Wolny Związkowiec, 1988, nr 1

(1)

iii#

s N u Tk ! I | m

! £#y* ’ \ f f •>'.-• J-r 5,'tóiŁ 5 |T 5 / ^ .V < 4fcv% • -.■ ••&.%

“Twierdzą nam “będzie każdy próg, Tak nam dopomóż Bóg”

w i #"1 i w *

«•? SM* l i f * t ■

# ! C | ^

fes*

Baulei^Unf ormaeyjny TKZ NSZZ V. A f ■•/ ś Nr i /8^/

)?So Styczeń 1988

*Wi

i darnoś<i!i_Hu;

We wrześniu tego i oku minie

Słov/o 8^.^lat od chwili ukazania się pierwszego numeru Wolnego Związkowca*

Pragniemy przypomnieć, że parę miesięcy musiało upłynąć, zanim

koniec roki -198), pisrao to

od redako0

IMf%:

ryczymy NSZZ nSolidar- w nowym 1988 roku?

, w sytuacji kiedy według nas

ukazało się w x;sztaloie jaki dc dziś najlepiej pamiętamy. Wtedy to Stało się ono jednym z 'najbardziej poczytnych pism w -kraju. Poruszane na łamach WZ prcbilemy historyczne, związkowe i kulturalne ożywiły wy

raźnie, świadomość społeczno-poli

tyczną jego czytelników. Dziś, po vielu perturlacjach,związanych z ’ falami emigracji} z trudnościami na

tury technicznej i merytorycznej, jak i cc tu ukrywać sytuację .'wew- ' jiątrzzwiązkową; mamy szczery zamiar powrócić 'do najhardziej popularnej formuły pisma.Być może już.wkrótce /jak Bóg i Lechu dadzą/ osiągniemy Zbliżoną jakość.

n i ^ 0*.

Czego zaś noś<~

Otó;

/i nie tylko nas/ zbliżają się dla Związku decydujące chwile, miejmy nadzieję, zwycięskie i życzymy wszys

tkim 5 którzy przetrwali poprzedni, trudny czas odwagi, wytrwałości i solidarnej, nieugiętej w walce po

stawy dokońcowego gwizdka. Jednocze

śnie zdecydowanie sprzeciwiamy się propozycjom ugodowym wysuwanym przez lud^i małych i tchórzliwych. Nie po zwolimy abj ofiara niejednokrotnie życia naszych kolegów w latach, mi

nionych, wywindowała w tę >półkomui 1^- styczną górę ludzi,których charak ryzuje cwaniactwo i spryt. Propor

jemy skupić się na uruchomieniu m chanizmów demokratycznych w Związki' wzajemnym zrozumieniu w duchu tole

rancji i solidnym współdziałaniu.

Solidarność musi zwyclęzyć. Ona jest!

K;^lk£.,_wjpi^óv{_z_hisjto_rii u g o ^ _w j?olsce Watek ugody przewija- się przez hi

storię Polski ostatnich dwustu*lat z podziwu godną konsekwencją. Przyj

rzyjmy się mu dokładniej, gdyż nie

wątpliwie nie zakończyła się jesz

cze nasza z nim znajomość,Do dokład

nego zazna jurni en-.a potrzebna byłaby książka, przypatrzmy się więc tylko '

jego niektórym drobnym fragmentom.,.

Ugoda miała różne twarze * Zacznijmy od królewskiejv

Jest rok 1792.= Trwa wojna z Ro

sją, w obronie Konstytucji 3 Maja. a przede wszystkim w' obronie niepodle

głości. Sytuacja militarna nie jest najgorsza - Hesja nie była wówczas t3^rm, czym jest dzisiaj * Sytuację na froncie tai': ocenia najwybit

niejszy history.c wojskowości Wacław Tokarz: nW lipcu 1792r.‘ nasze poła

żenie wojskowe było poważne, ale nie przesądzone wcale/ Armia pol

ska s .concentrowała się, nabrała do siebie zaufania, pragnęła bić się dalejc Rosjanie dużą część swych sił i ozrzućiii na etapach, liniach komunikacyjnych, utracili więo bez

