Warstwy z Lechówka w synklinie łagowskiej

Halina ŻAKOWA

Warstwy z Lechówka w synklinie łagowskiei

WSTĘP

W pracy omawia

się s.rez,egółowo

utwory górnego wizenu

występu~

jące

w

sąsiedztwie

wsi Lechówek,

^położonej

w

odległości

pona.d

⁵

km

'~a :półno,cny

zachód od

Łagową,

pr:z:y szosie Kielce-opatów (fig.

ą

'Pierwsze uwagi

dotyczące badań

tego terenl,i autorka

zamieściła

ju*

'!V'dZeŚniej (H.

Zakowa,

1960a), podając

miiany w schemacielitOlogiez+

l'lym

i stratygraficznym

^W

stosunku do

opracowań J.

Czarnockiego dlti ' osadów dolnego karbonu synkliny

łagowskiej,

do kt6rej strukturalnie

należy

teren Lechówka.

Praca ' zawiera pierwsze opisy fauny znalezionej w górnym wdzenie Lechówka, na której opiera

się

dokumentacja stratygraficzna tych osa- dów, wnosi popraw:ki do profilu litologicznego na podstawie

VV'stępnej

analizy

płytek

cienkich, zawiera obserwacje .

dotyczące· układu .

tekto- nicznego dolnego karbonu

^W{

ohszarze

połownymna-półn6cny

zachód

-od

.opxacowanego

już

terenu ··

Zaręb

.

(H •.

Zakowa,

1962)' 'i

kontaktu tych

()L~iadów

z dewonem w

Lechówku.WIiio.ski ·tek1;on,icżne· poparte'są

prze- krojami geologicznymi, przy czym przekrój przeprowadzo.ny.,przez Ma- kó>szin"

wprowadżający

nowe

szczegóły

strukturalne

i

. kartograficzne, .oparty jest na wyni.k.achwiercenia wykonanego w

tej wsi

w 1960- r.

Osady dolnego karbonu

w

Lechówku

odsłonięto

za

pomo;cąprac

gór- niczych

i

licznie przeprowadzonych wkopów w 1957 r. Zbiory opisanej

tu

fauny

znajdują się

w'

MuzęumSwiętokrzyskiej ' S"tą.cji

Tereno.wej Jnstytutu Geologicznego w Kiekach,

.oPIS ROBÓT

ZIEMNYCH I GÓRNIGZYCH

Z:

CHARAKTERYSTYKĄ

FAUNY

. Wc okolicy wsi L€chówek wykon;mo

49

wkopów. '

2:lo~alizowąnych

.g~6w;nie

w trzech

^ciągach

o kierunkach ,

^ąW

-:-NE, .

m.ąjących ną ~elu

uchWycenie. poprzecznych przekrojów litologieznych wychodni, ,

dolno~

karbońskich

w synklinie

łagowskiej

(fig ...

2)~

Najl ba-rdziej . wSchodni'

'c~ąg

wkopow

_. ,zriajduje_. .się

w

_. pr~edłużeiiiu

robót ziemnych .wykohanych

Kwartalnik GeolOgiczny - 9

374

^{Halina Żakowa}

o

^1km

Fig. 1. Mapa geologiczna odkryta okolic Makoszyna, Leehówka i Lagowa według.

J. Czarnoek.i.ego, J. Czermińskiego, B. Taszka, H. Żakowejoraz częściow() materiałów geofizycznych .

Solid geological ~ap of the region of Makoszyn, Lech6wek and Lagów.

after J. Czarnocki, J. Czenniński, B. Taszek and H. Ża'kowa and, parU,.

too, according to geophysical data .

l - ltam.br; 2 dewon dolny; 3 - dewon śrOdkowy; 4 - dewon górny: a - tran.

b - famen,c - dewon górny nieroodtzll.elony; 5 - kll4"bon dolny; 6 - ~okacje

pewne, pl'BY'Puazczałne 1 nasun1ęc1a; 7 - Un1e przekrojów geoiogl.crmych przedsta·

. w10nych na ftg, 4 1 5; 8 - wiercen1e; 9 - &ytuacja.przedllt8W1onego na. mapie ołlllzarU:

w obrębie paleozoiku św1ę1lokmyek1ęgo (grandca paleozolatu według J. CZli.rnock1ego) l - Cam.bri6n;2 - Lower Devonlan; 3 - WddJ.e DevOlllan; 4 - l]pper Devon1ao.:

a - Frasri:1I!.n. b - Pammen1an, c - und1v1ded Upper DevoIli1an; 5 - Lower C6rbon1- fero~; 6 - d1s1ocatiODS: determ1ned and probal>le.overth.nJBts; 7 - I1nes of geo1a:- glca1 sect10ns pręsented in Figa. 4. and 5; 8 - 'bore-holee; 9 - pos1t10n of area.

shown in detĄjłed ms.p W1thi1n ŚWięty iID'zYż iPalaęozo1c region (the· boundary ot Ule- l'IIlaeoeo1c has·.'been marked atter J. C?anlock;1}. ,.' .

w warstwach

·

z Górna (H.

żakowa,

1962), w

bliskości

wsi

Zaręby;

w po-

bliżu

wspomnianych wkopów usytuowano nadto kilka wkopów w kie- runku NW

-SĘ

(wkopy 26, 27, 33, 34, 35 i 56). Drugi

ciąg

wkopów znajduje

się

w

sąsiedztwie

wzgórza Grabowa, w

odległości około

700 m na

. północny

zachód od

ciągu

pierwszego, trzeci natomiast - na

pół­

nocny zachód od wzgórza

Międzylesie,

w

odległości

ponad 1100 m od

ciągu

drugiego w kierunku na

północny

zachód. Ponadto w celu uchwy-

. cenia północno-zaohodniego zasięgu

osadów dolnego karbonu, zlokali-

zowano dodatkowo

dziesięć

wkopów na

północny

zachód od trzeciego

049 047 048

04/

040

Warstwy z Lechówka

32· ...-

Lechówek

v ^,.,

028

o

100 200300 400m , , ,

:j:j:1 D 2

039

038 037

027

f

3 62"~ 80· 4

0/5 0/4

023

035

375

Fig. 2. Szkic lokalizacyjny robót ziemnych i gÓl'niczy.ch w Lechówku

DeotaHed map shQwdng localities of ex:cavations and mining work: at Le- ch6wek

1 - !lZY'blki; 2 - wkOpy; 3 - przelrop; 4 - bieg!. i upady warstw

l - test piw; 2 - open cut.s; 3 - oross-cut; 4 - str:l.ke and d1p crt stra.ta.

ciągu

,wkopów.

ffiębokość

wkopów waha

się

na

ogół

od 2 do3 m, przy

szerokości

1 m i

długości

2 m.

Uwidocznione na fig. 2 wkopy 20, 19, 18, 17 i 16, a opisane

wcześniej

(H. 2akowa, 1962), jak

też

wkopy 26, 27, 33, 34

i

35

odsłoniły bądź

to serie pstre,

bądź też

ciemnoszare i zielonkawe

łupki

ilaste, reprezentu-

jące

warstwy z Górna (rwizen dolny i

środkowy).

