KOD
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM
WIEDZA O SPO¸ECZE¡STWIE
POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 180 minut Instrukcja dla zdajàcego
1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron (za- dania 1–18). Ewentualne braki zg∏oÊ przewodniczàcemu zespo∏u nadzorujàcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz czytelnie w miejscu na to przeznaczo- nym.
3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnym tu- szem/atramentem.
4. Nie u˝ywaj korektora.
5. B∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl.
6. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie.
˚yczymy powodzenia!
Za rozwiàzanie wszystkich zadaƒ
mo˝na otrzymaç
∏àcznie 50 punktów.
PESEL ZDAJÑCEGO
Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy Miejsce na identyfikacj´ szko∏y
LISTOPAD ROK 2009
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Cz´Êç I (20 pkt)
Zadania testowe
W zadaniach 1–2 podkreÊl jednà w∏aÊciwà odpowiedê.
Zadanie 1. (1 pkt)
Do form demokracji bezpoÊredniej zaliczamy:
a) wybory prezydenckie b) wybory samorzàdowe c) inicjatyw´ ludowà d) wybory parlamentarne
Zadanie 2. (1 pkt)
Wydarzenia o charakterze obywatelskiego niepos∏uszeƒstwa, które mia∏y miejsce na poczàt- ku XXI wieku w jednym z paƒstw sàsiadujàcych z Polskà, zosta∏y nazwane:
a) rewolucjà goêdzików b) pomaraƒczowà rewolucjà c) rewolucjà ró˝
d) cedrowà rewolucjà
Zadanie 3. (1 pkt)
PodkreÊl nazwy dwóch paƒstw arabskich, z którymi Izrael utrzymuje stosunki dyplomatyczne.
a) Arabia Saudyjska b) Syria
c) Egipt d) Jordania e) Iran
Zadanie 4. (1 pkt)
PodkreÊl nazwy wszystkich paƒstw, które majà status oficjalnych kandydatów do Unii Europej- skiej.
a) Chorwacja b) Albania c) Macedonia d) Serbia
e) BoÊnia i Hercegowina f) Turcja
Zadanie 5. (2 pkt)
Wykonaj poni˝sze polecenia.
a) Podaj pe∏nà nazw´ jednoosobowego niezawis∏ego organu paƒstwowego, stojàcego na stra˝y praw i wolnoÊci wszystkich obywateli, które zosta∏y zawarte w Konstytucji RP i innych aktach normatywnych.
………
b) PodkreÊl imi´ i nazwisko osoby, która obecnie sprawuje urzàd, o którym mowa w poleceniu a.
a) Andrzej Zoll
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 6. (4 pkt)
Wykonaj poni˝sze polecenia.
a) Do charakterystyk systemów rzàdów dopisz w odpowiednich miejscach ich nazwy oraz przy- k∏ad paƒstwa, w którym ten system wyst´puje.
b) Do charakterystyk systemów wyborczych dopisz w odpowiednich miejscach ich nazwy oraz przyk∏ad paƒstwa, w którym ten system wyst´puje.
Zadanie 7. (1 pkt)
Uzupe∏nij zdania dotyczàce sàdownictwa powszechnego w Polsce, wpisujàc w miejsce kropek od- powiednie nazwy sàdów.
a) Sà sàdami pierwszej instancji dla wi´kszoÊci spraw karnych i cywilnych; funkcjonujà na obszarze jednej lub kilku gmin – ………
b) Sà sàdami odwo∏awczymi w sprawach rozpatrywanych przez sàdy pierwszej instancji; funkcjonu- jà na obszarze dzia∏ania co najmniej dwóch sàdów okr´gowych – ………
Lp. Charakterystyka systemu rzàdów Nazwa systemu rzàdów Przyk∏ad paƒstwa 1. W systemie tym wyst´puje zasada jednoÊci
w∏adzy. Pe∏nià w∏adzy paƒstwowej dyspo- nuje parlament, który powo∏uje pozosta∏e organy i sprawuje nad nimi kontrol´. Rzàd jest wybierany bezpoÊrednio przez parla- ment, przed którym jest odpowiedzialny.
