RR\822432PL.doc PE438.154v02-00
PL
Zjednoczona w różnorodnościPL
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009 - 2014
Dokument z posiedzenia
A7-0215/2010 29.6.2010
SPRAWOZDANIE
w sprawie lepszego stanowienia prawa - 15. sprawozdanie roczne Komisji Europejskiej zgodnie z art. 9 Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności
(2009/2142(INI))
Komisja Prawna
Sprawozdawca: Lidia Joanna Geringer de Oedenberg
PE438.154v02-00 2/19 RR\822432PL.doc
PL
PR_INI
SPIS TREŚCI
Strona
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO ...3
UZASADNIENIE ...13
OPINIA KOMISJI SPRAW KONSTYTUCYJNYCH ...16
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI...19
RR\822432PL.doc 3/19 PE438.154v02-00
PL
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie lepszego stanowienia prawa – 15. sprawozdanie roczne Komisji Europejskiej zgodnie z art. 9 Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności
(2009/2142(INI)) Parlament Europejski,
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa1,
– uwzględniając międzyinstytucjonalne wspólne podejście do oceny skutków z listopada 2005 r.,
– uwzględniając swą rezolucję z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie zmienionego Porozumienia ramowego między Parlamentem Europejskim a Komisją Europejską na następną kadencję2
– uwzględniając swą rezolucję z dnia 21 października 2008 r. zatytułowaną „Lepsze stanowienie prawa 2006” na mocy art. 9 Protokołu w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności (14. sprawozdanie roczne)3
– uwzględniając rezolucje w sprawie 24. oraz 25. rocznego sprawozdania Komisji z kontroli stosowania prawa wspólnotowego4;
– uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie pomocniczości i proporcjonalności (15.
sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa 2007) (COM(2008)0586),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie pomocniczości i proporcjonalności (16.
sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa 2008) (COM(2009)0504),
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Trzeci strategiczny przegląd procesu lepszego stanowienia prawa w Unii Europejskiej” (COM(2009)0015),
– uwzględniając dokument roboczy Komisji zatytułowany „Zmniejszenie obciążeń administracyjnych w Unii Europejskiej - Sprawozdanie z postępów za rok 2008 i perspektywy na rok 2009” (COM(2009)0016),
– uwzględniając dokument roboczy Komisji zatytułowany „Trzecie sprawozdanie z realizacji strategii uproszczenia otoczenia regulacyjnego” (COM(2009)0017),
1 Dz.U. C 321, z 31.12.2003, s. 1
2 Texts adopted of that date, P7_TA-PROV(2010)0009.
3 Teksty przyjęte w tym dniu, P6_TA(2008)0493.
4 Teksty przyjęte tego dnia, P6_TA(2008)0494 i P6_TA-PROV(2009)0335.
PE438.154v02-00 4/19 RR\822432PL.doc
PL
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Program działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych w UE. Sektorowe plany zmniejszenia obciążeń i działania w 2009” (COM(2009)0544),
– uwzględniając wewnętrzne wytyczne Komisji Europejskiej odnośnie przeprowadzania oceny skutków (SEC(2009)0092),
– uwzględniając sprawozdanie za 2008 r. Rady ds. Ocen Skutków (SEC(2009)0055), – uwzględniając sprawozdanie za 2009 r. Rady ds. Ocen Skutków (SEC(2010)1728),
– uwzględniając sprawozdanie grupy wysokiego szczebla niezależnych partnerów ds.
obciążeń administracyjnych z dnia 17 września 2009 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady ds. Konkurencyjności z dnia 4 grudnia 2009 r.,
– uwzględniając sprawozdanie końcowe Grupy Roboczej ds. Reformy Parlamentarnej 2007- 2009,
– uwzględniając dokument roboczy Konferencji Przewodniczących Komisji „Ocena skutków: doświadczenie Parlamentu Europejskiego”,
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie inicjatywy obywatelskiej (COM(2010)0119),
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinię Komisji Spraw Konstytucyjnych (A7-0215/2010),
A. mając na uwadze, że poprawne stosowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania Unii Europejskiej oraz właściwego dopasowania działalności jej instytucji do oczekiwań jej obywateli, przedsiębiorców działających na Jednolitym Rynku oraz administracji krajowych i lokalnych, a także do zagwarantowania, że decyzje będą podejmowane jak najbliżej obywateli,
B. mając na uwadze, że lepsze stanowienie prawa (ang. better law-making) stało się niezbędnym warunkiem sprawnego funkcjonowania Unii Europejskiej mogącym przyczynić się w istotny sposób do wyjścia z kryzysu gospodarczego oraz osiągnięcia wzrostu gospodarczego,
