Onderzoek naar de veiligheid van de boezemkade van de polder Nieuwkoop

Onderzoek naar de vei 1 i g h e i d

van de boezemkade van de polder Nieuwkoop.

A-74.005

Bijlage nummer 1 2. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 t e ken i ng nummer B3-74.79 A5-74.80 A5-74.84 A5-74.88 A3-74.127 A4 76.q33 A4 76.234 A4 76.235 A4 76.236 A4 76.237 A4 76.238 omschrijving s i t u a t i e dwarsprof i e l en dwarsprofiel 1 t/m 3 dwarsprofiel 4 en 5 dwarsprofiel 6 en 7 dwarsprof i el 8

bijlage L.G.M. brief CO-22245- 0/22 (vooronderzoek)

bijlage L.G.M. brief CO-22245- 0 / 2 1 (geol ogisch onderzoek)

rapport CO 222450- 1/58 ( s t a b i l i t e i t s - onderzoek) f o t o 1-3 foto 4-6 foto 7-9 f o t o 10-12 foto 13-15 foto 16-18

Inhoudsopgave. ~ I Hoofdstuk 1. 2. 2 . 2 . 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.1.5. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.3. 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. 2.3.5. 3.

'

4. 4.1. 4.2. 5. 5.1. 5.2. 5.3.

i

5.4. 6. 7. 8. 8.1. ~ I I 8.2.

I

8.3. 8.4. ûmschri j v i n g Inleiding

Beschrijving

van

de polder, de boezem

en

de kade

De

polder

De ligging

Oppervlakte

en

peil en

Inwoners en economische belangen Eventuel e bestemmi ngsplannen Gevolgen van een doorbraak

De

boezem

Oppervlakte

en

peilen

Mogel i j kheden

t o t

compartimentering Daling van de

boezem

b i j een doorbraak

Gevolgen voor de scheepvaart en de waterhuishouding De kade

De lengte van de kade

Beschrijving van de kade aan de hand van gemeten dwars- prof i el en

Beschrijving

van

de kade. Vreemde objecten

Onderhoud van de kade

Geschiedenis (Bronnen Texeira de Mathos; Archieven R i j n -

7 a n d )

Geologische beschrijving van het gebied Overzicht van de geologische geschiedenis Samenvatting ( z i e ook bijlagen 7 K2

en

7 K3) Grondonderzoek

Keuze

van de

t e

onderzoeken dwarsprofielen Uitvoering van het grondonderzoek

Metingen

van

het f r e a t i s c h vlak

Keuze van de profielen

voor

het ctabil iteitsonderzoek Maatgevende boezemstand

Stabil iteitsonderzoek

Beoordel i n g van de veil igheid

van

de gehele kade De kade langs de Oude

Aar

De kade langs het Aarkanaal

De kade langs de Nieuwkoopsche Plassen en de Ringvaart (tweede gedeelte;

z i e

ook 5.1.)

B1 dz

.

1 2 2 2 2 2 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 7 10 10 11 1 2 1 2 13 14 1 4 15 17 17 20 2 1 22 22 22 22 De kade langs de Ringvaart ( e e r s t e gedeelte; z i e ook 5 . 1 . ) ₂₃

Hoofdstuk 8.5. 9. De kade l a n g s d e p o l d e r

Zevenhoven

Samenvatting De pol d e r

Nieuwkoop

23 24 24

- 1 -

1. In1 eiding

In het kader van het systematisch kade-onderzoek i s een onderzoek ingesteld naar de veiligheid van de boezemkade van de polder Nieuw- koop. Deze behoort t o t het Hoogheemraadschap

van

Rijnland en l i g t in de provincie Zuid-Holland.

De kade beschermt een groot, diep liggend gebied, d a t voor indus- t r i ë l e en agrarische doeleinden wordt gebruikt. I n d i t gebied l i g - gen tevens de gemeenten Nieuwkoop en Noorden; uitbreidingen van

de bebouwingen

van

Nieuwveen, Zevenhoven

en

Noordeinde en de provinciale weg van Alphen

aan

de Rijn

naar

Uithoorn.

Het onderzoek i s uitgevoerd in de kaden langs de Oude Aar, het

Aar-

kanaal, de Ringvaart en de Nieuwkoopsche Plassen. Er i s een verken- ning uitgevoerd waarbij onder meer dwarsprofielen zijn gemeten, de bestaande geologische en bodemkundige gegevens zijn geanalyseerd

en

gegevensontrent onderhoud en gedrag

van

de kade werden verza- meld.

Het

grondmechanisch Onderzoek

en

de rapportering hierover i s ver- richt

door

het

Laboratorium voor Grondmechanica (L.G.M. ). Er i s tevens gebruik gemaakt van gegevens, die de Technische Dienst van

het Hoogheemraadschap van Rijnland beschikbaar heeft gesteld. Dat l a a t s t e zijn vooral gegevens omtrent d e geschiedenis en het onder- houd van de kade.

2.1. De polder

2.1.1. De ligging

De

ten

noordwesten

van

de Nieuwkoopsche Plassen 1 iggende polder wordt aan de noordwestzijde begrensd

door

het Aarkanaal en de Oude Aar, behorende boezem van Rijnland.

Ten westen

en

ten noorden wordt de polder begrensd door de Ring-

v a a r t .

Ten oosten wordt de polder begrensd door de Ringvaart en gedeel- t e l i j k grenst de polder direkt aan de polder Zevenhoven.

In het zuid-oosten wordt de polder begrensd door de Nieuwkoopsche Plassen.

De

Ringvaart en de Nieuwkoopsche Plassen behoren n i e t t o t R i j n - lands boezem en hebben een peil van N.A.P.

-

1,52

m.

2.1.2. Oppervlakte en peilen.

De polder Nieuwkoop d i e tevens de Schilkerpolder omvat, heeft een waterstaatkundige oppervlakte van 2710 ha.

De polder Nieuwkoop zelf heeft een polderpeil van N.A.P.

-

5,85

m

en de Schilkerpolder heeft een zomerpeil van N.A.P.

-

2,06

m

en een winterpeil van N . A . P .

-

2,11 m .

Het maaiveld in de polder Nieuwkoop l i g t in het noordelijke ge- deelte op ca. N.A.P.

-

5,OO

m

en in het zuidelijke gedeelte op circa N.A.P.

-

5,50

m.

De

Schilkerpolder met een oppervlakte van 65 ha heeft een maai- veld-hoogte van ongeveer N.A.P.

-

1,50 m.

Verder treffen

we

i n de polder nog diverse gedeelten aan met on-

derbemal ing (16 stuks). De grootste hiervan heeft een oppervlakte

van 405 ha. en l i g t i n het noord-oostelijke gedeelte v a n de polder, d i t gebied heeft

een

peil van N.A.P.

-

6,55 m.

2.1.3. Inwoners en economische belangen.

Het gebied van de polder Nieuwkoop behoort t o t de gemeenten Nieuwkoop, Alphen aan de Rijn, Ter

Aar

en

Nieuwveen.

- 3 -

De polder bestaat u i t industrie- en agrarisch gebied. Het aan-

t a l inwoners wordt op

-

+

8500 geschat.

Door de polder l o o p t de belangrijke provinciale weg van Alphen aan de R i j n naar Uithoorn.

Ook komen i n Nieuwkoop en langs de Schoterweg v r i j veel indus-

trieën

voor. In d e Schilkerpolder komt wat tuinbouw onder glas

voor. Het overige

en

grootste gedeelte van de polder i s hoofd- zake1 i j k bestemd voor veeteel t.

2.1.4. Eventuele bestemmingsplannen.

De eventuele bestemmingsplannen met betrekking t o t de polder d i e

t e verwachten z i j n , bestaan hoofdzakelìjk u i t het uitbreiden van

de bebouwing

van

de i n de polder gelegen gemeenten o f het v e s t i - gen van nieuwe industrieën, Tevens wordt in de polder door het Hoogheemraadschap

van

Rijnland een waterzuiveringsinstal l a t i e ge- bouwd.

2.1.5. Gevolgen van een doorbraak.

Bij een doorbraak

van

de kade langs het Aarkanaal of de Oude Aar

zal de polder Nieuwkoop ongeveer 1,30

m

inunderen. Bij de bere- kening z i j n de volgende aannamen gedaan:

a ) De boezem i s n i e t gecompartimenteerd.

b )

Met

de slootberging v a n de polder i s geen rekening gehouden. c )

De

oppervlakte van de boezem i s 4000 ha b i j een boezemstand

v a n

N.A.P.

-

0,60

m ,

d ) De boezem zal n i e t verder dalen dan t o t circa N.A.P.

-

1,50 m, wat de maaiveldhoogte in de Schilkerpolder i s .

Wanneer de kade langs de Ringvaart o f de Nieuwkoopsche Plassen z a l doorbreken,zal de inundatie ongeveer 0,75

m

bedragen.

