2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują).

(1)

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA I. Informacje ogólne

1) Nazwa modułu kształcenia: JĘZYKOZNAWSTWO KOGNITYWNE 2) Kod modułu kształcenia - 08-KODM-JKG

3) Rodzaj modułu kształcenia - OBOWIĄZKOWY 4) Kierunek studiów - KOGNITYWISTYKA

5) Poziom studiów – JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE 6) Rok studiów - TRZECI

7) Semestr - ZIMOWY

8) Rodzaje zajęć i liczba godzin - 30 h W, 30 h Ćw 9) Liczba punktów ECTS - 5

10) Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy, adres e-mail wykładowcy (wykładowców) / prowadzących zajęcia: Konrad Juszczyk, dr, juszczyk@amu.edu.pl, Joanna Szwabe, dr , Joanna.Szwabe@amu.edu.pl.,

11) Język wykładowy - polski II. Informacje szczegółowe

1. Cel (cele) modułu kształcenia

Przybliżenie słuchaczom perspektywy badawczej językoznawstwa kognitywnego, zaznajomienie z podstawowymi zagadnieniami i terminologią językoznawczą oraz przygotowanie do pogłębionej analizy problematyki kognitywistycznych badań języka. Do podstawowych założeń językoznawstwa kognitywnego należy przekonanie, że język można jednolicie opisać w kategoriach procesu poznawczego. Typowe dla tradycyjnego językoznawstwa analizowanie struktury języka naturalnego jako zamkniętego, autonomicznego systemu nie przybliża nas do istoty fenomenu języka. Konsekwencją owego postulatu jest stawiany teoriom lingwistyki kognitywnej wymóg zbieżności dowodów z różnych nauk o poznaniu: proponowane opisy języka muszą być prawdopodobne z perspektywy neurolingwistyki, psychologii i biologii. Oczekuje się, że język postrzegany w kategoriach funkcji, raczej niż struktury, będzie oknem na mechanizmy działania umysłu. Zastosowania powyższych założeń w kognitywnych ujęciach znaczenia i konceptualizacji zostaną zaprezentowane w toku części I wykładu (TK1-7). Część II (TK 8-15) wykładu koncentruje się wokół kluczowych dla językoznawstwa zagadnień organizacji składowych języka na poziomach składni i dyskursu. Prezentuje oryginalne rozwiązania dla architektury języka naturalnego zaproponowane przez językoznawców kognitywnych. Celem tej części wykładu jest dogłębna analiza wiodących kognitywistycznych koncepcji gramatyki i pragmatyki oraz dostarczenie słuchaczom narzędzi pozwalających na dalszą samodzielną eksplorację problematyki przedmiotu.

2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują).

Ukończenie kursu obowiązkowego z językoznawstwa ogólnego.

(2)

3. Efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych dla modułu kształcenia i odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów.

Symbol i numer efektów

kształcenia

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:

Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów

JKG_01 Ma znajomość podstawowych zag-

adnień językoznawstwa kognitywnego.

Zna podstawową terminologię językoznawstwa kognitywnego w języku polskim i angielskim.

K_W08 K_W02

JKG_02 Zna kognitywistyczne koncepcje semantyki, gramatyki i pragmatyki oraz opisuje ich filozoficzne inspiracje.

K_W08

JKG_03 Formułuje opinie na temat zagadnień językoznawstwa kognitywnego w oparciu o odpowiednie teorie i wyniki badań.

K_W04

JKG_04 Potrafi opisać i zanalizować udział zdolności poznawczych w akwizycji i użytkowaniu języka.

K_U02

JKG_05 Zna narzędzia badawcze i metody prowadzenia badań w

językoznawstwie kognitywnym.

K_W09

JKG_06 Przygotowuje i przeprowadza badanie empiryczne, a także interpretuje wyniki stosując metody badań

językoznawstwa kognitywnego.

K_U03

JKG_07 Dba o rzetelność prowadzonych

badań.

K_K03

JKG_08 Prezentuje własne pomysły,

wątpliwości i sugestie odwołując się do różnych podejść do języka, a także wyników badań nad językiem.

K_U05

JKG_09 Dzięki zdobytym narzędziom i wiedzy, potrafi przeprowadzić dalszą

samodzielną eksplorację problematyki przedmiotu.

