Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 marca 1986 r., P

Orzeczenie Trybunału

Konstytucyjnego z dnia 3 marca 1986

r., P

Palestra 31/5(353), 69-77

Orzecznictwo Trybunatu K onstytucyjnego ₆₉

N r 5 (353)

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego

O R Z E C Z E N I E

TRYBUNAŁU

KONSTYTUCYJNEGO •

z dnia 3 marca 1986 r.

P/87

Przewodniczący: sędzia TK Nata­

lia Gajl; sędziowtz TK Henryk

Groszyk (sprawozdawca) i Stani­

sław Pawela

4

70 Orzecznictwo Trybunatu K onstytucyjnego jsfr 5 (353) a r t. 67 u s t. 2 ł a r t. 78 K o n s ty ­ t u c j i P o ls k ie j R z e c z y p o s p o lite j L u d o w e j ; 2) u s t a la tr z y m ie s ię c z n y te r m in , li ­ c z ą c o d d n ia d o r ę c z e n ia n in ie j ­ s z e g o o r z e c z e n ia , w k tó r y m p o ­ w in n o n a s t ą p ić u c h y le n ie p r z e p i­ s ó w : 5 1 u st. 2 z a r z ą d z e n ia M i­ n is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z ­ n e j z d n ia 31 g r u d n ia 1985 r. w s p r a w ie o k r e ś la n ia lim it ó w p r z y ­ ję ć i z a k r e s u e g z a m in u w s t ę p n e ­ g o n a p ie r w s z y r o k s t u d ió w o ra z z a s a d p r z y z n a w a n ia p u n k tó w d o ­ d a tk o w y c h w a k a d e m ia c h m e d y ­ c z n y c h w r o k u a k a d e m ic k im 1986/1987 (D z. U rz. M Z iO S z 1986 r ., N r 2, p o z. 6) i § 1 u st. 2 i 3 z a r z ą d z e n ia M in istra Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z ­ n e j z d n ia 30 g r u d n ia 1986 r. w s p r a w ie z a s a d i lim itó w p r z y ję ć o r a z z a k r e s u e g z a m in u w s t ę p n e g o n a p ie r w s z y ro k s t u ­ d ió w w a k a d e m ia c h m e d y c z n y c h w r o k u a k a d e m ic k im 1987/1988 (M P z 1986 r. N r 35, p o z. 274); w w y p a d k u n ie u c h y le n ia w y m ie ­ n io n y c h p r z e p is ó w tr a c ą o n e m o c z u p ły w e m te g o te r m in u .

Z u z a s a d n i e n i a :

I

n ia 1987 r. z w r ó c ił s ię d o T r y b u n a łu K o n s ty tu c y j n e g o o u d z ie le n ie o d p o ­ w ie d z i n a n a s t ę p u ją c e p y t a n ie p r a ­ w n e: „C zy § 1 u st. 2 z a r z ą d z e n ia M i­ n is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j z d n ia 31 g r u d n ia 1985 r. w s p r a w ie o k r e ś la n ia l i ­ m itó w p r z y ję ć i z a k r e su e g z a m i­ n u w s tę p n e g o n a p ie r w s z y ro k s t u d ió w o ra z z a s a d p r z y z n a w a ­ n ia p u n k tó w d o d a tk o w y c h w a k a d e m ia c h m e d y c z n y c h w r o ­ k u a k a d e m ic k im 1986/1987 (D z. U rz. M Z iO S z 1986 r. N r 2, p oz. 6) je s t z g o d n y z a rt. 84 u st. 2 i 5 u s t a w y z d n ia 4 m a ja 1982 r. o s z k o ln ic tw ie w y ż s z y m (te k s t je d n o lity : D z.U . z 1985 r. N r 42, p o z. 201) o ra z z a rt. 67 u s t. 2 i a rt. 78 K o n s ty tu c j i P o ls k ie j R z e ­ c z y p o s p o lite j L u d o w e j”. W u z a s a d n ie n iu s w e g o p y ta n ia P r e z e s a N a c z e ln e g o S ą d u A d m in is ­ tr a c y j n e g o p o d n ió s ł, ż e u s t a lo n y w § 1 u st. 2 z a r z ą d z e n ia M in istr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j — w r a m a c h lim itu p r z y ję ć — p o d z ia ł m ie js c w p r o p o r c ji 50%> d la k o ­ b ie t i 50% d la m ę ż c z y z n n ić je s t z g o d n y z u s t a w ą o s z k o ln ic ­ t w ie w y ż s z y m . A rt. 84 u st. 3 i 5 p o w o ła n e j u s t a w y u p o w a ż n ia M i­ n is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z ­ n ej d o u s t a le n ia z a k r e s u e g z a m in u w s tę p n e g o o ra z u s t a le n ia w p o r o ­ z u m ie n iu z o d p o w ie d n im i o r g a n a ­ m i e w e n tu a ln y c h in n y c h c z y n n ik ó w u w z g lę d n ia j ą c y c h lo s o w e lu b śr o d o ­ w is k o w e z r ó ż n ic o w a n ie p r z y g o to w a ­ n ia k a n d y d a tó w d o e g z a m in ó w w s tę p n y c h . M in is te r n a to m ia s t z a s ­ t o s o w a ł k r y te r iu m p o d z ia łu ze w z g lę d u n a p łe ć , do c z e g o n ie u p o ­ w a ż n ia u s ta w a o s z k o ln ic t w ie w y ż ­