Dals. ze wkopy

,ciągu

pierwszego (12, 13, 14, 15, 23

i

56)

odkryły,

pod

pokrywą różnoziarni­

styoh piasków sypkich,

należących

do

czwartorzędu, karbońskie łupki

ilaste barwy ciemnoszarej, miejscami z odcieniem

ziel~nawym, łupiące się

kostkowo, z rzadkimi naciekami tlenków

żelaza,

silnie

spękane

i

obfitujące IW ślizgi

tektoniczne.

Łupki

te

reprezentują już

serie

wyższe

od warstw z Górna, co

dokumentują

wyniki uzyskane z szybiku IV, zlo-

kailizowanego w

obrębi~

tego

ciągu.

Tylko we wkopie 12 uchwycono

376

^{,:.'. Halina Żakow.a... :',}

bieg warstwy

wynoszący

290

⁰

z upadem 85

^o na, północny

wschód, W

łupkach

wkopów nie znaleziono fauny ani flory.

Z wkop6w

ciągu

drugiego tylko wkopy 28, 36 i 37 pod

pokrywą różnoziarnistych

piasków

do

85 cm

miąższości uchwyciły

warstwy dol- nego karbonu,

wykształoone

jako

łupki

ilaste ciemnoszare, miejscami

silnie

02'iWietrzałe

w kolorze zielonkawym, bez fauny i flory,

^pod~s

gdy wkopy 38 i 39, wykonane tylko do

głębokości

1,50

^ID,

nie

^przebiły

różnoziarnistych

piasków

czwartorzędowych

z okruohami kwarcytów w

^spągu.

Wkopy

ciągu

trzeciego poza jednym (wkop 11)

odsłoniły

osady kar- bonu dolnego pod

pokrywą czwartol'Zędową

o

^grubości

niekiedy do 1 m, a

reprezeIlltującymi

piaski sypkie z nielicznymi smugami

iłu.

Osady

karbońskie

tych w'kopów

reprezentują przeważpie łupki

'ilaste,

miękkie,

barwy ciemnoszarej, miejscami twarde,

być może

- krzemionkowe, miejscami z

bułami

i soczewkami syderytów ilaStych i z

wkładkami mułowoowymi

z

dużą ilością

muskowitu (wkop 6). Utwory te

są

bardzo

spękane,

z licznymi

ślizgami

, tek,tonicznymi, po7Jbawione fauny

i

flory.

W1wp

11

^odsłonił

do 3 m

głębokości

tylko osady

czwartorzędowe,

tj.

piaski

różnoziarniste

z gruzem kwarcytowym

i

g1Jiny miejscami silnie spiaszczone, · z okruchami

skał północnego

pochodzenia (morena).

Z wkopów najda1ej

wysuniętych

na

północny

zachód w synklinie

łagowskiej,

cZJtery (40, 41, 48 i 49)

odsłoniły skały

dewonu

środkowego,: wychodzące iW

tej okolicy na powierzchni

bezpośrednio

na

południe

od·

ciągu

trzeciego wkopów. Tylko w

pięciu

wkopach (42, 44, 45, 46 i 47) odkryto pod

czwartorzędem

zwietrzeliny ciemnoszarych lub nieco · zie-:

lonkawych

^łupków

ilastych, miejscami z okruchanii

^mułowców

piasZlCzy-i styoh. We wkopie 43, wykonanym do

głębokości

1,10 m, znaleziono:

w glinie okruchy tufitów

żela'Z'istych,

co

udOWodniły

wykonane z tych' okruohów

płytki

cienkie.

Trzeci

ciąg

wkopów zaczyna przekop zlokalizowany'

koło

pasieki:

o

długości około

40 m,

szerokości

1,5

^In

i

^.głębokości

1,5 m. W

^części

p6łnocno-w.schodniej odsłonił

on warstwy dolnego karbonu,' a

^więc

ciemnoS'Z'are

^łupki

ilaste miejscami z

^bułami

i soczewkami syderytów z

wkładkami mułowców'

z

dużą ilością

muskowitu. W

części południowo­

-zachodniej przekopu

występują

wapienie

środkowego

dewonu analo- giczne do tych, jakie

odsłaniają się

we wspomnianych

już wyżej

wy- chodniach. Kontakt karbonu z dewonem

zasłaniają

utwory czwarto-

rzędowe,

które

występują 'aż

do

spągu

przekopu i w stropie

są

reprezentowane przez piaski

różnoziarniste,

jasne, :z okruchami kwar- cytóworaz w

spągu glinę zwałową. ObeCność

w tym miejscu grubszej pokrywy utworów

czwartorzędowych mo~e się wiązać

z

przypuszczalruę

dyslokacyjnym koIitaktem karbonu z dewonem, o czym.

mówią

dane stratygraficzne (patrz

końcowe ro2'ldziały

tej pracy). .. . . .

W

obrębie

opisanych tu tI:zech

ciągów

wkopów

zlokaliżo:wę.no

.roboty górnicze - . cztery szybiki. . Tylko tymi robotami uchwycono warstwy z .

fauną

w . Lechówku

(H.Żakowa, 1960a).

Fauna

występuje W

trzech szybikach (II, III . i IV), a mjejsce ich· lokalizacji

należy uznać

. za pietw ...

szoplanowe nowe stanowiska fauny górnego wizenu wJej

miejsCQowośpi.

Niżej

zamieszczono

szczegółowy

opis szybików. .., ,:. , .. , , . ..

^{,' :j : ••} t

Warstwy Ż L.ecb6wka

377

SZYBIK I

Szybik usytuowano

" około

60 m na

północny

wschód od pasieki,.

a 550 m na

północny

ws;chód od

skrzyżowania

drogi wiejskiej przecho-

dzącej

przez

wieś

Lechówek

'

z

szosą

Kielce - Opatów (fig. 2). Profil litologiczny

.

pr!ledstawi'a

sięna'ątępują.co

(fig. 3):

. '

Głębokość w m O ,OO-:-O,r.!Q 0,20-:-2,20 2,20-:-4,20

4,20-:-5,20

,- .,'

5,20-:-6,20

!l,26+7,2Q'

7,20-:-7,70

7,70+8,20

8,2.0-:-9,00

Opis Gleba.

W ~tropie piaski różnoziarniste, sypkie, w spągu glina zwięzła, barwy:, ciemnoszarej z rdzawymi smugami.,

Łupki ilaste, twarde, silnie zlustrowane;' z,'ma~ soczewkami syderytów ilastych, z wkładką tufitu żelazistego.o . typie kwarco- wym (szkliwo silnie zażelazione i zmienione). Wkładka tufitu grubości do około 10 cm, występuje w stropowej części tego od- cinka.

Łupki jak wyżej, z licznymi ślizgami tektonicznymi, ,wkładkami

nielicznych mułowców piaszczystych i bardzo dużymi bułami sy- derytów ilastY'ch (do średnicy 20 cm), na przełamie których wi-, doczne ,są kryształy i nacieki kalcytu. Analiza chemiczna wyko- . nami z jednej z tych buł wykazała: 131,4010 C02, O,.aOO/o Fe203,..

