ûWICZENIE Nr 9-10
AUDYTORYJNE PRÓBY SàUCHOWE cz. I, II
1. ZADANIA
1.1. Odsáuchaü nagranie “Auditory Demonstrations”.
1.2. Wykonaü zadane w nagraniu polecenia.
2. OPRACOWANIE
2.1. Przedstawiü wyniki badaĔ.
2.2. Przeprowadziü dyskusjĊ otrzymanych wyników badaĔ.8 8-9
MATERIAà TESTOWY Z ZAKRESU AUDYTORYJNYCH PRÓB SàUCHOWYCH INSTRUKCJA
1. WYCIĉTE HARMONICZNE
(1) Prezentowany jest sygnaá záoĪony, po którym nastĊpuje wycinanie i przywracanie dziesiĊciu harmonicznych (od pierwszej do dziesiątej).
2. PASMA KRYTYCZNE A MASKOWANIE
(2) Usáyszycie ton o czĊstotliwoĞci 2 kHz, którego poziom bĊdzie siĊ zmniejszaá w 10 krokach co 5 dB. Policz, ile usáyszaáeĞ sygnaáów w czasie trwania prezentacji. KaĪda próba jest prezentowana dwa razy.
(3) Teraz sygnaá jest maskowany szumem szerokopasmowym.
(4) NastĊpnie szum maskujący bĊdzie miaá pasmo o szerokoĞci 1 kHz. (5) NastĊpnie szum maskujący bĊdzie miaá pasmo o szerokoĞci 250 kHz. (6) Na koniec szerokoĞü pasma szumu maskującego jest zredukowana do 10 Hz.
3. PASMA KRYTYCZNE A PORÓWNANIE GàOĝNOĝCI
(7) Usáyszycie 8 razy szum o wzorcowej szerokoĞci pasma, po którym nastąpi szum o wzrastającej szerokoĞci pasma i o tej samej mocy. Porównaj gáoĞnoĞü obu szumów. Próba jest powtórzona.
4. SKALA DECYBELOWA
(8) Poziom szumu szerokopasmowego jest 10 razy zmniejszony o 6dB. Przykáad jest powtórzony.
(9) Poziom szumu szerokopasmowego jest w 15 krokach zmniejszany o 3 dB. (10) Poziom szumu szerokopasmowego jest 20 razy zmniejszany o 1 dB.
(11) Prezentowana bĊdzie mowa w polu swobodnym o jednakowym poziomie w róĪnych odlegáoĞciach od mikrofonu.
5. SZUM FILTROWANY
(12) Podany bĊdzie przykáad szumu biaáego.
(13) Teraz ten sam szum jest przepuszczany przez filtr dolnoprzepustowy o malejącej czĊstotliwoĞci odciĊcia.
(14) Teraz szum jest przepuszczany przez filtr górnoprzepustowy o rosnącej czĊstotliwoĞci odciĊcia.
(15) Teraz usáyszycie szum przepuszczany przez filtr tercjowy o rosnącej czĊstotliwoĞci Ğrodkowej.
(16) Na koniec usáyszycie próbkĊ szumu biaáego i róxowego o tej samej mocy akustycznej.
6. ZALEĩNOĝû CZUàOĝCI UCHA OD CZĉSTOTLIWOĝCI SYGNAàU
(17) Najpierw naleĪy ustawiü poziom tonu kalibrującego na granicy sáyszalnoĞci.
(18) Usáyszycie teraz tony o róĪnych czĊstotliwoĞciach; dla kaĪdej czĊstotliwoĞci podanych bĊdzie 10 sygnaáów o poziomie zmniejszającym siĊ o 5 dB. Policz, ile poziomów sáyszysz dla kaĪdej czĊstotliwoĞci. KaĪdy przykáad jest prezentowany dwukrotnie.
7. SKALA GàOĝNOĝCI
(19) W tym eksperymencie oszacowaü naleĪy gáoĞnoĞü 20 próbek szumu, które poprzedzone bĊdą jednakowym szumem wzorcowym.
Najpierw usáyszycie szum wzorcowy, po którym nastąpi przykáad najgáoĞniejszego i najcichszego szumu.
(20) Teraz nastąpi 20 przykáadów. Dla kaĪdego z nich zanotuj liczbĊ odzwierciedlającą jego gáoĞnoĞü w porównaniu do gáoĞnoĞci szumu wzorcowego.
8. STAàA CAàKOWANIA
(21) W tym eksperymencie poziom szumu szerokopasmowego zmniejsza siĊ w oĞmiu krokach dla kilku czasów trwania szumu.
