https://doi.org/10.26485/SPE/2020/116/8
Agnieszka ŻYWICKA*
PRYWATYZACJA ZADAŃ PUBLICZNYCH W METROLOGII – NA PRZYKŁADZIE ZADAŃ ADMINISTRACJI MIAR
Abstrakt
Przedmiot badań: Artykuł dotyczy prywatyzacji zadań publicznych, która nastąpiła w sferze
metrologii prawnej, poprzez wprowadzenie systemu oceny zgodności przyrządów pomiarowych.
Cel badań: Celem artykułu jest analiza procesu prywatyzacji zadań publicznych w sferze
me-trologii z perspektywy kompetencji administracji miar. Autorka dokonuje oceny sposobu, w jaki wprowadzenie oceny zgodności przyrządów pomiarowych wpłynęło na status prawny administracji jako podmiotu zarządzającego oraz na zakres jej zadań.
Metoda badawcza: W artykule została wykorzystana metoda prawno-dogmatyczna, oparta na
całościowej i wszechstronnej ocenie materiału normatywnego i jego wykładni oraz metoda teo-retyczno-prawna.
Wyniki: Autorka pozytywnie ocenia koncepcję prywatyzacji zadań publicznych w sferze prawnej
kontroli metrologicznej, która nastąpiła w wyniku wprowadzenia oceny zgodności. Prywatyzacja zadań publicznych w sferze metrologii stanowi przejaw dostosowywania form realizacji zadań publicznych do potrzeb obrotu gospodarczego poprzez wprowadzanie elementów prywatnopraw-nych (umów cywilnoprawprywatnopraw-nych), które zapewniają szybszą i sprawniejszą realizację tych zadań. Wprowadzenie tego instrumentu spowodowało wykształcenie nowego typu podmiotu administru-jącego – jednostek notyfikowanych, którymi są zarówno podmioty publiczne (jednostki admini-stracji miar), jak i podmioty prywatne. Zwiększyła się elastyczność działań adminiadmini-stracji miar, która w realizacji usług z zakresu oceny zgodności posługuje się formami działania właściwymi prawu prywatnemu. Wprowadzenie oceny zgodności wywiera pozytywny wpływ na gospodarkę poprzez poszerzenie liczby podmiotów (jednostek notyfikowanych) wykonujących ocenę zgodności przyrządów pomiarowych, a tym samym zwiększenie dostępności dla przedsiębiorców.
Słowa kluczowe: harmonizacja techniczna, ocena zgodności, administracja miar.1
* Dr hab., Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Instytut Prawa; e-mail: agnieszka.zywicka@ujk.edu.pl
1. Wstęp
Przedmiotem niniejszego artykułu jest prywatyzacja zadań publicznych, która zaszła w sferze metrologii prawnej pod wpływem prawodawstwa unijnego jako następstwo członkostwa Polski w UE. Proces ten nastąpił poprzez wprowadzenie do krajowych porządków prawnych systemu oceny zgodności wyrobów z za-sadniczymi wymogami. Podłożem prywatyzacji zadań publicznych na gruncie systemu oceny zgodności wyrobów jest prawo wspólnotowe: dyrektywy har-monizacji technicznej. Prawodawca unijny, w dążeniu do realizacji swobód na jednolitym rynku europejskim, wymaga, aby wszystkie wyroby wprowadzane do obrotu na ten rynek podlegały jednolitym, wspólnym kryteriom weryfikacji. Przyjęte założenie ma ułatwiać cyrkulację produktów i dotyczy również przy-rządów pomiarowych, których wprowadzanie do obrotu i stosowanie na rynku Unii Europejskiej zostało objęte procesem harmonizacji technicznej1.
Asumptem powyższego założenia jest koncepcja dyrektyw „Nowego Po-dejścia” (New Approach) w harmonizacji technicznej prawa unijnego z prawem krajowym państw członkowskich. Koncepcja ta stanowi jeden z elementów two-rzenia wspólnego jednolitego rynku wewnętrznego i ma zapobiegać tworzeniu barier w swobodnym przepływie towarów2. Dyrektywy „Nowego Podejścia”
inspirowane zasadą wzajemnego uznawania mają jedynie charakter ramowy, wpro-wadzają jednolite zasadnicze reguły bezpieczeństwa produktów wprowadzanych 1 Aktualne ramy prawne harmonizacji technicznej tworzą: Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowa-dzania produktów do obrotu, uchylająca decyzję Rady 93/465/EWG (Dz. U. UE. L 218/82 z dnia 13 sierpnia 2008 r.). Decyzja zawiera wspólne zasady i przepisy odniesienia, które są stosowane w całym prawodawstwie sektorowym w celu zapewnienia spójnej podstawy dla nowelizacji lub przekształcania tego prawodawstwa. Decyzja stanowi ogólne ramy o horyzontalnym charakterze dla prawodawstwa harmonizującego zasady wprowadzania do obrotu produktów. W zakresie przyrządów pomiarowych kwestie te aktualnie regulują: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/32/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku przyrządów pomiarowych (MID), (Dz. Urz. UE L 96/149 z dnia 29 marca 2014 r.) oraz Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/31/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnosząca się do udostępniania na rynku wag nieautomatycznych (NAVI), (Dz. Urz. UE L 96/107 z dn. 29.03.2014 r.). Do polskiego porządku prawnego implementowane Ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 o systemie oceny zgodności (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 155) oraz ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 544).
2 I. Miedzińska, Nowe podejście do harmonizacji technicznej w Unii Europejskiej a swoboda
na rynek UE na poziomie wspólnotowym, obejmując tym również przyrządy pomiarowe. Następstwem tego założenia jest system oceny zgodności, który można zakwalifikować jako instytucję prawa materialnego i proceduralnego. System oceny zgodności tworzą przepisy określające zasadnicze i szczegółowe wymagania, dotyczące wyrobów, oraz przepisy i normy określające działania podmiotów uczestniczących w procesie oceny zgodności, stanowiący egzemplifi-kację harmonizacji technicznej. Ten system obejmuje zarówno kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych i innych wymagań, jak i postępowanie w sprawie wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku wyrobów niezgodnych z za-sadniczymi lub innymi wymaganiami3.
W państwach o rozwiniętej gospodarce rynkowej od kilku dekad widoczny jest trend poszukiwania rozwiązań odpowiadających ogólniejszym ideom pry-watyzacji wykonywania zadań publicznych, ale także „uspołeczniania państwa”, jak również koncepcja nowego zarządzania publicznego (New Public
Manage-ment) uwzględniająca rolę mechanizmów rynkowych w procesach zarządzania
sprawami publicznymi4, w różnych dziedzinach życia gospodarczego. Istotnym
motorem zmian jest rozwój gospodarczy, nowe technologie i innowacyjne roz-wiązania stosowane w różnych dziedzinach gospodarki, które skutkują nowymi oczekiwaniami przedsiębiorców i konsumentów, implikując ten trend również w obszarze metrologii, przy czym jej internacjonalny charakter wymaga prywa-tyzacji na poziomie ponadnarodowym, co najmniej unijnym.