40,'1'l/o Feo, 7,4^v/o Si02, 4,'lfJ/o CaO i 6;!O/o MgO.

Łupki jak wyżej, bardziej miękkie, silnie zgniecione, miejscamI:

,z niegrubymi . wkładkami twardych ciemnych lub czarnych łup_o

, ków,kt6re można, zaliczyć do kqemionkowych. Analiza wyko- nana' ~ jednej z takich wkładek wykazała: 1,8010 C02, O,06~/0 F~03,.

4,!jO/~FeO, 78,6010 Si02, 1,5% CaO i 0,64^% MgO. Występuje tu rów-

nież I!iegruba wkładka tufitu o typie kwarcowym (szkliwo prze- .' ~krystali~wane) oraz duża ilość buł syderytów ilastych.

~tlpekiiasty barwy prawie czarnej, miękki, obfitUjący w ślizgi tektoniczne, miejscami ze skupieniami pirytu i cienkimi żyłkami.

kalcytowymi. W łUpku występują ,sporadycznie· syderyty ila·ste ..

Tufit barwy zh:!loii'awej lub żółtosz;uej, ,typu kwarcowe~o, z do- brze: widocznym szkliwem przekrystalizowanym.

, Mułowce piaszczyste barwy ciemnoszarej, z dużą ilością musko- witu, miejscami ^2;e zwęglonym detrytem-. flory i konkrecyjnymi' tworami przypominającymi fusforyty. W. mułowcach występuje

wkładka tufitu, kwarcowego barwy ciemnoszarej o miąższości do kilkull.astu ce'ntymetrów (wyrażne szkliwo W płytce cienkiej).

~upki ilaste· i iłowce barwy ciemnoszarej z wkładkami mułow­

c6w piaszczystyCh ze sporadycznymi bułami syderytów ilastych, które dochodzą do znacznych rozmiarów. Na przełamie tych buł zaznaczają się grube nacieki kalcytowe.

SZYBIK II

·

.

• Szybi~

ten usytuowano

w 'Odległości około

150m na

PĆlłnOC!lY .

zachód

.od

os~tniegoza'budowąnia ,w

Lechówku, na wzgórzu Grabowa (fig. 2)

378

^{Halina Żakowa}

2 3

4

.-pc

5 _{sp pc}

6

.-

f)

pc sp pc

9

Ci! sp

.sP@'

~1~DO:dl'O

@.IJ'

m"

sp@I/'

w/

²

0 /

³

+

sp pc

~14

Fig. 3. Profile litol'ogiczne szy.bików I ~ IV w Lech6wku Lithologkal profiles of test piw I to IV at Lechówek

1 - gleba; 2 - plaski; 3 - glina; 4 - ił 1 zwietrzelina łupków; 5 - mułowce

piaszczyste; 6 - tut1ty; 7 - łU3)k1 UaBte; 8 - łupki krzemIonatowe; 9 - iłowce; 10 - soczewk1 t buły SJ'derytów ilastych; 11 - OZDaozenlle głęboltośc1 pobra.n1a próbek do akróoonych aria.i.l.z· chemicznych; 12 - 1>Zlla.czenie 8łębok.ośc1 pobnm..\a ;próbek, z których wykOnano prepamty m1kroftoryatyczne; 13 - 0I/lIla.czen1e głębolroścl pobran!a.

próbek, z których wykonano płytki cienkie; 14 - występowa.n1e fa.uny l :mory ~

Warstwy z Leeh6wka

379

i W odległości

ponad 1150 m na

południowy

wschód

od

szybiku

I.

Pro-

fil

litologiczny przedstawia

się następująco (fig~

3):

Głębokość w m 0,00-;-.0,10 0,10+1,00

1,00+3,00

3,oO-;-i4:,OO

.4,00+5,00

Opis Gleba.

W stropie piasiki r6żnoziarniste, sypkie, w spągu glina zwięzła

barwy jasnoszarej z rdzawymi smugami i o-krucham:i łupków karbońskich.

Łupek' ilasty, miejscami nieco marglisty barwy ciemnoszarej lub prawie czarnej, silnie spękany, twardy, miejscami z nafłiekami

tlenk6w żelaza. Łupki o teksturze dro-bnowarstowanej i podziel-

ności na ogół grubopłytkowej o r6wny,ch płaszczyznach łupkowa­

tości. Miejscami łupie się kostkowo. W .łupku występują silnie

zwietrzałe buły syderyt6w ilasty<:h o grubości do 3¹,5 cm. Na głę­

bokości 2,00 do 3,00 m występuje fauna: Camarotoechia pleurodon, Posidonia becheri. Flory brak.

Łupek jak wyżej z licznymi śli:zgami tę:ktonicznymi, biegnącymi

zwykle prostopadle do uwarstwienia. Arializachemiczna wyka-

zała: 6J.3~/o C02, '1,9% Fe20S, 1,trJ/o FeO, 511,61'/0 8i0_2, 8,1l0f0 eaO i 2,5% MgO. Bieg warstw wynosi 2415° z upadem 30° na p6Jnocny zach6d. Łupek jest przepełniony fauną. Występują tu: Schucher- tella portlockiana, Chonetes (Rugosocho,netes) laguessianus, Pli- cochonetes tricornis, Schizophoria !Sp., Rustedia sp., Dielasma sp., Pterinopecten radiatus, Posidonia becheri, Dolorthoceras striola- tum, Brachycycloceras scalare, Goniatites crenistria, Goniatites sp. i Nomismoceras germanieum. Ponadto występują tu zwykłe

w nagromadzeniach szczątki odcis"ków muszli r6żnej wielkości

goniatyt6w, często połamane i zgniecione, czasem ze śladami rzeźby i przewężeń na muszlach, bJ.iżej nieO'Z.na<:zalne (tab. 1).

Tym nagromadzeniom towarzyszą skupienia szczątk6w trylobit6w oraz r6żnej wielkości fragmenty odcisków muszli bliżej nieozna- czalnych łodzikowatych o typie "orthocon", doch,odzących niekiedy do 7 cm długości, gdzieniegdzie ze 'śladami przegród komorowych.

Sporadycznie występują ,odchs,ki członów łodyg i prawdopodobnie fragmentów kieUch6w liliowc6w obok odcisk6w jeżo-wców - Archiaeocidaris sp.? W łupku ZIl1aleziono b.ardzo Uczną mikro-

faunę i detryt zwęglonej flory.

