WYKŁAD NR 4
ROLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM.
KSZTAŁTOWANIE POLITYKI INFORMACYJNEJ W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM
Zarządzanie kryzysowe i stany nadzwyczajne
Dr Justyna Mielczarek-Mikołajów
Zarządzanie kryzysowe i stany nadzwyczajne
Zarządzanie kryzysowe i stany nadzwyczajne - zagadnienia wprowadzające
Organizacja prawna, zadania i kompetencje podmiotów administrujących w zarządzaniu kryzysowym i stanach nadzwyczajnych
Prawne formy działania podmiotów administrujących w zarządzaniu kryzysowym i stanach nadzwyczajnych
Rola organizacji pozarządowych w zarządzaniu kryzysowym.
Kształtowanie polityki informacyjnej w zarządzaniu kryzysowym
Kontrola prawna administracji publicznej w zarządzaniu
kryzysowym
Podmioty zarządzania kryzysowego
POZIOM ORGAN ZARZĄDZANIA
KRYZYSOWEGO ORGAN OPINIODAWCZY-
DORADCZY
CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO KRAJOWY Rada Ministrów, Prezes
Rady Ministrów
Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego
Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
RESORTOWY Minister kierujący działem administracji rządowej,
Kierownik organu centralnego
Zespół Zarządzania Kryzysowego (ministerstwa, urzędu
centralnego)
Centrum Zarządzania Kryzysowego (ministerstwa, urzędu
centralnego)
WOJEWÓDZKI Wojewoda Wojewódzki Zespół
Zarządzania Kryzysowego
Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego
POWIATOWY Starosta Powiatowy Zespół
Zarządzania Kryzysowego
Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego
GMINNY Wójt/ burmistrz/prezydent Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego
Mogą być tworzone (nie ma obowiązku utworzenia) gminne
(miejskie) centra zarządzania kryzysowego
Ujęcie podmiotowe
Pojęcie zarządzania kryzysowego
Zarządzaniem kryzysowym można więc nazwać ogół
wszystkich rozwiązań ochrony ludności, realizowany przez
instytucje publiczne wszystkich poziomów, we współudziale
z wyspecjalizowanymi organizacjami w celu zapobiegania
sytuacjom kryzysowym, reagować na nie a w razie
wystąpienia zagrożenia, kształtowanie kontrolowanie ich
przebiegu w celu minimalizacji strat
Dlaczego organizacje pozarządowe?
Nieprzewidywalność zagrożeń
Ciągła ewolucja zagrożeń
Istota każdego elementu, który stanowić może o wzroście poziomu bezpieczeństwa
Efektywność systemu
Liczba organizacji
III sektor
Organizacje pozarządowe w Polsce
Początek kształtowania się organizacji sięga czasów starożytności i wyrosły z poczucia wspólnoty łączących określoną grupę ludzi tworzących społeczność lokalną. Przykładem może być starożytna Grecja, gdzie działalnością filantropijną zajmowały się prywatne osoby, jak również miasta-państwa poprzez otaczanie opieką inwalidów wojennych oraz wypłacanie im dziennego zasiłku. Ponadto istniał specjalny urząd tzw. sitesis, który zajmował się wydawaniem posiłków ubogim obywatelom.
Swój szczególny rozkwit zawdzięczają przemianom społeczno- ekonomicznym w latach 70. i 80. ubiegłego wieku.
W Polsce intensywny rozwój trzeciego sektora nastąpił po transformacji ustrojowej w 1989 r. Spowodowane było to przede wszystkim wprowadzeniem w kraju gospodarki rynkowej.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie (t .j. Dz. U. z 2018 r., poz. 450 z późn. zm.)
Definicja organizacji pozarządowej
Co to jest organizacja pozarządowa
Organizacje pozarządowe w Polsce (art. 3 ust. 2 )
Niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi
Niedziałające w celu osiągnięcia zysku – osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4. 3.
Działalność pożytku publicznego
Cechy organizacji pozarządowych
opieranie się na dobrowolnej pracy członków
działanie dla dobra społecznego realizowanie wybranych
celów społecznych
niezależność
brak
nastawienia na osiągnięcie zysku
brak powiązań z władzami państwowymi
Organizacja pozarządow
a
Cele organizacji pozarządowych?