Tendencje prywatyzacyjne w metrologii powodowane są również procesami integracyjnymi w ramach Unii Europejskiej, likwidacją lub przeciwdziałaniem tworzeniu barier w realizacji swobód na ryku wewnętrznym UE. Problematyka prywatyzacji zadań publicznych jest dość różnorodnie i szeroko ujmowana w literaturze prawniczej, zazwyczaj odnosząc się do usług komunalnych i zadań z zakresu ochrony zdrowia, oświaty czy spraw socjalnych, różne zatem są jej ujęcia i próby definiowania5. Do zjawisk i zmian ustrojowo-organizacyjnych zachodzących
3 Na temat Systemu oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami A. Żywicka, Sistiema ocienki
sootwietstwia izdielij w kaciestwie instrumienta ekonomicieskoj biezopastnostii – asnownyje normatiwnyje priedłożenia na primierie Polszy, Globalization, the State and the Individual
2017/2 (14), Lublin–Varna, s. 147–156.
4 M. Zawicki, New public management i public governance – zarys koncepcji zarządzania
publicznego, w: J. Hausner, M. Kukiełka (red.), Studia z zakresu zarządzania publicznego,
t. 2, Akademia Ekonomiczna, Kraków 2002, s. 72.
5 W zakresie różnorodnego ujmowania zjawiska prywatyzacji w doktrynie prawniczej odsyłam m.in. do następujących publikacji: D. Fleszer, Umowne powierzenie realizacji zadań z zakresu
gospodarki komunalnej jako forma prywatyzacji wykonywania zadań publicznych, Samorząd
w sferze metrologii pod wpływem procesów prywatyzacyjnych trudno jest z pełnym przekonaniem zastosować jedną z nich. Wydaje się, że w przypadku zagadnień sygnalizowanych w niniejszym artykule istotę tego zjawiska najtrafniej oddaje definicja sformułowana przez S. Biernata, który koncentruje się na przejawach prywatyzacji, określając ten proces jako wszelkie przejawy odstępowania od wy-konywania zadań przez podmioty administracji publicznej działające w formach prawa publicznego6. Proces ten oznacza przekazanie podmiotom niepublicznym
uprawnień do podejmowania działań w swoistych dla nich formach lub formach odnoszonych do określonego zadania7.
2. Istota prywatyzacji zadań publicznych w obszarze metrologii
(przyrządów pomiarowych)
Prywatyzacja zadań publicznych oznacza każdą formę odstępstwa od wykonywa-nia zadawykonywa-nia jedynie przez organ administracyjny (podmiot publiczny) w drodze władczych aktów administracyjnych, na rzecz udziału podmiotu prywatnego na jakimkolwiek etapie jego wykonywania8. Polega również na zmianie form
wy-konywania zadań z form prawa publicznego (administracyjnego) na formy prawa prywatnego oraz zmianie charakteru stosunków łączących podmioty wykonujące zadania publiczne z obywatelami9.
Ogólnie rzecz ujmując, prywatyzacja zadań publicznych w systemie oceny zgodności, implikowana regulacjami unijnymi, polega na przekazaniu co do zasa-dy podmiotom niepublicznym realizacji zadań obejmujących proces weryfikacji zgodności wyrobów z zasadniczymi wymaganiami oraz przekształceniu prawnych form ich wykonywania. Zadania te realizowane są w drodze modułowej oceny
prywatnego i polityki gospodarczej, w: J. Blicharz (red.), Prawne aspekty prywatyzacji,
Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2012, s. 86; J. Zimmermann,
Prawo administracyjne, wyd. 7, Wolters Kluwer, Warszawa 2016, s. 210–211; L. Zacharko,
Prywatyzacja zadań publicznych, Studium administracyjnoprawne, Wydawnictwo
Uniwersy-tetu Śląskiego, Katowice 2000, s. 31; A. Błaś, Formy działania administracji w warunkach
prywatyzacji zadań publicznych, w: Administracja i prawo administracyjne u progu trzeciego tysiąclecia. Materiały Konferencji Naukowej Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego,
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000, s. 23; S. Biernat, Prywatyzacja zadań
publicznych. Problematyka prawna, PWN, Warszawa–Kraków 1994.
6 S. Biernat, op. cit., s. 25. 7 L. Kieres, op. cit., s. 86.
8 K. Bandarzewski, Prywatyzacja zadań publicznych, w: J. Zimmermann (red.), Koncepcja
systemu prawa administracyjnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2007, s. 344.
zgodności wyrobów, przy jednoczesnym zachowaniu nadzorczych uprawnień organów administracji publicznej nad rezultatami ich działań w obrocie. Zadania te realizują w większości przypadków podmioty prywatne posiadające status jednostek notyfikowanych. Prywatyzacja jest w tym przypadku zjawiskiem, w którym w sposób szczególny mieszają się w swej właściwości regulacje pu-blicznoprawne i prywatnoprawne10. Proces prywatyzacji w obszarze metrologii
w polskim porządku prawnym ma wyjątkowy charakter, co wynika z faktu, iż pomimo że jej źródłem jest prawodawstwo unijne, regulujące wspólne ramy dla wszystkich państw członkowskich, to w Polsce przybrała swoistą i zarazem dość oryginalną formułę, którą można ująć w trzech zasadniczych kwestiach.
Po pierwsze, nastąpiło przekształcenie prawnych form realizacji zadań pu-blicznych z zakresu prawnej kontroli metrologicznej, z form właściwych prawu publicznemu na formy prywatne, które dotychczas pozostawały w przestrzeni działania krajowych organów administracji publicznej (administracji miar), na rzecz podmiotów prywatnych (legalizacja pierwotna przyrządów pomiarowych zastąpiona została oceną zgodności przyrządów).
Po drugie, rozwinięto konstrukcję równoległego wykonywania zadań z za-kresu oceny zgodności w formach prywatnoprawnych przez podmioty publiczne (jednostki notyfikowane urzędów miar) równorzędnie z prywatnymi jednostkami notyfikowanymi.
Po trzecie, ustawodawca krajowy, wdrażając przepisy unijne, zagwarantował jednocześnie uprzywilejowaną pozycję podmiotów administrujących jednostek notyfikowanych – urzędów miar w stosunku do pozostałych jednostek notyfiko-wanych – podmiotów niepublicznych w zakresie obowiązku uzyskania akredy-tacji Polskiego Centrum Akredyakredy-tacji11. Powyższe rozwiązanie wykreowało nową
pozycję prawno-ustrojową tych podmiotów administrujących.