Ook hier z i j n enkele aannamen gedaan:

a ) Met een eventuele compartimentering i s geen rekening gehouden. b ) Met de slootberging

van

de polder i s geen rekening gehouden. c )

De

oppervlakte van de Nieuwkoopsche Plassen en de Ringvaart is

aangenomen op 1000 ha.

d ) De diepte

van

d e Nieuwkoopsche Plassen en de R i n g v a a r t voor

i n u n d a t i e d i e p t e n

rekent,

a a n z i e n 1 i j

ke

s c h a d e o n t s t a a n aan d e

i n d e p o l d e r 1 i g g e n d e i n d u s t r i e ë n , bebouwing, landbouw en veeteel t.

De S c h i l kerpol d e r zal i n verband met d e hoge 1 i g g i n g n i e t inun- d e r e n .

Ook z a l d e i n u n d a t i e

t o t

d e p o l d e r Nieuwkoop b e p e r k t b l i j v e n , door- d a t waar d e pol d e r r e c h t s t r e e k s a a n d e pol d e r Zevenhoven g r e n s t ,

een binnenkade l i g t met een k r u i n h o o g t e

v a n

ongeveer N.A.P.

-

3,50

m.

2.2. De boezem

2.2. I. Oppervl a k t e en p e i 1 en.

Het Aarkanaal en d e Oude Aar behoren

t o t

d e boezem van R i j n l a n d

en s t a a n o n d e r normale omstandigheden met el k a a r in v e r b i n d i n g .

De t o t a l e o p p e r v l a k t e van Rijnlandsboezem is 4000 ha b i j een boezem- s t a n d van N.A.B.

-

0,68

m.

Het p e i l van Rijnlandsboezem l i g t ge- middeld op N . A . P .

-

0,QO m ( ' s - z o m e r s 0,03

m

hoger en ' s winters 0,03 m l a g e r ) .

De Nieuwkoopsche P l a s s e n en d e R i n g v a a r t behoren t o t d e p o l d e r Nieuwkoope? Noorden en hebben een n a t t e o p p e r v l a k t e van c i r c a 1000 ha. ( g e s c h a t ) .

Het p o l d e r p e i l l i g t op N.A.P.

-

1 , 5 2

m.

2.2.2. Mogelijkheden t o t Compartimentering.

B i j een d o o r b r a a k van d e kade l a n g s het Aarkanaal of d e Oude

Aar

moeten,

om

t o t c o m p a r t i m e n t e r i n g t e kunnen o v e r g a a n , een v i j f t a l boezemsc hei d i ng worden g e s l o t e n .

Wanneer d e d o o r het d g e s c h e i d e n 2.2.3. Daling van Wanneer d e kade l a n g s d e R i n g v a a r t d o o r b r e e k t , kan de R i n g v a a r t

chtzetten van

een

d u i k e r van d e Nieuwkoopsche Plassen

worden.

d e boezem b i j een d o o r b r a a k .

noodkeringen t i j d i g g e s l o t e n

kunnen

worden z a l b i j een

d o o r b r a a k van d e kade l a n g s het Aarkanaal o f d e Oude Aar d e boe- zemdal i n g t o t een b e p a a l d g e b i e d b e p e r k t b l i j v e n .

Wanneer d e noodkeringen geopend b l i j v e n z a l het boezempeil c i r c a 0,90 m d a l e n .

- 5 -

Bij een doorbraak

van

de kade langs de Ringvaart of de Nieuw- koopsche Plassen zal het polderpeil in d e polder Nieuwkoop en Noorden circa 2,OO

m

dalen.

Wanneer de Ringvaart gecompartimenteerd is, zal b i j een door- braak

v a n

de lade de Ringvaart i n de polder leeglopen.

2.2.4. Gevolgen

voor

de scheepvaart en de waterhuishouding.

Bij een doorbraak

van

de boezemkade (kade langs de Oude Aar o f het Aarkanaal) z a l niet alleen b i j gesloten noodkeringen, maar

ook b i j

open

noodkeringen de scheepvaart gestremd worden,

Het Aarkanaal i s name1 i j k een onderdeel van een der vaarwegen v a n

Amsterdam naar Rotterdam. Bovendien zal de gehele waterhuishouding in Rijnland verstoord worden.

Bij een doorbraak van de kade langs de Nieuwkoopsche Plassen zal de recreatievaart hinder ondervinden tevens zal schade optreden

aan de bebouwing op het boezemland. Bovendien zal de waterhuis- houding i n de polder Nieuwkoop en Noorden verstoord worden.

2.3.

De

kade.

2.3.1. De lengte van de kade.

De

lengte

van

de kade langs Ri jnlandsboezem bedraagt ongeveer 2 km, waarvan î , 2 km langs het Aarkanaal en 0,8 km langs de

Oude Aar.

De lengte van de kade langs de Nieuwkoopsche Plassen bedraagt circa 7 km.

De

kade langsde Ringvaart heeft een lengte van ongeveer 15 km.

2.3.2. Beschrijving

van

de kade aan de hand

van

gemeten dwarsprofielen.

De

hoogte

van

de kade

ter

plaatse van profiel

no.

1 l i g t op N.A.P.

+

0,14

m.

De kruin heeft een breedte

van

ongeveer 3,50 m met hierop een circa 2,50 m brede asfaltweg.

Het binnentalud in profiel 1 l i g t onder een helling van 2:3 à 1:2 met direkt aan de teen een ongeveer 2,OO

m

brede s l o o t .

Het

buitentalud ,dat door middel

van

basal tblokken is verdedigd, heeft

een

helling van P : l à 2:3.

In p r o f i e l 2 l i g t de hoogte

van

de kade op N . A . P .

De kruin heeft h i e r , wanneer de buitenberm

t o t

aan de houten damwand meegerekend wordt,een breedte van ruim 5,50

m .

Op de kruin l i g t een ongeveer 2,50 m brede asfaltweg.

Het binnentalud h e e f t een helling van 2:3 ä 1 : 2 met direkt hierop aansluitend een teensloot.

Het buitentalud wordt verdedigd door een houten damwand.

Direkt voor de houten damwand l i g t de bodem van het Aarkanaal op N.A.P.

-

2,70

m

d a t verder naar het midden t o t N . A . P .

-

4,OO m

af1 oopt

.

Het achterland l i g t i n beide profielen op ongeveer N.A.P.

-

1,50

m .

De kade langs de Nieuwkoopsche Plassen heeft overal hetzelfde pro- f i e l . De hoogte van de kruin i n de profielen 3, 4, 5, 6 en 7 i s r e s p e c t i e v e l i j k N.A.P.

-

0,65

m ;

-

1,04

m;

-

1,OO

m ;

-

0,80

m

en

-

0,60

m.

In p r o f i e l 3 i s de breedte van de kruin ongeveer 3.00 m

,

i n profiel 4 is deze ongeveer 6.00

m

met hierop een ongeveer 5,50

m

brede asfaltweg. In de profielen 5, 6 en 7 i s de breedte van de

kruin nagenoeg g e l i j k ( c i r c a 3,50 mJ.0p de kruin van de profielen 6

en

7 l i g t een ongeveer 2,50

m

breed puin/grindpad.

Met uitzondering van dwarsprofiel 4, waarvan het buitentalud door middel van een houten beschoeiïng is v e r d e d i g d , is het buiten- t a l u d van de overige profielen n i e t verdedigd en l i g t onder een h e l l i n g van 1 : 2 .

Het binnentalud l i g t i n p r o f i e l 3 en 7 onder een helling van 1 : 5 en in de overige profielen onder 1:6 of flauwer.

In de profielen 4 , 5, 6 en 7 l i g t op een variërende afstand van 30

t o t

40 meter u i t de binnenkruinlijn een t e e n s l o o t .

Het achterland 1 i g t volgens de gemeten dwarsprofielen op c i r c a N.A.P.

-

5,20 m.

Dwarsprofiel 8 d a t langs de Oude Aar l i g t , h e e f t een ongeveer 3.00 m

brede kruin met hierop een c i r c a 2,50

m

breed puin/grindpad en een waterkerende hoogte van N.A.P.

-

0,PO

m.

In het buitentalud d a t onder een h e l l i n g

van

1:2 l i g t , komt vrij veel p u i n voor.

Het binnentalud heeft een h e l l i n g v a n 2:5 met direkt aan de teen een ongeveer 4.00 m brede t e e n s l o o t . Het achterland l i g t op een hoogte van N.A.P.

-

1,70

m.

- 7 -

2 . 3 . 3 . Beschrijving

van

de kade. De kade langs de Oude Aar.

De

Oude Aar i s een doodlopende zijarm van het Aarkanaal en

begrenst de zuid-westzi jde van de Schil kerpolder. Aan het einde

van

de Oude

Aar

l o o p t polder inwaards nog een zijarm met een lengte

van

circa 50 m.

Het

maaiveld aan het eind

van

deze zijarm l i g t op kadehoogte.

Langs de eerste 125

m van

de kade

van

de Oude

Aar

komt be- bouwing voor. Deze bebouwing l i g t op kade-hoogte. Na d i t gedeelte komt de Schilkerkade halverwege de Oude Aar u i t

op de Schilkerweg.

Op de kruin van de Schilkerkade l i g t een circa 2,50 breed p a d ,

d a t gedeeltelijk een verharding heeft van puin en een gedeel- tel i j ke verharding van a s f a l t .