2. W systemie tym wyst´puje dwucz∏onowa w∏adza wykonawcza. G∏owa paƒstwa jest wybierana w wyborach powszechnych i bez- poÊrednich, dysponuje prawem inicjatywy ustawodawczej, prawem rozwiàzania parla- mentu, powo∏uje i odwo∏uje rzàd oraz kieru- je politykà zagranicznà i obronnà paƒstwa.
Lp. Charakterystyka systemu wyborczego Nazwa systemu wyborczego Przyk∏ad paƒstwa 1. Kraj jest podzielony na okr´gi wyborcze,
w których wybiera si´ jednego przedstawi- ciela (czasami kilku przedstawicieli). Man- dat otrzymuje ten kandydat, który uzyska∏
najwi´cej g∏osów w danych okr´gu.
2. Kraj jest podzielony na okr´gi, w których wybiera si´ od kilku do kilkunastu przedsta- wicieli. W tym systemie wyborcy g∏osujà na listy partyjne. Podzia∏ mandatów pomi´- dzy partie jest dokonywany wspó∏miernie do liczby g∏osów oddanych na ka˝dà z nich.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
W zadaniach 8 i 9 zaznacz, które zdania sà prawdziwe, a które fa∏szywe. Wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fa∏sz (zdanie fa∏szywe).
Zadanie 8. (1 pkt)
Spo∏eczeƒstwo
Zadanie 9. (1 pkt)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Zadanie 10. (2 pkt)
WyjaÊnij, na czym polegajà dwie wymienione poni˝ej funkcje prawa.
Funkcja represyjna – ………
………
………
………
Funkcja organizacyjna – ………
………
………
………
Lp. Zdania Prawda lub Fa∏sz
1. Konformizm to postawa i zachowanie jednostki polegajàce na Êcis∏ym podporzàdkowaniu si´ normom i wzorcom zachowaƒ obowiàzujàcym w danej grupie spo∏ecznej.
2. Grupy spo∏eczne ze wzgl´du na rodzaj wi´zi dzielimy na pierwotne i wtórne, natomiast ze wzgl´du na rodzaj zorganizowania na formal- ne i nieformalne.
3. Awans z klasy ni˝szej do wy˝szej lub degradacja z klasy wy˝szej do ni˝szej sà przyk∏adami poziomej ruchliwoÊci spo∏ecznej.
Lp. Zdania Prawda lub Fa∏sz
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za naruszenie Konstytucji, usta- wy lub za pope∏nienie przest´pstwa odpowiada przed Zgromadzeniem Narodowym, które skazuje go wi´kszoÊcià co najmniej 2/3 g∏osów.
2. Premier reprezentuje Rad´ Ministrów, kieruje pracami Rady Mini- strów, wydaje rozporzàdzenia oraz koordynuje i kontroluje prac´
cz∏onków Rady Ministrów.
3. O stanie wojny i o zawarciu pokoju decyduje w imieniu Rzeczypo- spolitej Prezydent RP, który na czas wojny mianuje Naczelnego Do- wódc´ Si∏ Zbrojnych.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 11. (4 pkt)
Na mapie Europy cyframi 1, 2, 3, 4 zaznaczono cztery paƒstwa euro- pejskie. Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc nazwy paƒstw odpowiadajàce licz- bom na mapie oraz nazwisko obec- nego szefa rzàdu tego paƒstwa.
Zadanie 12. (1 pkt)
Nazwij problem przedstawiony na rysunku.
500 km 0
250 250
1 2
3
4
Lp. Nazwa paƒstwa Nazwisko szefa rzàdu
1.
2.
3.
4.
………
………
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Cz´Êç II (10 pkt)
Analiza êróde∏
Zadanie 13. (1 pkt)
Na podstawie tabeli „Demografia: ludnoÊç Êwiata w XX wieku wed∏ug kontynentów” wykonaj po- lecenie.
Podaj nazwy kontynentów, na których w okresie 1900–1997 tempo wzrostu liczby ludnoÊci by∏o najszybsze i najwolniejsze.
Najszybsze: ………
Najwolniejsze: ………
Zadanie 14. (3 pkt)
Na podstawie tekstu i wiedzy w∏asnej wykonaj polecenia.