Jaki są cele działania organizacji pozarządowych ?
Funkcjonowanie organizacji pozarządowych w Polsce
W Polsce działa ponad 130 tys. organizacji (dane 2018 r.):
-
ok. 112 tys. stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych (w tym ponad 16 tyś ochotniczych straż pożarnych),
-
22 tys. fundacji,
-
ponadto działają organizacje samorządu gospodarczego, zawodowego i pracodawców, także podmiotów wyznaniowych prowadzących działalność społeczną,
-
co 10. aktywna organizacja posiadała status organizacji
pożytku publicznego, czyli było ich 8,0 tys.
Fundacja
Czym jest fundacja
Jakie są cechy fundacji
Jak założyć fundację
Fundacja
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz.1491.)
CEL: realizacja zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności, takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.
CZŁONKOSTWO: osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą.
SIEDZIBA: terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
FORMA ZAŁOŻENIA: akt notarialny /testament.
FUNDATOR: ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu.
Fundacja
KRS:
podlega wpisowi do KRS; uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS
ZARZĄD:
kieruje działalnością oraz reprezentuje fundację na zewnątrz.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
: może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych.Stowarzyszenie
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 210 ze zm.)
PREAMBUŁA: „W celu stworzenia warunków do pełnej realizacji gwarantowanej przepisami Konstytucji wolności zrzeszania się zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka i Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych, umożliwienia obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań, a także uwzględniając tradycje i powszechnie uznawany dorobek ruchu stowarzyszeniowego, stanowi się, co następuje(…)”.
CECHY: dobrowolne samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych.
CZŁONKOSTWO: stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków. Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w tym swoich członków.
TWORZENIE: przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawionym praw publicznych.
Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych, należeć do stowarzyszeń według
zasad określonych w ich statutach, bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia. Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki.
Stowarzyszenie
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 210)
REJESTRACJA
- osoby w liczbie co najmniej siedmiu, zamierzające założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia oraz wybierają komitet założycielski albo władze stowarzyszenia.Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. Wniosek o wpis do KRS składa Zarząd.
ORGANY
- najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrzne.
OSOBOWOŚĆ PRAWNA
- stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego. STOWARSZYSZENIE ZWYKŁE: nie posiada osobowości prawnej, ale może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, może zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane; zakłada je trzech członków założycieli, którzy uchwalają regulamin; powstaje i może rozpocząć działalność z chwilą wpisu do ewidencji.
Stowarzyszenie a fundacja
Stowarzyszenie a fundacja
STOWARZYSZENIE FUNDACJA
min. 7 założycieli fundator/założyciel – jeden lub wielu
są członkowie
nie występuje pojęcie „członkostwa”
walne zebranie członków komisja rewizyjna
zarząd
zarząd
organ kontroli wewnętrznej (rada fundacji, rada nadzorcza, komisja rewizyjna) –
nieobowiązkowa
każdy cel zgodny z prawem, cel niezarobkowy każdy cel zgodny z prawem, społecznie lub gospodarczo użyteczny, niezarobkowy
na etapie tworzenia nie jest potrzebny majątek (to ludzie stanowią „kapitał”)
podstawą działania fundacji jest majątek, w który fundację wyposaża fundator – tzw.
fundusz założycielski; odrębny fundusz w wysokości min.1000 zł na działalność
gospodarczą
Formy współpracy
Finansowe Niefinansowe
Formy współpracy
Zlecanie organizacjom pozarządowym zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie,
wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności,
konsultowanie z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji lub projektów aktów normatywnych dotyczących sfery zadań publicznych,
tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym, złożonych m.in. z przedstawicieli organizacji pozarządowych,
umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej na zasadach określonych w ustawie,
umowy partnerskiej określonej w art. 28a ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia
2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz porozumienia albo
umowy o partnerstwie określonych w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 11 lipca
2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności
finansowanych w perspektywie finansowej.
Formy współpracy
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa, w drodze uchwały, szczegółowy sposób konsultowania m.in.
z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami
pozarządowymi projektów aktów prawa miejscowego w
dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych
organizacji
Formy współpracy
powierzanie wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji,
wspieranie wykonywania zadań publicznych, wraz z
udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji.
