Plastyka kl. 4
19 luty 2021 r.Temat: Techniki rysunkowe.
Przeczytaj wiadomości w podręczniku na str. 35-39.
Na dzisiejszej lekcji dowiemy się:
jakimi narzędziami można rysować
na jakich podłożach tworzone są prace rysunkowe
Czym więc są narzędzia rysunkowe?
Tak na prawdę narzędziem rysunkowym może być wszystko, co jest twarde i pozostawia odmienny i charakterystyczny ślad na płaszczyźnie. Przy czym należy pamiętać, że ślad tego samego narzędzia na powierzchni gładkiej i śliskiej będzie inny niż na powierzchni szorstkiej i porowatej. W związku z tym wybór odpowiednich narzędzi oraz podłoża będzie zależał od tego jaki efekt końcowy chcemy uzyskać.
Poniższy rysunek przedstawia podstawowe narzędzia rysunkowe oraz ślady jakie one zostawiają.
Najbardziej znanym i powszechnie dostępnym narzędziem rysunkowym jest ołówek, do którego produkcji użyty jest min. grafit. Występuje on w postaci prostej lub mechanicznej.
Sztyfty i ołówki dostępne są w 22 numerowanych stopniach twardości, od 9H (twarda - szara kreska), przez HB (średnio twarde) do czarnych sztyftów od 9B. Do rysowania najczęściej używa się grafitów z
grupy B, gdyż za ich pomocą można uzyskać wiele odcieni.
Kolejnym narzędziem rysunkowym znanym nam od najmłodszych lat są kredki. Można nimi zarówno rysować jak i pisać. Są one wykonane z kolorowej pasteli, węgla drzewnego, kredy bądź też innego
materiału. Możemy je podzielić na:
ołówkowe, w których kolorowany węgiel drzewny znajduje się wewnątrz drewnianej oprawki świecowe
pastelowe
Kredki są często używane do rysowania i kolorowania zarówno przez dzieci jak i architektów. Są proste w użyciu, nietoksyczne i dostępne w szerokiej gamie barw. Nie są jednak popularne wśród
artystów ze względu na trudności w mieszaniu kolorów.
W tym miejscu chciałabym się pokłonić jeszcze nad pastelami, do których zaliczamy sztyfty (ołówki) pastelowe oraz pastele olejne. Kredki pastelowe dają czyste barwy oraz bardzo malarskie efekty.
Prace wykonane tą techniką są czymś pośrednim między rysunkiem, a malarstwem. Miękkie kredki posiadają okrągły, twarde zaś - czworokątny kształt. Ponieważ słabo utrzymują się na papierze, nie
można nakładać ich zbyt wieloma warstwami.
Jednym z pierwszych narzędzi rysunkowych jest węgiel naturalny. Węglem rysowali już nasi prehistoryczni przodkowie. Dzielimy go na miękki oraz twardy i nadaje się głównie do rysowania wielkoformatowych portretów oraz martwej natury. Jego wadą jest to, że na powierzchni rysunkowej osadza się pył, dlatego też prace wykonane węglem utrwala się fiksaturą - substancją do utrwalania prac.
Narzędziem służącym zarówno do rysowania, jak i malowania jest pędzel, czyli włosie naturalne lub syntetyczne umieszczone najczęściej, choć nie zawsze drewnianej oprawce. Do rysowania używa się pędzli małych lub średnich różnej grubości. Można nim np. wykonywać plamy za pomocą tuszu lub
czarnej farby oraz rozmalowywać wodą kreski wykonane wodoprzepuszczalnym sztyftem lub kredkami akwarelowymi.
Za pomocą pędzla lub piórka możemy nakładać tusz i atramenty. Oprócz chińskiego tuszu, który ma postać stałą i wymaga rozcieńczenia istnieje jeszcze tusz w postaci płynnej. Tusz po wyschnięciu jest odporny na działanie wody, natomiast zarówno tusz jak i atrament blednie pod wpływem światła.
Kolejnym znanym oraz dość powszechnym narzędziem rysunkowym jest kreda, która występuje w trzech postaciach, jako kreda: biała, czarna oraz kolorowa.
Kredę białą stosuje się na ciemnym oraz kolorowym porowatym papierze, a także tablicy. Można jej również używać przy rysunkach węglem - modelujemy nią odcienie i uwypuklamy jasne partie pracy.
Kreda czarna jest osadzonym w drewnie sztyftem, bądź też sztabką sprasowanej sadzy.
Produkowana jest ona w trzech stopniach twardości: miękkim, średnim oraz twardym. Jeśli zaś chodzi o kredę kolorową to jest ona dostępna w postaci prostopadłościennych sztabek lub drewnianej oprawie. Jest ona twardsza od kredek pastelowych. Należy pamiętać o tym, żeby utrwalić
rysunek, gdyż kreda łatwo się ściera.
Obok wyżej wspomnianych narzędzi rysunkowych istnieje jeszcze wiele innych. Możemy bowiem rysować patykiem, flamastrami, palcem czy też całą dłonią. Tak na prawdę jedynym ogranicznikiem jest nasza wyobraźnia. My skupiłyśmy się na tych podstawowych i najczęściej używanych w rysunku.
Skoro mamy już omówione narzędzia rysunkowe pora skupić się na podłożach. Rysować tak na prawdę można na wszystkim, jednak najbardziej znanym i najczęściej stosowanym podłożem jest papier. W sklepach dostępnych jest wiele gatunków papierów o różnej gramaturze, fakturze oraz barwie. Warto jednak wykorzystywać różne gatunki papieru odpowiednio do wybranych technik oraz
własnego stylu. Papiery czerpane cechuje interesująca nieregularna faktura, papiery rysunkowe poza gatunkami o wysokiej jakości zaś raczej nie nadają się do pracy z wodą (będą rozmiękać i się rwać),
bloki akwarelowe z kolei będą stanowiły idealne podłoże dla kredek akwarelowych.
Wszelkiego rodzaju rysunki możemy wykonywać również w szkicowniku - czyli podręcznym bloku rysunkowym, służącym do wykonywania szkiców wstępnych. Występują one w różnych formatach i
rodzajach. Jeśli szkicujemy regularnie, a wykonane prace opatrujemy datą to wówczas szkicownik staje się nie tylko pewnego rodzaju pamiętnikiem, ale również dokumentacją rozwijania
umiejętności.
Mówiąc o narzędziach oraz podłożach rysunkowych nie sposób jest pominąć środków ścierających, których używa się nie tylko do korekty oraz usuwania zbędnych kresek, ale również i uwypuklania
refleksów świetlnych. Zwykła lub plastikowa gumka ścierająca nadaje się tylko do prac wykonywanych twardszym ołówkiem, gdyż rozmazuje miękki ołówek, grafit oraz węgiel. Do nich bowiem używa się gumki ugniatanej (chlebowej), która daje się dowolnie formować, dzięki czemu
trafia dokładnie w wybrane miejsca.
ZAPAMIĘTAJ !
Te same przedmioty można narysować na wiele sposobów, różnymi narzędziami i na różnych podłożach. Wykonana praca za każdym razem będzie wyglądała inaczej. Najbardziej wyrazisty jest rysunek narysowany na białej powierzchni. Jeśli zaś chcemy uzyskać duży kontrast to należy wykonać
rysunek białą kredką na czarnej kartce. Z kolei zaś szczególny nastrój można uzyskać rysując na kolorowych podłożach.