C. mając na uwadze, że problematykę lepszego stanowienia prawa należy rozpatrywać nie tylko w kontekście programu Komisji dotyczącego poprawy otoczenia regulacyjnego (ang. better regulation) ale też w szerszym ujęciu, związanym z wejściem w życie Traktatu z Lizbony,
D. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony stawia Parlament na równi z Radą w procesie stanowienia prawa zgodnie ze zwykłą procedura prawodawczą,
E. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony przewiduje formalne włączenie parlamentów
RR\822432PL.doc 5/19 PE438.154v02-00
PL
krajowych w kontrolę stosowania zasady pomocniczości,
F. mając na uwadze, że lepsze stanowienie prawa było priorytetowym zagadnieniem dla poprzedniej Komisji i że powinno być również podstawowym zadaniem dla jej nowego składu,
G. mając na uwadze, że poprawa otoczenia regulacyjnego w Unii obejmuje szereg elementów, takich jak np. przeprowadzanie oceny skutków, zmniejszenie obciążeń administracyjnych oraz upraszczanie i ujednolicanie istniejącego prawodawstwa,
H. mając na uwadze fundamentalne znaczenie, jakie w przygotowywaniu projektów aktów prawnych (włącznie z oceną ich skutków) mają konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, a szczególnie z partnerami społecznymi,
I. mając na uwadze, że Artykuł 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) pozwala Parlamentowi żądać od Komisji przedłożenia odpowiednich propozycji w kwestiach, co do których uważa on, że akt Unii jest niezbędny w celu wykonania Traktatów,
J. mając na uwadze prowadzony od 2005 r. program zmniejszania obciążeń administracyjnych wynikających z prawodawstwa Unii Europejskiej, którego celem jest ograniczenie ich o 25% do 2012 r.,
K. mając na uwadze, że jedną z kluczowych części tego programu jest referencyjny pomiar kosztów administracyjnych oparty o tzw. standardowy model kosztów,
L. mając na uwadze, że służące uproszczeniu i ujednoliceniu obowiązującego prawa techniki przekształcenia i kodyfikacji umożliwiają większą czytelność dokonywanych zmian i jego spójność,
M. mając na uwadze istotne znaczenie jakie ma dla dyrektyw Unii Europejskiej poprawne i terminowe ich wdrożenie przez państwa członkowskie, jak też występujące wciąż
‘pozłacanie’ prawa, które należy rozumieć jako wprowadzanie obciążeń wykraczających poza wymogi prawa europejskiego,
N. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony zastąpił system środków wykonawczych (komitologię) nowym podziałem na środki delegowane i środki wdrażające,
O. mając na uwadze wprowadzoną Traktatem z Lizbony europejską inicjatywę obywatelską, która jest nowym instrumentem pozwalającym obywatelom wpływać na tworzone w Unii Europejskiej prawo,
P. mając na uwadze, że Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej pośród praw obywatelskich wymienia prawo do dobrej administracji, która nie może funkcjonować inaczej niż w oparciu o przejrzyste i zrozumiałe dla obywateli przepisy prawa,
Basic comments
1. podkreśla konieczność tworzenia prawa w sposób prosty, przejrzysty i zrozumiały dla obywateli UE.
PE438.154v02-00 6/19 RR\822432PL.doc
PL
2. podkreśla, że przy opracowywaniu wniosków instytucje europejskie muszą przestrzegać zasad pomocniczości i proporcjonalności oraz zachowywać kryteria ustalone w protokole w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności załączonym do TFUE, 3. podkreśla, że wszelkie projekty prawodawcze muszą podawać przyczyny, na których
podstawie da się stwierdzić, że dany cel da się lepiej osiągnąć działaniem UE oraz uzasadnić czynnikami jakościowymi i – w miarę możliwości – ilościowymi, zgodnie z ww. protokołem;
4. zdecydowanie popiera proces poprawy otoczenia regulacyjnego mający na celu zwiększenie przejrzystości, skuteczności oraz spójności prawa Unii Europejskiej;
podkreśla kluczową rolę Komisji, jako instytucji posiadającej inicjatywę ustawodawczą, w przygotowywaniu wysokiej jakości wniosków; zobowiązuje się dołożyć wszelkich starań, aby sprawnie rozpatrywać takie wnioski zgodnie z właściwą procedurą legislacyjną; podkreśla również znaczenie współpracy z państwami członkowskimi w celu zapewnienia poprawnego wdrożenia tego prawodawstwa;
5. odnotowuje zaangażowanie Komisji w powyższy proces wyrażone w szeregu dokumentów, w szczególności w Trzecim strategicznym przeglądzie procesu lepszego stanowienia prawa w Unii Europejskiej, oraz jej bieżących działaniach; zauważa jednocześnie, że program pozostaje nieznany szerszemu gronu odbiorców i apeluje do Komisji o bardziej czytelne promowanie go;
6. zgadza się z zawartymi w punktach 3 i 15 konkluzji Rady z 4 grudnia 2009 r.