K_U01, K_K09

4. Treści kształcenia

(3)

Nazwa modułu kształcenia: JĘZYKOZNAWSTWO KOGNITYWNE

Symbol i numer

treści kształcenia Opis treści kształcenia

Odniesienie do efektów kształcenia modułu

TK_01 Cele i założenia językoznawstwa kognitywnego JKG_01, JKG_03, JKG_09

TK_02 Metody badań w językoznawstwie JKG_5, JKG_06,

JKG_09, JKG_07 JKG_01, JKG_03,

TK_03 Język jako system znaków – perspektywa kognitywnaJKG_09, JKG_01, JKG_03

TK_04 Słowo-znaczenie-pojęcie JKG_01, JKG_03,

JKG_09

TK_05 Metafory – figury stylistyczne czy podstawowy sposób konceptualizowania

JKG_01, JKG_03, JKG_09

TK_06

Kognitywne ujęcie znaczenia a mechanizmy działania

umysłu JKG_01, JKG_03,

JKG_09

TK_07

Akwizycja języka ojczystego – czy pierwszego języka

trzeba się uczyć? JKG_01, JKG_03,

JKG_09, JKG_04

TK_08

Składnia – unikalny dla języka naturalnego poziom

tworzenia znaczeń JKG_01, JKG_03,

JKG_09,

TK_9 Podstawy gramatyki kognitywnej 1: symboliczny charakter gramatyki

JKG_01, JKG_03, JKG_09, JKG_02 TK_10 Podstawy gramatyki kognitywnej 2: udział zdolności

poznawczych w akwizycji i użytkowaniu języka

JKG_01, JKG_03, JKG_09, JKG_02

TK_11

Podstawy gramatyki kognitywnej 3: paralele między

konceptualizowaniem a percepcją wzrokową JKG_01, JKG_03, JKG_09, JKG_02

TK_12 Pragmatyka 1: jak działać za pomocą słów

przedmiot badań pragmatyki, pragmatyka

(4)

filozoficzna, kognitywna a pragmalingwistyka

TK_13

Pragmatyka 2: procesy rekonstrukcji znaczenia komunikatu

TK_14 Reprezentowanie stanów mentalnych w odbiorze komunikatu

TK_15 Zaburzenia języka i komunikacji JKG_01, JKG_03,

JKG_09, JKG_08

5. Zalecana literatura Literatura obowiązkowa:

1) Fauconnier, G. (1997) Mappings in Thought and Language; chapter 1 & Conclusion (s. 1-33, 187-191). Cambridge University Press.

2) Lakoff, G., Johnson, M. (1998) Metafory w naszym życiu; rozdziały 1, 25 i 26 (s. 25- 44, 213-237). Państwowy Instytut Wydawniczy.

3) Langacker, R. (1995) Wykłady z gramatyki kognitywnej; wykłady 1 i 4 (s. 11-32, 65- 90). Wydawnictwo UMSC.

4) Pinker, S. (1994) The Language Instinct; chapter 2 (s. 25-54). Penguin.

5) Wilson, D., Sperber, D. (2004) Relevance Theory. W: G. Ward, L. Horn(red.), Handbook of Pragmatics (s. 607-632). Blackwell.

Literatura polecana:

1) Austin, J. (1993). Mówienie i poznawanie. PWN.

2) Chomsky, N. (1977). Recenzja z: Skinder, B.F. Verbal Behaviour. W: Stanosz, B.

(red.) Lingwistyka a filozofia. PWN.

3) Chomsky, N. (1982). Zagadnienia teorii i składni. Ossolineum.

4) Fauconnier, G. (1994). Mental Spaces: Aspects of Meaning Construction In Natura Language. Cambridge University Press.

5) Fauconnier, G. (1997). Mappings In Thought and Language. Cambridge University Press.

6) Fauconnier, G. (1999). Odwzorowania w umyśle i języku. Znak.

7) Grice, P. (1980). Logika i konwersacja. W: Stanosz, B. (red.) Język w świetle nauki.

Czytelnik

8) Grzegorczykowa, R. (1998). Wykłady z polskiej składni. PWN.

9) Kalisz, R. (1993). Pragmatyka językowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

10) Kurcz, I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. Scholar.

11) Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. University of Chicago Press.

(5)

12) Lakoff, G., Johnson, M. (1988). Metafory w naszym życiu. Państwowy Instytut Wydawniczy.