Łupek jak wyżej o biegu 246° z. upadem 2,80 na północny za- chód. Występuje tu fauna: Chonetes (Rugosochonetes) taguessia- nus, Plicochonetes tricornis, Pterinopecten. radiatus, Posidonia be- cheri, Dolorthoceras striolatum, Goniatites creniStria, Nomismoce- ras germanieum; występują one obok sk;upieńnieco zlimonityzo- wanych odcisków muszli, bliżej nieo-znaczalnych goniatytów, na kt6rych niekiedy widoczne są przewężenia. W łupku występują szczątki odcisków muszli bliżej nieoznaczalnych łodzikowatych

~---

1 - humus; 2 - sands; 3 - loam; .4 - elay and &bale ol'lli8idue; 5 ~ arenaceous sI.lt- stones; 6 - tutf1tes; 7 - aq!i1l1aceous males; 8 - sUlceous ahales; 9 - claystones;

.lO' - limSelland nod'Uiles ot argUlaeeous s1derltels;. 11 .,- ma.rldngs.q! deptba ·w:here

&amples werę taken for abbrev11l.ted ehemica.l. analY8eB; ·12 - mark1nga ot deptha W'here samples were. ta/ken for m1emfiora exam1nattons; 13 - mar.IdIlg o! deptb8 where samll'les were taken for thin seottOIl6; 14 - oceurrence Ol fauna· and flora,..

380

" "Halina Żakowa ,'<'

. . -.~ ~ . .' :':',+,,': o ,typie' ;;brtł),ocon.~\ d\lżo" dętrytu roślinnego obok większYCh, zwę~

glonychich .framnent6-w.

6,00+6,00

" :"'.-

. :.'!~··;f· ..• '

• _1:: ~' .... -:'

',:t.

(i,.0()-;-7,50

",- . -.:.

Łupek jak wyżej, bardziej miękki, rozpadający się nli drobnę­

płytki o przeważnie równych płaszczyznach łupkowatości. Łtip~k jest przepełniony f'!łuną, na ogół bardzo słabo żachowaną i

W 500/"

~':ziie daj,c~,się oina:czyć. Oznaczalne okazy reprezent'tifą f<{dny:

. Camarotoechia pleurodon, Sanguinolites sp., AViculopecten dissi-

mili s, Pterinopecten radiatus, Posidonia becheri, Palaeolima sim- plex, Dolo-rthdceras

ci.

striolatum, D. kionoideum, G01tiatitei cre-

" nisthci, 9.sp~ i Nomismocerasgermanicuin. POI'ladto liczne są

.' szezątki odcisków 'Ilhiśzli łodżikowatych o typie "orthocon" (bliżej nieoznaczalne); . ;kt6re są zgniecione i gładkie oraz skupienia . sżdzątków oddsków muszli goniatytów; czase'm z przewężeniami,

także n-ieoznaczalrie. W łupku występuje mikrOfauna oraz Hcznie detryt roślinny, prZewaŻIlie niezwęglony.

Łupek ilasty barwy 'sząrej, mdejsc~mi j:as~osza~ej o zadziorQ'Wa- tych płaszczyznach lupkowatości, twarQy,· łupie się na . irube , plYtJ{i. Analiza ehemicznawyka;ała:3,lUJo C~, 2,7010 F~03, 2,5^D/"

Fep, 00,1% $i02, fJ,2fl/~ CaO i. ~,flG!o MgO. F'a,Uny i flory brak.

SZYBIK Ul

':",SiYbi~

usYtu,OWaMW

od1ęgłOOci 2~O

m

na północny

iWSCh6d od szy-

~iku, I (fig. 2). Profil lito:logiczny przedstawia się następująco (fig. 3):

Głębokość w m

O.~O,2(J

. 0,20-;-0,45 , ... 0.451+0,00 O,!I~+l,80

. ^:." ,"

. ,',

Opis

Gleba. _

.Glina zwięzła barwy żółtoszarej z rdzawymi smugami.

'" Ił barwy szarej i miejscami rdzawej.

, 2:wietrzelina łupków ilastych z drobnymi okruchami łupków i sy-

derytów. · " .

Łupek ilasty, miejscami n~l:!coinarg1i'sty, rozpadający się na grubsze i duże płytki, tWardy,. barwy ciemnoszarej z przejściami

.do prawie czarnej, ~ilnie spękany o równ~h lub zadziorowatych

płaszczyznach łupkowatości. Analiza chemiczna próbek z głębo­

!kości 2,00+3,00 m WJlkazała: .10,70f0 00_2, 2,1010 Fe₂0 3, 2,2fl/o FeO, 48,g% Si0₂^, 1l,5G/o CaO i3,30f0 M'gO. W łupku występują soczeWki

i .buły 7lbitych, ~i~ych syderytów ilastyc;h (w płytce cienkiej

. wyrafue są poziomo ułożone żyłki czystego syderytu) do grubości Ił cm. Bleg warstw wynoSi od 300 do 305°, z uPadem od 23 do 36°, na pÓłn6cny wschÓd. Upad łupków zwiększa' się w spągowej ezę­

śclobSerwOwanych warstw. Na głębokości 12,00 do 3,00 m wystę-

, pUje licznie Posidonia becheri oraz bliżej nieoznaczalne szczątki

. małżów (tabela 1). Odciski Posidonia becheri często leżą na zew-

nętrznej 'powierzchni syderytów .

... : ....

:";,~: ~bu{-: 'usytuow:~o , w~di~głoŚCi730 m 'na połudnliowy.' wschó4-<?d szy-

Biku U .

(fig~

2j.. Er.ofi1 'litólogiCzny , przoostawia

się ,następ~jąco~ (fig. 3):

Głębokość w m 0,00+0,20 O,2iO+O,50 0,50+[',00 1,00+2',00 2,OO-f-3,OO 3,00+4,00

4,00+6,00

6,00+7,00

7,00+8,00

;,,:8,00+9,00 .

.':' . .- ;':.:. ~

Warstwy .. z Lechó.wka 3ST

---

Opjs

Gleba.

Piaski różnoziarniste, sypkie, jasne.

Glina piaszczysta barwy jasnoszarej, miejscami rdzawej.

Ił lub miejscami glina z okruchami łupków czarnych lub szę.ro­

zielonawych.

Zwde,trzelirna łupków Hastych barwy ciemnozielonkawej lub,ciem- noszarej.

Lupek ilasty barwy ciemnoszarej, twardy, lamInowany jasnymi smugami, łupiący się kostkowo z małymi bułami zwietrzałych

syderytów.

Lupek jak wyżej, miejscami z dużą ilością muskowitu i gdzIe- niegdzie większymi nadekami tlenków żelaza, silnie ,spękany,

zlustrowany i niekiedy inten'sywnie pogięty. Analiza chelll~czna

wykonana z głębokości 4,OOdo 4,50 m wykazała: 28,50f0COll,l4:,4PI.

Fe20S, 18,0°/0 FeO, e',SO/o 8i02, ^13,4°/0 CaO i 18~/o MgO .. W łupku miej- scami występują soczewski i buły syderytów ilastych ogrubpści

od 2 do 5 cm. Bieg łupków wynosi 2915° z upadem 716° na północny

wschód. Na całym odcinku w łupkach występuje fauna: Aviculo- pecten dissimilis, Pterinopecten radiatus, Posidonia becheri i Pro- lecanites sp. Flora znajdowana jest tylko sporadycznie i w blIżej nieoznaczalnych fragmentach.