Opisany stan pozwala na sformułowanie ogólnej tezy, że prywatyzacja zdań publicznych w obrębie systemu oceny zgodności przyrządów pomiarowych sta-nowi bezpośredni rezultat dyrektyw harmonizacji technicznej. Przybiera przy tym szczególną, wyspecjalizowaną postać, która odbiega nieco od tradycyjnych ujęć stosowanych w doktrynie prawniczej. Jest szczególnym zjawiskiem, w ramach którego kształtuje się nowa postać podmiotów administrujących – jednostek no-tyfikowanych oraz powstaje szereg pytań o konsekwencje wyjęcia tej sfery życia gospodarczego z aktywności państwa, z perspektywy ochrony interesu publicznego. 10 L. Kieres, op. cit., s. 71.
11 Na mocy art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku jednostki notyfikowane administracji miar zwolnione zostały z obowiązku uzyskania akredytacji.
Zagadnienie prywatyzacji zadań publicznych w odniesieniu do wymagań technicznych wyrobów z uwagi na dużą liczbę i szeroki zakres rodzajowy wy-robów poddawanych tym procesom oraz jego europejską przestrzeń stosowania jest zjawiskiem implikującym wiele pytań i problemów. Aby zachować klarow-ność wywodów, w niniejszym artykule rozważania ogniskują się wokół czterech problemów badawczych o charakterze prawno-ustrojowym i prakseologicznym: 1) Europeizacja zadań publicznych z zakresu metrologii implikowana oceną
zgodności przyrządów pomiarowych i procesami globalizacji. 2) Formy prawne prywatyzacji zadań publicznych w sferze metrologii. 3) Nowy model podmiotu administrującego działającego w dwóch sferach:
publicznej – przy realizacji tradycyjnych zadań publicznych z zakresu me-trologii prawnej i sferze komercyjnej – jako jednostki notyfikowanej, rea- lizującej ocenę zgodności dla podmiotów gospodarczych – jako rezultat prywatyzacji oceny zgodności.
4) Sytuacja jednostek notyfikowanych administracji miar w warunkach rów-noległego wykonywania zadań publicznych w systemie oceny zgodności przyrządów pomiarowych z podmiotami prywatnymi.
3. Europeizacja zadań publicznych z zakresu metrologii implikowana
oceną zgodności przyrządów pomiarowych i procesami globalizacji
Administracyjne wykonywanie prawa UE ma złożony charakter i jest refleksem charakteru Unii Europejskiej, jako ponadnarodowej organizacji integracyjnej, na rzecz której państwa członkowskie przekazały kompetencje w niektórych sprawach z zakresu prawa administracyjnego o zróżnicowanym charakterze12. Dotyczy to
m.in. prawnych regulacji jakości i bezpieczeństwa wyrobów, w tym również przy-rządów pomiarowych. Funkcjonowanie jednolitego rynku UE wiąże się bowiem z procesem otwarcia systemów prawnych państw członkowskich, w tym prawa administracyjnego na prawo UE oraz innych państw członkowskich. Wertykalny 12 Por. M. Niedźwiedź, Administracyjne wykonywanie prawa Unii Europejskiej, w: R. Hauser,
Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego, t. 3, Europeizacja prawa
administracyjnego, C.H. Beck, Warszawa 2014, s. 178; B. Curyło, Integracja w dezintegracji
i dezintegracja w integracji: determinanty mechanizmów integracyjnych w Unii Europejskiej,
Przegląd Europejski 2017/3 (45), s. 17; A. Szczerba-Zawada, Wartości czy interesy? Przyczynek
do rozważań o istocie procesów integracji w ramach Unii Europejskiej, Przegląd Europejski
2017/3 (45), s. 98–99; J. McCormick, Understanding the European Union: A Concise
In-troduction, London 2017; N. Nugent, The Government and Politics of the European Union,
charakter relacji między prawem UE oraz prawem krajowym akcentuje nadrzędność pierwszego nad drugim13. Powyższy model tworzenia i stosowania prawa implikuje
pionowe przenikanie prawa europejskiego do prawa krajowego. Prawo europejskie odgórnie wywiera wpływ na kształt prawa krajowego14, co jest szczególnie
widocz-ne w przepisach regulujących procedury zapewniania bezpieczeństwa wyrobów (system oceny zgodności z wymaganiami).
Jako że źródłem prywatyzacji zadań publicznych w sferze metrologii jest prawo unijne, w pierwszej kolejności niezbędne jest krótkie przedstawienie kontekstu normatywnego tego zjawiska, przy uwzględnieniu polskich realiów administracyjno-prawnych i gospodarczych. Zapewnienie jednolitości miar i wymaganej dokładności pomiarów wielkości fizycznych w Polsce należy do tradycyjnych zadań państwa. Ich urzeczywistnienie znajduje się w kompetencjach organów administracji miar (prawna kontrola metrologiczna oraz nadzór metro-logiczny)15. Jak twierdzi S. Biernat: „Najbardziej widoczna i najdalej posunięta
jest prywatyzacja zadań publicznych, w przypadkach, kiedy całe obszary życia gospodarczego lub społecznego, należące dawniej do państwa, powierza się podmiotom niepublicznym”16. Opisany stan rzeczy w znacznej mierze odnosi
się do metrologii.
W polskim porządku prawnym harmonizacja przepisów metrologicznych z prawem unijnym rozpoczęła się już w 2001 r., wtedy to implementowano zarówno dyrektywy „Starego”, jak i „Nowego Podejścia”. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach wdrożyła do ustawodawstwa polskiego przepisy unijne w za-kresie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych i wymagań dla nich17. Już na tym etapie można było zauważyć pierwsze przejawy prywatyzacji
13 Szerzej na ten temat m.in.: C. Knill, The Europeization of National Administrations. Patterns
of Institutional Change and Persistence, Cambridge 2001.
14 H. Schepel, The New Approach to the New Approach: The Juridification of Harmonized
Stan-dards in EU Law, Maastricht Journal of European and Comparative Law 2013/4, http://www.
maastrichtjournal.eu/pdf_file/ITS/MJ_20_04_ 0521.pdf; stan na 20.05.2019 r., s. 522–523. 15 Art. 1 w zw. z art. 16 i art. 21 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (t.j. Dz.U.
z 2019 r., poz. 541). 16 S. Biernat, op. cit., s. 43.