Zasady współpracy
ZASADA SUWERENNOŚCI
administracja publiczna respektuje niezależność i odrębność wspólnot obywateli i organizacji społecznych, uznając ich prawo do niezależnego identyfikowania i rozwiązywania problemów społecznych. Kluczowe znaczenie dla realizacji tej zasady ma symetryczność praw i obowiązków stron współpracy.
ZASADA SUWERENNOŚCI
administracja publiczna respektuje niezależność i odrębność wspólnot obywateli i organizacji społecznych, uznając ich prawo do niezależnego identyfikowania i rozwiązywania problemów społecznych. Kluczowe znaczenie dla realizacji tej zasady ma symetryczność praw i obowiązków stron współpracy.
ZASADA EFEKTYWNOŚCI
środki publiczne powinny być wydawane w sposób racjonalny.
Oznacza to świadome i celowe, oszczędne oraz planowe dysponowanie powierzonymi zasobami. Istotą niniejszej zasady jest wybór najefektywniejszej metody gospodarowania przy osiąganiu rezultatów najwyżej jakości.
ZASADA EFEKTYWNOŚCI
środki publiczne powinny być wydawane w sposób racjonalny.
Oznacza to świadome i celowe,
oszczędne oraz planowe
dysponowanie powierzonymi zasobami. Istotą niniejszej zasady jest wybór najefektywniejszej metody gospodarowania przy osiąganiu rezultatów najwyżej jakości.
ZASADA
PARTNERSTWA polega na ścisła współpraca między administracją
publiczną
a organizacjami pozarządowymi realizującymi
wspólne cele na rzecz
społeczeństwa. W myśl tej zasady, zakłada się istnienie efektu synergii, zgodnie z którym połączone działania są gwarancją osiągnięcia
najlepszego rezultatu
ZASADA PARTNERSTWA polega na ścisła współpraca między administracją
publiczną
a organizacjami pozarządowymi realizującymi
wspólne cele na rzecz
społeczeństwa. W myśl tej zasady, zakłada się istnienie efektu synergii, zgodnie z którym połączone działania
są gwarancją
osiągnięcia najlepszego rezultatu
ZASADA JAWNOŚCI daje prawo partnerom wspólnego przedsięwzięcia do pełnej informacji (w tym udostępniania danych), m.in.
wymiany wiedzy
ZASADA JAWNOŚCI daje prawo partnerom wspólnego przedsięwzięcia do pełnej informacji (w tym udostępniania danych), m.in.
wymiany wiedzy ZASADA UCZCIWEJ
KONKURENCJI
opiera się na założeniu, iż zarówno instytucje reprezentujące administrację
publiczną, jak i organizacje pozarządowe mają równe szanse i takie same prawa
w rywalizacji o możliwość wykonania danego zadania publicznego. Konsekwentne kierowanie się niniejszą zasadą
ułatwia wybór najlepszego realizatora. Zasada ta implikuje unikanie konfliktu
interesów.
ZASADA UCZCIWEJ KONKURENCJI
opiera się na założeniu, iż zarówno instytucje reprezentujące administrację
publiczną, jak i organizacje pozarządowe mają równe szanse i takie same prawa
w rywalizacji o możliwość wykonania danego zadania publicznego. Konsekwentne kierowanie się niniejszą zasadą
ułatwia wybór najlepszego realizatora. Zasada ta implikuje unikanie konfliktu
interesów.
Organizacja pożytku publicznego
Instytucje pozarządowe szczególnie użyteczne na rzecz społeczeństwa mogą zyskać pozycje organizacji pożytku publicznego.
Posiadanie statusu OPP uprawnia do:
- pozyskiwania środków z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych,
- wykonywania zadań publicznych zlecanych od kompetentnych organów państwa,
- ulg podatkowych,
- możliwości nieodpłatnego powiadamiania o swojej
działalności przez publiczne środki masowego przekazu.