N r 5(353) Orzecznictwo Trybunatu K onstytucyjnego 71 s z y m i c o j e s t p r z e d e w s z y s t k im s p r z e c z n e z u s t a lo n ą w a r t. 67 u st. 2 i w a r t. 78 u s t. 1 K o n s t y t u c j i z a ­ sa d ą p r z y z n a ją c ą k o b ie t o m r ó w n e p r a w a z m ę ż c z y z n a m i w e w s z y s t ­ k ic h d z ie d z in a c h ż y c ia p u b lic z n e g o . P r e z e s N a c z e ln e g o S ą d u A d m in i­ s tr a c y jn e g o z w r ó c ił r ó w n ie ż u w a g ę , iż r o z w ią z a n ie p r z y j ę t e p r z e z M in is ­ tra Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j n ie je s t z g o d n e z a r t. 26 M ię d z y n a r o d o ­ w e g o P a k tu P r a w O b y w a te ls k ic h i P o lity c z n y c h o r a z z a rt. 13 M ię d z y ­ n a r o d o w e g o P a k t u P r a w G o s p o d a r ­ c z y c h , S p o łe c z n y c h i K u ltu r a ln y c h . N a d to n ie j e s t z g o d n e z a r t. 10 K o n ­ w e n c j i w s p r a w ie lik w id a c j i w s z e l­ k ic h fo r m d y s k r y m in a c ji k o b ie t. W s z y s tk ie w y m ie n io n e p a k t y i K o n ­ w e n c ja z o s t a ły r a t y f ik o w a n e p rzez P o ls k ę . P r e z e s w s k a z a ł je d n o c z e ś n ie , iż u d z ie le n ie o d p o w ie d z i n a p o s t a w io ­ n e p y ta n ie p r a w n e b ę d z ie m ia ło w p ły w n a r o z s t r z y g n ię c ie s k a r g i na d e c y z ję U c z e ln ia n e j K o m is j i d /s R e ­ k r u ta c j i A k a d e m ii M e d y c z n e j w K r a ­ k o w ie , w n ie s io n e j do O ś r o d k a Z a ­ m ie js c o w e g o N a c z e ln e g o S ą d u A d ­ m in is t r a c y jn e g o w K r a k o w ie . S k a r ­ ż ą c a n ie z o s t a ła p r z y ję t a n a W y ­ d z ia ł L e k a r s k i m im o u z y s k a n ia ilo ś ­ c i p u n k tó w u p r a w n ia ją c y c h do d o ­ s t a n ia s ię n a W y d z ia ł, p o n ie w a ż n ie z m ie ś c iła s ię w li m i c ie u s t a lo n y m d la k o b ie t. S ą d A d m in is tr a c y j n y o d r o c z y ł r o z p r a w ę do c z a s u r o z s tr z y ­ g n ię c ia p y ta n ia p r a w n e g o . M in is te r Z d r o w ia i O p ie k i S p o ­ łe c z n e j w p iś m ie z d n ia 14 lu te g o 1987 r. w y j a ś n ił, ż e m o t y w e m s t o ­ s o w a n ia o d w ie lu la t lim it ó w 50*/e d la k o b ie t i 50°/o d ja m ę ż c z y z n b y ­ ł y n a s t ę p u ją c e o k o lic z n o ś c i: 1. n ie k tó r e k ie r u n k i le k a r s k ie , w t y m g łó w n ie c h ir u r g ic z n e , w y m a ­ g a ją s p e c j a ln y c h c e c h p s y c h o f i­ z y c z n y c h , k tó r y m i d y s p o n u ją m ę ż c z y ź n i; w y m a g a to w y k s z t a ł­ c e n ia o d p o w ie d n ie j lic z b y le k a ­ rzy ; 2. w y k o n y w a n ie z a w o d u w n ie k t ó ­ r y c h s p e c j a ln o ś c ia c h le k a r s k ic h , ja k n p . r a d io lo g ia , m e d y c y n a n u ­ k le a r n a , je s t p r z e c iw s k a z a n e d la k o b ie t z e w z g lę d u n a ic h f u n k ­ c j e m a c ie r z y ń s k ie ; 3. w y k o n y w a n ie z a w o d u le k a r z a w s z p ita la c h w y m a g a z a p e w n ie n ia c a ło d o b o w e j o p ie k i n a d c h o r y m , m o ż liw o ś ć za ś p o d e jm o w a n ia d y ­ ż u r ó w n o c n y c h p r z e z k o b ie t y j e s t o g r a n ic z o n a z e w z g lę d u n a ic h f u n k c j e m a c ie r z y ń s k ie i r o d z in ­ n e; 4. k o n ie c z n e je s t z a p e w n ie n ie o d p o ­ w ie d n ie j lic z b y le k a r z y — m ę ż ­ c z y z n z d o ln y c h do s łu ż b y w o j s k o ­ w e j n a w y p a d e k m o b iliz a c ji, o s p e c j a liz a c ja c h s z c z e g ó ln ie n ie ­ z b ę d n y c h w w a r u n k a c h w o j e n ­ n y c h . M in is te r Z d r o w ia i O p ie k i S p o ­ łe c z n e j, u s t o s u n k o w u j ą c s i ę do p r a ­ w n y c h a s p e k t ó w z a g a d n ie n ia , w y r a ­ z ił p o g lą d , iż n ie n a s t ą p iło p r z e k r o ­ c z e n ie u p r a w n ie ń u s t a w o w y c h p r z e z w p r o w a d z o n e lim ity , n ie s ą o n e te ż s p r z e c z n e z z a s a d a m i K o n s ty tu c j i, b o w ie m m ó w ią c o r ó w n o ś c i, n ie m o ż n a p o m ija ć r ó ż n ic p s y c h o f iz y c z ­ n y c h w y s t ę p u j ą c y c h p o m ię d z y m ę ż ­ c z y z n ą i k o b ie tą . Z a p r e z e n to w a ł r ó w n ie ż p o g lą d , ż e p rzez f a k t w y d a ­ n ia z a r z ą d z e n ia n ie z o s t a ły n a r u s z o ­ n e p r z e p is y a r t. 84 u st. 3 i 5 u s t a ­ w y o s z k o ln ic t w ie w y ż s z y m . Z d a ­ n ie m M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j z a r z ą d z e n ie z o s t a ło w y ­ d a n e z g o d n ie z a r t. 3 u s t . 4 p k t 1