Lupek jak wyżej, barwy ciemnoszarej lub·prawie czar~ej, z sy- derytami o nieco większej miąższości, z rzadkimi żyłkami kalcyto- wyroi, podobnie zaburzony tektonicznie. W łupku występuje, fauna: Aviculopecten dissimilis, Posidonia becheri, Goni(J,tites sp., a także flora, wśród której znaleziono duży fragment syderytycz- nej i nieco spłaszczonej ośródki pnia widłaka _. Sigillaria sp.

(tabl. VII, fig. 22) o długości 7,5 cm i średnicy do 5 cm. Na ośródce

zachowane są ślady rzeźby.

Lupek jak wyżej. Analiza chemiczna wykazała: 0,50/0 C02, 5,7%

Fe20S, 2,8010 FeO, 55,50/0 8i02, 1,50f0 CaO i ,2,~/o MgO. Bieg war'stw wynosi 2195° z upadem 80° na północny wschód. Lupek jest miej- scami silnie pogięty i obfituje w ślizgi tektoniczne. W łUPku 'wy-

stępuje .bardzo liczna fauna: Aviculopecten dissimilis, Pteri'liopec- ten radiatus, Posidonia becheri, Dolorthoceras cf. striolatum, Go- niatites sp., Nomismoceras germanicum, kt6rej towarzyszą .licznie

małe szczątki bliżej nieoznaczalnych goniatytów, nawet ze śl.adami

muszli, tworzące zwy.kle niewielkie skupienia oraz fragmenty 04- cisków muszli, gładkich, zgniecionych i wąskich. łodzikowatych, o typie "orthocon" również bliżej nieoznaczalne (tab. 1). W łupku występują ponadto przeważnie zwęglone odciski flory, wśród kt6- rej rozpoznano· rÓŻlllej długości fragmentY łodyg ze słabo zacho-·

wanym rysunkiem wiązek Asterocalamites scrobiculatus (tabl. III.

fig: 9).

Lupek jak wyżej, z dość- dużą ilością syderytów ilastych o gru-

bości;l do, 8 cm. Długość soczewek.dochodzi do 30 cm. Z fauny

382

^{Halina Żakowa}

Tabela 1 Zestawienie fauny górnego wizenu z Lei:hówka

I

I

^Szybik

I

Szybik

I

^Szybik·

Rodzaj i gatunek

n

lI'I IV

--_._- Brachiopoda

Schuchertella portloc/dana (v. Sem.) 1

-

^-

Chonetes (Rugosochonetes) laguessianus de Kon 3

- -

Plicochonetes tricornis (v. Sem.) 4 - -

Schizophoria sp. 2 -

-

Camarotoechiapleurodon (phill.) 3

-

^-

Hustedia sp. 6 - -

Dielasma sp. 2

- -

Lamellibranchiata

Sanguinolites sp_ 16 - -

I '

. AvibuJopecten dissimilis Flem. 1 - 6

Pterinopecten radiatus Phill. 15

-

¹⁴

Posidonia becheri Bronn 52 115 7

Palaeolima simplex Phill. 2 - -

małże bliżej nieoznaczalne - O -

Cephalopoda

Dolorthoceras striolatum (v. Meyer) 7 - -

Dolorthoceras cf. striolatum{v. Meyer) 2

-

¹

l

Dolorthoceras kionoideum Schmidt 1 - -

Brachycycloceras scalare d'Archiac et de

I

Verneuil 1 - -

I

^bliżej nieoznaczalne łodzikowate o typie

"orlhocon,. EB - ²

Prolecanites sp. - 1

Goniatites crenistria Phill. 17 - ²

Goniatites sp. 19 - 17

Nomismoceras germanicum Schmidt 476

- ²⁰

goniatyty bliżej nieoZDaczalne

+

^{- 0}

Trilobita

SL.C.Zątki oraz izolowane bliżej nieoznaczone

tarcze ogonowe i głowowe EB - -

·Crinoidea

szczątki łodyg i prawdopodobnie kielichów O - - Echinoidea

Archaeocidaris sp.? O

-

^-

o

kilka; 0 kilkanaście; EB kilkadziesiąt;

+

ponad 200 okazów; - brak okazów

występują: Aviculopecten dissimilis, pterinopecten radiatus, Posi- donia becheri, Nomismoceras geimanicum, bliżej nieoź·naczalne

odciski muszli goniatytów oraz fragmentaryczne odciski łodyg

Warstwy z Leehówka

383

-_.-_. __ . .. ----_._ .. _ .... _._.- ..

_ _

._ ._ - - _ . _ - - - ---_.-_.

- - - -

Asterocalamites scrobiculatus, bez zachowanej struktury, wśród przeważnie zgniecionych szczątków nieoznaczalnej flory.

-9,00+10,00 Łupek jak wyżej, z dużą ilością syderytów ilastych w małych

soczewkach i bułach, z licznymi naciekami kalcytowymi na

płaszczyznach spękań. Bieg łupku wynosi 295° z upadem 85° na

północny wschód. Z fauny Występują: Goniatites crenistria, Goma- tites sp. oraz licznie detryt roślinny z oznaczalnymi fragmentami zwęglonyeh łodyg (Asterocalamites sCrobiculatus).

10,00+12,00 Łupek jak wyżej, silnie zlustrowany, z' soczewkami i bułami

syderytów ilastych. Fauny i flory brak.

1~,OO+I03,OO Łupek jak wyżej, ze sporadycznie wys-tępującymi syderytami ilastymi. Analiza chemiczna łupku wykazała: 2,90/0 Fe20s, 2,'<1'/0 FeO, '59,5~/0 Si02, 11,10/0 CaO i 2,6!I/o MgO. Z fauny występują: Go- . niatites crenistria, Nomismoceras germanicum oraz szczątki bliżej

nieoznaczalnych odcisków muszli goniatytów.

13,~14,OO Łupek ilasty barwy czarnej, z licznymi żyłkami kalcytowymi, sdlnie zlustrowany i pognieciony. Bieg warstw wynosi 295° z upa- dem 85° na północny wschód. Fauny i flory brak.

Analizując faunę pochodzącą

z szybików,

choć zbadaną

na stosun- kowo

małych

odcinkach, widzimy,

że zaznaczają 'Się

tu pewne rozruce w

każdym

stanowisku nie tylko w

liczebności

okazów, ale i w

składzie

gatunkowym,

oraz w

ułożeniu skamieniałości.

Wszystkie te elementy

występują

szczególnie

wyraźnie

w faunie z szybiku II, który reprezen- tuje najbogatsze stanowisko w Lechówku.

Równocześniie

w

łupkach

tego szybiku, jak i

częściowo

w szybiku IV, fauna jest najbardziej

:l;różnico­

wana,

ponieważ

znaleziono tu poza Prolecanites sp. wszystkie oznaczone w Lech6wku formy (tab. 1). W tym zazna'Cza

się wyraźna

dysproporcja

między fauną

szybiku II

i

III, albowiem w ostatnim

zespół składa się wyłącznie

z fauny

małżów

i to

głównie

z okazów Posidonia becheri.