sformułowaniami dotyczącymi wspólnej odpowiedzialności za poprawę otoczenia regulacyjnego oraz wzmocnienia tej odpowiedzialności u wszystkich zaangażowanych w ten proces instytucji i osób;
7. odnotowuje udział Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w dyskusji na temat poprawy otoczenia regulacyjnego i zmniejszania obciążeń administracyjnych oraz liczy na owocną współpracę w tej dziedzinie;
8. uważa, że polepszenie współpracy międzyinstytucjonalnej w tej rozległej materii wymaga rewizji Porozumienia w sprawie lepszego stanowienia prawa z 2003 r.; zwraca uwagę na właściwe dla tej kwestii punkty rezolucji z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego stosunków pomiędzy Parlamentem i Komisją, w szczególności na wspólne zobowiązanie obu instytucji do uzgodnienia kluczowych zmian w ramach przygotowań do przyszłych negocjacji z Radą Ministrów dotyczących dostosowania porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa do nowych postanowień traktatu lizbońskiego;
9. nalega, by Komisja – zgodnie z porozumieniem politycznym na podstawie rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego stosunków pomiędzy Parlamentem i Komisją – dołożyła wszelkich starań, by Parlament i Rada były traktowane na równi w procesie stanowienia prawa oraz by w ten sposób stosowana była przewidziana w traktacie lizbońskim zasada równego traktowania Parlamentu i Rady, w szczególności poprzez jednoczesne i wszechstronne informowanie obydwu instytucji o wszelkich wydarzeniach i postępach mających wpływ na proces prawodawczy oraz poprzez zagwarantowanie im równoprawnego dostępu do posiedzeń
RR\822432PL.doc 7/19 PE438.154v02-00
PL
i przekazywanie im opinii lub innych informacji;
10. podkreśla, że proces upraszczania prawa nie może prowadzić do obniżenia standardów zawartych w obecnym dorobku prawnym, dlatego koniecznym jego składnikiem muszą być konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym z partnerami społecznymi;
11. z zadowoleniem przyjmuje ściślejsze włączenie parlamentów krajowych w proces tworzenia prawa europejskiego, a szczególnie w proces kontroli zgodności propozycji legislacyjnych z zasadą pomocniczości; podkreśla konieczność przestrzegania przez parlamenty krajowe ośmiotygodniowego terminu na dostarczenie swoich opinii;
12. z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji mające na celu zapewnienie sprawnej wymiany informacji z parlamentami krajowymi oraz informowanie o niej Parlamentu i Rady; zachęca ponadto parlamenty krajowe do wyraźnego rozróżniania opinii dotyczących zasady pomocniczości od opinii co do meritum propozycji Komisji;
Ocena skutków
13. podkreśla zasadniczą odpowiedzialność Komisji za przeprowadzanie oceny skutków;
apeluje o wypracowanie mechanizmów gwarantujących niezależność i wiarygodność sporządzanych analiz; jednocześnie zobowiązuje się kontynuować działania w zakresie dokonywania ocen skutków swoich istotnych poprawek wprowadzonych do propozycji Komisji;
14. w tym celu zwraca się do Komisji, żeby systematycznie przedstawiała Parlamentowi i Radzie liczące dwie do czterech stron podsumowanie swojej oceny skutków, a także żeby przedłożyła pełną ocenę skutków przy przedstawianiu wniosku legislacyjnego;
15. zachęca wszystkie komisje parlamentarne, żeby przed podjęciem dyskusji nad wnioskiem legislacyjnym Komisji dokonały z Komisją wymiany poglądów na temat oceny skutków;
16. uznaje, w świetle dotychczasowych doświadczeń, potrzebę rewizji Międzyinstytucjonalnego wspólnego podejścia do oceny skutków oraz zachęca wszystkie instytucje do wypełniania swoich obowiązków dotyczących ocen skutków; zwraca uwagę na konkluzje dokumentu roboczego Konferencji Przewodniczących Komisji w tym zakresie; zachęca komisje Parlamentu, żeby wychodziły z inicjatywą i zwracały się do Komisji o przedstawienie wszystkich ocen skutków, tak żeby właściwe komisje mogły je poddać pełnej kontroli od samego początku i przed pierwszą wymianą poglądów;
17. przypomina jednocześnie Komisji, że wszelkie nowe wnioski powinny być oceniane biorąc pod uwagę pełny zakres ich skutków, zgodnie z zasadą zintegrowanego podejścia, która nakazuje jednoczesną analizę skutków gospodarczych, społecznych i dla środowiska naturalnego;
18. szczególnie podkreśla konieczność właściwego badania społecznych skutków propozycji legislacyjnych, m.in. ich wpływu na europejski rynek pracy oraz standard życia społeczeństwa; ponownie podkreśla konieczność szczegółowego przeanalizowania wpływu przepisów prawnych na przedsiębiorstwa;
PE438.154v02-00 8/19 RR\822432PL.doc
PL
19. sugeruje aby Komisja przeprowadzała oceny skutków dla wszystkich propozycji redukujących obciążenia administracyjne, co umożliwi zbadanie ewentualnych skutków ubocznych tych propozycji;
20. zwraca uwagę, że dla obiektywnej oceny skutków Komisja musi systematycznie przeprowadzać konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym małymi i średnimi przedsiębiorstwami; zauważa konieczność lepszego informowania ich o możliwości wzięcia udziału w konsultacjach i apeluje o wydłużenie 8-tygodniowego terminu trwania konsultacji; apeluje, aby Komisja przygotowywała i publikowała czytelną listę planowanych na kolejny rok ocen skutków w celu umożliwienia zainteresowanym stronom właściwe przygotowanie się do nich;
