Sprzęt i technologia
dla internetu
Ilustracja nadmiarowej funkcji łączności
zapewnianej przez internet
Ilustracja rzeczywistego połączenia domowego komputera w Warszawie (ppp) z serwerem serwisu informacyjnego
Newslink, który mieści się w USA
Protokoły w sieci
• W roku 1982 ustanowiono, obowiązujący do dziś, standard przesyłu informacji w Sieci – tzw. protokół TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol).
• Pakiety informacji, które poza przesyłaną treścią zawierają dane o adresacie, odbiorcy i wiele informacji kontrolnych, zapewniających poprawną transmisję informacji w sieci.
• Pakiety stanowią fragmenty (od kilku do tysięcy bajtów)
przesyłanej całości (pliku).
TCP/IP - Transmission Control Protocol/Internet Protocol
• Protokół komunikacyjny używany do łączenia komputerów (hostów) w internecie.
• TCP/IP wykorzystuje wiele protokołów – dwa podstawowe to: TCP i IP.
• TCP (Transmission Control Protocol) – umożliwia ustanowienie połączenia pomiędzy dwoma hostami i zapewnia dostarczenie danych (pakietów) w takiej kolejności, w jakiej zostały wysłane, potwierdza odbiór i retransmituje zagubione dane.
• IP (Internet Protocol) – odpowiada za pakiety – porcje informacji, składające się na całość transmisji.
Przykład pakietu informacji zapisanego zgodnie z protokołem TCP/IP:
Adresat ..
.treść ..
.informacje kontrolne (nr pakietu, suma kontrolna, potwierdzenie, inne)
Nadawca
Routery
• Proces łączenia się pomiędzy komputerami w sieci przebiega podobnie jak podróż pociągiem z wieloma przesiadkami.
• Miejscami przesiadek, dla wędrujących informacji, są specjalne komputery pełniące funkcje węzłów komunikacyjnych - routerów.
• Routery zazwyczaj pośredniczą w łączeniu nie
konkretnych komputerów, a dwóch sieci lokalnych (LAN),
LAN z siecią rozległą (WAN) lub LAN z ISP.
Routery
regionalna sieć
router
własna sieć router
router
router
router Światowa sieć
Internet Exchange Map
https://www.internetexchangemap.com/#/
NAJWIĘKSZE IXP-SY NA ŚWIECIE WG NAJWIĘKSZEGO TRANSFERU Gb/s
1. DE-CIX – Frankfurt 6125 2. AMS-IX – Amsterdam 5513 3. IX.br – Sao Paulo 4020 4. LINX – Londyn 3860 4. MSK-IX – Moskwa 2821 5. NL.ix – Różne miasta 1770 6. EQUINIX – Ashburn 1600 7. Netnod – Sztokholm 1302 8. France-IX – Paryż 1020 9. SIX – Seattle 1040 10. HKIX – Hong Kong 950
11. PLIX-Warszawa 724 https://www.internetexchangemap.com/
Styczeń 2018
IXP-sy - Internet exchange Points, czyli punkty wymiany ruchu internetowego, sprzęgają w ogólnoświatową całość
lokalne sieci providerów
Świat – 653 węzły, 241 - Europa
Mapa podwodnych kabli: szkielet internetu
Globalną sieć tworzą 438 podmorskie kable, które oplatają cały świat i łączą wszystkie kontynenty. Zdecydowanie najwięcej danych jest przesyłane pomiędzy USA i Europą.
https://www.submarinecablemap.com/
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1612597,1,wszystkie-podwodne-kable-internetowe-na-jednej-mapie. 2017
Źródło: http://www.weforum.org/agenda/2016/11/this-map-shows-how-undersea-cables-move-internet-traffic-around-the-world//[dostęp: 18.01.2018].
Kable zabezpieczone przed słoną wodą mają średnio 6,9 cm średnicy, a metr takiego kabla waży ok. 10 kg.
http://www.chrisharrison.net/index.php/Visualizations/InternetMap
Świat: połączenia miasto - miasto
Europa
http://www.chrisharrison.net/index.php/Visualizations/InternetMap
https://en.wikipedia.org/w iki/Internet_backbone
Opłaty za ruch
• Time Warner przewiduje wielkości płatnych pakietów: 10 GB, 20 GB, 30 GB i 60 GB.
• Texas przewiduje opłaty zależne od czasu.
• Opłaty przewidują także: Yahoo, Google,
MySpace
Dostęp do internetu
Sprzęt i technologia dla internetu
• Praktycznie internauci nie mają możliwości bezpośredniego podłączenia się do „szkieletu”.
• Umożliwiają to pośrednicy – usługodawcy, czyli dostawcy Internetu, tzw. prowajderzy – ISP (Internet Service Provider).
• W PL > 350 licencjonowanych ISP.