Przykáad jest prezentowany dwukrotnie dla kaĪdej dáugoĞci sygnaáu. Zanotuj, ile poziomów sáyszysz w kaĪdym przykáadzie.
9. ASYMETRIA MASKOWANIA SYGNAàEM IMPULSOWYM
(22) Ton maskujący wystĊpuje na przemian z sygnaáem testowym o stopniowo zmniejszającym siĊ poziomie.
Najpierw ton maskujący ma czĊstotliwoĞü 1200 Hz a testowy 2000 Hz. NastĊpnie ton maskujący ma czĊstotliwoĞü 2000 Hz a testowy 1200 Hz.
Policz, ile poziomów tonu testującego sáyszysz w kaĪdym z przykáadów.
10. MASKOWANIE W TYà I W PRZÓD
(23) Usáyszycie najpierw krótki sygnaá sinusoidalny zmniejszający siĊ o 4 dB w 10 krokach. (24) Teraz po tym samym sygnale nastąpi impuls szumu z krótką przerwą pomiĊdzy nimi.
BĊdzie to sáyszalne na przemian z samym impulsem szumowym. Usáyszycie przykáad dwukrotnie dla trzech zmniejszających siĊ dáugoĞci czasu trwania przerwy. Podaj liczbĊ kroków , w których sáyszysz impuls poprzedzający szum.
(25) Teraz szum poprzedza ton. Ponownie, dwa przykáady bĊdą przedstawione dla kaĪdej z trzech wartoĞci trwania przerwy.
Policz, ile usáyszysz sygnaáów sinusoidalnych nastĊpujących po szumie.
11. PRÓG PULSACJI
(26) Usáyszycie ton o czĊstotliwoĞci 2000 Hz na przemian z szumem o paĞmie skupionym wokóá czĊstotliwoĞci 2000 Hz. NatĊĪenie tonu maleje o 1 dB po kaĪdych czterech prezentowanych sygnaáach. Zanotuj, gdy sygnaá wyda ci siĊ ciągáy.
12. ZALEĩNOĝû WYSOKOĝCI TONU OD NATĉĩENIA
(27) Na początku usáyszycie ton kalibrujący 200 Hz. Ustaw poziom tak, by ton byá na granicy sáyszalnoĞci.
(28) Teraz przedstawionych bĊdzie 6 par sygnaáów o róĪnych czĊstotliwoĞciach. Porównaj wysokoĞci tonów w kaĪdej z par.
13. ZALEĩNOĝû WYSOKOĝCI DħWIĉKU OD CZASU TRWANIA SYGNAàU
(29) Prezentowane są trzy przykáady sygnaáów o zwiĊkszającym siĊ czasem trwania. Zanotuj moment, w którym “pykniĊcie” zmieni siĊ w ton. KaĪdy przykáad powtarzany jest dwukrotnie.
14. WPàYW SZUMU MASKUJĄCEGO NA WYSOKOĝû DħWIĉKU
(30) Ton o czĊstotliwoĞci 1000 Hz - czĊĞciowo zamaskowany - jest prezentowany naprzemiennie z niemaskowanym tonem 1000 Hz. Porównaj wysokoĞci usáyszanych tonów.
15. DOPASOWANIE OKTAWY
(31) Ton o czĊstotliwoĞci 500 Hz jest prezentowany na przemian z sygnaáem bliskim 1000 Hz o stopniowo zwiĊkszającej siĊ czĊstotliwoĞci Która z kolejno prezentowanych próbek odpowiada dokáadnie oktawie? Przykáad jest powtórzony.
16. ZAWĉĩANIE I ROZSZERZANIE SKALI
(32) Usáyszycie teraz melodiĊ graną na rejestrze tonów wysokich z akompaniamentem wykonanym na rejestrze tonów niskich. Która z trzech prezentacji ma najlepszy strój?
17. LEDWIE ZAUWAĩALNA RÓĩNICA CZĉSTOTLIWOĝCI
(33) Usáyszycie 10 grup sygnaáów W kaĪdej grupie są pary sygnaáów o niewielkiej róĪnicy czĊstotliwoĞci w parze. RóĪnice te zmniejszają siĊ stopniowo z kaĪdą kolejną grupą.
(34) Usáyszycie oĞmio–tonową skalĊ diatoniczną z podziaáem skali liniowym i logarytmicznym, prezentowaną na przemian. Przykáad jest powtórzony.
(35) NastĊpnie usáyszycie skalĊ chromatyczną z podziaáem skali liniowym i logarytmicznym, prezentowaną na przemian.