W zespole fauny z szybiku II zwra'Ca

uwagę obecność szczątków

liliow- ców i

jeżowców,

obcych na

ogół

w

większych

nagromadzeniach biofacji

głowonogoiWej,

do której

należałoby odnieść zespoły

zbadane w Le- chówku. Za takim zaliczeniem biofacji przemawia szczególnie

obecność

obfitego nektonu (goniatytów

i łodzikowatych),

'Charakterystycznych

małżów,

a nawet ramienionogów oraz brak typowych

zespołów

ramie- nionogowo-koralowych.

Fauna

przepełniająca

na

dużym

odcinku

łupki szybiku

II tworzy

tylko

w

·

tym stanowisku charakterystyczne nagromadzenia goniatytów (oz.naczalnych

i

nieoznaczalnych),

łodzikowatych, małżów

i trylobitów.

Cieka, we

są zwłaszcza

skupienia tych pierwszych, które

po·zwalają określić

te w, arstwy w Lechówku nazwami stosowanymi w niektórych profilach

dolnokarbońskich

Europy zachodniej: "Nomismoceras Beds"

oraz "Goniatites Beds".

Również

w szybiku III nagromadzenie na ma-

łym

odCinku oka, ww Posidonia becheri przypomina masowe pojawienie

się

tego gatunku w tak zwanych

łupka.ch

posidoniowych prowincji Sau- erland w

reńskich

górach

łupkowych.

Warstwy z takimi nagromadze- niami goniatytów i Posidonia becheri nie

były dotąd

obserwowane"

w

żadnym

z profilów górnego wizenu Polski.

.

36-4, _{- - - -} lfalipą. Żakowa .

OPIS FAUNY

BRACHIOPODA

'. ROdzina Strophome";'idae

ki

^{n g . 1850}

. Rodzaj SchucherteZZa G l r t y 1904

Schuchertellaportlockiana

(v. S e m.) ..•.

1958. SchucherteZla portzockiana (v. S<!m.); i!;akowa .H.: Inst. Goo1., Pmce, vol. 1\l;';J1 .. 47.

tab. l, fig. l a--c (w ,pracy podano niektóre Jlozycje starszej lIYtIlonlm1kl.).

'M a t e r i ał: jeden nlekompletny odcisk małej skcrupkl. Okaz pochodzi El szybiku

n.

',., w y m 1 al" y w mm: szerokość skorupki prawdopodobnie lO,

Na fragmencie widać dobrze charakterystyczne urzeźbienie tej formy.

Występowanie w P o l

s

c e: Lechówek;. w górnym wizenie

Sqą,eww, Środkowych -

w

niecce śródsudeckiej, na krze gnej~wej

SoWlich Gór (H. Żakowa, praca w druku) i wedleW. Paeckelmanna (1930, cz. I) także w Górach Ba'rdzkich, gdzie występować ma także

w wtworaah nieco starszych. Ponadto w wizenie górnym wiercerria

C.h~łm w Polsce wsohodniej (K. Korejwo, 1960).

Rodzina Cho.DetddaeH a 11 et O 1 a 1'1 k e 11895 Rodzaj qhonetes FI 8 C h e r de Wal d h e i m 1837

Pod~odzaj Bugosoohonetes S o k

o

l s k o. J a ,1950

Chonetes (Rugosochonetes) laguessianus

.de' K o n.

(Tabl. LV, !lg. 15)

1958. Chonetes (Rugo8ochonetes) laguessianus de K o n.; i!;akQwa H.: ilnat. Geol., PJ:ace, vol. 19.

:p. 48, ta.b. l, fig. 2 a-b (w pracy poda.no n1ektóre pozycje marsze'. synon1m1ki).

M a t e r l a ł: jeden kompletny odcisk skorupki. bmuaznej l d_ uszkodzone odc1sk1 tychte- skorUpek. Wszystkie. okilllly mają ślady mUSlZill. Okazy pochodzą z szybiku Dr.

·, Wymlary w mm: szerokość skorupki 24, długoŚĆ skorupki 14.

Odciski nie mają wgłębień po brodawkach. kolcowych, ani śladów b~dowy zawiasowej. Jest na nich dobrze widoczne tirzezbienie~

. Wys,tępowanie iW Polsce: Lechówek oraz

w

dolnym wize-

nie Zaręb w GÓra.ch Świętokrzyskich (H. Zakowa, 1962); w górnym wizenie Sudetów Środkowych - w niec.ce śroosudeckiej,' mI krze gnej";

sowej Sowich Gór (H. Żakowa, p'raca w druku) i wedle W. Paeckel- ml;lnna (1930,. cz. I) także w Górach Bardzkich. Ponadto w namurzeA ZagłEtbia górnośląskiego (K. BojkoW\Ski, 1958, 1959); Polski wschodniej (J{, Korejwo, 1960)

i

^podłoża Karpat (K. Koni'or, A. ToIkarski, 1959) . .

• i" .

Rodzaj Plicoohonetes Pa e c keI m a n n 1930

Plicochonetes tricornis

(V. S

e

In.)'

(Tabl,' I, fig. 4)

1958, ,Plicochonetes t7ieorni,3 (v. 8e m.); żakowa H. : Inst. Geol., P.ra.ce, vol. 19, p. 53, tab. 1, .... ~ fIg.6 a.:-:-b .. (wP~~ podano ~ektóre ,pozycje starszej synonmilld).

: . Mat er' I a ł :' 3 przeW"ażn1e . uszkodzOne odc1sk1' skorupek . brzusznych zfragmenta:tn1 ·muszli 01'1115 odcisk rozło~onel muszl1. Okazy. 'pochodzą z szybtkq. .,n. " .... ,.

,_W'Y,~lary w mm:,

•• ~; "o,

Warstwy z Leeh6Wka

szerokość skorupki 3,5 4,5

długość skorupki' 2,5 3,5 .

Ilość

zeberek promi enistych uba, danych okazów wynoSi

okołó:30.· ,

Występowanie

w Polsce: Lechówek; w górnym wizenie Sudetów

Środkowych

- w niecce

śródsllideckiej,

na krze gnejsowej S0- wich Gór

(H. Żakowa,

praca w druku) fwedJ' e W. Paeckelmanna (1930, cz. I)

także

w Górach Bardzlcich; poliadtOw tym

podpiętrze

we wschod- niej,

,części Zagłębia Górnośląskiego

{S. Czarniecki, 1956). " '

~, \, \ !

,', • I. ~

Rodzina Schizophoriidae Se h u c h e r t 1929 Rodzaj schtzophorła' K l n g 1850

, Schizophoria Sp.

(Tab!. 'V; fig. 17)'

M a,te t l a ł: 2, odćiskl l'I-leco: lI.SŻkodZOnych skorupek grzbietowyQh z fragmentami, mUSIW.

Okazy pochodzą z szybiku II.

W Y m i a r y w mm: szerokość sJoorupki, ,długośq,' ,skorupki

12 10

14

Okazy

kształtem i' urzeźbieniem' przYpominają

najbardziej rodzaj Schizophoriq"

według

opisów T. G.