Langs de gehele kade 1 iggen enige woonarken ( f o t o 1 en 2 ) . In het buitentalud komen tengevolge van deze woonarken

1 eidingen voor.

De oeververdediging bestaat gedeeltelijk u i t een houten be- schoeiïng en gedeel tel i j k ui t puin.

Het binnentalud wordt gevormd door tuintjes en open a f r i t t e n

naar de huizen die direkt aan of gedeeltelijk i n de teen van

de kade staan.

Vlak voor de Schilkerweg loopt de bermsloot van deze weg t o t

aan

de teen

van

de Schilkerkade.

Het binnentalud i s v r i j s t e i l en bovendien bevindt zich hier een waterinlaat. ( f o t o 1 en 2 ) .

Het l a a t s t e gedeelte van de kade langs de Oude Aar heeft op

de kruin de ca 7.00

m

brede Schilkerweg

met

een verharding bestaande u i t a s f a l t . Dit kade gedeelte heeft een zeer breed buitentalud, overgaand in boezemland en i s begroeid met bo- men

en

struiken.

Het binnentalud heeft een goede grasmat en l i g t onder een hel- ling van circa 1:2. Halverwege het binnentalud l i g t een vent- weg

met

bermsloot.

De kade langs het Aarkanaal.

Op de kade langs het Aarkanaal l i g t over de gehele lengte een

de oeververdediging bestaat

t o t

en met profiel 1 u i t basalt- blokken.

Vanaf profiel 1

t o t

de Schilkhoeve i s het buitentalud verde- d i g d

door

middel

van

betonplaten op

een

houten palenri j ( f o t o 4 ) .

Van de Schilkhoeve

t o t

aan de Schutsluis bestaat de oeververde-

diging u i t

een

houten-damwand met gording

en

een verankering(fot0 5 ) .

Het binnentalud is over de gehele lengte v r i j s t e i l met direkt aan

de teen een teensloot.

Aan de teensloot z i j n geen afschuivingen waargenomen.

Halverwege het binnentalud van de kade langs h e t Aarkanaal staan over de gehile lengte met een onderlinge afstand

van

ca 10,OO m

bomen (foto 6 ) . In het buitentalud en in het binnentalud liggen

nog diverse leidingen.

De kade heeft over het algemeen een goede grasmat.

In de bocht naar het s l u i s j e i s het binnentalud i e t s s t e i l e r en begroeid met bomen en struiken.

De kade langs de Ringvaart en de Nieuwkoopsche Plassen.

De kade in het oosten van de polder Nieuwkoop, de "Prolkade", heeft op de k r u i n een circa 3,OO

m

brede asfaltweg. In het bin- nentalud s t a a n huizen met t o t op kruinshoogte van de boezemkade reikende tuinen ( f o t o 7 ) .

Langs het buitentalud l o o p t een zeer brede strook r i e t - en of vl ietland.

De duiker, die onder de Prolkade loopt i s n i e t a f s t u i t b a a r en i s on- langs, ten behoeve van een wegverbreding, door een langere duiker vervangen.

De kade langs een gedeelte

v a n

de Ringvaart d i e normaal door middel van twee duikers, in v e r b i n d i n g

s t a a t met

de Nieuwkoopsche Plassen, heeft gerekend vanaf de

nieuwe

duiker over de e e r s t e 20 m een

puin/grindpad op de kruin. Hierna gaat d i t over en een groene kade met een ca 2,50 meter brede

kruin

en een flauw binnentalud waar-

door de teensloot, d i e p l a a t s e l i j k b i j profiel 3 i s onderbroken, nogal ver weg gelegen i s ( f o t o 8 ) .

- 9 -

Het buitentalud is onverdedigd ( f o t o 9 ) . P l a a t s e l i j k komen on-

effenheden i n de kade voor.

Op de l a a t s t e circa 800 meter kade l i g t op de k r u i n een g r i n d p a d met een breedte

van

c i r c a 2,50

m.

De kruin i s hier dan ook i e t s breder. Ter hoogte

van

het Ruigebos verandert het profiel van de kade.

De

kruin van

de kade wordt circa 10,OO

m

breed, waarop een 5,50

m

Langs de binnen kruinlijn s t a a n lantaarns en i s een bovengrondse

e l e k t r i c i t e i t s leiding aanwezig. Ook s t a a n bomen in de binnen kruinlijn. De oever is hier plaatse1 i j k verdedigd door een houten beschoeiï'ng

gelegen onder waterspiegel (profiel 4 ) . ( f o t o 11 en 1 2 ) . Het binnentalud, vertoont p l a a t s e l i j k

wat

oneffenheden.

P l a a t s e l i j k l i g t door

een

boerderij onderbroken, l a n g s de teen van kade een teensloot. De bebouwing v a n Nieuwkoop l i g t gedeel- t e l i j k op de kade; plaatse1 i j k wordt de kade gevormd door een fabrieksterrein. Op de kade is p l a a t s e l i j k een wandelpad aanwezig.

( f o t o 13).

Na de brug, i n principe een duiker, over de Ringvaart bestaat de waterkering u i t

een

groene kade, waarvan de kruin een breedte heeft

van

ca 3.00 m.

Het

buitentalud i s onverdedigd. Na een flauw binnentalud

met

een r e d e l i j k goede grasmat l i g t langs de gehele

brede asfaltweg l i g t . ( f o t o 10).

o o t .

d i e circa 100

m

voor profiel 5

i s de kade door g r o o t vee ernstig kade een ver weg gelegen teens

Bij een schuur met veeplaats

,

gedeeltelijk op de kruin s t a a t beschadigd. ( f o t o 1 4 ) .

Vanaf de boerderij met de naam ca 2,50 M breed puin/grindpad.

"Rust

en

Roest'lligt op de kruin een De kruin i s hier dan ook breder

namelijk circa 3,50

m ,

maar komt voor de r e s t overeen met het voorgaande kade gedeel

t e .

Ter p'l'aatse van profiel 6 i s de teensloot gedeeltelijk dicht gegroeid o f geslibd en begroeid met r i e t . Wel moet worden vermeld d a t het binnentalud

van

de kade p l a a t s e l i j k erg oneffen i s . ( f o t o 15 en 1 6 ) . Dit beeld heeft d e kade t o t de Zuideindseweg, d i e hier ook de

scheiding

vormt

tussen d a t deel van de Ringvaart d a t rechtstreeks in open verbinding s t a a t met de Nieuwkoopsche Plassen

en

de Ring- vaart die de polder aan de westzijde begrensd.

Vlak

voor

de Zuideindseweg s t a a t in het

verhoogde

binnentalud een n i e t meer ingebrui k zijnde watermolen, met een stenen water- gang door de kade ( f o t o 17).

De Ringvaart die de polder aan de westzijde begrenst s t a a t normaal

door middel van een duiker onder de Ziendeweg in open verbinding

met

de Nieuwkoopsche Plassen ( f o t o 18).

Deze

duiker, d i e voorzien i s

van

schotbalksponningen, heeft een door- laat-breedte

van

circa 1,50

m

en

een doorlaat-hoogte gerekend vanaf de bodem

van

de duiker

t o t

aan het peil in de polder Nieuwkoop en

Noorden, d a t op N.A.P.

-

1,52

m

l i g t , van ongeveer 0,90

m.

2.3.4. Vreemde objecten.

a ) boezemwaterkerende kaden

Langs de Oude

Aar

komen in

en

aan d e teen van de kade tuinen

en

huizen voor. Ook liggen in het binnentalud diverse leidingen.

Even

voor

de Schil kerweg 1 i g t door de kade een a f s l u i t b a r e water- i n l a a t . In de kade langs het Aarkanaal

s t a a n

in het binnentalud

bomen met een onderlinge afstand van ongeveer 10

m.

I n het buiten- talud en het binnentalud liggen in de lengterichting van de kade

nog diverse leidingen. Ook komen nog diverse kruisende leidingen voor.

b ) n i e t boezemwaterkerende kaden.

Op een a f s t a n d van ongeveer 100

m

voor dwarsprofiel 5 , s t a a t op de kruin

van

de kade een schuur

met

een melkplaats.

Hier omheen i s de kade door g r o o t vee erg vertrapt. In de lengte- richting van de kade langs de Nieuwkoopsche Plassen tussen de gemeenten Noorden en Nieuwkoop komen i n het bi nnental ud diverse leidingen

voor

waaronder bovengrondse e l e k t r i c i t e i t s kabel s en een aardgasleiding. Kruisende dienst1 eidingen komen eveneens voor.

2.3.5, Onderhoud

van

de kade.

Het onderhoud

van

de kade bestaat voorname1 i j k u i t het jaar1 i j ks

verrichten van herstellingen, gecombineerd met al d a t n i e t kleine verbeteringen.