13) Langacker, R. (1987/1999). Foundations of Cognitive Grammar. Vol. I Theoretical Prerequisites. Stanford University Press.

14) Langacker, R. (1995). Wykłady z gramatyki kognitywnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

15) Langacker, R. (1999). Grammar and Comceptualization. Mouton de Gruyter.

16) Levinson, S. (1983). Pragmatics. Cambridge University Press.

17) Levinson, S. (2000). Presumptive Meanings: The Theory of Generalized Conversational Implicature. MIT Press.

18) Pinker, S. (1994). The Language Instinct. W. Morrow.

19) Sperber, D., Wilson, D. (1995). Relevance: Communication and Cognition. Blackwell Publishers.

20) Tabakowska, E. (red.) (2001). Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa.

Universitas.

21) Wilson, D. (1994). Relevance and Understanding. W: Brown, G. et al. (red.) (1994).

Language and Understanding (s. 37-58). Oxford University Press.

22) Whorf, B.L. (2002). Język, myśl i rzeczywistość. Wydawnictwo KR.

23) Wierzbicka, A. (1999). Język-umysł-kultura. PWN.

6. Materiały do wykładów i ćwiczeń dostępne pod adresem:

http://www.kognitywistyka.amu.edu.pl/js/materialy.html

III. Informacje dodatkowe

1. Odniesienie efektów kształcenia i treści kształcenia do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania

Nazwa modułu (przedmiotu): JĘZYKOZNAWSTWO KOGNITYWNE

Symbol efektu kształcenia dla modułu

Numer treści kształcenia

realizowanych w trakcie zajęć

Sposoby prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych efektów kształcenia

Metody oceniania stopnia osiągnięcia założonego efektu kształcenia

JKG_01

TK_01, TK_02, TK_03, TK_04, TK_05, TK_06, TK_07, TK_08, TK_09, TK_10, TK_11, TK_12, TK_13, TK_14, TK_15

Wykład, ćwiczenia Test wiadomości (P)

JKG_02 TK_09, TK_10, TK_11,

TK_12, TK_13, Wykład, ćwiczenia Test wiadomości (P)

JKG_03 TK_01, TK_02, TK_03, TK_04, TK_05, TK_06, TK_07, TK_08, TK_09, TK_10, TK_11, TK_12,

(6)

TK_13, TK_14, TK_15

JKG_04 TK_07, TK_14 Wykład, ćwiczenia Test wiadomości

(P)

JKG_05 TK_02 Ćwiczenia, konsultacje Praca empiryczna

(P)

JKG_08 TK_15 Wykład Test wiadomości

(P)

JKG_09

TK_01, TK_02, TK_03, TK_04, TK_05, TK_06, TK_07, TK_08, TK_09, TK_10, TK_11, TK_12, TK_13, TK_14, TK_15

2. Obciążenie pracą studenta (punkty ECTS)

Nazwa modułu (przedmiotu): JĘZYKOZNAWSTWO KOGNITYWNE

Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności

Godziny zajęć (wg planu studiów) z

nauczycielem 60

Czytanie wskazanej literatury 30

Opracowanie wyników zadania empirycznego 7 Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń 16 Praca własna studenta - przygotowanie do

egzaminu 16

SUMA GODZIN 139

SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA

MODUŁU (PRZEDMIOTU) 5

3. Sumaryczne wskaźniki ilościowe

a) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpo- średniego udziału nauczycieli akademickich - 2

(7)

b) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze prak- tycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne i projektowe - 1

4. Kryteria oceniania Egzamin – Test wiedzy.

Ćwiczenia – Zaliczenie składa się z dwóch elementów: (1) teoretycznego i (2)empirycznego. W praktyce oznacza to zaliczenie:

a) trzech krótkich, maks. 10 min. testów sprawdzających:

• znajomość głównych idei oraz pojęć zawartych w tekstach obowiązkowych do ćwiczeń

• umiejętność analizy wypowiedzi języka naturalnego w świetle przedstawianych w tekstach teorii

b) opanowanie zasad budowania i stosowania narzędzi współczesnego językoznawstwa korpusowego.

Terminowość wykonania zadania empirycznego.

Aktywny i kompetentny udział w zajęciach umożliwia zwolnienie z oceną bardzo dobrą z poszczególnych testów.