względną przewagę liczebną; można było z -powodzeniem bronić linii Wi

sły!,1 Dla wyjaśnienia - agresja rosyj

ska była w istocie interwencją na rzecz Konfederacji Targowiekiej przeciw Konfederacji Warszawskiej t.j. Sejmowi Czteroletniemuuchwa- łodawcy Konstytucji, Targowicy ina

czej jak zdradą Ojczyzny nazwać nie można. I w tym właśnie momencie nie

najgorszej sytuacji militarnej król Stanisław August Poniatowski ;eks~- kochanek carycy Katarzyny II,

zamiłowany w sztuce esteta i nie- * stety naczelny wóda.armii polskie:

zwołuje naradę wybitnych ©sobistos ci by uzyskać zgodę na przystąpię-

(2)

- 2 nie do Targowicy} t.j„ na zdradę Oj

czyzny i kapitulację wojsk. Wśród zaproszonych jest Hugo Kołłą,taj, du

chowy przywódca mieszczan i plebsu i czołowy zwolennik reform, Na 12, zaproszonych 5 jest przeciw a 7 za kapitulacją. Byłoby 6^na6 gdyhy nie

...Kołłątaj, który z politycznego tchórzostwa przechodzi na stronę ugody z Targowicą, t .j. z Rcsją* Wie

lkie nazwisko, skarlały charakter,.

Zresztą król, przerażony wielkością Rosji i tak był zdecydowany na ka

pitulację. Tak go ocenia, bardzo mu zresztą przychylny, historyk Broni

sław Dąbrowski; "Chciał wybrać mniej

sze zło,' a wybrał najgorsze /„../, czyn ten /.#./ nie był ani praktyczny ani esteyczny /.*./. Za czyn ten spa

da ciężka odpowiedzialność na więk

szość radyj najcięższa na samego króla1'.

■k-lś' nie tylko v/ielcy uznają teo

rię ugody i ńie rozdrażniania prze- civ.nika. Pierwszy historyk powstania listopadowego, Maurycy Mochnacki przy

tacza charakterystyczny ćialog z jed

nym z "najzacniejszych Polaków',* który

"przez dwa lata siedział u Karmelitów, na rok przed 1829 wyszedł z tego wię

zienia11. Jeżeli uwięzimy carewicza /Konstantego/ i rozbroimy jego gwardię tonas poczytają w Wiedniu za jakobi

nów; jeżeli zaraz wpadniemy do Litwy to powiedzą, żeśmy zgwałcili Kongres' Wiedeński /.../ A zatem nic'nam inne

go uczynić nie wypada, tylko puścić wolno Konstantego z gwardią i rozpo

cząć układy z Mikołajem /carem Rosj^M- Mochnacki zdumiony zapytał: "Dlacze-.

gożeśmy powstawali?5' Odpowiedź '"Rewo

lucja nasza będzie nieszczęściem dla Jcraju,' jeśli wykroczymy z granic Kon

gresu V/ićdońskie go? o

Uwięzienie Konstantego, rozbi

cie gwardii, rozszerzenie jfówsta

nia na Litwę i Ukrainę dałoby po

wstaniu bardzo pov/ażne atuty. Jak wielką moc ma obawa przed narusze

niem międzynarodowych układów i jak wielką moc ma niev/iara we wła

sne siły: "Moskale Polaków czapka

mi zarzucają" jak rozgłaszał wszę

dy poseł dyktatora Chłopiekiego do cara Jan Jezierski. To było w styczniu 1831r. A w kwietniu

zrozpaczony car Mikołaj pisał do wodza rosyjskiej armii w Polsce:

-Przecież Rosjanie nie moga być zawsze bici przez Polaków /.../

Bóg nam pomoże raz jeszcze to u- dowodnić. Odwagi, wytrwałości. 8 To także była Rosja,

Ugoda lipcowa z 1792 r. przemó

wiła pełnym głasem dopiero w tra

kcie działań wojennych. Ugoda li - topadowa 1830 r. była śmielsza - przemówiła nim działania wojer.i.o w ogóle się rozpoczęły. Ale v 1866 r. w grudniu między Pola ... i a Austrią wojny żadnej nie b. . To wtedy właśnie sejm krajowy

zaborze austriackim^uchwalił dob

rowolnie adres do cesarza Austrii kończący się słowami: "Przy Tob Najjaśniejszy Panie stoimy i ł\ić chcemy". Nie była to zagrywka tyczna, jak pokazała to historia następnych 50 lat. Była to dekla

racja stanowiska polskiej elity politycznej tego zaboru.