Organizacje pozarządowe w
zarządzaniu kryzysowym
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach;
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach;
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym;
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej;
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich;
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych;
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym;
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny;
Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym;
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego;
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. Przepisy wprowadzające ustawę o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
W obszarze ściśle związanym z sytuacjami kryzysowymi funkcjonuje ok. 29% organizacji pozarządowych.
Organizacje działające w tych sferach – pokrywających się z procesem zarządzania kryzysowego – są wynagradzane statusem OPP, co otwiera im możliwości dodatkowego pozyskiwania środków finansowych na działalność. Mają one możliwość otrzymywania odpisów podatkowych, stanowiących 1% podatku dochodowego opłacanego przez osoby fizyczne.
Zmienność organizacji a zarządzanie kryzysowe.
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Zmian w sektorze publicznym następują rzadziej niż w trzecim sektorze i rzadko mają tak zasadniczy charakter.
Członkowie organizacji są jej największym zasobem, więc liczebność stanowi dobry miernik ich potencjału.
Większość organizacji nie ma charakteru ogólnopolskiego i
działa najczęściej lokalnie.
Formy współpracy
Niefinansowe - wzajemne informowanie o planowanych kierunkach działania (55%), konsultowanie w zależności od obszarów (57%), konsultowanie projektów aktów prawnych, działania o charakterze doradczym i inicjatywnym, uczestnictwo w powiatowych i gminnych zespołach zarządzania kryzysowego;
wójt gminy realizując zadania z zakresu zarządzania kryzysowego na obszarze gminy winien współpracować z podmiotami realizującymi monitoring środowiska.
Finansowe – przekazywanie środków 52% (powierzenie
wykonania zadań wraz z przydzieleniem dotacji, zgłaszanie
samorządowi chęci realizacji części zadań)
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
W jakich obszarach ma miejsce współpraca organizacji pozarządowych w zarządzaniu
kryzysowym ?
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Ochrona zdrowia i ratownictwa
Wsparcie ludności w sytuacjach kryzysowych
Ochrona środowiska i ekologii
Porządek publiczny i bezpieczeństwo publiczne
Ochrona dóbr kultury
Organizacje obywatelskie, których celem jest wsparcie i
rozwój pewnych obszarów
Organizacje pozarządowe w
zarządzaniu kryzysowym
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Ochotnicze Straże Pożarne - działają one na podstawie przepisów ustawy
„Prawo o stowarzyszeniach” oraz ustawy 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Określa je jako jednostki ochrony przeciwpożarowej.
Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w zdecydowanej większości funkcjonują w gminie wiejskiej lub miejsko-wiejskiej. Uczestniczą w akcjach ratowniczych, gaśniczych, podczas zwalczania zagrożeń ekologicznych, wypadków w ruchu lądowym oraz klęsk żywiołowych.
Mogą tworzyć związki – np. gminne – lub działać samodzielnie. Ogromna część OSP działa w ramach Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej – są to 16 403 ochotnicze straże, zrzeszające 678 214 członków 21.
Dysponują ogromną ilością specjalistycznego sprzętu – przede wszystkim
samochodów pożarniczych i ratowniczo-gaśniczych. Wedle danych GUS w
2010 r. istniało 14,8 tys. straży, zrzeszających średnio 38 osób. O sile OSP
stanowi fakt, iż ochotnicze straże to 19% wszystkich organizacji
pozarządowych w Polsce.
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
GOPR i TOPR to szczególne organizacje, gdyż są jedynymi instytucjami, które zajmują się działalnością ratowniczą w obszarze górskim.
Obie instytucje realizują zadania z zakresu pierwszej pomocy, ewakuacji ofiar i osób zagrożonych oraz transportem rannych do jednostek Państwowego Ratownictwa Medycznego.
Potencjał kadrowy, sprzętowy i stanowiskowy stacji
ratownictwa stanowi znaczne wzmocnienie systemu
zarządzania kryzysowego.
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Organizacje o charakterze społeczno-wychowawczym w zakresie prowadzenia działalności wychowawczej i edukacyjnej, skierowanej głównie do dzieci i młodzieży.
Chodzi o wszelkie stowarzyszenia związane z
poszczególnymi związkami wyznaniowymi, stowarzyszenia
sportowe, które oprócz działalności sportowej zajmują się
również działalnością wychowawczą, a także duże ruchy
młodzieżowe – takie jak ruch harcerski czy ruch
strzelecki.
