Giecz - grodzisko.

Giecz - grodzisko.

Ochrona Zabytków 15/2 (57), 74

1962

W 1961 г. kontynuow ano prace archeologiczne prowadzone system atycznie od kilk u lat na terenie grodziska w Gieczu (pow. Środa). Odkryto dwie fazy w alu z IX —X w. oraz fragm ent m oszczonej drewnem ulicy i m łodszy w al z X II—X III w., który łączy się z rozbudową grodu po najeździe Brzetysława. N atrafiono także na fragm ent architektury m urowanej: jest to odcinek muru fundam entow ego długości 16 i grubości 1 m ułożonego na zaprawie w apien ­ nej. Czas pow stania muru określa się na przełom z X II—X III w.

Po odbudow ie w latach ubiegłych w ieży latarni morskiej z XV i XVI w. i częściow ej konserw acji otaczającego ją w ieńca dwupoziom owych działo- bitni z XVI w. — kolejnym etapem odtw orzenia pełnej pierwotnej form y tw ierdzy była odbudowa w 1961 r. domków, dobudowanych do w ieńca od strony południow ej w pierwszej ćw ierci XV II w. Są one ciekawym przykła­ dem standaryzow anej, segm entowej zabudowy, operującej modułem dw ukon- dygnacjow ego budynku ze szczytem . Odbudowa objęła górną kondygnację całości zespołu — ścianki działowe, szczytowe, konstrukcje dachowe. Przy­ w rócono także elew acjom pierwotną fakturę przez zastosow anie drobnej cegły — holenderki.

Ratusz w Głubczycach zniszczony został i spalony w czasie ostatnich działań w ojennych. W roku 1961 przeprowadzono badania oraz inw entary­ zację ocalałej w ieży i części najstarszego założenia, odkrywając szereg cen­ nych fragm en tów (m. in. portali, pierwotnej dekoracji sgrafitto itp.) oraz w yjaśniając fa zy rozbudowy budynku. W yodrębnione zostały mury pierw ot­ nych sukiennic z przełomu X III/X IV w. oraz partie pochodzące z późniejszej przebudow y gotyckiej, a następnie renesansow e. W toku prac w ysunął się m. in. problem opracowania lica gotycko-renesansow ej wieży, w której przy­ ziem iu — daw niej zasłoniętym przylegającym i budynkam i — zachow ały się fragm enty oryginalnego sgrafitta. Zostało ono n iestety w partiach górnych pokryte przez N iem ców w arstw ą zaprawy cem entowej (grubości ca 7 cm), w której tą sam ą techniką, lecz w zm ienionej b arw ie powtórzono ornamen­ tację oryginału. Wobec niem ożności usunięcia tego tynku bez uszkodzenia lica ceglanego, przyjęto konieczność zatarcia go w arstw ą zaprawy dla w łaści­ w ego w ydobycia partii oryginalnych.

W dolnych partiach ścian pierwszego przęsła prezbiterium odsłonięte zo­ stały spod późniejszych, zaw ieszonych tu obrazów na drzewie, m alowidła ścienne, w ykon ane po pożarze w 1571 r. na zlecenie Kaspra Jeszkego, opata konw entu cysterskiego. M alowidła wyobrażają fundatorów i dobroczyńców opactwa: na ścianie północnej — poczet książąt pomorskich z rodu G ryfi- tów, na południow ej — królów polskich.

K onserw acja dokonana została przez zespól artystów malarzy konserw a­ torów, pod kierunkiem Jerzego W olskiego (Gdańsk). Odstające partie tynku przytw ierdzono do podłoża, usunięto pęcherze i całość m alowideł odczysz­ czono, ubytki zakitow ano i w ypunktow ano dla uzyskania całości kompozycji, starannie odróżniając techniką partie rekonstruowane.

Giecz — grodzisko

G dańsk— W isłoujście

tw ierdza m orska

G łubczyce — R atusz

Oliwa — katedra. O d k ry ­

cie i konserw acja m alo w i­

deł ściennych