7 2 Orzecznictwo Trybunału K onstytucyjnego j j r 5 (353)

lit. „a” u s t a w y o u r z ę d z ie M in istr a N a u k i i S z k o ln ic t w a W y ż sz e g o , k tó r y s ta n o w i, ż e w ła ś c i w y m in is t e r u s t a ­ la z a s a d y i lim it y p r z y ję ć n a p ie r w ­ s z y r o k s t u d ió w . T r e ś ć p r z e p is ó w n ie w p r o w a d z a , z d a n ie m M in istr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j , ja ­ k ic h k o lw ie k o g r a n ic z e ń w z a k r e s ie u s t a la n ia lim it ó w p r z y ję ć , w ty m t a k ż e u s t a la n ia lim itu p r z y ję ć k o ­ b ie t i m ę ż c z y z n . P r o k u r a to r G e n e r a ln y P R L w y r a ­ z ił s w e s t a n o w is k o w p iś m ie z 20 lu t e g o 1987 r. s t w ie r d z a ją c , iż p r z e ­ p is r§ 1 u s t. 2 z a r z ą d z e n ia M in istr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j z d n ia 31 g r u d n ia 1985 r. w s p r a w ie o k r e ­ ś le n ia lim it ó w p r z y ję ć i z a k r e s u e g z a m in u o r a z z a s a d p r z y z n a w a n ia p u n k t ó w d o d a tk o w y c h w a k a d e ­ m ia c h m e d y c z n y c h n ie z n a jd u j e d o ­ s t a te c z n e g o o p a r c ia w p o w o ła n y m u p o w a ż n ie n iu u s t a w y o s z k o ln ic tw ie w y ż s z y m ( j e d n o lit y te k s t: D z.U . z 1985 r. N r 42, p oz. 201) w z w ią z k u z a r t. 3 u s t. 4 p k t 1 lit. „a” u s t a w y z d n ia 25 lip c a 1985 r. o U r z ę d z ie M in is tr a N a u k i i S z k o ln ic tw a W y ż ­ sz e g o . P o d n ió s ł p r z y ty m w u z a ­ s a d n ie n iu , iż u s t a le n ie lim itu 50°/o d la m ę ż c z y z n i 50% d la k o b ie t n ie t y lk o n ie o d p o w ia d a u p o w a ż n ie n iu u s t a w o w e m u , a le p o z o s ta je w k o li­ z j i z p r z e p is a m i K o n s ty tu c j i. W z a ­ r z ą d z e n iu M in is tr a Z d r o w ia i O p ie ­ k i S p o łe c z n e j p r z y ję to b o w ie m z a ­ s a d ę r ó w n o ś c i a r y tm e ty c z n e j k a n d y ­ d a tó w w e d łu g p łc i, a ta n ie je s t to ż s a m a z z a sa d ą r ó w n o ś c i k a ż d e g o o b y w a t e la w o b e c p r a w a , w o m a ­ w ia n y m w y p a d k u z a ś z z a sa d ą r ó w n e g o d o stę p u k o b ie t i m ę ż c z y z n d o s t u d ió w le k a r s k ic h . G d y b y z a ­ m ia r e m u s t a w o d a w c y b y ło w p r o ­ w a d z e n ie r e g la m e n ta c ji p r a w n e j, u ­ s t a w o d a w c a m u s ia łb y d a ć te m u w y r a z w u s t a w ie n a p r a w n o — u s t r o ­ j o w e z n a c z e n ie te g o r o d z a ju r o z w ią ­ z a n ia . T a k ie g o z a ś u p o w a ż n ie n ia n ie b y ło . W k o n k lu z j i P r o k u r a to r G e n e r a l­ n y P R L s t w ie r d z ił, ż e c h o ć o d n o s i s ię z e z r o z u m ie n ie m do in t e n c j i, j a ­ k im i k ie r o w a ł s ię M in is te r Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j , w p r o w a d z a ją c o m a w ia n ą r e g u la c j ę , to je d n a k w a ­ ga s p o łe c z n o — u s t r o jo w a p r z y ję t y c h r o z w ią z a ń p r z e m a w ia za ty m , iż p o ­ w o ła n e p r z e p is y u s t a w y o s z k o ln ic ­ t w ie w y ż s z y m n ie m o g ą b y ć p r z e d ­ m io te m r o z s z e r z a ją c e j w y k ła d n i. Z w r ó c ił r ó w n ie ż u w a g ę , ż e T r y b u ­ n a ł ju ż w o r z e c z e n iu z d n ia 28 m a ja 1986 r. (s y g n . U 1/86) s t w ie r d z ił, iż „ o d m ie n n e od r e g u ł u s t a w y u r e g u ­ lo w a n ie w a k c ie w y k o n a w c z y m b y ­ ło b y t y lk o w t e d y d o p u s z c z a ln e , g d y ­ b y m ia ło c h a r a k te r ś c iś le w y j ą t k o w y i z o s ta ło d o z w o lo n e e x p r e s s is v e r ­ b is w u p o w a ż n ie n iu , a n ie o p a r te n a d o m n ie m a n iu . P o g lą d t e n n a le ż y o d n ie ś ć do p r z e p is ó w b ę d ą c y c h p r z e d m io te m p y t a n ia p r a w n e g o . II T r y b u n a ł K o n s t y t u c y j n y n a r o z ­ p r a w ie w d n iu 3 m a r c a 1987 r. n a p o d s t a w ie a r t. 2 i 11 u s t a w y o T r y ­ b u n a le K o n s t y t u c y j n y m p o s t a n o w ił r o z s z e r z y ć p o s t ę p o w a n ie , o b e jm u ją c n im r ó w n ie ż p r z e p is y § 1 u s t. 2 i 3 z a r z ą d z e n ia M in is tr a Z d r o w ia i O - p ie k i S p o łe c z n e j z d n ia 30 g r u d n ia 1986 r. w s p r a w ie za sa d i lim it ó w p r z y ję ć o r a z z a k r e s u e g z a m in u w s t ę ­ p n e g o n a p ie r w s z y r o k s t u d ió w w a k a d e m ia c h m e d y c z n y c h w r o k u a k a d e m ic k im 1987/1988 (M .P . 1986 r. N r 35, p oz. 274). W z a r z ą d z e n iu ty m