17 Przedmiotowa ustawa implementowała postanowienia dyrektywy „starego podejścia” 71/316/ EWG, która dotyczyła ogólnych zasad i warunków prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych. Na podstawie upoważnień ustawowych w niej zawartych do ustawodawstwa polskiego wdrożono 18 dyrektyw „starego podejścia” opartego na zatwierdzeniu typu i legali-zacji pierwotnej przyrządu pomiarowego przed wprowadzeniem do obrotu. Dyrektywa Rady 71/316/EWG z dnia 26 lipca 1971 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do wspólnych przepisów dotyczących przyrządów pomiarowych oraz metod
zadań publicznych usług metrologicznych w postaci zlecania zadań18. Na mocy
art. 8b prawa o miarach prawna kontrola metrologiczna przyrządów pomiarowych może być prowadzona w zakresie stosownych upoważnień, udzielonych przez Pre-zesa Głównego Urzędu Miar przez upoważnione podmioty. Wdrożenie koncepcji „Nowego Podejścia” zapoczątkowała ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności19. Niniejszym aktem implementowano dyrektywy harmonizacji
technicznej dotyczące przyrządów pomiarowych: dyrektywę 90/364/EWG doty-czącą wag nieautomatycznych – zastąpioną później dyrektywą 2009/23/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. (Non-automatic weighing instruments) – NAVI20, a następnie
dyrektywę 2004/22/WE w sprawie przyrządów pomiarowych (Measuring
Instru-ments Directive) – MID21. „Nowe Podejście” w harmonizacji technicznej skutkowało
przekazaniem realizacji zadań publicznych w sferze weryfikacji przyrządów pomia-rowych z zasadniczymi wymaganiami producentom i podmiotom wprowadzającym te przyrządy do obrotu, a w zasadzie jednostkom notyfikowanym. Od dnia 1 maja 2004 r. wagi nieautomatyczne poddawane są ocenie zgodności z wymaganiami, natomiast pozostałe przyrządy pomiarowe od 30 października 2006 r.22 W
konse-kwencji znaczna część zadań publicznych objętych domeną państwową z zakresu bezpieczeństwa i prawidłowości pomiarów, realizowanych przez administrację
kontroli metrologicznej, Dz. Urz. WE L 202 z dnia 6 września 1971 r. (zmieniona dyrektywą 72/427/EWG, 83/575/ EWG, 87/355/EWG 88/665/EWG).
18 Por. M. Stahl, Instytucja zlecania funkcji z zakresu administracji publicznej i
prywatyza-cja zadań publicznych w: Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E. Ojeniczak-Szałowska, M. Stahl, Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii
i orzecznictwie, Warszawa 2012, s. 293–298.
19 Dz.U. z 2004 r., nr 4, poz. 23 ze zm.
20 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/23/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wag nieautomatycznych (Dz. Urz. WE L 122 z dnia 16 maja 2009 r.). Aktualnie obowiązująca: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/31/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnosząca się do udostępniania na rynku wag nieautomatycznych (NAVI) (Dz. Urz. UE L 96/107 z dnia 29 marca 2014 r.).
21 (Dz. Urz. UE L135 z dnia 30 kwietnia 2004 r.) Dyrektywa „MID” z dniem 29 października 2006 r. uchyliła 11 spośród 18 dyrektyw „starego podejścia” dotyczących przyrządów pomia-rowych objętych prawną kontrolą metrologiczną: 71/318/EWG, 71/319/EWG, 71/348/EWG, 73/362/EWG, 75/33/EWG, 75/410/EWG, 76/891/EWG, 77/95/EWG, 77/313/EWG, 78/1031/ EWG, 79/830/EWG. Dyrektywa MID wprowadziła „nowe podejście” w stosunku do kilku-nastu rodzajów przyrządów pomiarowych w niej wskazanych. Aktualnie jest to Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/32/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku przyrządów pomiarowych (MID) (Dz. Urz. UE L 96/149 z dn. 29 marca 2014 r.).
22 Aktualnie kwestie systemów oceny zgodności w polskim porządku prawnym normuje ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku.
miar w odniesieniu do przyrządów pomiarowych, od 2006 r. została przekazana do realizacji jednostkom notyfikowanym. Proces ten dotyczył nowych przyrządów pomiarowych wprowadzanych do obrotu. Przyrządy pomiarowe wprowadzane do obrotu, objęte harmonizacją techniczną, podlegają aktualnie ocenie zgodności w miejsce prawnej kontroli metrologicznej: zatwierdzeniu typu lub legalizacji pierwotnej, które to usługi realizowała do 2006 r. administracja miar.
4. Formy prawne prywatyzacji zadań publicznych w sferze metrologii
Ciekawym zjawiskiem, któremu warto poświęcić uwagę w pierwszej kolejności, jest forma prywatyzacji zadań publicznych oraz – pozostająca z nią w bezpo-średnim związku, zmiana form wykonywania zadań publicznych z zakresu oceny zgodności w obszarze metrologii.
Efektywność prawa zależy w znacznym stopniu od trafności wyboru regu-lacji prawnej. Istotne znaczenie ma zwłaszcza dokonanie prawidłowego wyboru pomiędzy zastosowaniem regulacji cywilnoprawnej a administracyjnoprawnej. Uzasadniony wydaje się pogląd, że regulacja cywilnoprawna powinna być stosowana przede wszystkim jako najwłaściwszy sposób kształtowania stosun-ków gospodarczych oraz społecznych. Regulacja cywilnoprawna odpowiada założeniom reformy gospodarczej, pozostawia ona jednostkom szeroki zakres swobody w wyborze zachowania się i pozwala na elastyczność działania23. Jako
że uniwersalna weryfikacja poziomu bezpieczeństwa produktów wprowadzanych do obrotu jest kluczowa z punktu widzenia niezakłóconej i szybkiej realizacji tych procesów na poziomie unijnym, sposób ich wykonywania został poddany cywilnoprawnej metodzie regulacji.
Zasadniczo w literaturze prawniczej wymienia się trzy sposoby prywatyzacji zadań publicznych: z mocy prawa, na podstawie aktów administracyjnych oraz na podstawie umów. Jeżeli prywatyzacja następuje z mocy prawa, jej źródłem są bezpośrednio normy prawne, a nie dalsze czynności lub akty podejmowane na podstawie ustaw, prywatyzacja ma wówczas charakter pełny i definitywny24.
Wertykalny charakter prawa unijnego powoduje, że są to przypadki coraz częst-sze w polskim porządku prawnym. Prezentowana sytuacja zachodzi na gruncie przepisów regulujących system oceny zgodności przyrządów pomiarowych. 23 L. Zacharko, Prywatyzacja sektora publicznego a przekształcenia w sferze prawnych form
działania administracji, w: J. Blicharz (red.), Prawne aspekty prywatyzacji, Prawnicza i
Eko-nomiczna Biblioteka Cyfrowa, s. 90–91. 24 Szerzej na ten temat S. Biernat, op. cit., s. 88.
Przekształcenie prawnych form realizacji zadań publicznych nastąpiło z mocy prawa i objęło prawną kontrolę metrologiczną przyrządów pomiarowych (do-tychczasowe kompetencje administracji miar w zakresie legalizacji pierwotnej), która dotychczas była wykonywana przez organy administracji miar w formach właściwych prawu publicznemu – decyzji administracyjnej. W wyniku imple-mentacji dyrektyw harmonizacji technicznej legalizację pierwotną, dotyczącą weryfikowania nowych przyrządów pomiarowych wprowadzanych do obrotu, zastąpiły procedury oceny zgodności, które prowadzone są w całości w formie sprywatyzowanej. Sprawy z zakresu oceny zgodności poddane zostały regulacji cywilnoprawnej i są załatwiane w drodze umów cywilnoprawnych, bez względu na status prawny jednostki notyfikowanej – najczęściej umów zlecenia.