-

11

-

3 . Geschiedenis

(Bronnen

Texeira de Mathos; Archieven R i j n l a n d ) . In de tweede h e l f t

van

de achttiende

eeuw

lagen om de dorpen Nieuwveen, Zevenhoven en Nieuwkoop grote door vervening ontstane plassen. Om t e verhinderen d a t de Zevenhovensche en de Nieuw- koopsche Plassen zich met het Haarlemmermeer zouden verenigen (deze waren het meer a l zeer dicht genaderd), decreteerde het provinciaal bestuur van Holland op 29 dec. 1796, d a t voor reke- n i n g van het gemene land voornoemde plassen zouden worden droog-

gemaakt. Reeds in 1797 namen de werkzaamheden een aanvang. Om de p l assen werd een gemeenschappel i j ke ringdijk gelegd, doch z i j bleven onder1 ing door een dwarsdi j k gescheiden

.

In 1809 waren beide polders droog.

Het

Aarkanaal is o n t s t a a n door vergraving van de vroegere r i v i e r de Aar welke u i t de plassen, thans ingenomen d o o r de polder Nieuw-

koop, naar de Oude R i j n i n Alphen aan de R i j n stroomde.

Van deze Oude Aar bestaat nog het gedeelte van de westgrens van de polder ,Nieuwkoop af t o t het Aarkanaal even benoorden Papen- veer a l s Kromme Aars het tegenwoordige Aarkanaal van d i t p u n t

t o t

de Scheven Jaagbrug en vervolgens de Kromme Aar of Korte Aar t o t de Oude R i j n b i j Alphen aan de Rijn.

Nieuw gegraven z i j n het vak v a n de Drecht t o t even benoorden Papenveer en het vak van de Scheven. Jaagbrug t o t de Oude Rijn b i j Gouwsluis.

4. Geologische beschrijving van het gebied

Het

L.G.M.

heeft een geologische studie en een geologische be- schri~jving

van het

gebied gemaakt.

Hieruit i s een k a a r t

en

een geologisch profiel samengesteld. (bijlagen 7 K, 7

K2

en 7 K3).

4.1. Overzicht

van

de geologische geschiedenis.

Tijdens de l a a t s t e i j s t i j d ( i n het l a a t Pleistoceen) werden periglaciale afzettingen (Formatie van Twente) gevormd, welke

door

eol ische

zanden

(dekzanden) worden vertegenwoordigd.

In het beginlan het Holoceen begon de zeespiegelrijzing a l s ge- v o l g

van

het afsmelten van het l a n d i j s door kl imaatsverbetering.

De

nadering

van

de zee had

t o t

gevolg, d a t de grondwaterspiegel

werd

verhoogd, wat e r

toe

bijdroeg, d a t veenvorming kon optre-

den. Het op

deze

wijze ontstane

veen

wordt Basisveen genoemd. In d i t veenlandschap drong de stijgende

zee steeds

verder binnen. Er ontstond een marien pakket, d a t over het algemeen bovenin u i t kleien

en

onderin u i t f i j n e s i l t i g e zanden bestaat (Formatie

van

Calais). De hierna volgende daling

van

de zeespiegel a gepaard gaande met

de vorming van een duinbarriere langs de kust, gaf aanleiding t o t

nieuwe veengroei. Het al d u s gevormde veenpakket wordt samengevat

onder

de

naam

Hol 1 andveen.

De

tweede zeetransgressie heeft het hier besproken gebied n i e t bereikt;wel stond het zuidelijke gedeelte (het gebied

van

de polder Gnephoek) onder invloed van een meanderende r i v i e r (de Rijn). I n

het eerste stadium s t o n d de Rijn onder een vrij groot verhang a l s gevolg van de klink van het basisveen door de bovengelegen Calais- afzettingen.

Hierdoor

werden in het bestaande landschap diepe meanderende geulen uitgeschuurd.

Daarna

werd i n en langs deze bed- dingen zand, en verder landinwaarts klei afgezet.

De

dikte

van

deze f l u v i a t i l e afzettingen (Formatie van T i e l ) variëert s t e r k . Over het al gemeen bedraagt

deze

buiten de rivierbedding enige decimeters, maar in de bedding zelf i s de dikte enkele meters. De bodem van

deze bedding kan

t o t

in het Pleistocene zand reiken.

Na de bedijking van de polders, die omstreeks de middeleeuwen werd voltooid, trad alleen b i j dijkdoorbraak nog sedimentatie op.

-

13

-

Deze geremaniëerde sedimenten worden overslagafzettingen genoemd.

4.2. Samenvatting ( z i e

ook

bijlagen 7 K2

en

7 K3).

De verwachte grondprofielen beneden de kade van de Oude Aar en het Aar-kanaal.

Holoceen organogene sed. Hol 1 a ndveen

Formatie van Calais Hol 1 andveen mariene sed. mariene sed. organogene sed.

eol i sc he sed

.

Formatie van Twente Pleistoceen b) klei f l u v i a t i e l e sed.)

Formatie van Tiel

l a n d f l uviatiel

e

sed. Mol oceen

Lzand e01 i sche sed

.

Formatie van Twente Pleistoceen

Het verwachte grondprofi el beneden de kade langs de Nieuwkoopsche plassen:

veen organogene sed.

klei met

plantenresten mariene sed.

l a n d eol i sc he sed.

Holoceen Hol landveen

Formatie van Calais

5.1. Keuze van de t e onderzoeken dwarsprofielen.

Bij de keuze

van

de

door

het L.G.M.

t e

onderzoeken dwarsprofielen is gebruik gemaakt van de verkenning, de geschiedenis en de geo- logische beschrijving

van

het gebied, waarin de polder gelegen i s . Volgens het bovenstaande en op grond van de visuele verkenning i s de kade i n de volgende gedeelten

t e

s p l i t s e n .

a)De kade langs de Oude Aar, met gedeeltelijk een verharding

op de kruin.

b)

De

kade langs het Aarkanaal, met

een

weg op de k r u i n . c ) De kade langs de Ringvaart.

De Ringvaart bestaat u i t twee delen. Beide delen eindigen d a a r ,

waar

de polder Nieuwkoop aan de polder Zevenhoven grenst.

Het eerste gedeelte

van

de Ringvaart loopt vanaf de Ziende- weg in noordwestelijke richting, langs de Schil kerpolder n a a r

de grens met de polder Zevenhoven. Het tweede gedeelte begint i n het zuiden b i j de "Prol kade" en eindigt b i j de Nieuwkoopsche PI assen. ( t e r plaatse van het "Ruigebos").

Het

e e r s t e , westelijk gedeelte i s n i e t onderzocht. Een recht- v a a r d i g i n g

hiervoor

is t e vinden in hoofdstuk 8.4.

d ) De kade langs de polder Zevenhoven. De kade keert geen boezemwater.

e ) De

kade langs de Nieuwkoopsche Plassen.

Volgens het geologisch onderzoek z i j n verschillen i n grond- opbouw t e verwachten tussen de kaden langs de Oude Aar, het Aarkanaal en de Nieuwkoopsche Plassen, Om een goede indruk van

deze

opbouw z i j n i n de verschillende gebieden, 7 pro-

f i e l

en

onderzocht,

t e

weten:

1 profiel i n de kade langs de Oude Aar

2 profielen in de kade langs het Aarkanaal

-

15

-

5.2, Uitvoering

van

het grondonderzoek.

Het

L.G.M.

heeft het volgende veldwerk verricht:

7 middelzware sonderingen nos. 1-1; 2-1; 3-1; 4-1 en 4-2; 5-1 en 1 5 continuboringen 29

mm nos.

1-1 t / m 1-3; 2-2; 3-1 t / m 3-3; 4-1 en 4-3; 5-1

t / m

5-3 en 7-1 t / m 7-3.

7-1.

Het aantal en de situering van de boringen in de uitgekozen profielen werd in overeenstemming met de afmetingen en de

vorm

van de kade vastgesteld d a t wil zeggen,in het gebied dat voor

een mogelijk s t a h i l iteitsonderzoek van belang kan z i j n . In principe één t e r plaatse van de kruin van de kade gecombineerd met een middelzware sondering, en twee i n het binnentalud. Van

deze regel moest b i j enkele profielen door plaatse1 i jke om- stand igheden worden af gewe ken.

Van de boringen z i j n in het laboratorium de volumegewichten per halve meter lengte bepaald. Tevens z i j n de grondsoorten beschreven

en

de boorresul taten gefotografeerd. Aan de uitge- legde en i n de lengte doorgesneden grondmonsters z i j n met behulp van

een

handpenetrometer de vastheden

van

de diverse grondlagen gemeten. De penetrometerwaarden ( p ) z i j n grafisch weergegeven naast de boorprof i el en.

De resultaten v a n a l l e boringen z i j n getekend i n de dwars- profielen o p de bijlagen 6D1 t / m 6D4.

De resultaten van de sonderingen z i j n met de betreffende bo- ringen op de bijlagen 6SP

t / m

6S7 weergegeven, waarbij de ge- meten conusweerstanden en de p l a a t s e l i j k e wrijvingsweerstan- den in kg/cm tegen de diepte in

m

ten opzichte van N.A.P. z i j n uitgezet.

De bijlagen 6F1

t / m

6F15 bevatten f o t o ' s van de boorresul taten.

2

De kade l a n g s de Oude Aar (profiel 8) bijlage 5D4.

Dit profiel is door het C.O.W. door middel van handboringen onderzocht. Het diepste p u n t

van

de boringen bereikt N.A.P.