N r 5 (353) Orzecznictwo Trybunatu K onstytucyjnego ₇₃ p o w tó r z o n e z o s t a ły lim it y p r z y ją ć m ę ż c z y z n i k o b ie t n a w y d z ia ła c h le ­ k a r s k ic h (§ 1 u s t. 2), a p o n a d to w p r o w a d z o n o d o d a tk o w o lim it 30*/» d la m ę ż c z y z n i 70% d la k o b ie t n a k ie r u n k u s t o m a to lo g ic z n y m (§ 1 u st. 3 p o w o ła n e g o z a r z ą d z e n ia ). W o d n ie s ie n iu do p o w o ła n e g o z a r z ą ­ d z e n ia m e r itu m z a g a d n ie n ia p r a w ­ n e g o p o d n ie s io n e w e w n io s k u P r e ­ z e sa N a c z e ln e g o S ą d u A d m in is tr a ­ c y jn e g o je s t w ię c t a k ie s a m o . Z w r ó ­ c ił n a to u w a g ę ta k ż e P r o k u r a to r G e n e r a ln y P R L . P r z e d s ta w ic ie l P r e z e s a N a c z e ln e g o S ą d u A d m in is tr a c y j n e g o p o p a r ł s t a ­ n o w is k o w p iś m ie in ic j u j ą c y m n i­ n ie js z e p o s t ę p o w a n ie , ja k r ó w n ie ż u z n a ł za z a s a d n e o b ję c ie p r z e d m io ­ te m r o z p r a w y i r o z s t r z y g n ię c ia r ó w ­ n ie ż p o w o ła n e z a r z ą d z e n ie M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j z d n ia 30 g r u d n ia 1986 r. P r z e d s ta w ic ie l M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j p o d tr z y m a ł s w o ­ j e s t a n o w is k o w s t o s u n k u d o o b y ­ d w u w y d a n y c h p r z e z r e s o r t z a r z ą ­ d zeń . W z w ią z k u z n ie o b e c n o ś c ią n a r o z ­ p r a w ie P r o k u r a to r a G e n e r a ln e g o P R L s t a n o w is k o je g o z o s t a ło z r e f e ­ r o w a n e p r z e z s ę d z ie g o — s p r a w o z d a ­ w c ę . T r y b u n a ł K o n s t y t u c y j n y p r z e p r o ­ w a d z ił p o n a d to , n a w n io s e k M in is ­ tra Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j , d o ­ w ó d z e ś w ia d k ó w , p r z e s łu c h u ją c m ia n o w ic ie : — p r o f. d ra T a d e u s z a P o p ie lę — k ie r o w n ik a I K a t e d r y C h ir u r g i O g ó ln e j W y d z ia łu le k a r s k ie g o A k a d e m ii M e d y c z n e j w K r a k o ­ w ie , — p ro f. d ra h a b . W o jc ie c h a N o s z c z y ­ k a — k ie r o w n ik a I K l in ik i C h i­ r u r g ii II W y d z ia łu A k a d e m ii M e ­ d y c z n e j w W a r s z a w ie , — p r o f. d ra h a b . M ic h a ła T r o s z y ń - s k ie g o — p r z e w o d n ic z ą c e g o K r a ­ jo w e g o Z e s p o łu S p e c j a lis t y c z n e ­ g o, S p e c j a lis t y K r a j o w e g o w d z ie d z in ie p o ło ż n ic tw a i g in e k o ­ lo g ii w I n s t y t u c ie M a tk i i D z ie c ­ k a w W a r sz a w ie . T o c z ą c e s ię p r z e d T r y b u n a łe m K o n s ty tu c y j n y m p o s t ę p o w a n ie p o z ­ w o liło n a z b a d a n ie w s z y s t k ic h is t o t ­ n y c h o k o lic z n o ś c i s p r a w y i n a w y ­ d a n ie o r z e c z e n ia . III P o w o łu ją c s ię n a p r z e p is y a r t. 6 u st. 1 o r a z a rt. 84 u st. 3 i 5 u s t a ­ w y z d n ia 4 m a ja 1982 r. o s z k o l­ n ic t w ie w y ż s z y m ( j e d n o lit y te k s t: D z .U . z 1985 r. N r 42, p o z . 201) w z w ią z k u z a r t. 3 u st. 4, p k t 1 lit. „ a ” u s t a w y z d n ia 25 lip c a 1985 r. o u r z ę d z ie M in is tr a N a u k i i S z k o l­ n ic t w a W y ż sz e g o (D z.U . N r 36, p o z. 169) — M in is te r Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j : a ) z a r z ą d z e n ie m z d n ia 31 g r u d n ia 1985 r. w s p r a w ie o k r e ś le n ia l i ­ m it ó w p r z y ję ć i z a k r e s u e g z a m i­ n u w s tę p n e g o n a p ie r w s z y r o k s t u d ió w o ra z za sa d p r z y z n a w a ­ n ia p u n k tó w d o d a tk o w y c h w a - k a d e m ia c h m e d y c z n y c h w r o k u a k a d e m ic k im 1986/1987 (D z.U rz. M . Z. i O. S . N r 2, p o z. 6) u s t a ­ lił w § 1 u s t. 2, co n a s t ę p u je : „ W y d z ia ły le k a r s k ie w r a m a c h lim itu m ie j s c p r z y jm u ją 50% k o ­ b ie t i 50% m ę ż c z y z n ” ; b ) z a r z ą d z e n ie m z d n ia 30 g r u d n ia 1986 r. w s p r a w ie z a s a d i lim it ó w p r z y ję ć o ra z z a k r e s u e g z a m in u w s tę p n e g o n a p ie r w s z y r o k s t u ­