[http://www.internetworldstats.com/eu/pl.htm]
ISP (Internet Service Provider)
Prowajderzy – zazwyczaj oferta ISP jest znacznie bogatsza niż tylko udostępnianie Internetu i zawiera wiele dodatkowych usług (Value-Added Services). Są to między innymi:
– przyspieszenie połączenia telefonicznego, – blokady pop-upów,
– kontrola/konserwacja PC,
– narzędzia do obróbki fotografii, – blogging,
– komórkowy IM do telefonu.
Oferta ISP - Value-Added Services c.d.
• Usługi w zakresie bezpieczeństwa, np.: osobiste firewalle, blokada i usuwanie spyware, kontrola antywirusowa maili, filtrowanie spamu.
• Usługi w zakresie: rozrywki/odpoczynku,
wiadomości, pogody, giełdy, humoru, horoskopów,
muzyki, wideo, a także usługę dostarczania
personalizowanych treści – radio online, MP3,
kalendarz, „przypominacz”.
Miejsce na stronę
• „Kukułcze gniazdo”, czyli strona umieszczana np. na serwerze ISP (zdalne sterowanie, problem bezpieczeństwa, konserwacja w rękach ISP).
• Zakup własnego serwera - kosztowna inwestycja – na sprzęt, oprogramowanie, konserwację i ciągłe utrzymanie strony (personel, niezawodność).
• Promocyjne serwery. Kosztem za korzystanie z tej usługi jest uczestniczenie w zabiegach promocyjnych właściciela serwera.
Pakiety hostingowe
Dostęp do internetu
Szerokopasmowy dostęp do internetu (Broadband)
• Internet przez telewizję kablową
• Internet przez satelitę: Teledesic, Celestri, SkyBridge, Cyberstar, Astrolink, Spaceway, European Satellite Multimedia Services.
• Internet przez łącza stałe
• Internet przez telefon komórkowy/łącza komórkowe:
WAP, GPRS, HSCSD, UMTS, HSPA, LTE, G5.
Bezprzewodowe modemy
• Najczęściej korzystają z sieci łączności telefonów komórkowych.
• Modemy zewnętrzne (są także wewnętrzne) podłączane są za pośrednictwem portów USB lub PCIMCIA/PC-Card.
• Wykorzystują, zależnie od wersji, ograniczone lub pełne spektrum technologii bezprzewodowej łączności cyfrowej (UMTS, HSUPA, HSPA+, HSPA, HSDPA, GPRS, EDGE, LTE), które decydują o szybkości transmisji. Maksymalna prędkość (zależna od modelu, technologii i siły sygnału): do ok. 50 Mb/s - odbiór oraz do ok. 10 Mb/s – wysyłanie.
Modem kablowy
• Pośredniczy w korzystaniu z internetu uzyskiwanego od dostawcy internetu (ISP – Internet Service Provider) – głównie od, lub za pośrednictwem operatorów telewizji kablowej.
• Dodatkowe funkcje to router z modułem łączności bezprzewodowej Wi-Fi, gniazdem/gniazdami Ethernet, USB oraz gniazdo telefonii analogowej i typu VoIP.
• Zależnie od modelu -100 Mb/s i więcej (2011 - modemy
1 Gb/s, 2020 – modemy 5G o prędkości 5 GB/s).
Internet przez telewizję kablową,
łącza stałe
Internet przez łącza stałe
• Linia dzierżawiona (stałe łącze).
• Do firmowego komputera, podłączonego na stałe do sieci, mogą być dołączone pozostałe firmowe komputery sieci lokalnej.
• Własna poczta, firmowe strony WWW.
• Konieczność obsługi takiego serwera i uruchomienia
odpowiednich mechanizmów bezpieczeństwa lokalnej
sieci.
Internet przez telewizję kablową
• Użytkownik internetu via TV kablowa uzyskuje stały dostęp do sieci.
• Szerokość pasma tej formy dostępu osiąga
120 Mb/s (teoretycznie do 1 Gb/s).
Światłowód
• Światłowody tworzą szkielet sieci wszystkich technologii.
Różnice pojawiają się tylko na „ostatniej mili" do domu użytkownika.
• Prędkość rozchodzenia światła jest stała (w szkle 200 000 km/s),
• >100 Tb/s. To prędkość wystarczająca do przesłania zawartości 250 dwustronnych dysków Blu-ray w sekundę.
• Ostatnia mila: FTTH - Fiber to the home.
• Do 10 km, TV, internet, telefon.
Włókna szklane
Własny serwer dostępowy do internetu
• Możliwość stworzenia na takim komputerze – stosunkowo niewielkim kosztem – własnych skrzynek poczty elektronicznej i firmowych stron WWW.
• Wiąże się to z koniecznością obsługi takiego serwera i uruchomienia odpowiednich
mechanizmów bezpieczeństwa lokalnej sieci.
WLAN
Test pokrycia domu siecią - aplikacja Ekahau Heat Mapper
http://www.ekahau.com/wifidesign/ekahau-heatmapper
Program Ekahau HeatMapper utworzy mapę
zasięgu lokalnej sieci Wi-Fi, a skaner portów
Nmap sporządzi zestawienie wszystkich
urządzeń, usług i otwartych portów.