Od poczàtku lat dziewi´çdziesiàtych w kraju utrzymuje si´ depresja urodzeniowa. Przeci´tna licz- ba dzieci rodzonych przez kobiet´ w wieku 15–49 lat nie gwarantuje prostej zast´powalnoÊci poko- leƒ. W 2003 r. wspó∏czynnik dzietnoÊci wynosi∏ zaledwie 1,22 i by∏ najni˝szy od ponad 50 lat.
Przy za∏o˝eniu, ˝e prostà zast´powalnoÊç pokoleƒ zapewnia wspó∏czynnik dzietnoÊci na pozio- mie 2,10–2,12 urodzeƒ na jednà kobiet´, kolejna generacja Polaków zostanie zredukowana do oko-
∏o 60% stanu obecnego.
Wyniki analiz demograficznych wskazujà, ˝e trwajàcy od kilkunastu lat spadek dzietnoÊci jeszcze nie jest procesem zakoƒczonym i dotyczy w coraz wi´kszym stopniu kolejnych roczników m∏odzie˝y.
Zgodnie z opiniami ekspertów w najbli˝szych latach nale˝y liczyç si´ z dalszym spadkiem wspó∏- czynnika dzietnoÊci z obecnej Êredniej 1,22 dziecka na kobiet´ do oko∏o 1,10 w 2010 r., po czym w la- tach 2011–2020 mo˝na oczekiwaç niewielkiego wzrostu dzietnoÊci do wartoÊci oko∏o 1,2.
WÊród przyczyn spadku dzietnoÊci wymienia si´: zwi´kszone zainteresowanie zdobywaniem wy- kszta∏cenia, trudnoÊci na rynku pracy, zmniejszenie Êwiadczeƒ socjalnych na rzecz rodziny, brak w polityce spo∏ecznej filozofii umacniania rodziny i generalnie trudne warunki spo∏eczno-ekono- miczne, w jakich znalaz∏o si´ pokolenie w wieku prokreacyjnym. Zmiany demograficzne w Polsce sà podobne do przeobra˝eƒ notowanych w innych krajach europejskich. Ich ca∏okszta∏t okreÊlany jest mianem transformacji demograficznej (…).
Rok Afryka Ameryka P∏d.
Ameryka
P∏n. i Âr. Azja Europa Australia
(+Oceania) Ogó∏em 1900 120 mln 63 mln1 81 mln2 937 mln 401 mln 6,0 mln 1,608 mld 1950 224 mln 112 mln 220 mln 1,402 mld 549 mln 12,6 mln 2,520 mld 1960 282 mln 147 mln 268 mln 1,703 mld 605 mln 15,7 mln 3,021 mld 1970 364 mln 191 mln 318 mln 2,148 mld 657 mln 19,3 mln 3,697 mld 1980 476 mln 240 mln 370 mln 2,642 mld 693 mln 22,7 mln 4,444 mld 1990 633 mln 293 mln 425 mln 3,186 mld 722 mln 26,4 mln 5,285 mld 1997 758 mln 327 mln 467 mln 3,539 mld 729 mln 29,0 mln 5,849 mld
1Ameryka ¸aciƒska èród∏o: http://encyklopedia.interia.pl/
2Ameryka Pó∏nocna bez Ameryki Ârodkowej
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Koniec dwudziestego wieku i poczàtek kolejnego stulecia przyniós∏ znaczàce obni˝enie poziomu dzietnoÊci. Tempo redukcji liczby rodzàcych si´ dzieci by∏o w Europie znacznie szybsze ni˝ w in- nych krajach. Z danych zawartych w raporcie ONZ o sytuacji demograficznej w Êwiecie w po∏o- wie 2004 r. wynika, ˝e przy Êredniej dzietnoÊci w Êwiecie wynoszàcej 2,8 dziecka na jednà kobiet´
w wieku 15–49 lat, kolejne miejsca w rankingu kontynentów wed∏ug malejàcych wielkoÊci wspó∏czyn- nika dzietnoÊci zajmujà: Afryka ze wspó∏czynnikiem 5,1, Azja z 2,6 dziecka na jednà kobiet´, Austra- lia i Oceania z 2,1, Ameryka Pó∏nocna z 2,0. Na ostatnim miejscu znajduje si´ Europa ze wspó∏czynnikiem dzietnoÊci 1,4. Obok bardzo niskiego poziomu zast´powalnoÊci generacji na kon- tynencie na podkreÊlenie zas∏uguje jego znaczàce zró˝nicowanie w poszczególnych regionach Eu- ropy. Zmienia si´ on od 1,7 w krajach Europy Pó∏nocnej poprzez 1,6 w Europie Zachodniej do 1,3 w krajach Europy Ârodkowej i Wschodniej (…).