74 Orzecznictwo Trybunału K onstytucyjnego N r 5 (353) d ió w w a k a d e m ia c h m e d y c z n y c h w r o k u a k a d e m ic k im 1987/1988 (M . P . N r 35, p o z. 274) u s t a lił w § 1 u st. 2 i 3, c o n a s t ę p u je ; „2. W y d z ia ły le k a r s k ie w r a ­ m a c h lim it u m ie j s c n a k ie r u n e k le k a r s k i p r z y jm u ją 50°/# k o b ie t i 50% m ę ż c z y z n , 3. W y d z ia ły le k a r s k ie w r a m a c h lim itu m ie j s c n a k ie r u n e k s t o m a ­ t o lo g ic z n y p r z y jm u ją 70% k o b ie t i 30% m ę ż c z y z n ”. T r e ś ć p r z e p is ó w u s t a w y o s z k o l­ n ic t w ie w y ż s z y m , k tó r e M in is te r Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j u z n a ł z a p o d s t a w ę p r a w n ą d o w y d a n ia p o ­ w o ła n y c h z a r z ą d z e ń , je s t n a s t ę p u ­ ją c a : A rt. 6 u s t. 1 p o w o ła n e j u s t a w y o s z k o ln ic t w ie w y ż s z y m s t w ie r d z a , ż e „ M in iste r N a u k i i S z k o ln ic tw a W y ż ­ s z e g o r e a liz u j e p o lit y k ę p a ń s t w a w d z ie d z in ie s z k o ln ic tw a w y ż s z e g o , k o o r d y n u je w ty m z a k r e s ie d z ia ­ ła ln o ś ć s z k ó ł w y ż s z y c h o r a z n a d z o ­ r u je i k o n tr o lu je p o d le g łe s z k o ły w y ż s z e . U p r a w n ie n ia M in is tr a N a ­ u k i i S z k o ln ic tw a W y ż s z e g o w z a ­ k r e s ie n a d z o r u i k o n tr o li p o d le g ły c h s z k ó ł w y ż s z y c h o k r e ś la ją p r z e p is y u s t a w o w e . U p r a w n ie n ia M in istr a N a u k i i S z k o ln ic tw a W y ż s z e g o w z a k r e s ie f u n k c j o n o w a n ia i o r g a n i­ z a c ji s z k ó ł w y ż s z y c h o r a z n a d z o r u i k o n tr o li p r z y s łu g u ją o d p o w ie d n io in n y m w ła ś c iw y m m in is t r o m w s t o s u n k u do p o d le g ły c h im s z k ó ł w y ż s z y c h ”. A r t. 84 u st. 3 t e j ż e u s t a w y s t a n o w i: „ P r z y ję c ia n a s t u ­ d ia o d b y w a ją s ię w d r o d z e e g z a m i­ n ó w w s tę p n y c h . Z a k r e s e g z a m in u w s tę p n e g o u s t a la w ła ś c i w y M in is te r w p o r o z u m ie n iu z R a d ą G łó w n ą ” . Z k o le i a r t. 84 u st. 5 p o w o ła n e j u s t a w y s t w ie r d z a : „ W ła ś c iw y m in i­ s te r , p o z a s ię g n ię c iu o p in ii R a d y G łó w n e j o r a z w p o r o z u m ie n iu z n a ­ c z e ln y m i o r g a n a m i o g ó ln o k r a j o w y c h o r g a n iz a c ji m ło d z ie ż o w y c h , m o ż e o k r e ś la ć in n e w a r u n k i, k tó r e o b o k w y n ik ó w e g z a m in u , u w z g lę d n ia j ą c lo s o w e lu b ś r o d o w is k o w e z r ó ż n ic o ­ w a n ie p r z y g o to w a n ia k a n d y d a tó w , m o g ą m ie ć w p ły w n a d o p u s z c z e n ie do o d b y w a n ia s t u d ió w ”. W w y m ie n io n y c h z a r z ą d z e n ia c h M in istr a Z d r o w ia * O p ie k i S p o łe c z ­ n ej p o w o ła n o r ó w n ie ż a r t. 3 u s t. 4, p k t 1 lit. „ a ” u s t a w y z d n ia 25 l i - p ca 1985 r. o u r z ę d z ie M in is tr a N a ­ u k i i S z k o ln ic tw a W y ż s z e g o (D z.U . N r 36, p o z. 169). J e g o tr e ś ć j e s t n a ­ stę p u ją c a : „ M in iste r N a u k i i S z k o l­ n ic t w a W y ż sz e g o w z a k r e s ie d o t y ­ c z ą c y m p o d le g ły c h s z k ó ł w y ż s z y c h : 1) u s ta la : a) z a s a d y i li m i t y p r z y ję ć na p ie r w s z y r o k s t u d ió w ”. IV T r y b u n a ł K o n s ty tu c y j n y , p o p r z e ­ a n a liz o w a n iu a k tó w n o r m a t y w n y c h d o ty c z ą c y c h n in ie js z e j s p r a w y i p r z e d s ta w io n y c h d o w o d ó w , d o s z e d ł do n a s t ę p u ją c y c h w n io s k ó w . A b y u d z ie lić o d p o w ie d z i n a p o s t a ­ w io n e p r z e z P r e z e s a N a c z e ln e g o S ą d u A d m in is tr a c y j n e g o p y ta n ie p r a w n e , tr z e b a r o z p o c z ą ć r o z w a ż a n ia p r z e d e w s z y s tk im o d u s t a le n ia , ja k w u s t a w a c h i w y d a n y c h n a ic h p o d ­ s t a w ie z a r z ą d z e n ia c h u k s z t a łt o w a n e z o s ta ły z a s a d y r ó w n o u p r a w n ie n ia , w ty m p r z e d e w s z y s t k im k w e s t io n o ­ w a n e w p y ta n iu p r a w n y m P r e z e s a N a c z e ln e g o S ą d u A d m in is tr a c y j n e g o — p r a w o k o b ie t do n a u k i. I s to tn e z n a c z e n ie m a w t y m p r z e ­ d m io c ie u s t a w a z d n ia 4 m a ja 1982 r. o s z k o ln ic tw ie w y ż s z y m (j e d n o ­