Niewiara we własne siły, prze

cenianie sił przeciwnika., loja- lizm, legalizm, a wre-zultacie u- goda. Tylko trzy przykłady, a

jest ich przecież tak dużo.

Także i dziś.

Jan Da Y/id Byliśmy _ob_ecni_

1 6 grudnia 1987 roku w 6 rocznicę wyda

rzeń w kopalni "Wujek" delegacja NSZZ nSH Huty Katowice uczestniczyła w obcho

dach tej pamiętnej, tragicznej nocy. Po mszy ś w

.

y

;

pobliskim kościele w kierun

ku krzyża ustawionego przy bramie ko

palni, udał się blisko tysięczny po

chód.Niesiono transparenty NSZZ5^?S", KPN, NZS i o innych treściach. Wzno*- szono okrzyki: "Nie ma wolności bez

Solidarności", "Uwolnić Górnego51,

“Uwolnić Kornela15 "Lech. Wałęsa", "Le

szek Moczulski", "KPN".i inne, PO przybyciu na miejsce okolicznościowe mowy wygłosili znani działacze NSZZ"S",

Kazimierz Switoń, Tadeusz Jedynak, Jacek Smagowicz /Małopolska/,przeć stawiciel KPN - Adam Słomka, NRR - Zbigniew Romanowski. W między

czasie złożono stosowny wieniec od członków Solidarności Huty Ka

towice w hołdzie poległym górni

kom. Po wznoszonych okrzykach i odśpiewaniu kilku patriotycznych . pieśni kol. T.Jedynak wezwał z madzonych do udania się pod ai\:.sz~

v/ którym więziony jest przew. Re

gionu J.A. Górny. Pochód został rozproszony przez WUSW. Pod areszt dotarło ok 40osób.Zatrzymano po

nad 30 osób, pobito 5^.

(3)

ri Niepełna lista zat?-zynanych 16 grudnia 1987r.

1. Bartosz Bożena Będzin 13^ Kempa Mao i e j Katowice 2. Bartosz Jerzy Będzin - 14 , Dziedzic Edmund Gliwice

r. 3. Bartosz Eugeniusz Będzin i 5 ^... S o w a Damian Siemianowice 4. Szuster Krzysztof Katowice 16^.» Ficek Edward Bytom

5o Broda Andrzej Będzin 17 - Pajor Jacek ^. Bytom

■ 6 . Sadowski Adam Sosnowiec 1^{8 . . .} ^W^oj^tu3iak Aleksandra Katowice

7. Sadowska Maria Sosnowiec 1^c^i- Wypych Małgorzata Katowice

8. Bartosz Roman Będzin 201 Łentn or Roman Czeladź

9 . Katwiński Szymon Lublin 21 , Rybak Art ur Warszawa

10 . Supiński Andrze j Marek Bytom

1^! . Kempa Stanisław Katowice * Wię kszość zatrzymanych zwolniono 1 2. Kempa Wojciech Katowice pc Kilku godzinach.

... — ___ ___ ir - -T ___ L— -. . . . — _____________ — — __ ______ v ____ . . . . . — ---- — . . . ____ _ — _

Wywiad z Przewodniczącym TKZ HSZZ_;iS; .idarao^ó" Huty Katowice^

Na wstępie pozwolimy sobie wyra

zić nadzieję, że niedługo docze

kamy czasów, gdy ‘będziemy mogli pozwolić sobie na szeSegółowe prezentowanle działaczy ”S,!na szyro czytelnikom. Na razie ze zrozumia**

łych względów nie jest to możliwe*

redakcja nie życzy sobie pomagać wiadomym służbom w ujawnianiu lu

dzi i spraw, które powinny nadal tajnymi pozostać, dlatego też w tej rozmowie ograniczymy się do rzeczy hardziej ogólnych.