Majàc na wzgl´dzie fakt, ˝e wÊród ogó∏u rodzàcych si´ dzieci nieco mniej ni˝ po∏ow´ (48,3%) sta- nowià córki, które w przysz∏oÊci zastàpià matki w procesie odtwarzalnoÊci pokoleƒ, notowane wspó∏- czynniki dzietnoÊci pomno˝one przez odsetek urodzeƒ ˝eƒskich informujà, ile córek przypada przeci´tnie na jednà matk´. Przy wspomnianych wy˝ej wspó∏czynnikach dzietnoÊci obecne pokole- nie matek zostanie zastàpione w przysz∏oÊci przez córki jedynie w oko∏o 70% w Europie, w niespe∏- na 85% w Ameryce, w 80% w Europie Zachodniej oraz w 65% w Europie Ârodkowej i Wschodniej.
Zatem, kolejne pokolenie Europejczyków zostanie znaczàco uszczuplone.
èród∏o: I. Kowalska,Sytuacja demograficzna w Polsce na tle Europy i Êwiata, www.isnr.uksw.edu.pl
a) WyjaÊnij, na czym polega zast´powalnoÊç pokoleƒ.
………
………
………
………
………
b) Wymieƒ kontynenty, na których na prze∏omie XX i XXI wieku wyst´puje zast´powalnoÊç po- koleƒ.
………
c) Podaj trzy propozycje dzia∏aƒ ze strony paƒstwa, które mogà wp∏ynàç na wzrost wspó∏czyn- nika dzietnoÊci.
………
………
………
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 15. (2 pkt)
Na podstawie wykresu „Piramida wieku ludnoÊci w Polsce (stan w dniu 31.12.2005 r.)” oraz wiedzy w∏asnej wykonaj polecenia.
0
0 100 200 300 400 500 tys.
500 tys. 400 300 200 100 0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85i wi´cej
M´˝czyêni Kobiety
Nadwy˝ka liczby kobiet nad liczbà m´˝czyzn
Nadwy˝ka liczby m´˝czyzn nad liczbà kobiet
Wiek produkcyjny Wiek przedprodukcyjny
i poprodukcyjny èród∏o: GUS
a) WyjaÊnij poj´cie „wskaênik (wspó∏czynnik) maskulinizacji”.
………
………
………
………
b) Porównaj wskaênik maskulinizacji w Polsce wÊród osób w wieku przedprodukcyjnym i w wieku poprodukcyjnym.
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 16. (2 pkt)
Na podstawie tabeli „Zmiany w strukturze ludnoÊci Polski wed∏ug wieku” i wiedzy w∏asnej wy- konaj polecenia.
a) Wska˝ w liczebnoÊci poszczególnych grup wiekowych tendencje, które wystàpià w okresie 2000–2030.
………
………
………
b) Podaj dwie przyczyny tych tendencji.