-

5,55

m,

d i t is vermoedelijk de diepte waarop de bovenkant

van de Calais formatie l i g t .

De

d i k t e van de op deze formatie ontstane veenlaag (Hollandveen) i s circa 3 5 4 m . Boven op het veen l i g t zandige klei met wat puin (opgebrachte specie).

6S2, 6F1 t / m 6F4.

De

pl eictocene zandlaag (Formatie van Twente) werd vermoede1 i j k n i e t bereikt. De sonderingen 1-1

en

2 - 1 moesten vóór het bereiken van deze formatie worden beëindigd, en wel i-1 ten gevolge van het overschrijden

van

de indringcapaciteit van de sondeerapparatuur in

het zand van de rivierkreek op circa N.A.P.

-

10 m; en sondering 2-1 op een diepte

van

circa N.A.P.

-

11,5

m

door onvoldoende

houdkracht van de schoefboren in deze gronden.

Profiel 1 l i g t i n het gebied van een oude rivierkreek.

De opvulling van deze kreek bestaat u i t zand met dunne kleilaagjes en i s overdekt door een kleilaag. Het genoemde zandige gedeelte

van

deze kreek l i g t tussen de pleistocene zanden en een diepte van c i r - ca N.A.P.

-

3

rn.

De dikte van de bovenste kleilaag i s ongeveer 1

m.

Bovenop deze oorspronkelijke gronden, d a t wil zeggen tussen de k r u i n van de ka- de en circa N.A.P.

-

2

m

l i g t hoofdzakelijk opgebrachte specie, di e bestaat u i t zandige kleien met wat p u i n .

In profiel 2 komt de normale grondopbouw voor, die typisch i s voor

het

overheersende gedeel

t e van

d i t gebied. Boven de Pleistocene zanden, liggende op c i r c a N.A.P.

-

1 2 m,komt e e r s t een veen’iaag voor (Hollandveen), daarna een t r a j e c t van kleiïge zanden t o t

zandige kleien, b e d e k t door een k i e i l a a g j e met plantenresten (For- matie

van

Calais). De bovenkant

van

d i t t r a j e c t l i g t o p circa N.A.P.

-

5 m. De tweede veenlaag {eveneens Hollandveen) heeft hier een

d i k t e van c i r c a 2 m. Tussen het maaiveld

en

de bovenkant van het veen bevindt zich opgebracht materiaal. Dit bestaat u i t zandige kleien met p u i n en dunne veenlaagjes.

De kade langs de Nieuwkoopsche Plassen, waaronder het tweede gedeelte van de Ringvaart. ( z i e 5 . l . ) . ( p r o f i e l 3 t / m 7 ) . b i j l a - gen 6Dlt/m 6D3, 6S3 t / m 6S7 en 6F5 t / m 6F15,

De grondopbouw

van

a l l e 4 onderzochte profielen vertoont een g e l i j k beeld met betrekking

t o t

de volgorde

van

de aangetroffen grond- lagen. Deze bestaan ui t een veenpakket (Hol landveen) doorsneden

door een kleilaag met plantenresten (Formatie van Calais). Dit

pakket r u s t op de Pleistocene zanden (Formatie van Twente), die op

-

17

-

Wat de dikte b e t r e f t

van

de genoemde grondlagen z i j n enkele ver- schi 11 en geconstateerd.

De d i k t e van de

onderste

veenlaag, liggende d i r e c t op de Pleisto- cene zanden, is in a l l e profielen vrijwel constant en meet circa

1

n.

De d i k t e

van

de hierop volgende kleilaag varieert tussen circa 1,2 en 2,5

m. De

v a r i a t i e i n d i k t e

van

deze kleilaag werd zowel geconstateerd in de lengte richting, d a t wil zeggen paral- l e l met de boezem, a l s ook locaal per p r o f i e l , d a t wil zeggen lood-

recht

op d e boezem.

De kaden zelf z i j n i n principe uit veen opgebouwd. Daarom i s de dikte

van

het bovenste deel

van het

veenpakket afhankelijk van de

vorm

van de kade. Het d i k s t i s deze t . p . v . de k r u i n van de ka- den circa 4 , 5 à 6,5

m

en het d u n s t

( t o t

één meter) b i j de teen van

de kaden en i n het achterland.

Opvallend i s d a t

deze

kaden

t o t

vrijwel i n de k r u i n u i t veen bestaan.

Zwaardere opgebrachte specie werd nauwe1 i j ks aangetroffen, terwijl puin geheel ontbreekt.

Voor

een

nauwkeurig beeld van de grondopbouw wordt verwezen naar

de b i j behorende bijlagen.

5.3. Metingen v a n het f r e a t i s c h vlak.

In de profielen 1, 2 , 4 , 5, 7

en

8 z i j n open peilbuizen geplaatst om de hoogte

van

het f r e a t i s c h v l a k

t e kunnen

bepalen. De p e i l - buizen z i j n gedurende 1,5 maand waargenomen. In d i t tijdvak i s een r e l a t i e f natte en droge periode voorgekomen. De gemeten freatische l i j n i n de natte periode i s i n bijlage 2, 3, 4 en 5 ingetekend. De metingen z i j n i n de zomer uitgevoerd. I n de h e r f s t en winter z i j n hogere standen van de freatische l i j n t e verwach- ten

ten

gevolge

van

meer neerslag.

5.4. Keuze van de profielen

voor

het stabiliteitsonderzoek. De kade langs de Oude Aar (profiel 8 ) .

1. De

vorm

van deze kade 1 i j k t veel op de

vorm

van de kade langs het Aarkanaal.

De

kruinbreedte i s circa 3,50

m;

het binnenbeloop

veel af van profiel 2. Het kadelichaam bestaat hoofdzakelijk u i t veen, dat t o t aan het maaiveld door een zandige kleilaag van circa 1,50

m

i s overdekt.

De kade langs het Aarkanaal (profiel 1 en 2 ) .

1. Over het algemeen i s de

vorm van

deze onderzochte kadeprofielen nagenoeg g e l i j k . Op de kruin van de kade loopt een smalle a s f a l t - weg. Het binnentaiud is vrij s t e i l , namelijk circa 1 : Z . Het

achterland is hqog

en

l i g t op circa N.A.P.

-

1,s m.

2. De profielen hebben verschillende grondopbouw. Profiel 1 i s hoofdzakel i j k u i t zand opgebouwd

met

een k l e i 1 aag bovenop. De gemeten grondweerstanden van het kleiïge gedeelte en van het bovenste zandige gedeelte, d a t i s t o t een diepte van circa N.A.P.

-

5

m,

liggen omstreeks 5 kg/cm ; beneden deze diepte Profiel 2 bestaat hoofdzakelijk u i t een veenlaag van ca 3, m

dikte, d i e door

een

zandige kleilaag i s overdekt. De conusweer- standen i n de kleilaag

en

i n de veenlaag z i j n niet hoger dan

2

5 à 10 kg/cm

.

Dit profiel i s representatief voor het grootste deel van de kade. Profiel 1 i s alleen

voor

de kreek representatief.

2

lopen de

grondweerstanden

op

t o t

maximaal 60 kglcm 2

.

De kade langs de Nieuwkoopsche Plassen,en het tweede gedeelte

van de Ringvaart; z i e ook 5.1. (profiel 3 t / m 7 ) .

1. De vorm van deze kade vertoont in a l l e profielen eenzelfde beeld, wat de profiel lengte

en

de binnentaludhell ing b e t r e f t . Het ge- bruikte binnentalud meet i n z i j n s t e i l s t e gedeelte 1:6. De af- stand tussen de binnenkruinlijn en de teen van de kade bedraagt circa 40

rn

.

Slechts de kruinbreedten z i j n wat verschillend. De kruin van de profielen 3 , 5 en 6 meet circa 3

m.

Op de kruin

t e r plaatse van profiel 4 en 7 liggen wegen. De kruinbreedte i n profiel 4 meet circa 9

m

i n het profiel 7 circa 6m.

2. Het kadelichaam bestaat in a l l e onderzochte kadeprofielen u i t

veen.

I n de kruinboringen bedraagt deze veenlaag circa 5 à 6

m.

-

19

-

Onder het

veen

bevindt zich

een

kleilaag van ca 2

rn

dikte. De conusweerstanden in h e t

veen

liggen omstreeks 5 kg/cm2

en

i n de kl ei 2 à 3 kg/cm*.

Gezien het bovenstaande rul1 en de vol gende prof! elen nader worden

onderzocht:

Profiel 8 verschilt niet veel qua vorm a l s grondopbouw met pro-

f i e l 2. Qmdat het binnentalud

van

profiel 2 s t e i l e r i s dan d a t van

profiel 8, zal profiel 2

nader

onderzocht worden.

Hoewel profiel 1 representatief i s voor een klein gedeelte van

de kade (het kreekgebied) zal ook d i t profiel

.5

nader onderzocht worden.