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Ruch harcerski jest elementem światowego ruchu skautowego i istnieje w Polsce od przeszło 100 lat.
Jego cel stanowi wychowywanie młodych ludzi na dobrych obywateli.
Istotną wartością w wychowaniu jest niesienie pomocy drugiemu człowiekowi, a wśród wielu aktywności podejmowanych przez harcerzy znajduje się również nauka pierwszej pomocy. Harcerze działają w drużynach skupiających kilkanaście osób.
Wielkość ruchu ocenia się w tej chwili na ok. 130 tys. młodych ludzi.
Największą organizacją jest Związek Harcerstwa Polskiego (92,5 tys.).
Ogólnopolski zasięg mają również Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej (11 tys.) oraz Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” (2 tys.).
W ramach ZHP działa Harcerska Szkoła Ratownictwa, organizująca
szkolenia w zakresie pierwszej pomocy, oraz Harcerskie Grupy Ratownicze
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Wszelkie stowarzyszenia zrzeszające zainteresowanych ratownictwem, prowadzące szkolenia w zakresie pierwszej pomocy i kwalifikowanej pierwszej pomocy.
Przykładem takiej organizacji jest Polski Czerwony Krzyż, który oprócz działalności humanitarnej prowadzi edukacje w zakresie pierwszej pomocy
Organizacje, które dysponują unikalnymi zasobami: sprzętowymi,
lokalowymi oraz przeszkolonymi kadrami, które być one użyte w którejś z
faz zarządzania kryzysowego. Przykładem mogą być aerokluby,
posiadające znaczną liczbę samolotów zdolnych do wykonywania zadań w
zakresie monitorowania, kluby krótkofalarskie, stowarzyszenia właścicieli
samochodów terenowych i pojazdów ATV (quadów).
Organizacje pozarządowe w zarządzaniu kryzysowym
Udział organizacji pozarządowych w
poszczególnych fazach zarządzania kryzysowego
Organizacje pozarządowe w
zarządzaniu kryzysowym
Faza zapobiegania
Faza ta jest nastawiona na działania profilaktyczne, stąd mają swój udział działania społeczno-wychowawczym, które powinny koncentrować się na minimalizacji lub eliminacji wystąpienia zagrożeń.
R. Krawczyński: edukacja taka „(…) to proces długotrwały, przy czym prawidłowo zastosowany, przyniesie niewspółmierne efekty przyszłym pokoleniom”.
Podmioty trzeciego sektora posiadają ogromną rolę w procesie wychowywania i edukacji nowych pokoleń obywateli – umiejętne ich włączenie będzie zawierało w sobie przygotowanie do podejmowania właściwych działań w sytuacjach kryzysowych.
Przykład: Edukacja dla bezpieczeństwa, który w roku szkolnym 2009/2010 zastąpił nauczane dotąd Przysposobienie obronne.
Inne formy realizacji programów profilaktycznych i edukacyjnych – organizacja
kursów pierwszej pomocy, lokalnych form aktywności, takich jak: pikniki rodzinne,
gry miejskie, szkolenia, pokazy w zakładach pracy.
Faza zapobiegania
działalność profilaktyczna,
edukacja w zakresie zagrożeń,
edukacja w zakresie pierwszej pomocy,
edukacja obronna,
wsparcie szkół w realizacji przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa,
prowadzenie kampanii społecznych dotyczących zagrożeń • wsparcie w identyfikowaniu zagrożeń,
proponowanie inicjatyw lokalnych dotyczących ograniczania
zagrożeń.
Faza zapobiegania
Faza przygotowania
uczestnictwo w pracach zespołów zarządzania kryzysowego,
uczestnictwo w pracach komisji bezpieczeństwa i porządku powiatu,
uczestnictwo w pracach rad pożytku publicznego,
czynny udział w konsultacjach społecznych,
wymiana informacji pomiędzy administracją samorządową a organizacjami w zakresie planowanych kierunków działań,
uczestnictwo w opracowywaniu procedur i scenariuszy działań,
przygotowanie i dostosowywanie kanałów komunikacyjnych do potrzeb alarmowania,
deklarowanie posiadanych sił i środków.
