Barbara Lenard
Halina z Kossobudzkich Szymańska
1924-1963
Ochrona Zabytków 16/4 (63), 74
WSPOMNIENIA POŚMIERTNE
1884— 1963
MARIAN MORELOWSKI
1924— 1963[INA Z KOSSOBUDZKICH
SZYMAŃSKA
D nia 24 lip c a 1963 r. zm arł w e W rocław iu p ro f, d r M a ria n M orelow ski, jed en z n a jw y b itn ie jsz y c h polskich h isto ry k ó w sztuki. U rodzony 2 m a rc a 1884 w W a dow icach, stu d ia wyższe odbył na U n iw ersy tecie Ja g iello ń sk im w K ra k o w ie oraz uczelniach W iednia i P ary ża . S to p ień d o k to rsk i u zyskał w 1912 r. na U n iw ersy te cie W iedeńskim . W la ta c h 1915—18 k ie ro w a ł p ra c a tn i T o w a rz y stw a O pieki n a d Z a b y t kam i P o lsk im i w M oskw ie, 1921—26 p e łn ił obow iązki n a a ze ln ik a W ydziału R e w in d y k a c ji Z a b y tk ó w , n a s tę p n ie zaś o b ją ł stanow isko k u sto sza zbiorów w aw elsk ic h w K rak o w ie. Od 1929 r. do w y b u ch u d ru g ie j w ojny św ia to w ej był p ro feso rem U n iw e rsy te tu S te fa n a B ato reg o w W ilnie. P o (w yzwoleniu k r a ju p o w ró c ił w 1945 r. do p ra c y d y d a k ty c z n e j, zrazu jako p ro fe so r K atolickiego U n iw e rsy te tu L ubelskiego, a n a s tę p n ie U n iw e rsy te tu W rocław skiego. O bow iązki d y d a k ty c z n e łączył Z m arły z tr w a ją c ą n ie p rz e rw a n ie od sześćdziesięciu la t, o w ocną diziałalnością n a u k o w ą i p u b lic y sty c zn ą , k tó re j plonem b y ła im p o n u jąc a liczba ok. 150 p o zy cji ogłoszonych d ru k ie m ja k o w y d a w n ic tw a książk o w e, bądź ro zsianych n a ła m ac h W ielu cz a so pism fac h o w y c h i społecznych. W u z n a n iu doniosłych zasług Z arzą d G łów ny S to w arzy sz en ia H isto ry k ó w S z tu k i odibarzył Go w 1962 r. w sześćdziesiątą roczn icę p racy n a u k o w e j godnością członka honorow ego.
A czkolw iek n a jw ię k sz ą część w y siłk u sw ego długiego życia pośw ięcił p racy n au k o w o -b a d a w c z e j, to je d n a k n ie m ałe m iejsce w d ziałalności Z m arłego zajm ow ały z a g ad n ien ia w iążące się b ez pośrednio lu b pośrednio z o p ie k ą n ad zabytkam i. P o d czas p ie rw sz e j w o jn y św ia to w ej ro z w ija ł ożyw ioną działalność, zm ie rz a ją c ą do otoczenia opiek ą za b y tk ó w polskich w Rosji. Szczególne zasłu g i położył w za k resie re w in d y k a c ji p o lsk ieg o m ienia k u ltu ra ln e g o , n a jp ie rw ja k o czło n ek k o m isji r e w in d y k a c y jn e j i n a c z e ln ik W ydziału R e w in d y k ac ji Z ab y tk ó w w la ta c h d w u d zie sty c h przy o d z y s k a n iu licznych o b ie k tó w i zespołów (im.in. a r r a s ó w w aw elsk ich , Z bioru G raficznego S ta n is ła w a A u g u sta i cy k lu ob razó w C a n aletta ), zw róconych P o lsce n a mocy t r a k t a t u ry sk ie g o p rz e z Z w iązek R adziecki, n a s tę p n ie zaś w 1959 r. u c z e s tn i cząc w k o m isji o d b io ru p ierw szej p a r ti i p o lsk ich sk a rb ó w n a ro d o w y c h z K an a d y , do k tó ry c h z w ro tu w zn aczn ej (mierze osobiście się przyczynił. W b o g aty m d o ro b k u p u b licy sty czn y m p ro f. M arian a M orelowiskiego, p ro b le m a ty k a k o n s e rw a to rs k a z a j m u je ró w n ież poczesne m iejsce. W licznych p u b lik a cjac h w y k o rz y sta ł d o św ia d cz e nia zgro m ad zo n e przy opiece n a d za b y tk a m i polskim i w R o sji i ich rew in d y k a cji. W ielo k ro tn ie z a b ie ra ł głos w o b ro n ie zagrożonych zabytków . Z żarliw o ścią i p a s ją polem iczną, z n a m io n u ją c ą Jeg o w szystkie poczynania, w ie lo k ro tn ie w y stę p o w a ł na inzecz ipolskości zabytków Ś ląsk a, 'której był n ajg o rliw sz y m o ręd o w n ik ie m . K o n se rw a to rstw o p o lsk ie ze śm iercią prof. M a ria n a M ore low sk i ego poniosło d o tk liw ą stra tę . Cześć Jeg o pam ięci!
Z d zisła w B ieniecki
D nia 28 sie rp n ia 1963 r. z m arła trag iczn ie H alina z K ossobudzkich S zym ańska, p raco w n ik R e d a k c ji „O chrony Z a b y tk ó w ”. D zięki sw oim w y so k im k w alifik acjo m zaw odow ym , a zw łaszcza św ie tn ej zn ajom ości i u m iło w a n iu ję zy k a polskiego H a lina S zy m a ń sk a b y ła n ie ty lk o czy n n y m członkiem zespołu red a k cy jn e g o — była dla nas, k tó rzy śm y z N ią p rac o w a li i obcow ali — a u to ry te te m . A u to ry te t te n z a w dzięczała nie ty lk o sw ej w iedzy, lecz w ró w n ej m ierze w y ją tk o w y m w arto ścio m c h a ra k te ru . W y m ag ająca w sto su n k u do siebie, p obłażliw a dla innych, p rz e ja w ia ła g łębokie zro z u m ien ie i życzliwość, co w p o łączeniu z w ie lk ą sk ro m n o śc ią i u ro k iem o sobistym je d n a ło w szystkich, któ rzy się z N ią zetknęli. P ra c a w R e d a k c ji „O chro ny Z a b y tk ó w ” b y ła d odatkow ym zajęciem H aliny S zy m a ń sk ie j, k tó ra w łaściw e sw e zadanie, zgodne z p o sia d an y m i k w a lifik a c ja m i, sp e łn ia ła na o d p o w ied z ia ln y m s t a n o w isk u k ie ro w n ik a d ziału k o re k ty w R e d ak c ji „ T ry b u n y L u d u ”. Ale nie ro b iła niczego połow icznie. W ysokie poczucie obow iązku, w ie lk a uczciw ość i n ie w y c z e r p an a e n e rg ia życiow a zm uszały J ą do pełnego an g a żo w a n ia się w p o dejm ow ane p race. O deszła n ag le w p ełn i sił życiow ych, m a ją c la t 39. P o zo sta w iła g łęboki żal i tr w a łą p am ięć sw ej sz lac h etn e j osobow ości w śród w szy stk ich , k tó rz y J ą znali.
B arbara L en a rd