Satycżewej

i

A.

N. Sokolskiej (1952), G. Delepdne'a (1943) i F. Demaneta(1921-1923). Zatoka na okazach znalezionych przez

autorkę

jest

słabo

zaznaczona"

, . , , ,"

Rodzina Ca.ma.rOiioechiida.e S 'c h

ub e'

J.'t,

et ;

L e V en e '19'29 ' Rodzaj Camarotoechia H a 11 et ,9 ^ł ark e 1893

Camarotoechia pleurodon: (P h iII.)

(Tabl. l, fig. 5)

1958. Camarotoechła pleurodo~ (PhUl.);, tajtowa ~.: IllBt. G.eol., Praee, VOl. 19, p. 68"tab. 3,

:'f"", 'f1g~': 5 (W pracy podazi.~"n.iektó~ pozy.cje ·~ta~ej, SY~OD~lk~).: ,.. ... .. '. ;

" , , , < '" -:'. 'I., ~

, ,M at er l'ał: 3 odolBk1- skOrupek, lewYch 1 prawYCh" czaąemnieco, zgniecione .1 ~ ś1ad~

m,~1. Okazy pochodzą z szybiku II. " " . .." ; " " . , , 'W Y m I a r y Vi

mm:

sZerokość sk6ruPki 8,' długość skOruPki. 8.

: . .l-

. 'Okazy cechuje słaba wypukłość i wyraźna '-iTzeźba '

protPieIiista.

Siodło

i.zatoka

słabo

zaznaczone.

.

':

Występowanie

w Po l

s c

e: Lechówek; wgótnym w:izenie Sudetów

Środkowych

- w niecce

śródsudeckiej ,

i na krze gnejsowej Sowich Gór

(H.

Zakowa, praca w: druku);

,

ponadto

w;,v.vi~enie

dolnym okolic Krakowa (J. Jarosz, 1928),

iW

namurze A

Zagłębia Górnośląskiego

(S. Weigner, 1937;Z. Alexandrowicz, 1959) oraz w wizenie górnym

i

namurze A wiercenia

Chełm

w Polsce wschoqniej

(K.I~Hrejwo,19QO):.

.: ".'

Rodzina Rhynchospirinida.e S c h u <: h e r t et L e 'V e n e 1929 'Rodzaj Hustedta H a 11' et C l a r'k e 1893

Hustedia sp;'

^"

,

!ol a t er 1 fi. ł: 6 prawie kompletnych, lecz' mODnO zghleCl6nyeh' Odc1skowsk:Orui)ek, prawdo- podobnie b = y c h l grZbietowych. Okazy poQho.dzq, z szybiku n.

': i"

;';Okazy. mają W

przyblizeniu

kształttrójkąt:ny, są 'nieco'. Wy'pll:kłel.

Otwór stylikowy jest dobrze widoczny.

Urzeźbienie składa się

z

żeberek

.386

-- -

^Halina

---

^Żakowa ---- --- -- --- - -- -- - -

promienistych, których

ilość

wynosi od 15 do 17. Zeberka te

rozszerzają się ku

brzegom skorupek.

Okazy

kształtem

i

urzeźbieniem zbliżają się

naj' bardziej do rodzaju Hustedia,

wedługopi-sówT.

G. Saryc:zewej i

A.

N. Sokolskiej (1952).

Rodzina DieJasma.tidae S c h u c h e r t 1929 Rodzaj DieZ48ma K I n g 1859

Dielasma Sp.

lo{ a t er 1 a ł; a kompletne, lecz zgn1eclone skorupki brzuszne.

,okazy

pochodzą z SBYblkU li.

W Y m I a r y w mm.: największe. szerokość skorupki długoŚĆ skorupki

3 4

4 5

Słaby

stan za<:howania okazów nie pozwala

na bliższe

ich ozna<:ze- nie. Okazy

są gładkie

i

kształtem przypominają

najhardziej rodzaj Die-

lasma,według

opisów T. G. Saryczew€j i A. N. Sokolskiej (1952).

LAMELLIBRANCHIAT A

Rodzina Soleoopsidae N e u in a y r 1883 Rodzaj SanguinoZit.es M c C o y 1844

Sanguinolites Sp.

(Tabl. V, fig. 19)

M a t e r I a ^ł : 16 przeważnie -n1ekom,pietnych 1- r6mej ^wielkości odcisków skorupek lewych 1 prawych, niekiedy ze ^śladami muszli. Okazy ^pochodzą z szybiku U.

W y m 1 a r y w mm: długość skorupki wysokoŚĆ skorupki

13 7

14 15 18

8 8

?

Muszla

wydłużOna

o

kształcie

owalnym, z szerokim

wierzchołkiem

nieco tylko

wysuniętym

ponad krótszy od

największej długości

muszli brzeg zawiasowy. Brzegi muszli

łagodnie zaokrąglone. Urzeźbienie skła­

da

się

z cienkich, koncentrycznych

prążków

i linii przyrostu bardzo

gęsto

ustawionych. .

Słaby

stan zachowania okazów ni€ kwalifikuje ich do

bliższych

ozna-

czeń.

Ogólnym

kształtem

oraz

urzeźbieniem przypominają

one jednak rodzaj SanguinoHtes (W. Hi'n - d, 1896-1900,t. I; .Osnowy

paleQntoł,ogii,

1960). - - -

Rodzina AviculopecUnidae M e e k et H a y d e n 1864

Rodzaj A1ńcuZopecten M c Co y 1851

Aviculopecten di:ssimilisF

l

e m.

1958; AvicuZopecten dissłmłZis F l e

m.;

:U.kowa H.: Inst. Geol., Prace, vol. 19, p. 98, tab. S.

:t1g. 3 a---e.

M a. ^t e r 1 a ł: l uszkodzOO1Y odcisk skorupki prawej 1 6 ~zątków odciBków ró$neJ wiel-

kośc1 skorupek prawdopodobnie lewYcb, przewafm1e bez zachowanych USEek.

,okazy

pOQhodzll 55 szybiku U 1 IV.

W Y m 1 a r y największego okasu w mm: wysokoŚĆ muszll 18.-

Mimo fragmentarycznego zachowania na

szczątkach

wido<:zne jest bardzo

wyraźnie

charakterystyczne

urzeźbienie

skorupek lewych

i

pra-

wych. -

Warstwy z Lech6wka

387

Występowanie

w Polsce: Lechówek; w górnym wizenie Sudetów

Środkowych

- w niecce

śródsudeckiej

i na krze gnejsowej SoWich Gór (H.

żakowa, 1960b);

ponadto w górnym wizenie wiercenia

Chełm

we wschodniej Polsce (K. Korejwo, 1960).

Rodzina P,teriDopectinidae N ew e 11 1937 Rodzaj Pter(nopecten H a 11 1883

Pterinopecten radiatus P h

i

l 1.