Faza reagowania
niesienie pomocy osobom potrzebującym, w tym udzielanie pierwszej pomocy i kwalifikowanej pierwszej pomocy,
ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia z terenów zagrożonych i dotkniętych katastrofą,
zabezpieczanie terenów zagrożonych rozprzestrzenianiem się kryzysu,
organizacja pomocy socjalno-bytowej dla osób poszkodowanych,
organizacja dodatkowej łączności na terenach dotkniętych kryzysem,
organizacja dodatkowej łączności dla służb uczestniczących w akcji ratunkowej,
udostępnianie specjalistycznego sprzętu na potrzeby akcji ratunkowej,
wsparcie logistyczne służb prowadzących akcję ratunkową,
wsparcie policji w zabezpieczeniu pozostawionego mienia,
mobilizowanie i organizowanie ludności do wsparcia akcji ratunkowej
wsparcie administracji publicznej .
Faza reagowania
Wyróżniającymi się organizacjami pozarządowymi uczestniczącymi w realizacji powyższej fazy są: OSP, GOPR, TOPR i WOPR.
Dzięki optymalnemu przygotowaniu znacznie przyczyniają
się do pokonywania niebezpiecznych sytuacji. Najlepsze
jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej działają także w
Systemie Ratowniczo-Gaśniczym.
Faza reagowania - przykład
Przykład
Katastrofa budowlana jednej z hal Międzynarodowych Targów Katowickich. Dach hali runął 28 stycznia 2006 roku w trakcie targów gołębi pocztowych:
W wyniku tej tragedii śmierć poniosło 65 osób, a 144 zostały ranne. Przyczyną katastrofy była wadliwa konstrukcja dachu oraz zaniedbania ze strony właściciela, który nie usuwał zalegającego na nim śniegu14.
W akcję ratowniczą włączone zostały siły i środki nie tylko z całego województwa śląskiego, ale również z województw sąsiednich, a także innych części Polski. Skala katastrofy była olbrzymia. W akcji brały udział: Państwowa Straż Pożarna (460 strażaków, w tym aspiranci i kadeci ze szkół pożarniczych), zespoły Państwowego Ratownictwa Medycznego (60 zespołów), policja (w sile 400 policjantów), 93 ratowników górniczych, 80 żołnierzy Żandarmerii Wojskowej oraz 57 żołnierzy innych formacji Wojska Polskiego, jak również inne służby.
Faza reagowania
Także w tym przypadku w akcję ratunkową włączyli się przedstawiciele organizacji pozarządowych. Bezpośrednim wsparciem dla działań strażaków PSP były Ochotnicze Straże Pożarne (18 strażaków-ochotników, w tym OSP Kęty, posiadająca własną grupę poszukiwawczo-ratowniczą).
Do akcji włączyła się także grupa lekarzy z Beskidzkiej
Grupy GOPR, Grupy Ratownictwa PCK, Społeczna Grupa
Ratownicza „Na ratunek” z Tychów, Grupa Wysokościowa S-
12, oraz grupa z Krajowej Społecznej Grupy Ratowników.
Faza odbudowy
zbiórka środków pieniężnych i darów rzeczowych,
dystrybucja środków pieniężnych i darów osobom potrzebującym,
bezpośrednie wsparcie osób poszkodowanych w usuwaniu skutków danego kataklizmu,
prace porządkowe w przestrzeni publicznej,
wolontariat na rzecz administracji publicznej.
Powódź 2010 r. - przykład
Jednym z przykładów działania w tej fazie może być prowadzenie przez organizacje pozarządowe zbiórek publicznych na rzecz osób poszkodowanych.
Polski Czerwony Krzyż zebrał ponad 6,5 miliona złotych w środkach pieniężnych oraz darowizny materialne o wartości ponad 3,1 miliona złotych.
Akcję pomocy powodzianom prowadziła także Caritas Polska. Pomoc obejmowała nie tylko doraźne działania wobec osób dotkniętych powodzią, ale tak- że szereg inicjatyw podejmowanych w fazie odbudowy. Zorganizowano między innymi akcję rozdawania wyprawek do szkół dzieciom z terenów dotkniętych powodzią czy kolonie dla 1 700 dzieci.