19. ZLEWANIE SIĉ WYSOKOĝCI DħWIĉKÓW
(36) W tym przykáadzie ton staáy A i ton zmieniający siĊ B prezentowane są na przemian w szybkiej sekwencji ABA ABA. W niektórych miejscach moĪecie usáyszeü “rytm galopujący” (zlewanie siĊ tonów A i B), podczas gdy w innych miejscach wydają siĊ byü odseparowane od siebie.
20. WYSOKOĝû DħWIĉKU Z POMINIĉCIEM CZĉSTOTLIWOĝCI PODSTAWOWEJ
(37) Usáyszycie ton záoĪony z dziesiĊciu harmonicznych, najpierw w caáoĞci, a nastĊpnie z wycinanymi kolejno niskimi harmonicznymi. Czy wysokoĞü dĨwiĊku zmienia siĊ? Przykáad jest powtórzony.
21. PRZESUNIĉCIE RZECZYWISTEJ WYSOKOĝCI
(38) Usáyszycie sygnaá záoĪony z 3 harmonicznych, którego przytony przesuwają siĊ w stronĊ wysokich czĊstotliwoĞci w jednakowych krokach, dopóki caákowity sygnaá nie bĊdzie znów harmoniczny. Przykáad jest powtórzony.
(39) Teraz usáyszycie sygnaá skáadający siĊ z trzech tonów o wysokoĞci: 800 Hz, 1000 Hz i 1200 Hz, po którym nastąpi sygnaá skáadający siĊ z tonów o czĊstotliwoĞci 850 Hz, 1050 Hz i 1250 Hz. Ich rzeczywiste wysokoĞci odpowiadają sygnaáom harmonicznym, których czĊstotliwoĞci podstawowe wynoszą 200 Hz i 210 Hz.
Przykáad jest powtórzony.
(40) Usáyszycie znaną melodiĊ westminsterskich dzwonów odtwarzaną jednoczeĞnie z parą dĨwiĊków. Pierwszy dĨwiĊk z kaĪdej pary jest sinusoidą, drugi - dĨwiĊkiem záoĪonym o tej samej wysokoĞci.
(41) Teraz pojedynczy ton jest maskowany szumem o niskiej czĊstotliwoĞci. Tony záoĪone są ciągle sáyszalne.
(42) Na koniec tony záoĪone są maskowane szumem o wysokiej czĊstotliwoĞci. Melodia jest wciąĪ sáyszalna.
23. WPàYW HARMONICZNYCH NA RZECZYWISTĄ WYSOKOĝû DħWIĉKU
(43) Brzmienie dzwonów westminsterskich jest uzupeánione przez sygnaá záoĪony, skáadający siĊ z trzech kolejnych harmonicznych wybranych losowo. Pierwszy przykáad zawiera harmoniczne od 2 do 6.
(44) Teraz numery harmonicznych zawierają siĊ miĊdzy 5 a 9. (45) I wreszcie numery harmonicznych zawierają siĊ miĊdzy 8 a 12.
24. UDERZENIE DZWONU
(46) Dzwon orkiestrowy jest uderzany 8 razy; za kaĪdym razem uderzenie jest poprzedzane tonami odpowiadającymi pierwszym oĞmiu przytonom dzwonu.
(47) Teraz po dzwonie nastĊpuje dĨwiĊk odpowiadający jego nominalnej wysokoĞci lub uderzanej nucie.
25. WRAĩENIE WYSOKOĝCI DħWIĉKU
(48) Para sygnaáów záoĪonych jest prezentowana 4 razy na tle szumu. Czy wysokoĞü dĨwiĊku roĞnie czy maleje?
26. SKALA DIATONICZNA
(49) Najpierw usáyszycie 5-oktawową skalĊ diatoniczną zagraną parami impulsów.
(50) Teraz usáyszycie 4-oktawową skalĊ diatoniczną zagraną parami impulsów, które są próbkami procesu Poisson’a.
(51) Na koniec usáyszycie 4-oktawową diatoniczną skalĊ zagraną z impulsami szumu biaáego filtrowanego grzebieniowo.
27. CYRKULACJA WYSOKOĝCI DħWIĉKU
(52) Zaprezentowane bĊdą dwa przykáady skali, które ilustrują cyrkulacjĊ wysokoĞci dĨwiĊku. Pierwszą skalą jest dyskretna skala R.N. Shepard’a, drugą skala J.C. Risset’a.
28. WPàYW WIDMA NA BARWĉ DħWIĉKU
(53) Usáyszycie dĨwiĊki zagrane na dwóch instrumentach wzbogacone za kaĪdym razem dodaniem przytonu.
