co oznacza miara „bardziej lub mniej złożony”?

• Kiedy ma sens stwierdzenie, że program A jest dwa razy bardziej złożony niż program B?

• Jaki sens ma stwierdzenie, że średnia złożoność programów w systemie A jest dwukrotnie większa niż średnia złożoność programów w systemie B?

• Czy jest możliwe mierzenie złożoności programu według jednej miary, czy też należałoby wyliczać różne rodzaje złożoności?

• Jaki sens ma stwierdzenie, że złożoność kolejnej wersji programu wzrasta o 25%?

(20)

Wymiarowanie

Miary stosowane w projektach

Dwa rodzaje złożoności oprogramowania:

• Złożoność obliczeniowa

• Złożoność psychologiczna

• Miary statyczne

• Miary historyczne

klasy

(21)

Wymiarowanie

Statyczne miary złożoności produktu w określonym czasie:

• Miara objętości:

– linie kodu (LOC)

– liczba zdań źródłowych

– liczba operacji i operandów – liczba procedur

– średnia długość procedury – liczba zmiennych

• Miara organizacji sterowania:

– Złożoność cykliczna (McCabe) – Miara pętli (Woodward&Hennel) – Minimalna liczba przecięć (Chen)

– Średni poziom zanurzenia (Dunsmore)

• Miara organizacji danych:

– Miara powiązania danych

Historyczne miary złożoności?

To jakość produktu w określonym czasie!

(22)

Wymiarowanie

Przykład szacowania przez analogię

projekt

projektowanie realizacja

projektowanie oprogramowanie testowanie dokumentacja

projektowanie specyfikacja

wymagań

wewnętrzne zewnętrzne kodowanie,

testy modułów

testy podsystemów 100%

20% 80%

63% 12%

12%

30% 13%

20%

8% 5%

6% 6%

(23)

Wymiarowanie

optymalna liczebność zespołu

Liczebność zespołu

Czas realizacji

(24)

Wymiarowanie

pracochłonność a punkty funkcyjne

Punkty funkcyjne Pracochłonność w osobomiesiącach

200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 300

250 200

150

100 50 0

(25)

Wymiarowanie

projektów informatycznych

• Estymacja parametrów projektu

• Miary stosowane w projektach

• Techniki szacowania

– technika analogii

– ekstrapolacja, parametryzacja – techniki inżynierskie

– techniki specjalne

• Metoda punktów funkcyjnych

Pr zy kła d ?

(26)

Metoda punktów funkcyjnych

przykład – system KANTOR

• Właściciel sieci kantorów wymiany walut – kilkutygodniowa kontuzja na nartach

• Chce nadzorować pracę kantorów z domu

• Poprosił znajomego informatyka o

oszacowanie pracochłonności i czasu wykonania projektu „informatycznego

systemu zdalnego zarządzania kantorami”

(27)

Metoda punktów funkcyjnych

• Podstawowa funkcja systemu – obsługa operacji kupna sprzedaży walut, bez szczegółowej ewidencji prowadzonych transakcji

• Podstawowy dokument drukowany przez system to rachunek dla klienta

• Dla właściciela – raport z bieżącego stanu kasy na ekranie oraz drukowany

• Codziennie przed otwarciem kas kantorów wprowadzany jest aktualny stan kasy

• Potrzebny jest bezpośredni dostęp do tabeli kursów walut NBP

• Potrzebna jest możliwość szybkiego zapytania o aktualny stan waluty w kasie

(28)

Metoda punktów funkcyjnych

System KANTOR

Kantorowe kursy walut

Stan kasy

Kursy walut NBP

Stan

początkowy

Operacja

Zapytanie

Wydruki

Rachunek

Ekran

(29)

Metoda punktów funkcyjnych

Szacowanie złożoności elementów systemu

1. Wejścia 3x1 4x1 6x0

2. Wyjścia 4x1 5x1 7x1

3. Zbiory wewnętrzne 7x1 10x1 15x0 4. Zbiory zewnętrzne 5x0 7x0 10x1

5. Zapytania 3x0 4x1 6x0

lp (i)

(j) Poziom złożoności el.

Elementy przetwarzania

prosty średni złożony

NPF=3+4+0+4+5+7+7+10+0+0+0+10+0+4+0=54 Nieskorygowane Punkty Funkcyjne

(30)

Metoda punktów funkcyjnych

Szacowanie czynników korygujących

1. Występowanie urządzeń komunikacyjnych 2. Rozproszenie przetwarzania

3. Wymagane parametry szybkości działania 4. Skomplikowana logika przetwarzania

5. Obciążenie systemu – liczba transakcji 6. Wprowadzanie danych w trybie online 7. Wydajność użytkownika końcowego 8. Aktualizacja danych

9. Rozproszenie terytorialne 10.Złożoność przetwarzania 11.Przenośność

12.Prostota instalacji 13.Prostota obsługi

14.Przewidywanie wprowadzania zmian (w okresie eksp.)