21. uważa, że obiektywne oceny skutków są niezwykle ważnym narzędziem oceny wniosków Komisji oraz w związku z tym wzywa do poddania procesu sporządzania ocen skutków kontroli zewnętrznego, niezależnego podmiotu, który powinien jednak być odpowiedzialny przed Parlamentem;
22. podkreśla, że jakość ocen skutków powinna podlegać stałej kontroli; z zadowoleniem przyjmuje opinię Rady ds. Ocen Skutków o ogólnej poprawie ich jakości; odnotowuje, że Rada stosuje zaostrzone kryteria oceny; jednocześnie zauważa, że wysoki odsetek ocen skutków (ponad 30%), które są początkowo odrzucane przez Radę, świadczy o konieczności dalszej poprawy ich jakości przez odpowiednie służby Komisji; apeluje ponadto o zwiększenie zasobów ludzkich, jakimi dysponuje owa Rada;
23. z zadowoleniem przyjmuje opracowanie przez Komisję nowych wytycznych odnośnie do przeprowadzania ocen skutków, a szczególnie włączenia do nich zestawu pytań związanych z zasadą pomocniczości i proporcjonalności; liczy, że nowe wytyczne znacząco przyczynią się do usprawnienia procesu przeprowadzania oceny skutków i co za tym idzie – do lepszej jakości proponowanego prawa;
24. w szczególności przyjmuje z zadowoleniem fakt, że nowe wytyczne Komisji w sprawie oceny skutków przewidują analizę wpływu przyszłego prawodawstwa i inicjatyw administracyjnych na MŚP (test MŚP) oraz że wyniki tej analizy bierze się pod uwagę przy sporządzaniu wniosków; podkreśla, że systematyczne stosowanie testu MŚP w ocenie skutków przeprowadzanej przez Komisję jest ważnym elementem wdrażania karty małych przedsiębiorstw, co znacząco przyczynia się do otoczenia regulacyjnego przyjaznego MŚP; wzywa państwa członkowskie, żeby stosowały test MŚP na szczeblu krajowym;
25. apeluje do Komisji o sprecyzowanie agendy 'smart regulation' nakreślonej w wytycznych politycznych przewodniczącego Barroso, w szczególności w odniesieniu do wzmocnienia wysiłków w zakresie oceny ex post, a także o uwzględnienie w tej agendzie wskaźników ilościowych, zwłaszcza tych związanych z zakładaną redukcją obciążeń biurokratycznych;
26. apeluje do Komisji o systematyczne przeprowadzanie oceny ex post uchwalonego prawa, między innymi w celu sprawdzenia, w miarę możliwości, trafności przewidywań ocen skutków swoich propozycji;
27. odnotowuje inicjatywę zbadania systemu oceny skutków podjętą przez Trybunał
RR\822432PL.doc 9/19 PE438.154v02-00
PL
Obrachunkowy i oczekuje z zainteresowaniem wyników tych działań;
Zmniejszanie obciążeń administracyjnych
28. podkreśla znaczenie obniżenia kosztów, jakie ponoszą przedsiębiorstwa działające w Unii Europejskiej, żeby umożliwić im skuteczną działalność w trudnych warunkach gospodarczych oraz konkurowanie na arenie światowej; podkreśla potrzebę uproszczenia procedur administracji publicznej; podkreśla, że zmniejszenie obciążeń administracyjnych musi skupiać się na wymogach udzielania niepotrzebnych informacji, oraz popiera jako taką zasadę „only once” ustanowioną w karcie małych przedsiębiorstw; podkreśla, że zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw nie powinno wywołać negatywnych skutków społecznych i ekologicznych;
29. z zadowoleniem przyjmuje efekty dotychczasowej pracy Komisji w postaci przygotowania wniosków, które po uchwaleniu umożliwiają zmniejszenie obciążeń administracyjnych nawet do 33% do 2012 r., co przekracza wcześniejsze zobowiązanie redukcji o 25%; zauważa, że oszczędności wygenerowane w ten sposób mogą wynieść ponad 40 mld euro1;
30. zwraca szczególną uwagę na postęp w pracach nad tymi propozycjami Komisji które mają największy potencjał oszczędnościowy (tzn. wyłączenie mikroprzedsiębiorstw spod unijnych wymogów dotyczących rachunkowości oraz zmiany dyrektywy w sprawie podatku VAT mające ułatwić elektroniczne fakturowanie); apeluje do państw członkowskich o konstruktywną współpracę w Radzie oraz o sprawne wdrożenie uchwalonych aktów we własne porządki prawne;
31. zauważa, że referencyjny program pomiaru obciążeń administracyjnych okazał się być sposobem użytecznym, ale kosztownym; zachęca Komisję do rozważenia alternatywnych metod mierzenia obciążeń administracyjnych, takich jak konsultacje z zainteresowanymi stronami, co pozwoli na szybkie usuwanie tych obciążeń w konkretnych przypadkach;
32. podkreśla, że standardowego modelu kosztów na potrzeby pomiaru kosztów administracyjnych nie poddano niezależnej ocenie;
33. zauważa jednocześnie stosunkowo małą ilość (148 w 2008 r.) sugestii zgłoszonych on- line poprzez specjalną stronę internetową; uważa, że Komisja powinna upowszechnić możliwość wskazywania przez różne podmioty na nadmierne koszty administracyjne wynikające z prawa europejskiego bądź krajowego;
34. podziela opinię Komisji, że środki komunikacji elektronicznej stanowią doskonałe narzędzie zmniejszania obciążeń administracyjnych i zachęca ją do realizacji założeń komunikatu e-Komisja 2006-2010 oraz strategii i2010, mającej na celu unowocześnienie administracji w Europie;
35. zachęca Komisję do dalszej realizacji założeń sektorowych planów zmniejszania obciążeń administracyjnych; zobowiązuje się do sprawnego rozpatrywania właściwych propozycji
1 vide strona 6 Programu działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych w UE. Sektorowe plany zmniejszenia obciążeń i działania w 2009 (COM(2009)0544).