29. WPàYW OBWIEDNI SYGNAàU NA BARWĉ DħWIĉKU
(54) Usáyszycie nagranie choraáu J. S. Bacha na fortepian. (55) Teraz ten sam choraá zostanie zagrany od tyáu.
(56) Teraz taĞma z ostatnim nagraniem jest odtworzona od tyáu, tak wiĊc choraá jest znów sáyszany od początku, ale z istotnymi róĪnicami.
30. ZMIANA BARWY PRZEZ TRANSPOZYCJĉ
(57) Prezentowana jest 3-oktawowa skala na fagot, po której nastĊpuje 3-oktawowa skala nut bĊdących prostą transpozycją najwyĪszego tonu instrumentu. Jest to przykáad brzmienia fagotu, gdy wszystkie jego tony mają jednakowe wzglĊdne widmo.
31. WPàYW ROZSZERZENIA SKALI NA BRZMIENIE FRAGMENTU MUZYCZNEGO
(58) Usáyszycie 4 czĊĞü choraáu J.S. Bacha odtwarzaną z nagranymi dĨwiĊkami skáadającymi siĊ z 9 harmonicznych.
(59) Teraz ten sam fragment utworu jest zagrany w skali melodycznej i harmonicznej rozciągniĊtej logarytmicznie w taki sposób, Īe zmiana czĊstotliwoĞci w obrĊbie jednej oktawy wynosi 2.1. ZauwaĪ brak wystĊpowania dudnieĔ.
(60) W nastĊpnym przykáadzie ten sam fragment rozciągniĊty tylko w skali melodycznej. ZauwaĪ wystĊpowanie dudnieĔ i wraĪenie sáyszenia czterech niezestrojonych ze sobą instrumentów.
(61) W ostatnim przykáadzie zaprezentowane bĊdzie rozszerzenie tylko przytonów kaĪdego z gáosów. ZauwaĪ wystĊpowanie zjawiska dudnienia i jednoczesną trudnoĞü w okreĞleniu, ile gáosów jest sáyszanych.
32. DUDNIENIA PODSTAWOWE I WTÓRNE
(62) Dwa tony o czĊstotliwoĞci 1000 Hz i 1004 Hz są prezentowane - najpierw kaĪdy osobno, potem razem. Przykáad jest powtórzony.
(63) NastĊpnie prezentowane są pary tonów, miĊdzy którymi odlegáoĞü jest niewiele wiĊksza od oktawy, kwinty i kwarty. Niedostrojenia są takie, Īe czĊstotliwoĞü dudnieĔ wynosi zawsze 4 Hz przy tonach granych razem.
33. ZNIEKSZTAàCENIA
(64) Usáyszycie najpierw sygnaá sinusoidalny 440 Hz, znieksztaácony przez kompresor symetryczny. Ton ten jest prezentowany na zmianĊ z trzecią harmoniczną.
(65) NastĊpnie ton 440 Hz jest znieksztaácony asymetrycznie przez prostownik jednopoáowkowy. Znieksztaácony ton jest prezentowany na zmianĊ z drugą harmoniczną.
(66) Teraz dwa tony 700 Hz i 1000 Hz są znieksztaácone przez kompresor symetryczny. Tony te są prezentowane na zmianĊ z 400 Hz tonem róĪnicowym trzeciego rzĊdu.
(67) Usáyszycie teraz ton 440 Hz i jego drugą harmoniczną, której faza zmienia siĊ od -90 do +90.NastĊpnie prezentowane są te same dĨwiĊki, znieksztaácone przez urządzenie o charakterystyce kwadratowej.
(68) W tym przykáadzie prezentowane są dwa tony 1000 Hz i 1200 Hz. Po dodaniu tonu 804 Hz wystĊpuje zjawisko dudnienia z tonem kombinowanym 800 Hz.
(69) Teraz czĊstotliwoĞü jednego z tonów jest powoli zwiĊkszana od 1200 Hz do 1600 Hz, nastĊpnie powraca do 1200 Hz.
Czy sáyszysz, Īe czĊstotliwoĞci tonów zmieniają siĊ w przeciwnych kierunkach?
35. EFEKT ECHA
(70) Usáyszycie uderzenie máota w cegáĊ oraz starą szkocką modlitwĊ wykonane kolejno w komorze bezechowej, w sali konferencyjnej i na koniec w pomieszczeniu o duĪym czasie pogáosu. Przy odtwarzaniu tych dĨwiĊków od koĔca zwróciü uwagĊ na wystĊpujące echa.