Redakcja - kiedy i jak zetknąłeś się po raz pierwszy z NSZZ"S” ? Przewodnieząpy - brałem udział

już w strajku w HK w sierpniu 805*.

a więc w ”S'! jestem od zarania jej dziejów. Do tej pory biorę czynnie udział w pracy Związku,

R, - Jak zareagowałeś na ogłosze

nie stanu wojennego?

P. - By? to dla mnie wielki szok.

Zareagowałem tak, jak większość hutników, uczestniczyłem w niowym strajku. Dotrwałem

doO

grud- końca strajku, ostatniego dnia, wspólnie z kolegami opuszczaliśmy zakład pracy załamani, ale przekonani*ŻQ

jeszcze nie przegraliśmy naszej sprawy.

R. - Czy po grudniu byłeś repres

jonowany przez władze PRL-u?

P. - W roku 1982 byłem internowa

ny. Po internowaniu podjąłem dal*

sza działalność związkową, toteż

Fakt, że od pewnego czasu wyraź- ' niej słychać RWE w naszych radio

odbiornikach, jest jeszcze jednym symptomem, że władza pod naciskiem nie-zniewolonej części polskiej C- pinii publicznej gotowa jest na us*®

tępstwa. Piniądze, na których komu—

nadal jestem szykanowany przez SB w pracy i w miejscu zamle88^kanie*

R » - Teraz trochę z inne3 beczki.

Pcwiedz nam, co najba'rdziej poma

ga Ci w pracy związkowej, właści

wie po co to wszystko robisz?

P. - Właściwie to pracuję, żeby uzyskać dla nas wszystkich moż

ność życia wolnego, bez zakłamania tzn.o chciałbym byó pewny, że np;

wypracowane przez robotników pie

niądze są sprawiedliwie dzielone, że mieszkania przyznawane są naj

bardziej potrzebującym, że każdy może otwarcie wyrazić swoje pog- ląly, Pomaga mi w tym świadomość,

że jest coraz więcej ludzi, którzy my; "lą tak jak ja«

R, - A co Ci najbardziej przeszkadza?

IV - W pracy tajnej struktury ^S11, którą jest z konieczności nasz TKZ istnieją sprawy, co do których nie możemy otwarcie wszystkim wytłuma

czyć, dlaczego podejmujemy ta^ie a n:e innv decyzje. Ludzie muszą nam wierzyć na słowo, że nie nad

używamy otrzymanego od nich kre

dyt-.; zaufania, 1 właśnieten brak zaufania czasami przeszkadza.

R, - dziękujemy za te kilka zdań.

Mary nadzieję,że spotkamy się jesz

cze,

P0 -'Ja też serdecznie dziękuję „I życzę redakcji-Wolnego Związkowca, aby jak kiedyś, była pismem poszu

kiwanym w całym kraju.

RWE a^§§f&Ine ik UKF?

nisrom tak zależy, dobre wrażenie na łatwowiernym, niestety, Zacho

dzie, pochwała za spryt od batiusz

ki Gorbaczowa - te wszystkie rze

czy możnr osiągnąć za puste,ersatz obietnice no i za wyłączenie za- głuszarek, Dla nas zarysowuje się

(4)

J352981

raczej prosty wniosek* Nie -łajmy się im wykiwać! przewaga jest po r nm-zej stronie. >1 tylko nasza nie

ugięta wola może nas doprowadzić ic’wymarzonego* coraz bardziej re

alnego celu. Pamiętajmy, komunizm słynie ze swoje;! ''giętkości” poli

że znc i, Podobnie Jak dziś Gorba-

irek Hłasko nScwa

czcw,. wiele lat temu postępował Lenin, Jak było trzeba, zgadzał , się na wszystkie ustępstwa po czym nieoczekiwanie atakował. I co,oszu

kał pół świata., My ich za dobrze poznaliśmy i stwierdzamy jasno i wyraźnie ~ oszukać się nie damy.