N r 5 (353) Orzecznictwo Trybunatu K onstytucyjnego 75 l i t y te k s t: D z.U . z 1985 r. N r 42, p o z. 201). A rt. 84 u st. 2 t e j u s t a w y s t w i e ­ rd za , ż e „ d e c y d u ją c y m k r y te r iu m p r z y ję c ia n a s t u d ia j e s t m e r y t o r y ­ c z n a o c e n a w ia d o m o ś c i, a t a k ż e u - m ie ję tn o ś c i lu b u z d o ln ie ń a r t y s t y c z ­ n y c h k a n d y d a ta b ą d ź te ż o c e n a j e ­ g o s p r a w n o ś c i fiz y c z n e j , o ile w y ­ m a g a te g o p r o fil s t u d ió w ”. P r z y ­ ję c ia n a s tu d ia o d b y w a ją s ię w ię c n a p o d s ta w ie e g z a m in ó w w s tę p n y c h , k tó r y c h za k r e s, a w ię c tr e ś ć i w y ­ m a g a n ia , u sta la w ła ś c i w y M in is te r w p o r o z u m ie n iu z R a d ą G łó w n ą (a rt. 84 u st. 3). U s ta w a o s z k o ln ic t w ie w y ż s z y m o k r e ś liła w a rt. 84 u s t. 7 m o ż liw o ś ć u s t a le n ia p r z e z M in is tr ó w N a u k i i S z k o ln ic tw a W y ż s z e g o o r a z O ś w ia ­ t y i W y c h o w a n ia , w p o r o z u m ie n iu z w ła ś c iw y m i m in is t r a m i i o r g a n i­ z a c ja m i m ło d z ie ż o w y m i, s z c z e g ó l­ n y c h z a s a d p r z y jm o w a n ia z m o ż li­ w o ś c ią p e łn e g o z w o ln ie n ia o d e g z a ­ m in ó w w s tę p n y c h w y łą c z n ie la u r e ­ a t ó w o r a z f i n a li s t ó w o lim p ia d s t o ­ p n ia c e n tr a ln e g o . P r z e p is te n n ie b u ­ d z i z a str z e ż e ń , je s t o n je d n o z n a c z n ie s f o r m u ło w a n y w o d n ie s ie n iu do w s z y s tk ic h z d o ln y c h u c z n ió w , ta k m ę ż c z y z n ja k i k o b ie t. W p o w o ła n e j u s t a w ie z a w a r te z o ­ s t a ło r ó w n ie ż i in n e u p o w a ż n ie n ie d la w ła ś c iw y c h m in is t r ó w (art. 84 u s t. 5), z g o d n ie z k tó r y m „ w ła ś c iw y m in is te r , p o z a s ię g n ię c iu o p in ii R a ­ d y G łó w n e j o r a z w p o r o z u m ie n iu z n a c z e ln y m i o r g a n a m i o g ó ln o k r a ­ jo w y c h o r g a n iz a c ji m ło d z ie ż o w y c h , m o ż e o k r e ś la ć in n e w a r u n k i, k tó r e o b o k w y n ik ó w e g z a m in ó w , u w z g lę d ­ n ia ją c lo s o w e lu b ś r o d o w is k o w e z r ó ż n ic o w a n ie p r z y g o to w a n ia k a n d y ­ d a tó w , m o g ą m ie ć w p ł y w n a d o p u ­ s z c z e n ie d o o d b y w a n ia s t u d ió w ” . I to r o z w ią z a n ie d o ty c z y z a r ó w n o m ę ż c z y z n ja k i k o b ie t. N a le ż y w t y m w z g lę d z ie p o d z ie ­ lić p o g lą d z a w a r ty w u z a s a d n ie n iu p y ta n ia p r a w n e g o P r e z e s a N a c z e l­ n e g o S ą d u A d m in is tr a c y j n e g o w k w e s t i i n ie z g o d n o ś c i § 1 u s t. 2 w y ­ m ie n io n e g o .z a r z ą d z e n ia z tr e ś c ią a rt. 84 u s t. 2 i 5 u s t a w y o s z k o l­ n ic t w ie w y ż s z y m . A n a liz u j ą c tr e ś ć p o w o ła n y c h p r z e ­ p is ó w n a le ż y d o jś ć do w n io s k u , ż e M in is te r p r z e k r o c z y ł g r a n ic e n o r m y k o m p e t e n c y jn e j, p r z y z n a ją c e j m u u p r a w n ie n ie d o o k r e ś la n ia in n y c h w a r u n k ó w — o b o k w y n ik ó w e g z a ­ m in u — w p ły w a j ą c y c h n a d o p u s z ­ c z e n ie do o d b y w a n ia s t u d ió w . J ę ­ z y k o w a w y k ła d n ia a rt. 84 u s t. 5 u s t a w y w y r a ź n ie w s k a z u j e , iż w a ­ r u n k i t e m a ją u w z g lę d n ia ć „ lo s o w e lu b ś r o d o w is k o w e z r ó ż n ic o w a n ie p r z y g o to w a n ia k a n d y d a t ó w ” . N ie je s t w s z a k ż e do p r z y ję c ia , a b y w r a m a c h „ ś r o d o w is k o w e g o lu b lo s o ­ w e g o z r ó ż n ic o w a n ia ” — m ie ś c iło s ię z r ó ż n ic o w a n ie w e d łu g p łc i. Z t e ­ go ju ż z a t e m p o w o d u p o w o ła n e p r z e p is y o b u z a r z ą d z e ń M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j n ie s ą z g o d n e z n o r m ą r a n g i u s t a w o w e j to je s t z a r t. 84 u s t. 2 i 5 u s t a w y o s z k o ln ic t w ie w y ż s z y m . N a le ż y p o ­ za t y m z w r ó c ić u w a g ę , iż c h o d z i o o c e n ę f a z y p r z y g o to w a n ia w s z y s ­ tk ic h k a n d y d a t ó w z d a ją c y c h o ra z ic h u m ie ję tn o ś c i, a n ie o k r y te r ia p łc i m a j ą c e s t a n o w ić je d e n z d o ­ d a tk o w y c h w a r u n k ó w p r z y ję c ia n a stu d ia . (...) N a le ż y n a d to d o d a tk o ­ w o z w r ó c ić u w a g ę r ó w n ie ż n a p o d ­ n ie s io n y p r z e z P r e z e s a N a c z e ln e g o S ą d u A d m in is tr a c y j n e g o fa k t , iż P o ls k a r a t y f ik o w a ła s z e r e g p a k tó w m ię d z y n a r o d o w y c h s t a n o w ią c y c h o