Szerokie rozumienie prywatyzacji zadań publicznych obejmuje również zmiany statusu prawnego podmiotów administracji publicznej wykonujących takie zadania25. Na gruncie oceny zgodności przyrządów pomiarowych prywatyzacja
zadań spowodowała nie tyle definitywne przeniesienie tych zadań na podmioty niepubliczne, ze sfery zainteresowania państwa, co włączenie nowych podmiotów. Poszerzony został w ten sposób krąg podmiotów uczestniczących w realizacji tych zadań o jednostki prywatne. Jednocześnie diametralnie zmienił się status prawny administracji miar, jako jednostek notyfikowanych, w zakresie realizacji usług oceny zgodności. Do wykonywania tych zadań, jak wskazano wyżej, wykorzystuje się formy organizacyjne prawa cywilnego przy zachowaniu dotychczasowych form własności. Podczas realizacji usług z zakresu oceny zgodności jednostki notyfikowane administracji miar nie dysponują zatem władztwem państwowym, charakterystycznym dla stosunków administracyjnoprawnych. Tutaj jednostki te występują wobec klientów (kontrahentów) jako podmioty równorzędne, bez możliwości władczego kształtowania praw drugiej strony. Są to relacje opartych na zasadzie równorzędności i autonomii prywatnej stron stosunków cywilnoprawnych.
5. Nowy model podmiotu administrującego (jednostki notyfikowanej)
działającego w dwóch sferach: publicznej i komercyjnej jako implikacja
prywatyzacji oceny zgodności
Sprywatyzowanie zadań publicznych w systemie oceny zgodności to skutek nieustających zmian, związanych z zaspokajaniem wzrastających potrzeb spo-łeczno-gospodarczych przez władze współczesnych państw, oraz wynikającego 25 Ibidem, s. 69.
z tego zjawiska rozrostu zadań, które mają być realizowane przez administrację, i problemami w sposobie ich wykonywania. Materia ta ogniskuje cały wachlarz zagadnień natury organizacyjnej, prakseologicznej, kadrowej i przede wszystkim prawno-ustrojowej, które w interesującym nas obszarze koncentrują się wokół statusu i formy organizacyjno-prawnej jednostki notyfikowanej. Głównym pro-blemem badawczym będzie tutaj status prawny jednostek notyfikowanych, jako podmiotów administrujących, realizujących sprywatyzowane zadania w sferze przyrządów pomiarowych, a w szczególności pozycja prawno-ustrojowa jednostek administracji miar. Wymienione podmioty zaangażowane są bowiem w realizację zadań ze sfery administracji publicznej w systemie oceny zgodności, które mogą być określane ogólnym mianem podmiotów administrujących26.
W świetle art. 2 pkt 13 rozporządzenia WE nr 765/200827„jednostka oceniająca
zgodność” to jednostka, która wykonuje czynności z zakresu oceny zgodności, w tym wzorcowanie, badanie, certyfikację i inspekcję. Natomiast doprecyzowanie tego terminu znajdujemy w art. 4 pkt 12 ustawy o systemach oceny nadzoru ryn-ku, w świetle którego przez jednostkę notyfikowaną należy rozumieć jednostkę oceniającą zgodność, notyfikowaną przez właściwego ministra do Komisji UE28.
O ten status mogą ubiegać się zarówno podmioty wchodzące w skład aparatu ad-ministracji publicznej (w tym przypadku jednostki adad-ministracji miar), jak i spoza niego. Wymienić tutaj można rozmaite podmioty prywatne, bez względu na ich formę organizacyjprawną, które przez procedury akredytacji, autoryzacji i no-tyfikacji zostały włączone do systemu oceny zgodności. Ustawodawca wykreował zatem w sferze metrologii rozwiązanie prawne określane w doktrynie prawa jako „współdomena” organów (zakładów) państwowych i podmiotów niepublicznych, w którym występuje równoległe wykonywanie zadań przez zakłady administra-cyjne oraz przez podmioty niepubliczne. Działalność podmiotów niepublicznych 26 Problem ten szczegółowo podejmują: J. Jagielski, M. Wierzbowski, A Wiktorowska,
Nie-typowe podmioty administrujące – kilka refleksji na tle organizacyjnych form wykonywania zadań publicznych, w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z Konferencji Naukowej Poświęconej Jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Euge-niusza Ochendowskiego, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora
Toruń 2005, s. 203–222.
27 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, s. 30).
28 O jednostce notyfikowanej szerzej A. Żywicka, Ochrona interesów jednostki notyfikowanej
w systemie oceny zgodności, Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, XVII/1/2019, ISSN:
odbywa się w tych samych dziedzinach życia gospodarczego i społecznego co działalność organów administracyjnych29. Jednostki notyfikowane można uznać
za nietypowe podmioty administrujące30.
Uszczegółowiając rozważania do sfery metrologii, wspomnieć trzeba, że system oceny zgodności wyrobów z zasadniczymi wymaganiami zakłada kilka różnych metod (modułów i ich wariantów), opartych na trzech głównych me-chanizmach:
• ocenę zgodności przeprowadza producent lub jego upoważniony przedsta-wiciel;
• jednostka notyfikowana – niezależna od producenta, dokonuje oceny zgod-ności wyrobu z zasadniczymi wymaganiami;
• notyfikowana jednostka certyfikująca dokonuje certyfikacji – wydaje produ-centowi lub jego upoważnionemu przedstawicielowi certyfikat zgodności. W odniesieniu do przyrządów pomiarowych system oceny zgodności zakłada, w zdecydowanej większości, realizację czynności przez jednostki notyfikowa-ne. Status jednostek notyfikowanych posiadają aktualnie wszystkie jednostki administracji miar: Główny Urząd Miar oraz wszystkie okręgowe urzędy miar (9 jednostek), a także szereg podmiotów prywatnych31.
Generalnie można sformułować wniosek, że sytuacja prawna wszystkich jednostek notyfikowanych w systemie ocenie zgodności jest identyczna, jednak na rynku usług metrologicznych sytuacja zarysowuje się inaczej. Do takiej konkluzji prowadzi dyspozycja art. 28 ust. 3 ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, który zwalnia z obowiązku uzyskania akredytacji jednostki notyfikowa-ne administracji miar. Tym samym jednostki administracji miar nie przechodzą procedury akredytacyjnej w Polskim Centrum Akredytacji, odbywają wyłącznie procedurę autoryzacji i notyfikacji, co w konsekwencji oznacza ich uprzywilejo-waną pozycję wobec podmiotów prywatnych. Zważywszy na kryterium interesu publicznego, uprzywilejowaną pozycję administracji miar w zakresie uproszczo-nej ścieżki notyfikacji można by potraktować jako rozwiązanie słuszne. Za takim stanowiskiem przemawia wysoki profesjonalizm dotychczas świadczonych usług przez administrację miar, w obszarze prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych, oraz jej zasoby techniczne i laboratoryjne, a także profesjonalna i doświadczona kadra. Nie bez znaczenia jest również ponadstuletnia tradycja 29 Por. S. Biernat, op. cit., s. 55.