• 5

• 0

• 4

• 0

• 5

19

(31)

Metoda punktów funkcyjnych

obliczenie wartości skorygowanych PF

**PF = 54 * ( 0,65 + 0,01 * 19 ) PF = 45**

Jaka jest zależność pracochłonności od punktów funkcyjnych???

(32)

Wymiarowanie

pracochłonność a punkty funkcyjne

Punkty Funkcyjne Pracochłonność w osobomiesiącach

200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 300

250 200

150

100 50 0

45 2

(33)

Wymiarowanie projektów informatycznych Metoda punktów funkcyjnych

przeliczanie wielkości na punkt funkcyjny

• Liczba wymaganych testów oprogramowania

• Koszt globalny wykonania jednego punktu funkcyjnego

• Koszt pielęgnacji punktu funkcyjnego

• Stopień zmian na punkt funkcyjny

• Wydajność programisty

• inne

(34)

Metodologia i narzędzia zarządzania projektami

(35)

Zarządzanie czasem projektu

• wyznaczanie terminu realizacji projektu

• jednostki czasu w projekcie

• harmonogramowanie

• relacje pomiędzy zadaniami

• wymiarowanie zadań

(36)

Zarządzanie czasem projektu

• wyznaczanie terminu realizacji projektu

– ustala się datę rozpoczęcia projektu – ustala się datę zakończenia projektu

– wyznacza się daty wykonania konkretnych punktów węzłowych

(37)

Zarządzanie czasem projektu

jednostki czasu w projekcie

• jednostki czasu w projekcie = pracochłonność

• szacowanie czasu realizacji w oderwaniu od konkretnego kalendarza

• obliczanie pracochłonności za pomocą jednostek:

roboczogodzina, roboczodzień roboczotydzień – czyli ile pracy trzeba wykonać, aby zrealizować dane zadanie

• w odniesieniu do zespołu: osobomiesiąc

(38)

Zarządzanie czasem projektu

jednostki czasu w projekcie

Zależność czasu realizacji zadania

od liczebności zespołu oraz specyfiki projektu

Liczebność zespołu Liczebność zespołu Liczebność zespołu Liczebność zespołu

czas czas czas czas

(39)

Zarządzanie czasem projektu

harmonogramowanie

Specyfikacja wymagań Koncepcja systemu Projekt

Implementacja Testowanie

Testowanie integracyjne Wdrażanie

Wykres Gantta

(40)

Zarządzanie czasem projektu

relacje pomiędzy zadaniami

Zadanie A

Zadanie B

Zadanie B (1)

(2)

(3)

(4)

(41)

Zarządzanie czasem projektu

wymiarowanie zadań

1 10 10

10 9 19

ZADANIE 3.4

Numer zadania

Najwcześniejszy

termin rozpoczęcia Czas realizacji zadania

Najwcześniejszy termin realizacji

Najpóźniejszy termin rozpoczęcia

Najpóźniejszy termin zakończenia

Zapas czasu zadania

Opis zadania

(42)

5

ZADANIE A

15

ZADANIE B

5

ZADANIE C

8

ZADANIE E

22

ZADANIE D

Zarządzanie czasem projektu

wymiarowanie sieci zadań

(43)

1 5 5

ZADANIE A

6 15 20

ZADANIE B

21 5 25

ZADANIE C

28 8 35

ZADANIE E

6 22 27

ZADANIE D

Zarządzanie czasem projektu

(44)

1 5 5

1 0 5

ZADANIE A

6 15 20

8 2 22

ZADANIE B

21 5 25

23 2 27

ZADANIE C

28 8 35

28 0 35

ZADANIE E

6 22 27

6 0 27

ZADANIE D

Zarządzanie czasem projektu

(45)

Literatura

• Halina Tańska, Analiza systemów informatycznych, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2003

• Ani Phyo, Web Design. Projektowanie atrakcyjnych stron WWW, Helion, Gliwice 2003

• Kazimierz Frączkowski, Zarządzanie projektem informatycznym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003

• Zdzisław Szyjewski, Zarządzanie projektami

informatycznymi. Metodyka tworzenia systemów

informatycznych, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2001

• Zarządzanie – MS Projct Manager

Microsoft Office Project 2003 Step-By-Step (MS Press, 2004).pdf