7« Orzecznictwo Trybunatu Konstytucyjnego N r 5(353) r ó ż n y c h io r m a c h r ó w n o u p r a w n ie ­ n ia k o b ie t. W t y m w z g lę d z ie p r z e d e w s z y s t k im tr z e b a w s k a z a ć n a tr z y r a t y f ik o w a n e u m o w y m ię d z y n a r o ­ d o w e : M ię d z y n a r o d o w y P a k t P r a w O b y w a te ls k ic h i ^ P o lity czn y ch (D z.U . z 1977 r. N r 38, p oz. 167) o r a z M ię ­ d z y n a r o d o w y P a k t P r a w G o s p o d a r ­ c z y c h , S p o łe c z n y c h i K u ltu r a ln y c h (D z.U . z 1977 r. N r 38, p oz. 169), a ta k ż e n a K o n w e n c j ę w s p r a w ie l i ­ k w id a c j i w s z e lk ic h fo r m d y s k r y m i­ n a c ji k o b ie t (D z.U . z 1982 r. N r 10, p oz. 71). W t y m p r z e d m io c ie P o ls k a , p r z y j­ m u j ą c i r a t y f ik u j ą c o b y d w a w y m ie ­ n io n e P a k t y ja k i K o n w e n c ję , p o ­ p a r ła z a ło ż e n ia i z a s a d y r ó w n o u ­ p r a w n ie n ia k o b ie t, c o je s t w p e łn i z g o d n e z w c z e ś n ie j s z y m i p o s t a n o w ie ­ n ia m i K o n s ty tu c j i P R L i p r a w a m i k o b ie t ta m z a g w a r a n to w a n y m i. (...) P r z e c h o d z ą c w k o ń c u do s z e r o k ie j a r g u m e n t a c ji M in istr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j, m a j ą c e j u z a s a d ­ n ia ć c e lo w o ś ć w p r o w a d z o n y c h p rzez M in istr a lim it ó w — co z r e sz tą n ie je s t p r z e d m io te m o c e n T r y b u n a łu K o n s ty tu c y j n e g o , k tó r y p o w o ła n y je s t do o r z e k a n ia o k o n s t y t u c y j n o ś ­ c i i le g a ln o ś c i p r a w a — T r y b u n a ł p r a g n ie z a u w a ż y ć , ż e a r g u m e n ta c ja M in istr a w y d a j e s ię t y lk o c z ę ś c io w o u z a s a d n io n a . P ie r w s z y w m o t y w ó w , łą c z ą c y się ze s p e c j a liz a c ją c h ir u r g ic z n ą , w s k a ­ zu je , iż w y m a g a o n s p e c j a ln y c h c e c h p s y c h o f iz y c z n y c h . J e s t to a r g u ­ m e n t w a ż k i. N ie n a le ż a ło b y go je d ­ n a k p r z e c e n ia ć . P o p ie r w s z e , c h ir u r ­ g ia s t a n o w i ty lk o j e d e n n ie n a jlic z ­ n ie j s z y d z ia ł w r a m a c h w ie lu r ó ż ­ n y c h s p e c j a liz a c ji. P o d r u g ie , jak w ia d o m o w c h ir u r g ii p r a c u je r ó w ­ n ie ż s z e r e g k o b ie t, k tó r e są d o s k o ­ n a ły m i s p e c j a lis ta m i. S a m a c h ir u r ­ g ia m a z r e s z tą r ó ż n e s p e c j a liz a c je , w ś r ó d k tó r y c h je d y n ie n ie k t ó r e d z ia ły , n p. c h ir u r g ia k o s tn a , m o g ła b y s p r a w ia ć n ie k t ó r y m k o b ie t o m o s ł a ­ b s z e j b u d o w ie fiz y c z n e j p e w n e u tr u d n ie n ie . A r g u m e n t t e n p o c z ę ś c i m o ż n a z r e s z tą o d n ie ś ć t a k ż e i do m ę ż c z y z n . N a to m ia s t — i to w y d a j e s ię w ty m w y p a d k u b a r d z o is to tn e — z d a ją c n a a k a d e m ie m e d y c z n e , s t u d e n c i n ie w ie d z ą , ja k ą s p e c j a li­ z a c ję w p r z y s z ło ś c i w y b io r ą i ja k a b ę d z ie ic h d z ie d z in a z a in t e r e s o w a ń . P o t w ie r d z iły to w y j a ś n ie n ia w y s łu ­ c h a n y c h n a r o z p r a w ie ś w ia d k ó w . Z k o le i, s p e c j a liz a c ja I i I I s t o p n ia m a m ie j s c e d o p ie r o p o s z e ś c iu la ta c h s t u d ió w le k a r s k ic h . T o te ż o s o b y z d a ją c e n a m e d y c y n ę n ie m a ją m o ż ­ liw o ś c i d e c y d o w a n ia z g ó r y o w y ­ b o r z e p r z y s z łe j s p e c j a liz a c ji. N ie n e g u j e te g o z r e s z tą M in is te r Z d r o ­ w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j. O ile r z e c z y w iś c ie n a le ż y d o k o n y ­ w a ć p e w n e j s e le k c j i i p r e o r ie n ta c ji z a w o d o w e j, to n a le ż a ło b y to c z y n ić d o p ie r o p o d c z a s w y b o r u s a m e j s p e ­ c ja liz a c j i, a n ie p rzez u tr u d n ia n ie w s t ę p u n a u c z e ln ie . G d y b y c h c ie ć je d n a k w p ły w a ć na w y b ó r s p e c j a ­ liz a c ji, to n a le ż a ło b y r a c z e j iść d ro ­ gą tw o r z e n ia w s z e lk ie g o r o d z a ju z a c h ę t i b o d ź c ó w e k o n o m ic z n y c h , u a tr a k c y j n ia ją c za w ó d le k a r z a , a ta k ż e p o d n o s z ą c w a lo r y m o r a ln e t e ­ g o z a w o d u , k tó r y w ś r ó d w s z y s tk ic h in n y c h z a w o d ó w m a s z c z e g ó ln ą r a n ­ g ę . N a p o tr z e b ę u a tr a k c y j n ie n ia z a ­ w o d u c h ir u r g a w s k a z a ł z r e s z tą w s w o ic h w y p o w ie d z ia c h na r o z p r a ­ w ie p ro f. W o jc ie c h N o s z c z y k . K o le j n e a r g u m e n t y p r z e d s t a w ic ie la M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z ­ n e j zd a ją s ię w y n ik a ć z p o tr z e b y