30 J. Jagielski, M. Wierzbowski, A Wiktorowska, op. cit., s. 206.
31 Rejestr jednostek notyfikowanych realizujących procedury oceny zgodności prowadzony przez KE baza NANDO: http://ec.europa.eu/growth/tools databases/nando/index.cfm?fuseaction=country. notifiedbody&cou_id=616; stan na 10.09.2019 r.
w badaniu poprawności pomiarów przez administrację miar. Natomiast patrząc na to rozwiązanie z punktu widzenia podmiotów niepublicznych ubiegających się o akredytację, w sferze przyrządów pomiarowych może to wzbudzać pewne wątpliwości co do równego traktowania podmiotów prawa, zwłaszcza że dyspro-porcje te sięgają znacznie dalej i występują również w nadzorze nad działalnością jednostek notyfikowanych realizowanym przez właściwego ministra lub Polskie Centrum Akredytacji. Generalnie rzecz ujmując, zakres nadzoru sprawowanego nad jednostkami notyfikowanymi – podmiotami prywatnymi jest znacznie bardziej rozbudowany niż w przypadku jednostek notyfikowanych administracji miar. Zagad-nienie nadzoru administracyjnego wykracza poza ramy niniejszego opracowania.
Analiza pozycji jednostek notyfikowanych administracji miar w systemie oceny zgodności prowadzi do konkluzji, że prywatyzacja zadań publicznych w sferze metrologii doprowadziła do wykształcenia nietypowego modelu podmiotów admi-nistrujących. Administracja miar działa w dwóch sferach: publicznej i prywatnej. W tej pierwszej: jako organy administracji publicznej – gdy realizuje tradycyjne zadania ustawowe z zakresu metrologii prawnej, oraz w drugiej: jako jednostki notyfikowane administracji miar – gdy wykonuje ocenę zgodności przyrządów pomiarowych (usługi komercyjne wykonywane na rzecz podmiotów gospodar-czych). W omawianej sytuacji powstaje swoisty dualizm zadań realizowanych przez administrację miar, przy czym można tutaj mówić o dwoistości przedmiotowej (zadania) i podmiotowej (charakter podmiotu realizującego konkretne zadanie). Z jednej strony organy administracji miar realizują w trybie administracyjnym swoje kompetencje ustawowe w oparciu o przepisy prawa o miarach z zakresu prawnej kontroli metrologicznej (legalizacja ponowna przyrządów pomiarowych), nadzoru metrologicznego oraz nadzoru nad przestrzeganiem przepisów ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych32. Stosują wówczas
publiczno-prawne formy działania, w tym środki nadzorcze, typowe dla załatwiania spraw administracyjnych. Z drugiej zaś strony, ustawodawca, w ustawie o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, zrównuje te jednostki z podmiotami prywatny-mi, przy świadczeniu usług z zakresu oceny zgodności (jednostki notyfikowane). Istotne jest przy tym, czy powyższy dualizm działań nie powoduje kolizji w realizacji zadań jako przynależnych do różnych regulacji prawnych. Działal-ność jednostek notyfikowanych administracji miar jest wydzielona organizacyjnie w wewnętrznych strukturach urzędów, co ma zapewniać bezstronność i rzetelność zarówno samych jednostek przy świadczeniu usług33, jak i organów administracji
32 T.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2335.
33 Warunki dla jednostki ubiegającej się o autoryzację określa art. 28 ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku.
miar. Należy jednak podkreślić, że ocena zgodności przyrządów pomiarowych wykonywana jest odpłatnie, zaś wpływy z usług realizacji zasilają budżet państwa. Prywatyzacja skutkuje zatem prowadzeniem dodatkowo działalności gospodar-czej przez jednostki administracji miar (Skarbu Państwa) przy równoczesnym wykonywaniu tradycyjnych zadań publicznych.
6. Sytuacja jednostek notyfikowanych administracji miar w warunkach
równoległego wykonywania zadań publicznych w systemie oceny
zgodności przyrządów pomiarowych z podmiotami prywatnymi
Prywatyzacja zadań publicznych powoduje przeniesienie ich realizacji w prze-strzeń prywatną, w założeniu powinna zatem skutkować zmniejszeniem liczby lub rodzaju zadań realizowanych przez organy administracji. W warunkach prywatyzowania zadań organy administracji publicznej mają do wyboru: czy prowadzić w dalszym ciągu daną działalność, czy też przeciwnie – ograniczyć własną aktywność w tym zakresie lub jej zaniechać całkowicie34. W dziedzinie
metrologii równoległe wykonywanie sprywatyzowanych zadań publicznych z zakresu oceny zgodności przyrządów pomiarowych przez jednostki notyfiko-wane administracji miar i jednostki niepubliczne nie spowodowało wycofania się jednostek administracji miar z tej sfery. Jak już zauważono wyżej, wszystkie jednostki posiadają notyfikację i świadczą usługi z zakresu oceny zgodności przyrządów pomiarowych, natomiast różny jest zakres rodzajowy tych usług, tzn.: rodzaje przyrządów pomiarowych, w stosunku do których poszczególne jednostki przeprowadzają ocenę zgodności.
Przeniesienie zadań z zakresu oceny zgodności poza sferę publiczną, mimo pełnej ich prywatyzacji, nie spowodowało faktycznego zmniejszenia katalogu zadań administracji miar. Notyfikacje wpłynęły jedynie na zakres przedmiotowy usług, ponieważ jednostki wnioskowały i uzyskały uprawnienia do realizacji oceny zgodności tylko tych przyrządów pomiarowych, na które jest zapotrzebo-wanie na rynku. Poszerzeniu uległ zakres terytorialny usług świadczonych przez administrację miar, gdyż notyfikacja uprawnia do wykonywania oceny zgodności na całym obszarze Unii Europejskiej, spowodowało to swoistego rodzaju inter-nacjonalizację jednostek administracji miar w przestrzeni europejskiej. Można zatem konkludować o europeizacji realizacji zadań administracji miar jako jednostek notyfikowanych. Jednostki notyfikowane administracji miar realizują 34 S. Biernat, op. cit., s. 55–56.
usługi w zakresie oceny zgodności przyrządów pomiarowych nie tylko na rzecz podmiotów krajowych, ale niekiedy również zagranicznych. Europejski charakter systemu oceny zgodności oznacza brak barier w realizacji usług na rynku we-wnętrznym UE, do przedsiębiorcy należy zatem wybór jednostki notyfikowanej przeprowadzającej ocenę zgodności, bez znaczenia jest jej siedziba w UE.