Wykorzystać ich połitykętak,ale nic więcej,A że RWE lepiej słychać, __j^o_bardzjo .d o b rze^_____ _______

jcórka joi^ka,rz.a_2_ /fragment/ za £oJL3jcą_Fundąę.3j. JLuJLtmral- .. Powodziło mu się nieźle aż do

.nia,w którym musiał z urzędu bronić akiegos bandziora,który w ubikacji

:lejowej na ścianie wykaligrafował ••

’iat swoich, myśli:. JA PIERDOLĄ AR~

tyczną jego grafiki, Na sprawie są- dc.72j WUJ Józef zjawił się w świet- rr/m humorze rozsiewając wokół sie- t • e wykwintną woń spirytualiów i

okryty czarną-togą wyglądał jak Do

ża Wenecki.Jak powiedziałem nie mnie chodzić jego stroną ulicy. Zaczął i -akurat or po wstępnym badaniu świad-

Był to jednam idiota,który właś

nie skończył specjalny kurs dla os- l^irżycieli i formałcwanie własnych myśli przychodziło mu z trudem.

- Oskarżam oskarżonego o to,że oskar

żony piea..pie..»-Zająknął ssę i po

toczywszy przerażonym wzroKiem po sali powiedział:- Oskarżam tego czło- v ..eka o uprawianie, nierządu z Armią : .dziecka.Ludzie na sali zaczęli się

;iaó i sędziemu z trudem udało się :or.ować sytuację. Oskarżony siedział rh jiuchomo i obojętnie oglądał swoje

czarne pazur3% Był spokojny, wiedział, iż tak esy inaczej <3ostanie swoje

■' lat i nic nie może go uratować*

cc-zcie powstał Wuj Józef i zaczął 'l kreślenia świetlanej sylwetki

ir.ikarżonago* A więc już jako dziecię . opiekował się głodnymi psami, w la

tach szkolnych podciągał kolegów słab

szych w matematyce/.../i wszystko szło

■ arze, jednakże Wuj Józef zjawił się i", sali w błogosławionym nastroju i i. ..ody po długim i dramatycznym prze

ra wioniu doszedł do lat młodzieńczych

oskarżonego,tragicznym gestem wska- zał na ławę, na której siedział nie

szczęsna k i- zawołał:-A kiedy w ro

ku dwudziestym hordy bolszewickie runęły- na Polskę,' on pierwszy stanął w potrzebie;,.Chciał mówić dalej, iecz aplikant uwiesił się u jego ramienia i Wuj Józef usiadł* Rodzi

na oskarżonego płakała rozdziera;

co/.../ Sędzia musiał uciec się. 1 0^. pomocy woźnego, aby uciszyć wrz-a;;

/.../Sprawę jednak postanowiono a;.- prowadzać do końcaj tak więc powziął gam oskarżony i odwróciwszy się w tył patrzył przez długą chwilę na pustą ścianę 5 wtedy w naszych sądach nie byłojuż krzyży. - Gdyby tu był krzyż - rzekł oskarżony po długi. 3 chwili,wskazując gestem pustą ściv- nę poza sobą -■ to bym wyłączył.A ćak pierdolę wszystkich.Wysoki Sąd, pa

na prokuratora, pana sędziego ».»

Wuj Józef począł mu dawać rozpaczli

we znaki chcąc jeszcze cośniecoś Uratować o Oskarżony skłonił się głę

boko w jego stronę i wskazał na Wu

ja Józefo ayn samym gestem, który wy

kona a był Y/u,; i/5wiąc o hordach bol

szewickich, •- I pana mecenasa także - dodał w sensie w y j a ś n i e n i a o t o rzeczy koleją \laj Józef powędrował do więzienia aa;-; m ze swoim klientem /... /"luja swolr 1^ono^•^{z wię}^z^{lenia po}

jakimś czasie i zamknięto do domu dla wariat5«-T p~d pretekstem choroby umys ł c we ,j /*.<;/ żamkn i ę t o ąo wro, z z katatonikami a wtedy Wuj Jozef po

czął ich ustawiać na rzeźby współ

czesne i antyczne i dnia pewnego lekarze /„»./ ujrzeli Apollo de Bel

weder e ,Myśliciela Rodinea,Grupę Laa- _ konali-.Chopina, siedzącego pod wierz-

M i

"Wolny Związkowiec51 wydaje zespół redakcyjny

artykuły nie podpisane wyrażają stanowisko redakcji WZ artykuły sygnowane nazwiskiem wyrażają poglądy autora

korespondencje i informacje dla redakcji WZ, szczególnie od pracowników HK prosimy kierować przez kolporterów.

jiemplarz bezpłatny nakład 1000^egz.