Van

d e overige profielen z a l alleen profiel nader onder-

I n het rapport van

het

Centrum

"Systematisch kadeonderzoek 1972" i s een beschouwing gegeven over het voorkomen van een maatgevende boezemstand i n

het Hoogheemraadschap van

Rijnland. Als maat-

gevende boezemstand k a n in d i t geval,

voor

de Oude

Aar

en het

Aarkanaal,

een stand

van

N.A.P.

-

0,35 m

worden

aangenomen.

h o r

de

Nieuwkoopsche

Plassen kan een stand van N.A.P.

-

1,22

m

worden aangehouden.

-

2 1

-

7. Stabil iteitsonderzoek

In hoofdstuk 5.4. is een motivering gegeven van de keuze van de profielen 1, 2 en 5, waarin een stabiliteitsonderzoek gewenst is. Een beschrijving van het onderzoek en de resultaten is

i n

rapport CO- 222450

-

1/58 gegeven. Dit rapport is als bijlage 8 bijgevoegd.

Uit de hoofdstukken 2 t / m 7 kan het volgende worden geconcludeerd over d e veiligheid

van

de kade.

8.1. De kade langs de Oude Aar.

De kade wijkt zowel qua profiel a l s grondopbouw niet veel af

van

profiel 2.

Een

stabil iteitconderzoek in profiel 2 heeft aangetoond,

d a t een stijging

van

het freatisch vlak de evenwichtsfaktor sterk beinvloed. ( z i e 8.2. minimum evenwichtsfaktor 1,22). Het kadegedeel t e d a t overeenkomt met de configuratie

van

profiel 8 , moet a l s onveilig worden aangemerkt.

De

aanwezige dienctleidingen hebben een ongunstige

invloed op de toch a l niet grote veiligheid. 8.2. De kade langs het Aarkanaal.

Profiel 1, waarvan de grondopbouw hoofdzakel i j k bestaat u i t zand

met

een

kleilaag er

bovenop,

k a n op grond

van

het uitgevoerde grond-

en stabil iteitsonderzoek a l s veil ig worden aangemerkt. (mini- mum evenwichtsfaktor 1,65).

Door

het C.O,bl. zijn i n de kade van het Aarkanaal handboringen verricht

om

de

overgang van

grondopbouw tussen profiel 1 en profiel 2 v a s t t e stellen.

De

grondopbouw zoals in profiel 1 wordt aange- troffen, begint ongeveer 100

m

voor

profiel 1 en eindigt onge- veer 200

m

na profiel l (gaande in de richtqng van profiel 2 ) . Profiel 2 w i j k t qua grondopbouw sterk van profiel 1 af. Profiel 2 bestaat uit een veenlaag, die door z a n d i g e klei i s afgedekt.

De

verkenning,

met

a l s basis een grondonderzoek en s t a b i l i t e i t s - berekeningen,

t o o n t

a a n J d a t een stijging van het freatisch vlak de evenwichtsfaktor sterk beinvloedt. (minimum evenwichtsfaktor

De

kade moet daarom a l s onveilig worden aangemerkt.

De aanwezige bomen en leidingen hebben een ongunstige invloed op de toch al niet grote veiligheid.

1,227.

8.3.

De

kade l a n g s de Nieuwkoopsche Plassen en de Ringvaart (tweede ge- deelte; zie ook 5.1.)

-

23

-

Ook de grondopbouw i s nagenoeg g e l i j k .

De kade kan a l s voldoende v e i l i g worden aangemerkt, m i t s de i n de kade aanwezige l e i d i n g e n g e t o e t s t worden aan de l e i d r a d e n voor con- s t r u c t i e en beheer van gas- en v l o e i s t o f l e i d i n g e n van de Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen. (T.A. W.).

Deze t o e t s i n g van de aanwezige l e i d i n g e n g e l d t ook voor de onder 8.1. en 8.2. genoemde kadegedeel t e n .

Voor wat de vreemde o b j e c t e n b e t r e f t kan worden verwezen naar de 1 e i d r a a d voor ontwerp, beheer en onderhoud van c o n s t r u c t i e s en vreemde o b j e c t e n i n , op en n a b i j waterkeringen van de T.A.W.

8.4. De kade l a n g s de R i n g v a a r t ( e e r s t e gedeelte; z i e ook 5.1.)

De kade i s n i e t onderzocht, en wel om de volgende reden: De R i n g v a a r t s t a a t s l e c h t s aan één z i j d e , door middel van een d u i k e r i n de Ziendeweg, met de Nieuwkoopsche Plassen i n v e r b i n - d i n g . De andere z i j d e l o o p t dood. I n de d u i k e r aan de Ziendeweg z i j n schotbalksponningen aanwezig en tevens z i j n de afmetingen van de d u i k e r g e r i n g . B i j een eventuele doorbraak van de kade i s h e t dus onder a l l e omstandigheden a l t i j d m o g e l i j k de d u i k e r d i c h t t e z e t t e n . De s l o o t b e r g i n g i n de p o l d e r i s voldoende om b i j een door- braak van d i t g e d e e l t e van de R i n g v a a r t h e t water t e bergen.

8.5. De kade l a n g s de p o l d e r Zevenhoven,

Deze kade k e e r t geen boezemwater, de k r u i n h o o g t e i s gemiddeld

9. Samenvattinq

De Dolder Nieuwkoor,

De kaden liggen langs de Oude Aar, het Aarkanaal, de Ringvaart en de Nieuwkoopsche Plassen, en hebben een t o t a l e lengte van

ongeveer 24 km.

Overigens wordt de polder Zevenhoven begrensd door n i e t water- kerende kaden. De kaden beschermen een agrarisch- en industriëel gebied met daarin de bebouwing van de gemeenten Nieuwkoop en Noorden en uitbreidingen van de bebouwingen v a n de gemeenten Nieuwveen, Zevenhoven en Noordeinde.

De oppervlakte van het beschermde gebied bedraagt 2710 ha.

De kaden langs de Oude Aar en het Aarkanaal hebben nagenoeg hetzelfde p r o f i e l . De kruinbreedte bedraagt circa 3,5

m.

De helling van het binnentalud i s gemiddeld 1:2. De kerende hoogte i s ongeveer 1 , 6

m.

De kaden liggen u i t geologisch oogpunt bezien n i e t in eenzelfde gebied. Profiel 1 i s opgebouwd u i t zand met daarop een kleilaag, terwijl profiel 2 en 8 z i j n opgebouwd u i t hoofdzakelijk veen, dat

t o t

aan

het maaiveld

i s

afgedekt met een zandige kleilaag. Onder het veen bevindt zich een laag kleiachtige afzettingen, die aan de bovenzijde i s vermengd met plantenresten.

Het gehele pakket

rust

op het Pleistocene zand, waarvan de bo- venzijde l i g t op ongeveer N . A . P .

-

12 m.

De kade langs de Nieuwkoopsche Plassen en het tweede gedeelte

van de Ringvaart. De vorm van de kade vertoont in a l l e profielen nagenoeg eenzelfde beeld, terwijl ook de grondopbouw n i e t veel verschilt. De kruinbreedte v a r i e e r t van 3

m

t o t 9

m ,

d i t i n verband met het al d a n n i e t aanwezig z i j n van een weg op de k r u i n . De s t e i l s t e helling van het binnentalud bedraagt 1:6. De kerende hoogte i s ongeveer 4,5

m.

-

25

-

Z i , i s van boven naar beneden opgebouwd u i t een veenlaag, met een d i k t e van 4 à 6 m. Onder deze veenlaag l i g t een l a a g k l e i a c h t i g e a f z e t t i n g e n , d i e aan de b o v e n z i j d e i s vermengd met p l a n t e n r e s t e n . Het gehele pakket r u s t op h e t P l e i s t o c e n e zand, waarvan de boven- z i j d e l i g t op ongeveer N.A.P.

-

10 m.

Op grond van h e t grond- en s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k kan h e t volgende worden opgemerkt:

1. Het kadegedeelte l a n g s de Oude Aar, overeenkomend met de con- f i g u r a t i e van p r o f i e l 8 en h e t kadegedeelte l a n g s h e t Aarkanaal wat, qua p r o f i e l a l s grondopbouw overeen komt met p r o f i e l 2, moeten b i j maatgevende omstandigheden a l s onvei 1 i g worden besc houwd.

(minimum e v e n w i c h t s f a k t o r 1,22).

2. de kade l a n g s de Nieuwkoopsche Plassen kan a l s v e i l i g worden be- schouwd (minimum e v e n w i c h t s f a k t o r l ,45).

De

i n de kade aanwezige l e i d i n g e n dienen t e worden g e t o e t s t aan de b e t r e f f e n d e l e i d r a d e n voor c o n s t r u c t i e en beheer van gas- en v l o e i - s t o f l e i d i n g e n van de Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen.

(T

.A. W. )

.