W ramach akcji Caritas współpracowała z wieloma podmiotami publicznymi: PSP, wojskiem, policją, administracją rządową i samorządami. Współpracę nawiązano także z szeregiem podmiotów prywatnych, które przekazały na rzecz powodzian dary rzeczowe i środki pieniężne.
Akcję szeroko wsparły media zarówno lokalne jak i ogólnopolskie, a także operatorzy sieci komórkowych, umożliwiając darowizny poprzez SMS. Całość pomocy, będącej efektem akcji skoordynowanej przez Caritas wyniosła ponad 46 milionów złotych.
Pomoc w tej formie trafiła do powodzian ze strony wielu podmiotów, również dzięki
działaniom organizacji społeczno-wychowawczych. Przykładem mogą być działania Związku
Harcerstwa Polskiego – największej organizacji harcerskiej. Harcerze organizowali zbiórki
darów (żywności, artykułów higienicznych, szkolnych). W tym zakresie ZHP
współpracowało miedzy innymi z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy, PCK czy Caritas
Polska.
Polityka informacyjna w zarządzaniu kryzysowym
Zarządzanie kryzysowe a polityka informacyjna
?
Polityka informacyjna w zarządzaniu kryzysowym
Polityka informacyjna jest zbiorem reguł i procedur
związanych z zarządzaniu informacją w procesie zarządzania
kryzysowego
Polityka informacyjna w zarządzaniu kryzysowym
Żyjemy w czasie społeczeństwa informacyjnego, czyli takim, w którym informacja to strategiczny zasób, często ważniejszy od innych dóbr.
Upublicznianie informacji w serwisach społecznościowych nabrało dużego znaczenia a wszechstronny postęp techniczny i technologiczny uniemożliwia istnienie tej blokady.
Obecny poziom globalizacji powoduje, że zastosowanie
ograniczeń w przepływie informacji jest nieefektywne i
zawsze znajdzie się alternatywna droga komunikacji.
Polityka informacyjna w zarządzaniu kryzysowym
Społeczeństwo, a szczególnie sektor informacyjny żyjąc dostarczania informacji, nie znosi próżni.
W 2012 roku powstał problem sfałszowania soli spożywczej, które środki masowego przekazu bezrefleksyjnie wykorzystały dla osiągnięcia większych zysków.
Pomimo otwartej polityki informacyjnej prowadzonej przez
Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora
Sanitarnego nie udało się zapobiec konfabulacjom czy
świadomemu zmyślaniu.
Znaczenie polityki komunikacyjnej
Uświadomienie osobom zagrożonym rodzaju zagrożenia i sposobów ochrony przed nim, chroni ich przed poczuciem bezsilności i bezradności. Pozwala zatem zmniejszenie lęku, a nawet jeżeli nie, to czyni go bardziej konkretnym. Taki stan jest psychologicznie dużo lepiej tolerowany niż poczucie bezsilności i lęku przed nieznanym. Łatwiej jest wówczas zachować psychologiczną równowagę i poczucie kontroli nad sytuację”
(Konieczny, Wawrzynowicz, Mydlarska, 2011)
Znaczenie polityki komunikacyjnej
Potrzeba informacji w społeczeństwie wymusza na administracji publicznej prowadzenie ciągłej polityki informacyjnej, np. za pośrednictwem wyspecjalizowanych rzeczników
Każda taka informacja powinna być spójna, pozbawiona
emocji, bazować na prostych słowach, a w pośredni sposób
mogłaby także budować pozytywny wizerunek władzy
publicznej czy zaakcentować jej dobre relacje z dotkniętą
kryzysem społecznością. Warto podkreślić, że nie mogą
pojawić się w ramach tej samej instytucji na różnych
szczeblach odmienne, a nawet sprzeczne komunikaty
Formy komunikacji
Pisemne
Ustne
Werbalne
Niewerbalne
Bezpośrednie
Pośrednie
Literatura
Boć J., Prawo administracyjne (red.), Kolonia Limited 2013.
Drabik I., Rola i znaczenie organizacji pozarządowych w zarządzaniu kryzysowym, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie Nr 20 (2015).