(Tabl. TII, fig. 8a, b)

1958. Plier:Lnopecten radlatus PhUl.; 2:akowa H.: inst. Geol., Prace, vol. 19, p. 102; tab. 6r

flg. lla-f; tab. 7, fig. 1 (w pracy podano niek,tóre pozycje atamzej synonimiki).

M a t e r i a ł: 2 kODlPletne odciski skorupek lewych i 27 odcisków skorupek lewych i pra.- WYch., rMlnej wiel'kości, zawsze UBllkodzonych (bez zachowanych uszek) i Obra1!lująCYCh pr~­

ważn1.e tylko fragmenty tych skorupek. Okazy pochodzą z szybiku !II i IV.

W Y m l a r y dwóch kompletnych okazów w mm:

długość muszli 34 35

wysokość muszli 38 '40

Cechą

okazów tego gatunku ,z Lechówka jest to,

że są

one z

reguły wyższe

od rysowanych przez W. Hdnda (1901-1905, t. II) i opisanych przez F. Demaneta (1929) z wizenu dolnego niecki Dinant.

Tą cechą zbliżają się

one do okazów znalezionych na obszarze

Wałbrzycha

(H.

Ża­

kowa,

195'8b).

Od tych ostatnich

Tóżnią się

jednak

tym, że mają

rzadziej rozmieszczone

żeberk'a

promieniste.

Wys

tę

po wa n i e w P o l s c e: Leohówek; w górnym wizenie SUdetólW

Środkowych

- w niecce

śródsudeckiej i

na krze gnejsowei Sowich Gór (H.

żakowa,

praCGl I W druku).

Rodzina Rhomboptel"'iidae iK o r o b,k o v 1960 Rodzaj POB1donfa B r o n n 1828

Posidonia becheri

B

r

O

n n

(Tabl. I, fl€. l, 2; tabl. II, fig. 6&, b, 7; tabl. m, fig. 10; tabl. IV, fig. ł1; tab!. V'I, fig. 20a, b;, tabl. VII, flg.23)

1958. PoMaonta becherł B r o n n; :!:akowa H.: Inst. Geol., Prace, vol. 19, p. 103; tab. 6,.

fig. 9a-d; tab. 7, :fig. 2 (w pracy podano niektóre pozycje starszej synonimki).

M a t er 1 a.ł: 174 spłaszczonych. kOIIllPlettnych 1 usrz;kodz,onych odclaków skorupek lewych.

i pra.wych, rożnej wielkości. USBka. zachowane 81\ zwykle u okazów mniejszych. Na n1ekJtórych odctska.cb wyetęp~.. ślady muszli. Pewne okazy reprezentuj .. ' rozłoOOne muszle o poprzesuwa- nych skorupkach. Okazy pochodzi!. z szybiku rr, m 1 IV.

W y m l a r y' w mm: długość muszli wysokoŚĆ mU82:U

13 15

14 20 21 29 30 40 47 50 52

13 17 18 31 32 35 45

? 42

388

^{Halina Żakowa}

' .. '

Niektóre okazy z

Lechówkasą wyższe

od opisanych z górnego

wi-

zenu Sudetów oraz okazów angielskich (W. Hind, 1901-1905, t.

II)~.Na -ogół'zna]ezione

okazy cec, huje

duźazmienność

w

kształcie

oraz fakt,

że

prócz koncentrycznych

fałdek

i pasów na .niektórych odciskach wi. doczne

,są

przy hrzegu dolnym lub w jego okolicy

żeberka

promieniste, które

wyraźne są także

na pewnychilu&tracjach W. Hinda (np. tabl. 6, fig. 12).

Wys

t ę

po wa:h i e w Po l s c e: Lechówek oraz

Gułaczów

w Gó-

:

rach

Swiętokrzyskich

(H. Zakowa,

1960a);

górny wizen Sudetów

Środ­

kowych - w niecce

śródsudeckiej

i na krze gnejsowej SoWich Gór (H. Zakowa, praca w druku); ponadto w górnym wizenie antyklinorium

śląSko-krakowskiego, 'w Wierceniach Głazówka, Bolesław

33 (F. Rutkow- sIci, 1928; S. AlexandroWicz, Z. Alexandrowicz. 1960) a takie w

Słom­

nikach w niecce miechowskiej (S. Bukowy, 1960).

Rodzina {6^mfdae d'O r b i g

n

^{y 184'7}

Rodzaj PaZaeolima H i n d 1903

Palaeolima simplex P h

i

11.

(Tabl. IV, 1ig. 14)

''1958. PaZaeolima simpZez P h 111.; żakowa H.: lDEIt. Geol., Prace, vOlL. 19, p. 111, tab. 8, fig. 4

, . ,(w pracy podano n1ektóre pozycje starszej synon1m1k1),

M a t-e r i a ł: 2' niekompletne l'6żnej . wielkości odciski skorupek lewYch i prĄwYch, bez _chowanych uszek. OkazY pochodzą z szybiku

u.

, W Y m i a r y w. mm: długość muszli 4,wYsokość. muszl1 ·6. ,

w y

S

t

ę

P

O

wa ni e

w

P o l s c e: Lechówek; w górnym Wizenie Sudetów

Środkowych

-:- w niecce

śródsudeckiej

i na krze gnejsowej SoWich Gór (H. Za'kowa, praca w ' druku); ponadto w górnym wizenie

wie~enia Chełm

w Polsce wschodniej

(K.

KÓ'I'ejwo,

·

1960).

CEPHALOPODA

Rodzina Pseudorłbocerałidae F l ower et C a s t e r 1935

Rodza.j DoZorthoceras M 111 e r 1931

DoZórthoce'I"Gs striolatum

(V.

M e y er)

(Tabl. IV, fig. 12; -tabl. V, 1ig. 18)

~958. DoZorthoceras stńoZatum (v. M e y e r); lialtowa' R.: Inst. Oeól., Prace, ·vol.' 19,

p:

114,

.. :tab: 8, 1ig. 11 a.--e (w pracy podano starSzą, 'sYnonllxilltę). . ,

M a t e r i a ł: 7 n1ekomp1etnych odcisków różnej wielkOŚCi muszl!, niekiedy: z' czę8cioWym~

-ośr6dkam1, ~ zgniecIonyoh, z n1eza.ohowaną kDmorll' m1~a.lnll~ okazr pochOdŻ!ł z' '8Ży;' 1J1ku

n.

W y m ł a r y w ~: długość zachowanych :fl'ag!nentów muazl1 od 15 do 25.

Przegrody komorowe

znajdują się

w

odległości

1,5 lub 2 mm od sie-

:bie. Na Wielu okazach jest dobrze Widoczne urzeźbienie,

przy czym

ilość

:prążków

poprzecznych u

okażów małych

dochodzi do 7 na l mm

długo­

ści

muszli,

zaś

u okazów

duży<;ili

od 3 do 4 mm na tym samym odcinku.

Wyst

ę

po wa n ie w p

.

o l s c e: Lechówek i

Gułaczów

w Górach

Świętokrzyskich (H. żakowa,

1960a); ponadto w górnym

'Wizenie

Sude-