PE438.154v02-00 10/19 RR\822432PL.doc
PL
legislacyjnych;
36. odnotowuje pozytywny wkład Grupy wysokiego szczebla niezależnych partnerów do spraw obciążeń administracyjnych w program redukcji tych obciążeń realizowany przez Komisję Europejską; podkreśla jednak, że skład grupy powinien być bardziej zrównoważony i obejmować większą liczbę ekspertów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie oraz ekspertów z innych państw członkowskich; domaga się, aby mandat tak powiększonej grupy został rozszerzony do 2013 r.;
37. zwraca uwagę, że obywatele nie są w stanie odróżnić obciążeń administracyjnych wynikających z prawa europejskiego od tych nakładanych przez prawo krajowe oraz że krajowe obciążenia administracyjne przyczyniają się do tworzenia negatywnego wizerunku Unii Europejskiej;
38. zwraca uwagę, że w celu zapewnienia powodzenia programu redukcji obciążeń, konieczna jest aktywna współpraca Komisji z państwami członkowskimi, aby uniknąć rozbieżności interpretacji i tzw. "pozłacania" prawodawstwa;
39. wzywa państwa członkowskie do konsekwentnego realizowania ustanowionych przez nie krajowych celów w zakresie zmniejszania obciążeń administracyjnych i liczy ponadto na owocną współpracę z parlamentami krajowymi w tym zakresie;
40. zachęca Komisję, żeby rozszerzyła program działań na rzecz zmniejszania obciążeń administracyjnych w UE o nowe dziedziny priorytetowe i inne akty prawodawcze, na podstawie konsultacji z zainteresowanymi podmiotami, w tym partnerami społecznymi, i oceny ex post obowiązującego prawodawstwa; wzywa Komisję do kontynuacji tego programu działań po 2012 r.;
Uwagi instytucjonalne i proceduralne
41. docenia dotychczasowy wysiłek włożony przez Komisję w identyfikację i przygotowywanie propozycji upraszczania i ujednolicania prawa europejskiego;
przypomina jednocześnie o konieczności zachowania dobrej współpracy międzyinstytucjonalnej w tej dziedzinie, szczególnie w przypadku wycofywania przez Komisję uznanych za zbędne propozycji legislacyjnych;
42. apeluje do Komisji o dalsze korzystanie z trybu kodyfikacji aktów prawnych oraz przedstawienie zapowiedzianego na 2009 r. sprawozdania opisującego osiągnięcia całego programu ujednolicania prawa1;
43. podkreśla, że zmiana obowiązującego prawa powinna zawsze odbywać się trybie przekształcenia; jednocześnie uznaje i szanuje przysługujące Komisji prawa w zakresie procedury legislacyjnej;
44. przypomina, że pozostałe inicjatywy na rzecz uproszczenia prawa podlegają zwykłej procedurze prawodawczej i obowiązującym dla niej terminom; zapewnia przy tym, że
1 vide punkt 5 Trzeciego sprawozdania z realizacji strategii uproszczenia otoczenia regulacyjnego (COM(2009)0017).