Nie można oczywiście negować sensu prywatyzacji w tym obszarze, gdyż jej niewątpliwie pozytywnym rezultatem jest wzrost liczby podmiotów (jednostek notyfikowanych), które wykonują ocenę zgodności przyrządów pomiarowych, a co zatem idzie zwiększyła się dostępność i konkurencyjność tych usług dla przedsiębiorców. Zastosowane rozwiązanie znacznie przyczyniło się do zwięk-szenia swobody przepływu towarów i usług na jednolitym rynku UE, a w gruncie rzeczy to właśnie było zamierzeniem prawodawcy unijnego.
7. Podsumowanie
Przeprowadzone w niniejszym artykule rozważania na temat zjawiska prywatyzacji zadań publicznych w sferze metrologii pozwoliły na udowodnienie postawionej tezy, iż prywatyzacja zadań publicznych w obrębie systemu oceny zgodności przyrządów pomiarowych stanowi bezpośredni rezultat dyrektyw harmonizacji technicznej. Przybiera przy tym szczególną, wyspecjalizowaną postać, która odbiega od tradycyjnych ujęć stosowanych w doktrynie prawniczej. Można sformułować ogólny wniosek, iż prywatyzacja zadań publicznych w sferze metrologii stanowi przejaw dostosowywania form realizacji zadań publicznych do potrzeb obrotu gospodarczego poprzez wprowadzanie elementów prywatnoprawnych (umów cywilnoprawnych), które zapewniają szybszą i sprawniejszą realizację tych zadań. W odpowiedzi na postawione na wstępie problemy badawcze sformułowałam następujące szczegółowe wnioski końcowe:
a) Zjawisko prywatyzacji w obszarze metrologii w polskim porządku prawnym nastąpiło poprzez przekształcenie prawnych form realizacji zadań publicz-nych z form właściwych prawu publicznemu na formy prywatne realizacji zadań: zamiast władztwa administracyjnego mamy równorzędność i autono-mię prywatną stron, która zachodzi w systemie oceny zgodności. Proces ten stanowi konsekwencję harmonizacji prawa krajowego z prawem unijnym. b) Szczególna formuła zjawiska prywatyzacji w sferze metrologii sprowadza
się do tego, iż sprywatyzowane zadania w formach prywatnoprawnych (umowy) równolegle realizują podmioty publiczne i podmioty prywatne. Na gruncie oceny zgodności przyrządów pomiarowych prywatyzacja zadań
nie spowodowała definitywnego przekazania tych zadań podmiotom pry-watnym, lecz włączenie do realizacji zadań nowych podmiotów. Przyjęto tutaj konstrukcję równoległego wykonywania zadań z zakresu oceny zgod-ności przez podmioty publiczne (jednostki notyfikowane urzędów miar), równorzędnie z prywatnymi jednostkami notyfikowanymi.
c) Ocena zgodności wyrobów została przez ustawodawcę ukształtowana na zasadzie współdomeny organów (zakładów) państwowych i podmiotów niepublicznych, które równolegle wykonują zadania publiczne. W związku z tym, że działalność podmiotów niepublicznych odbywa się w tych sa-mych dziedzinach życia gospodarczego i społecznego co działalność orga-nów administracyjnych, jednostki notyfikowane należy uznać za nietypowe podmioty administrujące. Przyjęte rozwiązanie oceniam pozytywnie jako wyraz uelastyczniania prawa administracyjnego.
d) Na gruncie obowiązujących przepisów prawa ocena zgodności wprowa-dzanych do obrotu nowych przyrządów pomiarowych jest przeprowadzana przez jednostki notyfikowane, który to status posiadają zarówno podmioty administrujące: Główny Urząd Miar oraz wszystkie okręgowe urzędy miar, jak również podmioty prywatne, których udział w rynku jest znaczny. e) Wprowadzenie oceny zgodności nadało jednostkom administracji miar jako
jednostkom notyfikowanym nowy status prawny – quasi-przedsiębiorców. Podczas realizacji usług z zakresu oceny zgodności jednostki notyfikowane administracji miar nie występują już jako dysponenci władzy państwowej. W ocenie zgodności obowiązuje prywatnoprawna metoda regulacji praw-nej, zatem podmioty te występują w relacjach równorzędnych wobec klien-tów (kontrahenklien-tów).
f) Wprowadzenie systemu oceny zgodności przyrządów pomiarowych stano-wi dla administracji miar niemałe wyzwanie, gdyż pojastano-wił się tutaj nowy element konkurencji w postaci podmiotów prywatnych. Jednostki notyfi-kowane administracji miar muszą konkurować z prywatnymi jednostkami notyfikowanymi w zakresie jakości, szybkości i cen wykonywanych usług. Z punktu widzenia przedsiębiorców opisany stan jest bardzo korzystny. Przedsiębiorcy nie są bowiem zdani na monopol państwa jak przy wielu in-nych zadaniach publiczin-nych. Mogą dokonać wyboru jednostki, a wybór ten może obejmować jednostki świadczące usługi z zakresu oceny zgodności na terytorium całej Unii Europejskiej.
Bibliografia
Akty prawne
Decyzja 768/2008/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu, uchylająca decyzję Rady 93/465/EWG (Dz. Urz. UE. L 218/82 z dnia 13 sierpnia 2008 r.).
Dyrektywa Rady 71/316/EWG z dnia 26 lipca 1971 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do wspólnych przepisów dotyczących przyrządów pomia-rowych oraz metod kontroli metrologicznej (Dz. Urz. WE L 202 z dnia 6 września 1971 r.). Dyrektywa 2004/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie
przyrządów pomiarowych (MID) (Dz. Urz. UE L135, z dnia 30 kwietnia 2004 r.).
Dyrektywa 2009/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wag nieautomatycznych (NAVI) (Dz. Urz. WE L 122 z dnia 16 maja 2009 r.).
Dyrektywa 2014/31/UE z dnia 26 lutego 2014 r. Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnosząca się do udostępniania na rynku wag nieautomatycznych (NAVI) (Dz. Urz. UE L 96/107 z dnia 29 marca 2014 r.).
Dyrektywa 2014/32/UE z dnia 26 lutego 2014 r. Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku przyrządów pomiarowych (MID) (Dz. Urz. UE L 96/149 z dnia 29 marca 2014 r.). Rozporządzenie (WE) 765/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 lipca 2008 r.
usta-nawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz. Urz. UE L 218 z dnia 13 sierpnia 2008 r.).
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 541).
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 547). Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2335). Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (t.j. Dz.U.
z 2019 r., poz. 544).
Opracowania
Bandarzewski K., Prywatyzacja zadań publicznych, w: J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu
prawa administracyjnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2007, s. 331–345.