Voor wat de vreemde o b j e c t e n b e t r e f t kan worden verwezen naar de 1 e i d r a a d voor ontwerp, beheer en onderhoud van c o n s t r u c t i e s en vreemde o b j e c t e n in, op en n a b i j waterkeringen van de T.A.W.

lat

de

oratorium

voor

grondmechanica

ft

. .. . ... ...- i , < STABIL3TEITSOND&RZOEK AAN D R ï E DWARSPROFIELENVANDE BOEZEMKADE

LANGS DE POLDER NIEUWKOOP.

j a n u a r i 1976 stieltjesweg 2 postbus 69 telefoon: (015)-56 92 23. telex: solab nl33326 postgiro: 234342

bank: mees en hope nv delft

Werkzaamheden ten behoeve van opdrachtgevers worden slechts uitgevoerd op voorwaarde dat de opdrachtgever afstand doet van ieder recht op aansprakelijksteillng en zich verplicht tot vrijwaring voor iedere aansprakelijkheid jegens derden.

I n h e t kader van h e t onderzoek naar de standzekerheid van de boe- zemkaden i s i n opdracht van h e t Centrum voor Onderzoek Waterkeringen

(COW) door h e t Laboratorium voor Grondmechanica (LGM) een s t a b i l i -

tei-tsonderzoek uitgevoerd aan d r i e dwarsprofielen van de kaden l a n g s d e Polder Nieuwkoop.

De r e s u l t a t e n van h e t onderzoek worden i n d i t r a p p o r t vermeld.

a a n t a l onderzochte p r o f i e l e n : 3 a a n t a l continu-boringen 66 mm : .8 totale boor l e n g t e a a n t a l celproeven 48 periode terreinwerk : 27/5 74; 17/12 t / m 20/12 74 c a 48 m

,

--.I

- 2 -

I n l e i d i n g

---

D i t s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k i s een vervolg op een eerder door h e t LGM ugtgevoerd vooronderzoek i n een 7 - t a l p r o f i e l e n nos 1 t / m 5,

7 en 8, waarvan h e t terreinwerk i n COW werd v e r r i c h t .

De r e s u l t a t e n hiervan z i j n i n h e t eind-rapport van h e t COW vermeld. Het vooronderzoek door h e t LGM h e e f t bestaan u i t de u i t v o e r i n g van middelzware sonderingen en continuboringen 2 9 mm.

I n h e t p r o f i e l no. 8 werden door h e t COW handboringen gemaakt. De uitkomsten van d i t vooronderzoek geven de indruk, d a t de kade langs h e t Aar-kanaal ( p r o f i e l e n nos. 1 en 2 ) en de Oude A a r (pro- ’ f i e l no. 8 ) qua v o m geen g r o t e overmaat aan s t a b i l i t e i t b e z i t t e n .

Ook volgde u i t d i t onderzoek, aangevuld nog m e t handboringen door h e t COW, d a t de kade langs h e t Aar-kanaal z i c h i n twee a f z o n d e r l i j k e geologische gebieden bevindt. De kadedelen met de p r o f i e l e n 2 erf 8

liggen i n een veengebied. Het kadedeel met h e t p r o f i e l no. 1 r u s t op een oude r i v i e r k r e e k . De breedte van deze kreek werd door h e t COW d.m.v. handboringen v a s t g e s t e l d ; de gevonden grenzen z i j n op de s i t u a t i e t e k e n i n g P1 aangegeven.

Naast h e t h i e r wenselijk geachte s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k i n de p r o f i e l e n 1 en 2 h e e f t h e t COW gevraagd om ook d e s t a b i l i t e i t van d e kade t.p.v. h e t p r o f i e l no. 5 t e bepalen. Het p r o c i e l no. 5 l i g t i n de kade l a n g s de Nieuwkoopcche plassen. h e t p r o f i e l no. 8 door h e t f 2

%&

d’

r u

,e& k / f J t h

.

. .

Omvang van h e t onderzoek

_...

T e r v e r k r i j g i n g van ongeroerde grondmonsters en aanvullende gegevens omtrent de grondopbouw van de p r o f i e l e n z i j n cuntinu-boringen met een diameter van 66 m uitgevoerd.

Opgemerkt wordt, d a t n a a s t boring no. 2

-

4 i n h e t p r o f i e l no. 2 l a t e r nog een aanvullende boring no. 2

-

6 .werd gestoken. Deze b e s l i s s i n g werd genomen i n verband met.de a a n z i e n l i j k e sprei.ding

i n de'wrijvingswaarden, d i e u i t de uitgevoerde celproeven van bo- r i n g 2

-

4 volgde.

I n h e t laboratorium z i j n u i t de b o o r r e s u l t a t e n i n t o t a a l 48

monsters genomen, waarop langzame celproeven z i j n u i t g e v o e r d , om

de wrijvingseigenschappen van de d i v e r s e grondlagen i n v o l l e d i g geconsolideerde toestand t e bepalen.

Verder z i j n van een a a n t a l m o n s t e r t j e s u i t de boringen d e volumege- wichten bepaald. D e volumegewichten z i j n n a a s t d e wrijvingseigenschap- pen van belang voor de bepaling van de aandrijvende en weerstandbie- dende krachten b i j de stabiliteitsberekeningen.

N a h e t nemen van de monsters voox de laboratoriumproeven z i j n d e overige b o o r r e s u l t a t e n beschreven en gefotografeerd. Deze f o t o ' s z i j n a l s b i j l a g e n F16 t/m F23 b i j d i t r a p p o r t gevoegd.

Op de b i j l a g e n B1 en B3 z i j n de boorprofielen getekend, waarnaast tevens de volumegewichten en d e p l a a t s e n van de c e l p r o e f z o n s t e r s s t a a n aangegeven.

Om een indruk van de laagopbouw i n de kaden t e v e r k r i j g e n z i j n deze boorprofielen nogmaals getekend i n de dwarsprofielen op de b i j l a g e n D 5 en D6.

H e t verloop van de f r e a t i s c h e l i j n e n i n de dwarsprofielen i s bepaald aan de hand van door h e t COW g e p l a a t s t e p e i l b u i z e n . De p e i l b u i z e n z i j n gedurende enige weken waargenomen t e g e l i j k e r t i j d m e t de waterstanden i n de boezem en i n de kwelsloot. Daarnaast h e e f t h e t COW gegevens v e r - s t r e k t omtrent de maatgevende boezemwaterstand.

M e t de verkregen gegevens i s een laagopbouw van de p r o f i e l e n vastge-

'steld, waarbij aan d e d i v e r s e lagen bepaalde grondeigenschappen z i j n toegekend, d i e p e r l a a g c o n s t a n t worden v e r o n d e r s t e l d . €let i s d u i d e l i j k d a t deze rekenmodellen s l e c h t s een benadering van d e werkelijkheid z u l l e n z i j n , daar n o o i t een continu beeld vali de ondergrond wordt verkregen, e r s p r e i d i n g i n de p r o e f r e s u l t a t e n o p t r e e d t e t c .

- 4 -

Met de rekenmodellen z i j n een g r o o t a a n t a l stabiliteitsberekeningen uitgevoerd, waarbij cirkelvormige g l i j v l a k k e n z i j n toegepast.

. ..

.. -.

De berekeningen z i j n met twee v e r s c h i l l e n d e f r e a t i s c h e l i j n e n u i t - gevoerd, t e weten:

F1-1: een f r e a t i s c h e l i j n , waarvan h e t verloop i s bepaald aan de hand van de peilbuiswaarnemingen.

F1-2: een f r e a t i s c h e l i j n , waarvan h e t verloop i s aangenomen b i j d e maatgevende boezemwaterstand van 0,35 m

-

N.A.P. (voor de p r o f i e l e n

1 en 2 ) . Voor de kade van h e t p r o f i e l 5, d i e een k e r i n g van een tussen- boezem i s , i s door h e t COW a l s maatgevende waterstand 1,20 m

-

N.A.P.

opgegeven.

De toegepaste laagverdelingen en grondeigenschappen, alsmede d e r e s u l - t a t e n van de stabiliteitsberekeningen z i j n op de b i j l a g e n G1 t / m G 3 aangegeven voor r e s p e c t i e v e l i j k de p r o f i e l e n nos. 1 , 2 en 5.

. .

Resultaten

---

Boringen

De navolgende b e s c h r i j v i n g van de grondopbouwin,, e n beneden h e t kade- lichaam i s gebaseerd op d e boringen uitgevoerd t e r p l a a t s e van de k r u i n van de kade. Verder z i j n de a a n g e t r o f f e n lagen p e r p r o f i e l l i t h o s t r a t i - g r a f i s c h ingedeeld. De k e n n i s hiervan i s o.a. van belang voor een c o r r e l a t i e t u s s e n de grondlagen i n h e t onderzochte p r o f i e l en de lagen van de overige kadedelen, waarvoor d a t p r o f i e l a l s r e p r e s e n t a t i e f wordt geacht.

Voor een nauwkeurig beeld van de l i g g i n g d e r grondlagen wordt verwezen

naar de d e s b e t r e f f e n d e b i j l a g e n .

D e r k c h t i n g van d e b e s c h r i j v i n g der p r o f i e l e n is van boven n a a r beneden i n ouderdoms-afname

.

P r o f i e l 1 ( b i j l a g e n B1 en D6)

Beneden h e t maaiveld bestaan de eerste ca 1,50 m u i t zandige k l e i e n

1 en 2. Daarna v o l g t een v e e n l a a g j e ( l e n s j e 2 a ) van ca 0,50 m. D i t veen r u s t op een k l e i l a a g 3 met verveende h o u t r e s t e n ; deze l a a g h e e f t

een d i k t e van ca 1 , 0 m. Onder de k l e i l a a g b e g i n t een zandig pakket

4, 5 en 6 d a t nog m e t lutum of s i l t i s vermengd.