RR\822432PL.doc 11/19 PE438.154v02-00
PL
dokłada wszelkich starań, aby propozycje Komisji były rozpatrywane w najszybszym możliwym terminie,
45. Zwraca uwagę na wyraźny przepis TFUE1 wykluczający przyjmowanie przez Parlament i Radę aktów prawnych nieprzewidzianych w zapisach traktatowych dotyczących danej dziedziny;
46. przestrzega przed rezygnacją z potrzebnego prawodawstwa na rzecz samoregulacji, współregulacji czy też innych środków o charakterze nielegislacyjnym; jest zdania, że w każdym przypadku należy uważnie przeanalizować konsekwencje takich wyborów, z poszanowaniem prawa traktatowego i właściwych ról poszczególnych instytucji;
47. jednocześnie przypomina, że instrumenty tzw. miękkiego prawa powinny być stosowane z największą ostrożnością i tylko z należytym uzasadnieniem, bez szkody dla pewności prawnej i czytelności obowiązującego prawa, a także po konsultacji z Parlamentem, jak podkreślił on w rezolucji w sprawie zmienionego porozumienia ramowego;
48. z zadowoleniem dostrzega usprawnioną wymianę informacji i dokumentów związanych ze środkami wykonawczymi (komitologia), a szczególnie funkcjonowanie nowej procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą; wyraża jednocześnie nadzieję, że przejście do nowego systemu wprowadzonego przez Traktat z Lizbony odbędzie się sprawnie i bez zbędnej zwłoki;
49. zauważa ponadto szereg innych zmian instytucjonalnych wprowadzonych Traktatem z Lizbony, które będą miały wpływ na tworzenie prawa w Unii Europejskiej; szczególnie podkreśla znaczenie europejskiej inicjatywy obywatelskiej, która ma szansę stać się istotnym elementem europejskiej debaty publicznej i z zadowoleniem przyjmuje opracowanie przez Komisję wniosku rozporządzenia w sprawie tejże inicjatywy;
podkreśla, że konieczna jest ścisła współpraca Parlamentu i Komisji w celu stworzenia skutecznego i zrozumiałego instrumentu, o jasnych kryteriach dopuszczalności, który będzie zgodny ze sprawdzonymi wzorcami procesu stanowienia prawa w UE;
50. popiera propozycję Komisji badania dopuszczalności proponowanej inicjatywy obywatelskiej ex ante już po zebraniu jednej trzeciej wymaganych deklaracji poparcia, co pozwoli uniknąć rozczarowania obywateli w przypadku inicjatyw uznanych za niedopuszczalne;
51. apeluje do Komisji, aby oprócz terminu przysługującego jej na zbadanie oficjalnie przedłożonej inicjatywy, określiła również termin, w którym zobowiązuje się wystąpić z propozycją legislacyjną w przypadku uznania takiej inicjatywy;
52. nalega, aby Komisja podjęła zobowiązanie w sprawie terminów, w jakich uczyni zadość żądaniom Parlamentu formułowanym na podstawie art. 225 TFUE, przy czym powołuje się na szczególne, wynikające z porozumienia ramowego zobowiązanie do sporządzenia sprawozdania o dalszym toku wszelkich żądań dotyczących inicjatywy prawodawczej w ciągu trzech miesięcy po przyjęciu sprawozdania w sprawie inicjatywy legislacyjnej oraz do przedstawienia wniosku prawodawczego w terminie najpóźniej jednego roku;
1 Artykuł 296 ust. 3 TFUE.
PE438.154v02-00 12/19 RR\822432PL.doc
PL
53. apeluje do Komisji, w świetle dotychczasowych rezolucji Parlamentu w sprawie kontroli stosowania prawa wspólnotowego, o pełne wykorzystanie praw przysługujących jej zgodnie z art. 258 i 260 TFUE, w szczególności co do braku notyfikacji środków transpozycji dyrektyw przez państwa członkowskie;
54. zwraca uwagę, że problematyka lepszego stanowienia prawa jest bezpośrednio związana z kwestią monitoringu wdrażania prawa Unii;
55. z uwagą śledzi wdrażanie unijnego projektu pilotażowego dotyczącego owego monitoringu; wyraża zaniepokojenie, że metoda rozpatrywania skarg zaproponowana w projekcie może prowadzić do zbytniego uzależnienia Komisji od państw członkowskich;
56. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz parlamentom krajowym.
RR\822432PL.doc 13/19 PE438.154v02-00
PL
UZASADNIENIE
Sprawozdanie na temat lepszego stanowienia prawa (ang. better law-making) w Unii Europejskiej obejmuje swoim zasięgiem bardzo wiele zagadnień. Oprócz zasad
pomocniczości i proporcjonalności należy odnieść się do całości strategii poprawy otoczenia regulacyjnego (ang. better regulation) na szczeblu europejskim. Jest to program
zapoczątkowany Porozumieniem międzyinstytucjonalnym z 2003 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa i był przedmiotem licznych rezolucji Parlamentu w poprzednich dwóch kadencjach. W skład strategii wchodzi w szczególności prognozowanie społecznych, ekonomicznych i środowiskowych skutków propozycji aktów prawnych, zmniejszanie obciążeń administracyjnych, oraz upraszczanie i ujednolicanie obowiązującego już prawa.
Niniejszy projekt sprawozdania odnosi się zarówno do 15., jak i do 16. Sprawozdania Komisji w sprawie lepszego stanowienia prawa obejmujących lata 2007 i 2008, Trzeciego
strategicznego przeglądu procesu lepszego stanowienia prawa (z 28 stycznia 2009 r., wraz z załącznikami), Programu działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych z 22 października 2009 r., a także innych dokumentów przyjętych przez różne instytucje, w tym ostatnich rezolucji Parlamentu w sprawie lepszego stanowienia prawa i kontroli stosowania prawa wspólnotowego.
Sprawozdanie jest ponadto właściwą okazją, aby odnieść się do kilku istotnych kwestii instytucjonalnych związanych z wejściem w życie Traktatu z Lizbony (co nastąpiło 1 grudnia 2009 r.), które będą miały wpływ na stanowienie prawa w przyszłości.
Najważniejsze kwestie poruszone w niniejszym projekcie to:
Zasady pomocniczości i proporcjonalności
Zasady te stanowią podstawowe wymogi prawa pierwotnego a poprawne ich stosowanie przyczynić się powinno do właściwszej relacji prawa europejskiego wobec oczekiwań obywateli. Z drugiej strony zasady te umożliwiają państwom członkowskim wykonywanie własnych uprawnień legislacyjnych w duchu współpracy na różnych szczeblach rządów, i tym samym zwiększają pewność prawną.