Biernat S., Prywatyzacja zadań publicznych. Problematyka prawna, PWN, Warszawa–Kraków 1994. Błaś A., Formy działania administracji w warunkach prywatyzacji zadań publicznych, w:
Ad-ministracja i prawo administracyjne u progu trzeciego tysiąclecia. Materiały Konferencji Naukowej Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego, Łódź 2000.
Curyło B., Integracja w dezintegracji i dezintegracja w integracji: determinanty mechanizmów
integracyjnych w Unii Europejskiej, Przegląd Europejski 2017/3 (45), s. 10–37.
Fleszar D., Umowne powierzenie realizacji zadań z zakresu gospodarki komunalnej jako forma
prywatyzacji wykonywania zadań publicznych, Samorząd Terytorialny 2012/7, s. 25–41.
Gorywoda Ł., Instytucjonalne ramy akredytacji w Unii Europejskiej, w: M. Rudnicki, M.
Ja-błoński (red.), Administracja publiczna wobec procesu globalizacji, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 65–76.
Jagielski J., Wierzbowski M., Wiktorowska A., Nietypowe podmioty administrujące – kilka
refleksji na tle organizacyjnych form wykonywania zadań publicznych, w: Podmioty admini-stracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z Konferencji Naukowej Poświęconej Jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Eugeniusza Ochendowskiego,
Towa-rzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń 2005, s. 203–222.
Kieres L., Prywatyzacja – zagadnienia prawa publicznego, prawa prywatnego i polityki
gospodar-czej, w: J. Blicharz (red.), Prawne aspekty prywatyzacji, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka
Cyfrowa, Wrocław 2012, s. 61–87.
Knill Ch., The Europeization of National Administrations. Patterns of Institutional Change and
Persistence, Cambridge 2001.
McCormic J., Understanding the European Union: A Concise Introduction, London 2017. Miedzińska I., Nowe podejście do harmonizacji technicznej w Unii Europejskiej a swoboda
prze-pływu towarów, Przegląd Europejski 2016/3 (45), s. 70–87.
Niedźwiedź M., Administracyjne wykonywanie prawa Unii Europejskiej, w: R. Hauser, Z.
Nie-wiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego, t. 3, Europeizacja prawa
administracyjnego, C.H. Beck, Warszawa 2014, s. 121–180.
Nowak-Far A., Prawo i ekonomia rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, Warszawa 2013. Nugent N., The Government and Politics of the European Union, London 2017.
Schepel H., The New Approach to the New Approach: The Juridification of Harmonized Standards
in EU Law, Maastricht Journal of European and Comparative Law 2013/4,
http://www.maas-trichtjournal.eu/pdf_file/ITS/MJ_20_04_ 0521.pdf; stan na 7.06.2019 r.
Stahl M., Instytucja zlecania funkcji z zakresu administracji publicznej i prywatyzacja zadań
publicznych, w: Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E.
Olejniczak--Szałowska, M. Stahl, Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i
orzecz-nictwie, Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 293–298.
Stahl M., Niepubliczne podmioty administrujące, w: R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel
(red.), System prawa administracyjnego, t. 6, Podmioty administrujące, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 529–551.
Szczerba-Zawada A., Wartości czy interesy? Przyczynek do rozważań o istocie procesów integracji
w ramach Unii Europejskiej, Przegląd Europejski 2017/3 (45), s. 96–115.
Zacharko L., Prywatyzacja sektora publicznego a przekształcenia w sferze prawnych form działania
administracji, w: J. Blicharz (red.), Prawne aspekty prywatyzacji, Prawnicza i Ekonomiczna
Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2012, s. 89–98.
Zacharko L., Prywatyzacja zadań publicznych gminy: Studium administracyjnoprawne,
Wydaw-nictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000.
Zawicki M., New public management i public governance – zarys koncepcji zarządzania
pu-blicznego, w: J. Hausner, M. Kukiełka (red.), Studia z zakresu zarządzania pupu-blicznego, t. 2,
Akademia Ekonomiczna, Kraków 2002, s. 70–81.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, wyd. 7, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Żywicka A., Ochrona interesów jednostki notyfikowanej w systemie oceny zgodności, Opolskie
Studia Administracyjno-Prawne, XVII/1/2019, ISSN: 1731-8297, DOI: 10.25167/osap.
Żywicka A., Prawna kontrola metrologiczna jako szczególny instrument oddziaływania państwa
na gospodarkę, w: A. Powałowski (red.), Prawne instrumenty oddziaływania na gospodarkę,
Żywicka A., Sistiema ocienki sootwietstwia izdielij w kaciestwie instrumienta ekonomicieskoj
biezopastnostii – asnownyje normatiwnyje priedłożenia na primierie Polszy, Globalization,
the State and the Individual 2017/2 (14), Lublin–Varna, s. 147–156.
Strony internetowe
http://ec.europa.eu/growth/toolsdatabases/nando/index.cfm?fuseaction=country.notifiedbody&cou_ id=616; stan na 10.09.2019 r.
http://www.maastrichtjournal.eu/pdf_file/ITS/MJ_20_04_ 0521.pdf; stan na 20.05.2019 r. Agnieszka ŻYWICKA
PRIVATIZATION OF PUBLIC TASKS IN METROLOGY – THE EXAMPLE OF MEASURES ADMINISTRATION TASKS
Abstract
Background: The article concerns the privatization of public tasks that took place in the field of
legal metrology, by introducing a system for assessing the conformity of measuring instruments. The aim of the article is to analyze the privatization process of public tasks in the sphere of metrology from the perspective of the competence of measure administration. The author assesses how the introduction of conformity assessment of measuring instruments has affected the legal status of the public administration as an administrative entity and the scope of its tasks.
Research purpose: This article analyzes the privatization process of public tasks in the field of
metrology from the perspective of the competence of measure administration. The author assesses how the introduction of conformity assessment of measuring instruments has affected the legal status of the administration as an administrative entity and the scope of its tasks.
Methods: The article uses a legal and dogmatic method based on a comprehensive assessment of
normative material and its interpretation, as well as a theoretical and legal method.
Conclusions: The Author positively assesses the concept of privatization of public tasks in the sphere
of legal metrological control, which took place due to the introduction of conformity assessment. The privatization of public tasks in the sphere of metrology is a manifestation of adapting the forms of public tasks to the needs of business transactions by introducing private law elements (civil law contracts) that ensure faster and more efficient implementation of these tasks. The introduction of this instrument resulted in the development of a new type of administrative entity – notified bodies, which are both public entities (units of administration of measures) and private entities. The flex-ibility of the means for administering measurements has increased, which in the implementation of services in the field of conformity assessment uses forms of action appropriate to private law. The introduction of conformity assessment has a positive impact on the economy by expanding the number of entities (notified bodies) performing the assessment of measuring instrument dignity and thus increasing accessibility for entrepreneurs.