………
………
………
………
………
èród∏o: GUS
Grupa wieku 2000 2002 2005 2010 2015 2020 2025 2030
LudnoÊç w tysiàcach
Ogó∏em 38 256 38 219 38 123 37 899 37 626 37 229 36 598 35 693 0–17 9 333 8 664 7 835 6 811 6 296 6 070 5 784 5 325 18–59/64 23 262 23 790 24 403 24 658 23 861 22 620 21 560 20 771 18–44 15 219 15 257 15 241 15 312 15 037 14 078 12 672 11 074 45–59/64 8 043 8 533 9 162 9 346 8 824 8 542 8 887 9 697 60/65 i wi´cej 5 660 5 765 5 885 6 431 7 468 8 540 9 254 9 597
Rok 2000 = 100
Ogó∏em 100,0 99,9 99,7 99,1 98,4 97,3 95,7 93,3 0–17 100,0 92,8 83,9 73,0 67,5 65,0 62,0 57,1 18–59/64 100,0 102,3 104,9 106,0 102,6 97,2 92,7 89,3 18–44 100,0 100,2 100,1 100,6 98,8 92,5 83,3 72,8 45–59/64 100,0 106,1 113,9 116,2 109,7 106,2 110,5 120,6 60/65 i wi´cej 100,0 101,9 104,0 113,6 132,0 150,9 163,5 169,6
LudnoÊç w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
Ogó∏em 64 61 56 54 58 65 70 72
Wiek przed-
produkcyjny 40 36 32 28 26 27 27 26 Wiek popro-
dukcyjny 24 24 24 26 31 38 43 46
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 17. (2 pkt)
Na podstawie tekstów wykonaj polecenia.
Tekst 1.
Niemiecka minister rodziny, budujàc pó∏ miliona nowych ˝∏obków, chce nak∏oniç wspó∏obywateli do rodzenia dzieci. W ciàgu najbli˝szych pi´ciu lat Ursula von der Leyen (CDU) chce przygoto- waç 500 tys. miejsc w ˝∏obkach, w których znajdzie si´ miejsce dla co trzeciego niemieckiego dwu- i trzylatka. Minister chce zatrudniaç w nich doskonale wykszta∏conych opiekunów. Bezp∏atne ˝∏ob- ki majà byç czynne do wieczora (…).
By rozbudowaç sieç ˝∏obków wed∏ug pomys∏u pani minister, potrzebne sà 3 mld euro. To jednak nie najmniejsze zmartwienie von der Leyen. S´k w tym, ˝e s∏owo „˝∏obek” sporej cz´Êci Niemców êle si´
kojarzy, a cz´Êç polityków CDU otwarcie protestuje przeciw tym planom.
– Pani minister chce wskrzesiç NRD – protestuje Steffen Flath, minister kultury wschodnioniemiec- kiej Saksonii. – To przekazywanie paƒstwu odpowiedzialnoÊci za wychowanie dzieci. Nie mieÊci mi si´ w g∏owie, ˝e po zjednoczeniu Niemiec mo˝na mieç takie plany – uwa˝a Flath.
Popierajà go wp∏ywowi politycy chadecji z Brandenburgii i Bawarii. Nie podoba im si´, ˝e von der Leyen lansuje wychowanie dzieci poza rodzinà i ˝e uderza w wizerunek niemieckiej Hausfrau, czy- li kobiety, która nie pracuje, lecz utrzymuje dom i wychowuje dzieci.
– Opór wynika z tego, ˝e w CDU sà ciàgle ludzie, którzy nie nadà˝ajà za zmieniajàcà si´ rzeczywi- stoÊcià. To tradycjonaliÊci, zwolennicy autorytarnego wychowania, propozycja minister uderza w ich system wartoÊci – tak o awanturze w chadecji mówi berliƒski politolog dr Gero Neugebauer.
˚∏obki to jeden z symboli komunistycznych Niemiec. W przededniu upadku muru berliƒskiego cho- dzi∏o do nich 80 proc. ma∏ych obywateli NRD. Op∏aty by∏y Êmiesznie niskie – rodzice p∏acili kilka- dziesiàt dzisiejszych groszy dziennie.
– Choç trudno dziÊ uwierzyç w to, ˝e trzylatka w NRD-owskim ˝∏obku ju˝ indoktrynowano na dobre- go komunist´, to ˝∏obki jako element enerdowskiego systemu oÊwiaty zosta∏y w zjednoczonych Niem- czech pot´pione. – Zupe∏nie bez sensu. System opieki nad dzieçmi by∏ jedynà rzeczà, która w NRD dobrze funkcjonowa∏a – ocenia Waltraud Cornelissen z Instytutu M∏odzie˝y w Monachium.
Wed∏ug badaƒ socjologicznych opór przeciwko ˝∏obkom w spo∏eczeƒstwie, zw∏aszcza na zachodzie Niemiec, jest bardzo silny. Tam kobiety, które zamiast wychowaç w domu dzieci, oddajà je do ˝∏ob- ka czy do przedszkola, cz´sto sà ostro krytykowane (…).