N r 5 (353) P roblem atyka dot. przepieów p. o a. to orzecznictwie SN o c h r o n y k o b ie ty , s z c z e g ó ln ie w o k r e - s ię c ią ż y i m a c ie r z y ń s t w a (p r z e c iw ­ w s k a z a n e z a tr u d n ie n ie w ta k ic h s p e ­ c ja ln o śc ia c h , ja k n p . r a d io lo g ia i m e d y c y n a n u k le a r n a , u c ią ż liw o ś ć c a ło d o b o w y c h d y ż u r ó w ). N a le ż y je d n a k z a u w a ż y ć , że w o k r e s ie c ią ż y i m a c ie r z y ń s tw a w e w s z y s tk ic h z a w o d a c h k o b ie t y k o r z y ­ s ta ją z e s z c z e g ó ln e g o u p r z y w ile j o w a ­ n ia , k tó r e im z a p e w n ia n a s z e u s t a ­ w o d a w s t w o p o to , a b y w y r ó w n a ć w ła ś c iw o ś c i f iz j o lo g ic z n e i p o m ó c k o b ie c ie — m a t c e . T e g o r o d z a ju p u ­ n k t w id z e n ia w s p o s ó b s z e r o k i w y ­ r a ż a u s t a w o d a w s tw o s o c j a ln e i u - b e z p ie c z e n io w e . J e ż e li zaś c h o d z i o k o n ie c z n o ś ć w y k o n y w a n ia d y ż u r ó w n o c n y c h , t o d o ty c z y to n ie t y lk o z a w o d u le k a r ­ sk ie g o . D y ż u r y n o c n e p e łn ią p ie l ę ­ g n ia r k i, s a lo w e , fa r m a c e u tk i itp . N a n o c n y c h z m ia n a c h p r a c u ją w łó k n ia - r k i i p r a c o w n ic e in n y c h z a w o d ó w . K o b ie ty są z a tr u d n io n e w P o ls c e , p o d o b n ie ja k i w ie lu in n y c h k r a ­ ja c h , w r ó ż n y m w y m ia r z e i n a r ó ż ­ n y c h z m ia n a c h , a ta k ż e n o c n y c h , ł i i e je s t to p r a w n ie z a b r o n io n e . N a ­ to m ia s t z p r z y c z y n s p o łe c z n y c h u s t a ­ w o d a w s t w o p r a c y s ta r a s ię s t w o r z y ć w s z y s tk im z m u s z o n y m p r a c o w a ć w 77 n o c y m o ż liw ie k o r z y s t n e w a r u n k i p r a c y ta k p o d k ą t e m z d r o w o tn y m , ja k i m a t e r ia ln y m . O s ta tn i z m o t y w ó w w y s u w a n y c h p r z e z M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j d o ty c z y s p r a w z w ią z a ­ n y c h z o b r o n n o ś c ią k r a ju . W ty m p r z e d m io c ie tr z e b a s t w ie r d z ić , iż c e lo m s z k o le n ia w o j s k o w e g o s łu ż ą p r z e d e w s z y s t k im s p e c j a ln e a k a d e ­ m ie w o j s k o w e , n a b ó r n a k tó r e i u s t a la n e lim it y z n a tu r y r z e c z y p o d ­ p o r z ą d k o w a n e s ą p o tr z e b o m o b r o n ­ n o ś c i k r a ju . N ie je s t p r z e d m io te m w n in ie j s z e j s p r a w ie a n a liz a p o tr z e b S ił Z b r o jn y c h . T y m n ie m n ie j n a m a r g in e s ie w a r to ta k ż e w s k a z a ć , ż e k o b ie t y w o g ó le , w t y m i le k a r ­ k i, z g o d n ie n p . z a rt. 47, a r t. 92 u st. 3, a r t. 118 u s t. 1 p k t 2 u s t a w y z d n ia 21 lis to p a d a 1967 r. o p o w s z e c h n y m o b o w ią z k u o b r o n y P o ls k ie j R z e c z y ­ p o s p o lite j L u d o w e j (j e d n o lit y te k s t: D z.U . z 1984 r. N r 7, p o z. 31; p or. r ó w n ie ż § 1 p k t 2 z a r z ą d z e n ia M in i­ s tr a O b r o n y N a r o d o w e j z d n ia 12 m a r c a 1984 r. w s p r a w ie p r z e z n a c z e ­ n ia k o b ie t do s łu ż b y w o j s k o w e j — M . P . N r 10, p o z. 71) m o g ą b y ć w m ia r ę p o tr z e b y p o w o ły w a n e do o d ­ b y c ia s łu ż b y w o j s k o w e j . (...)

PROBLEMATYKA DOTYCZĄCA PRZEPISÓW O ADWOKATURZE

W ORZECZNICTWIE SĄDU NAJWYŻSZEGO

(redaguje Wi t o l d F o r ma ń s k i )

l.

Rękojmia co do prawidłowego wykonywania zawodu adwokata w PRL