Kwiatkowski A. , Rola i znaczenie polityki informacyjnej podczas sytuacji kryzysowych, (w:) Zarządzanie kryzysowe. Wybrane problemy, A. Pepłoński, G.
Kędzierska, Z. Siemiak (red.), Białystok 2013.
Magiera M. , Polityka informacyjna administracji publicznej w sytuacjach kryzysowych, Przegląd Strategiczny 2014, nr 7.
Morawski, A. Rola organizacji pozarządowych w procesie zarządzania kryzysowego, http://oapuw.pl/wp-content/uploads/2013/11/A.Morawski-rola- organizacji-pozarzadowych-w-procesie-zarzadzania-kryzysowego-Kopia.pdf
Morawski A., Wykorzystanie potencjału organizacji pozarządowych w procesie zarządzania kryzysowego, Warszawa 2014.
Trocha J., Działalność organizacji pozarządowych na rzecz systemu Zarządzania kryzysowego w Rzeczpospolitej Polskiej, Obronność . Zeszyty Naukowe 4(12)/2014
http://fakty.ngo.pl/stowarzyszenie-a-fundacja
https://publicystyka.ngo.pl/sektor-pozarzadowy-w-2018-ile-jest-w-polsce- organizacji
Linki do zdjęć
https://www.google.pl/search?q=zarz%C4%85dzanie+kryzysowe&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj0zJ_9sPTXAhXH FewKHQ7bBcAQ_AUICigB&biw=1366&bih=662#imgrc=zHajthPMa_MW_M
:
https://www.google.pl/search?biw=1366&bih=613&tbm=isch&sa=1&ei=BVwnWoaIEMzJwQLnyp6YBQ&q=zarz
%C4%85dzanie+kryzysowe+organy&oq=zarz%C4%85dzanie+kryzysowe+organy&gs_l=psy-
ab.3..0i24k1.3965.4973.0.5546.6.2.0.4.4.0.76.138.2.2.0....0...1c.1.64.psy-ab..0.6.146....0.NAzdae-Tvew#imgrc=xDJMRgOSzxFF9M:
https://www.google.pl/search?
q=trzy+sektory+publiczny+prywatny&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiX3rHotPTXAhVBCewKHTYgBy0Q_AUICygC&bi w=1366&bih=613#imgrc=4OZ0-3oniillEM:
https://www.google.pl/search?
q=znak+zapytania&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiJwaiJufTXAhUS6qQKHfm4Ah0Q_AUICigB&biw=1366&bih=613#i mgrc=3KGupWWZPcgrVM:
http://poradnik.ngo.pl/wiadomosc/1988349.html
https://www.google.pl/search?
q=stowarzyszenie+a+fundacja&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjbqpqk1fTXAhWFIpoKHYYyDhUQ_AUICigB&biw=136 6&bih=613#imgrc=mcgXCR-31EtEPM:
http://www.mikstat.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=140&strona=1&sub=84&subsub=139
http://archiwum.sadeczanin.info/rozmaitosci,9/ratownicy-gopr-z-psami-trenowali-w-alpach-galeria-zdjec,40957#.WieMQ0ribIU
http://xn--odgosy-5db.pl/straz-pozarna.php
http://pgbialobrzegi.pl/harcerstwo/aktualnosci/harcerze-na-start-673826/
http://radiohit.net.pl/pl,news2,_oddzial_rejonowy_polskiego_czerwonego_krzyza_we_wloclawku_organizuje_w_dniu_06_
wrzesnia_w_godzinach_od_1230_do_1630_otwarta_akcje_poboru_krwi_,1165.html
http://csikgw.wp.mil.pl/pl/28_12.html
http://www.czarny-dunajec.pl/news/2890/szkolenie_z_zakresu_zarzadzania_kryzysowego_i_obrony_cywilnej
https://www.google.pl/search?q=szkolenia+z+zakresu+zarz
%C4%85dzania+kryzysowego&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj225PQqZnfAhUvpYsKHbOcB3kQ_AUIDig B&biw=1366&bih=608#imgrc=ZSnQ_BkHu9QWBM:
http://www.powiat-olsztynski.pl/posiedzenie-powiatowego-zespolu-zarzadzania-kryzysowego