Pomys∏ von der Leyen z miejsca popar∏a socjaldemokratyczna SPD oraz kr´gi gospodarcze. Nie- mieccy przedsi´biorcy uwa˝ajà po prostu, ˝e rodzice sà lepszymi pracownikami.
èród∏o: B. T. Wieliƒski,Niemcom trzeba Niemców, „Gazeta Wyborcza”, 21.02.2007 r.
Tekst 2.
Demografia Europy bardzo si´ zmieni w najbli˝szych 40–50 latach. W 2060 r. Niemcy nie b´dà ju˝
najludniejszym krajem Unii Europejskiej. B´dzie nim Wielka Brytania (ma mieç 77 mln ludzi), tu˝
za nià uplasuje si´ Francja (72 mln), która przeroÊnie Niemcy o milion mieszkaƒców – przewiduje w opublikowanych w∏aÊnie badaniach Eurostat, unijne biuro statystyczne (…).
Nie najlepiej wyglàda natomiast przysz∏oÊç po∏udnia W∏och, Grecji i wschodnich landów w Niem- czech.
Spaç spokojnie mogà za to mieszkaƒcy pó∏nocnej Europy, gdzie wcià˝ rodzi si´ sporo dzieci. W bar- dzo dobrej sytuacji jest Islandia, a tak˝e Szwajcaria. A˝ szeÊç z siedmiu regionów tego kraju znala- z∏o si´ w dziesiàtce najbardziej perspektywicznych demograficznie regionów na ca∏ym kontynencie.
Dobre perspektywy majà te˝ Brytyjczycy i Irlandczycy, kraje Beneluksu, Francja i po∏udniowe re- giony Niemiec. Z badaƒ berliƒskiego instytutu wynika, ˝e im wi´kszy jest stopieƒ równouprawnie- nia mi´dzy kobietami a m´˝czyznami w ˝yciu zawodowym, tym wi´cej rodzi si´ dzieci. Co wi´cej, w krajach z wysokim przyrostem, takich jak Francja, Norwegia i Szwecja, ponad po∏owa dzieci ro- dzi si´ w zwiàzkach nieÊlubnych, a w najbardziej dziÊ p∏odnej Islandii takich dzieci jest a˝ 65 proc.
Innym czynnikiem, który decyduje o rozwoju demograficznym, jest polityka spo∏eczna paƒstwa. Kra- je Europy, w których rodzi si´ najwi´cej dzieci, przeznaczajà ogromne kwoty na pomoc rodzinom.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
a) Wska˝ zale˝noÊç, która decyduje o zadowalajàcym przyroÊcie naturalnym w krajach Europy Zachodniej.
………
………
………
………
b) WyjaÊnij, dlaczego cz´Êç Niemców protestuje przeciwko rozbudowie sieci ˝∏obków w tym kraju.
………
………
………
………
………
Cz´Êç III (20 pkt)
Wypracowanie
Zadanie 18. (20 pkt)
Temat nr 1.
Oceƒ problem ni˝u demograficznego w Europie. Przedstaw po dwa aspekty polityczne, gospodar- cze, spo∏eczne i kulturowe, które wp∏ywajà na rozwój demograficzny Starego Kontynentu. Jakie perspektywy demograficzne ma przed sobà Europa w najbli˝szych dziesi´cioleciach? Podaj trzy mo˝liwoÊci oraz zajmij i uzasadnij w∏asne stanowisko w tej sprawie. Odwo∏aj si´ do materia∏ów êród∏owych.
Temat nr 2.
Oceƒ i scharakteryzuj rozwój demograficzny Polski od 1989 roku do chwili obecnej. Przedstaw po dwa aspekty polityczne, spo∏eczne, gospodarcze i kulturowe, które na ten rozwój wp∏ywa∏y.
Przedstaw pi´ç ró˝nych perspektyw dla paƒstwa polskiego, jakie stwarza niski rozwój demogra- ficzny w najbli˝szych dziesi´cioleciach oraz zaprezentuj w∏asne stanowisko w tej sprawie.
Odwo∏aj si´ do materia∏ów êród∏owych.
Wybieram temat nr ………
………
………
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