Traktat z Lizbony istotnie wzmacnia rolę parlamentów krajowych w kontekście zasady pomocniczości. Już teraz Komisja wysyła parlamentom wszystkie projekty aktów prawnych lecz jak dotychczas tylko kilka parlamentów regularnie odsyła swoje opinie.
W najbliższej przyszłości zachęcić należy parlamenty krajowe do współpracy oraz wykorzystywania nowych możliwości.
Ocena skutków
Jest ona bardzo istotnym elementem procesu tworzenia prawa i Parlament wielokrotnie zwracał uwagę na to, aby służby Komisji przygotowywały ją z najwyższą rzetelnością.
Komisja odpowiadając na postulaty Parlamentu powołała w 2006 r. Radę ds. Ocen Skutków, która jest organem usytuowanym wewnątrz Komisji i podlegającym
bezpośrednio jej Przewodniczącemu. Organ ten kontroluje jakość ocen skutków zanim projekt danego aktu prawnego zostanie zaprezentowany jako oficjalna propozycja legislacyjna Komisji. Wobec wyników dotychczasowej działalności Rady konieczne jest
PE438.154v02-00 14/19 RR\822432PL.doc
PL
zapewnienie jej pełnej niezależności oraz odpowiednich warunków pracy. Obecnie Rada składa się z 5 członków (lub ich zastępców) pracujących przy wsparciu odpowiadającym 15 etatom, co wydaje się niewystarczające biorąc pod uwagę fakt, iż opiniuje oceny skutków napływające ze wszystkich dyrekcji generalnych Komisji i obejmujące wszystkie dziedziny prawa. Między innymi pod wpływem opinii Rady ds. Ocen Skutków Komisja przyjęła w styczniu 2009 r. nowe wytyczne na temat przygotowywania ocen skutków.
Komisja Prawna uznała za zasadne odniesienie się do powyższych kwestii w niniejszym sprawozdaniu, choć przygotowuje ona równocześnie oddzielne sprawozdanie nt.
przygotowywania ocen skutków.
Zmniejszanie obciążeń administracyjnych
Mając na uwadze ambitny cel, jakim jest zmniejszenie do 2012 roku kosztów
administracyjnych wynikających z prawa europejskiego o 25%, komisja odniosła się zarówno do metodologii ich mierzenia jak i współpracy między instytucjami Unii a państwami członkowskimi w procesie ich redukcji. Szczególnie istotną wydaje się być informacja, że na podstawie referencyjnego pomiaru kosztów administracyjnych oceniono, iż 72 unijne akty prawne nakładały 486 obowiązków informowania, które to doprowadziły do przyjęcia w państwach członkowskich ponad 10 tysięcy aktów wdrażających. Ponadto, szacuje się, że 32 % wywodzących się z UE obciążeń administracyjnych jest wynikiem decyzji niektórych państw członkowskich o wykroczeniu poza wymogi prawodawstwa UE (nadmiernie rygorystyczne wdrażanie) oraz nieskuteczności ich procedur
administracyjnych. Pokazuje to jak ważną rolę w procesie zmniejszania obciążeń administracyjnych odgrywają państwa członkowskie, oraz że transpozycja prawa Unii powinna być kontrolowana w sposób gruntowny i aktywny.
Wobec sformułowania przez Komisję w październiku 2009 r. sektorowych planów zmniejszania obciążeń, pożądane wydaje się być zajęcie stanowiska wobec
poszczególnych propozycji legislacyjnych. W niniejszym projekcie doceniona została ponadto rola grupy wysokiego szczebla niezależnych partnerów do spraw obciążeń administracyjnych, której przewodniczący Edmund Stoiber był gościem Komisji Prawnej w listopadzie 2009 r. i w czerwcu 2010 r.
Uproszczanie i ujednolicanie prawa
W tym kontekście rozważyć należy Trzecie sprawozdanie Komisji z realizacji strategii uproszczenia otoczenia regulacyjnego, zawierające informacje o konkretnych
propozycjach oraz harmonogram prac Komisji. Parlament podkreślić powinien swoje poparcie dla strategii i ogólnych celów tego procesu, aczkolwiek doświadczenie Komisji Prawnej odnośnie uaktualniania prawa w trybie przekształcenia i kodyfikacji wskazuje na możliwość poprawy współpracy międzyinstytucjonalnej.
Sześć lat po podpisaniu porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego
stanowienia prawa można już dokonać pewnych podsumowań oraz zastanowić się jak jeszcze poprawić tę współpracę. Komisja Prawna nie uważa, aby konieczne było już w niniejszym projekcie formułowanie propozycji zmian we właściwych porozumieniach (również we Wspólnym Podejściu do ocen skutków). Zwraca natomiast uwagę na istotne wskazówki zawarte w sprawozdaniu końcowym grupy roboczej ds. reformy parlamentarnej oraz
w rezolucji z dnia 9 lutego br. w sprawie zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego stosunków pomiędzy Parlamentem i Komisją.