Litho- s t r a t i g r a f i e

1 en 2 k l e i zandig

-

Anthropogene gronden Formatie van T i e l

2a veen

3 k l e i m e t h o u t r e s t e n

4, 5 en 6 zand, s i l t i g t o t k l e i i g

Opgemerkt wordt, d a t de genoemde veenlaag i n d i t p r o f i e l w a a r s c h i j n l i j k .een a l l o c h t o n e oorsprong h e e f t . Een d e r g e l i j k e c o n c e n t r a t i e van o r g a n i s c h e

resten, w a a r u i t d i t veen i s gevormd, t r e f t men vaak aan op s t i l l e p l a a t s e n l a n g s r i v i e r e n , kanalen enz. (b.v. i n bochten). H e t veen i s vaak m e t anor- ganische s p e c i e vermengd. S t r a t i g r a f i s c h gezien h o o r t h e t n i e t i n de f o r - matie van h e t Hollandveen, maar i n de Formatie van T i e l .

P r o f i e l 2 ( b i j l a g e n B2 en D5 en D 6 )

Beneden h e t maaiveld l i g t een zandige k l e i l a a g 1 van ca 2,O m. Daarna v o l g t een veenlaag 4a, 4b van 2,20 m. D i t veen onstond op e e n k l e i l a a g

5 van ca 0,60 m, d i e met p l a n t e n r e s t e n i s vermengd. N a deze k l e i komt eerst een zandlaagje 6 van c a 1,0 m d i k t e , gevolgd door een zandige k l e i - l a a g 7.

- 6 - Litho- s t r a t i g r a f i e 1 k l e i zandig 4a, 4b veen .. L . . 5 ' ' k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n 6 zand met k l e i l a a g j e s 7 k l e i zandig

-

Anthropogene gronden

-

Hollandveen Formatie van C a l a i s P r o f i e l 5 ( b i j l a g e n B 3 en D 6 )

Vanaf h e t maaiveld t o t een d i e p t e van 5,60 m l i g t een veenpakket

2a, 2b, 3 d a t d i r e c t onder de kruin van de kade(over ca 0,50 m)

m e t w a t zand i s vermengd 1. I n de boring 5-4 b e v i n d t z i c h h a l v e r - wege de veenlaag een dun k l e i l e n s j e .

Beneden h e t veen l i g t een k l e i l a a g van c a 2 m d i k t e met planten- r e s t e n 4 , weer gevolgddoor een veenlaag 5 van ca 1,O m. D i t l a a t s t genoemde veen r u s t op zand 6 .

Litho- s t r a t i g r a f i e

1 veen zandig

-

Anthropogene gronden

2a, 2b, 3 veen

-

Hollandveen

4 k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n

-

Formatie van C a l a i s

5 veen

-

B a s i s veen

6 zand

-

Formatie van Twente

Celproeven ( b i j l a g e n C1 t / m C19)

D e toegepaste procedure van de z . g . langzame celproeven werd i n h e t LGM s p e c i a a l voor h e t onderzoek van de boezemkaden ontwikkeld.

Z i j b e s t a a t u i t :

h e t opmeten e n h e t wegen van de uitgekozen grondmonsters voor en na de p r o e f ;

d e r e g i s t r a t i e van h e t gedrag van h e t monster b i j een 4 - t a l b e l a s - t i n g s t r a p p e n .

E l k e trap b e s t a a t u i t : h e t belasten van h e t monster, een concolidatie- periode en h e t "mohren" van h e t monster (onder h e t mohren wordt ver- s t a a n een v e r l a g i n g van de h o r i z o n t a l e - s p a n n i n g , o m h e t stadium van bezwijken van h e t monster t e benaderen).

..

-

I n h e t navolgende z i j n de voorgekomen afwijkingen i n h e t verloop van de

celproeven vermeld. Van de monsters, waarover geen aantekeningen z i j n gedaan kan aangenomen worden, d a t d e proef normaal en bevredigend i s

ver lopen.

Monster no. 3 (veen)

De h o r i z o n t a l e spanning wilde b i j d e tweede en derde t r a p n i e t . oplopen. Hierdoor z i j n de gemeten waarden b i j deze b e l a s t i n g e n n i e t betrouwbaar. De oorzaak van deze meer voorkomende afwijking i s n i e t goed bekend, doch vermoedelijk h e t gevolg van de v e z e l s t r u c t u u r van h e t veen, De e e r s t e

en de v i e r d e t r a p komen wel betrouwbaar voor, zodat de proefuitkomst wel i s g e b r u i k t .

Monster no. 7 ( k l e i met zandlaagjes)

B i j d e v i e r d e t r a p ontstond een l e k i n de rubber omhulling van h e t monster, hetgeen een v o o r t i j d i g bezwijken van h e t monster veroorzaakte. D e o v e r i g e d r i e b e l a s t i n g e n z i j n wel normaal verlopen, z o d a t de proef a l s zodanig betrouwbaar wordt' geacht.

%

Monster no. 11 ( k l e i met p l a n t e n r e s t e n )

Het verloop van de proef i s z e e r regelmatig; t q h g e e f t de uitkomst van de proef waarden d i e v e e l hoger z i j n dan gemiddeld wordt gevonden voor een d e r g e l i j k e grondsoort; om deze reden z i j n degevonden c '

-

en 4'- waarden b i j d e b e r e k e n i n g e n n i e t g e b r u i k t .

- 8 -

Monster 39 (veen)

H e t verloop van de proef b l i j k t regelmatig; toch i s h e t r e s u l t a a t

van de v i e r d e t r a p onbetrouwbaar; d i t i s w a a r s c h i j n l i j k h e t gevolg van een t e g r o t e zakking na het.aanbrengen van de v i e r d e b e l a s t i n g ; de c o n s t r u c t i e van de rubber omhulling van h e t monster i s zodanig d a t b i j een samendrukking van meer dan ruim 2 , 5 cm h e t r e s u l t a a t van de proef ongewenst wordt beïnvloed; de overige d r i e belastingen z i j n wel normaal verlopen, zodat de proef a l s zodanig betrouwbaar wordt geacht.

. -<

. .

P r o f i e l 1 ( b i j l a g e G 1 )

Het p r o f i e l werd e e r s t l i t h o s t r a t i g r a f i s c h en daarna op.grond van de gevonden grondeigenschappen van de monsters i n 6 lagen verdeeld, t e weten :

l a a g 1 : k l e i zandig; lagen 2 en 3 : k l e i humeus;

laag 2a : veen; lagen 4 en 5: zand k l e i i g m e t k l e i l a a g j e s ; l a a g 6 : zand s i l t i g

I n de lagen 1, 2 , 4 en 5 i s voor de t o e t e kennen grondeigenschappen h e t gemiddelde genomen van de i n elke laag gelegen monsters.

De aan de l a a g 3 toegekende waarden z i j n u i t één monster no. 25A a f - komstig.

I n de lagen 2a en 6 was geen monster genomen voor celproeven. Daarom z i j n de aan deze lagen toegekende grondeigenschappen aangenomen, r e s - pectievel.ijk l a a g 2a: c'=0,025 kg/cm

,

4 ' = 30 en l a a g 6: c ' =

6'

= 30°.

I D e berekende minimum e v e n w i c h t s f a c t o r e n z i j n i n d e o n d e r s t a a n d e tabel vermeld; de b i j b e h o r e n d e g l i j c i r k e l s z i j n op b i j l a g e G1 ingetekend. ..- _{. .} P r o f i e l 2 ( b i j l a g e G2) D e v e r d e l i n g van d i t p r o f i e l i n 7 l a g e n i s g e b a s e e r d op d e op- eenvolging van de l a g e n en hun k w a l i t e i t ; de v e e n l a a g ( l a a g 4) i s

d a a r n a nog op basis v a n d e o n s t ü a n s w i j z e en de g e m e t e n w r i j v i n g s e i - genschappen i n twee l a g e n g e s p l i t s t . H e t b o v e n s t e d e e l van d e z e laag 4 a b e s t a a t u i t bos-veen (monsters 3,lO en 16A); h e t o n d e r s t e d e e l 4b u i t zegge-veen (monsters 4, 163 en 17A).

Aan d e l a g e n 2 en 7 z i j n de toegekende waarden u i t één monster a f - koms t ig

.

I n d e o v e r i g e l a g e n z i j n de gemeten grondeigenschappen u i t d e s b e t r e f - fende monsters rekenkundig gemiddeld.

D e t o e g e p a s t e l a a g v e r d e l i n g i s op b i j l a g e G1 getekend.

De berekende minimum e v e n w i c h t s f a c t o r e n z i j n i n de o n d e r s t a a n d e t a b e l vermeld:

D e l i g g i n g van de berekende minimum c i r k e l s i s voor beide g e v a l l e n i d e n t i e k en op d e b i j l a g e G2 i n g e t e k e n d .