RR\822432PL.doc 15/19 PE438.154v02-00
PL
W związku z wejściem w życie Traktatu z Lizbony, komisja zwraca ponadto szczególną uwagę na europejską inicjatywę obywatelską, która umożliwi obywatelom aktywny udział w procesie tworzenia prawa europejskiego. Wart odnotowania jest również wprowadzony Traktatem nowy podział na środki delegowane i wdrażające.
PE438.154v02-00 16/19 RR\822432PL.doc
PL
4.5.2010
OPINIA KOMISJI SPRAW KONSTYTUCYJNYCH
dla Komisji Prawnej
w sprawie lepszego stanowienia prawa – 15. sprawozdanie roczne Komisji Europejskiej zgodnie z art. 9 Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności (2009/2142 (INI))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Tadeusz Zwiefka
WSKAZÓWKI
Komisja Spraw Konstytucyjnych zwraca się do Komisji Prawnej, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
A. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony stawia Parlament na równi z Radą w procesie stanowienia prawa zgodnie ze zwykłą procedura prawodawczą,
B. mając na uwadze, że dzięki wprowadzeniu europejskiej inicjatywy obywatelskiej Traktat z Lizbony daje obywatelom Unii Europejskiej możliwość złożenia wniosku o wszczęcie procesu prawodawczego,
C. mając na uwadze, że w dniu 31 marca 2010 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia ustanawiającego procedurę i zasady regulujące taką inicjatywę obywatelską,
D. mając na uwadze, że Artykuł 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej pozwala Parlamentowi żądać od Komisji przedłożenia odpowiednich propozycji w kwestiach, co do których uważa on, że akt Unii jest niezbędny w celu wykonania Traktatów,
E. mając na uwadze, że Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej pośród praw obywatelskich wymienia prawo do dobrej administracji, która nie może funkcjonować inaczej niż w oparciu o przejrzyste i zrozumiałe dla obywateli przepisy prawa,
1. nalega by Komisja – zgodnie z porozumieniem politycznym na podstawie rezolucji
RR\822432PL.doc 17/19 PE438.154v02-00
PL
Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego stosunków pomiędzy Parlamentem i Komisją dołożyła wszelkich starań, by Parlament i Rada były traktowane na równi w procesie stanowienia prawa oraz by w ten sposób stosowana była przewidziana w traktacie lizbońskim zasada równego traktowania Parlamentu i Rady, w szczególności poprzez jednoczesne i obszerne informowanie obydwu instytucji o wszelkich wydarzeniach i postępach mających wpływ na proces prawodawczy oraz poprzez zagwarantowanie im równoprawnego dostępu do posiedzeń i przekazywanie im opinii lub innych informacji.
2. wzywa Komisję do niezwłocznego opracowania w ścisłej współpracy z Parlamentem niezbędnych środków prawnych i organizacyjnych dla umożliwienia obywatelom Unii Europejskiej wykonywania przyznanego im w art. 11 traktatu lizbońskiego prawa do inicjowania procesu prawodawczego.
3. nalega, aby Komisja podjęła zobowiązanie w sprawie terminów, w jakich uczyni zadość żądaniom Parlamentu formułowanym na podstawie art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, przy czym powołuje się na szczególne, wynikające z porozumienia ramowego zobowiązanie do sporządzenia sprawozdania o dalszym toku wszelkich żądań dotyczących inicjatywy prawodawczej w ciągu trzech miesięcy po przyjęciu
sprawozdania w sprawie inicjatywy legislacyjnej oraz do przedstawienia wniosku prawodawczego w terminie jednego roku;
4. podkreśla konieczność tworzenia prawa w sposób prosty, przejrzysty i zrozumiały dla obywateli UE.
PE438.154v02-00 18/19 RR\822432PL.doc
PL
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia 3.5.2010
Wynik głosowania końcowego +:
–:
0:
20 1 0 Posłowie obecni podczas głosowania
końcowego Carlo Casini, Andrew Duff, Roberto Gualtieri, Zita Gurmai, Gerald Häfner, Stanimir Ilchev, Ramón Jáuregui Atondo, Constance Le Grip, David Martin, Morten Messerschmidt, Potito Salatto, György
Schöpflin, Indrek Tarand, Rafał Trzaskowski Zastępca(y) obecny(i) podczas
głosowania końcowego
Marietta Giannakou, Enrique Guerrero Salom, Alain Lamassoure, Íñigo Méndez de Vigo, Vital Moreira, Helmut Scholz
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego
Maria Da Graça Carvalho
RR\822432PL.doc 19/19 PE438.154v02-00
PL
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia 23.6.2010
Wynik głosowania końcowego +:
–:
0:
21 0 0 Posłowie obecni podczas głosowania
końcowego Raffaele Baldassarre, Luigi Berlinguer, Sebastian Valentin Bodu, Françoise Castex, Christian Engström, Marielle Gallo, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Klaus-Heiner Lehne, Antonio López-Istúriz White, Antonio Masip Hidalgo, Alajos Mészáros, Bernhard Rapkay, Evelyn Regner, Alexandra Thein, Diana Wallis, Zbigniew Ziobro, Tadeusz Zwiefka
Zastępca(y) obecny(i) podczas
głosowania końcowego Jan Philipp Albrecht, Piotr Borys, Sajjad Karim, Kurt Lechner, Angelika Niebler, József Szájer