Komórkowy WiFi Analyzer
Namierzanie intruzów - Wireless Network Watcher
Wyświetla spis urządzeń podłączonych w
danej chwili do sieci WLAN.
(więcej PIcz2) PLC
Komputer w innym pokoju
Domowy router Internet
Internet przez PLC
• Już osiemdziesiąt lat temu usiłowano przesyłać informacje za pośrednictwem sieci teleenergetycznych. Owymi informacjami były sygnały powodujące między innymi włączanie i wyłączanie oświetlenia ulicznego.
• Powerline Communication (PLC) – łączność cyfrowa za pośrednictwem kabli dostarczających prąd do elektrycznych urządzeń domowych.
• PLC umożliwia przesyłanie danych z szybkością do 3 Mb/s w ramach linii niskiego napięcia. Niektóre firmy proponują rozwiązania transmisji internetowej nawet do 20 Mb/s.
• Dzięki PLC nie tylko internet stanie się bardziej powszechny – realne jest także komunikowanie się wszystkich urządzeń domowych korzystających z elektryczności.
Poza sprzętem informatycznym (komputery, drukarki) mogą to być na przykład: kontrola pracy pralki, żelazka czy lodówki, zdalne sterowanie piekarnikiem, zdalna kontrola stanu liczników wody, gazu, elektryczności, sterowanie klimatyzacją, oświetleniem w domu.
• Cena pojedynczego adaptera ok. 80 zł.
2,5 Mbps
System Powerline Communication - PLC
Używa istniejących linii energetycznych do
transmisji danych w obszarze ostatniej mili
oraz umożliwia tworzenie sieci wewnątrz
budynkowych. Równie dobrze mogą być
przenoszone dane jak i sygnał głosu czy wideo
z dużą prędkością transmisji.
Prywatny hotspot
Windows 7 posiada funkcję, która pozwala uruchomić prywatny punkt dostępu Wi-Fi (hotspot), aby udostępnić bezprzewodowo internet innym urządzeniom w pobliżu.
Funkcja ta nazywa się Wireless Hosted Network i aby zadziałała, trzeba użyć kilku komend wiersza polecenia.
Służą temu programy: mHotspot, MyRouter, MyPublicWifi, Virtual Router, Virtual Router Plus i Connectify Hotspot
Podobnie w smartfonach – funkcja dzielenia internetu
Smart TV – więcej
2-PIcz1, 365
Mobilny Internet
Internet mobilny
Chip.pl
Do 150 Mb/s, Plany do 1 Tb
2G 3G 4G
GPRS (General Packet Radio Service)
• Technologia, która pozwala na transmisję do 115 Kb/s, dla 3G – 384 Kb/s.
• Komórka pełni jedynie rolę modemu i telefonu, a operacje korzystania z Internetu są wykonywane na podłączonym do komórki tradycyjnym komputerze.
• Użytkownik płaci nie za czas podłączenia do Internetu, lecz za liczbę przesłanych bajtów. GPRS jest także nazywane technologią 2,5G – już nie 2G, ale jeszcze nie 3G.
HSCSD
(High Speed Circuit Switched Data)
• Opłata za czas połączenia.
• Dla stosunkowo mało aktywnych internautów
celowe jest korzystanie z GPRS, a dla
bardziej intensywnie surfujących lepszym
rozwiązaniem jest połączenie się z Siecią za
pośrednictwem HSCSD.
UMTS (Uniwersalny System Radiokomunikacji Ruchomej)
• Technologia trzeciej generacji (3G) – która umożliwia transmisję danych z szybkością 384 Kb/s w terenie otwartym i dwa megabity w budynkach.
• UMTS pozwala na wprowadzenie wielu nowych
usług związanych z bezprzewodową transmisją
multimedialnych informacji (tekst, obraz, dźwięk,
grafika, wideo) oraz dostępem do Internetu.
EDGE – Enhanced Data Rates for GSM Evolution
• > 200 kb/s
LTE (4G). Long Term Evolution LTE Advanced
• wysyłanie danych – 500 Mb/s
• pobieranie danych – 1 Gb/s
• maksymalna szerokość pasma – powyżej 70 MHz
• zasięg – do 1 km
• pojemność – 3-krotnie większa niż w LTE
(poprzednich wersjach)
5 G
• piąta generacja technologii mobilnej, zastępująca 4G / LTE.
• Wyższa wydajność i niezawodność. Teoretycznie:
• prędkość transferu – do 20Gb/s pobieranie i do 10Gb/s wysyłanie
• opóźnienie – maksymalnie 4ms, ale możliwe nawet 1ms
• obciążenie – nawet 1 milion urządzeń na 1 kilometr kwadratowy
• niezawodność – utrzymywanie połączenia w trakcie przemieszczania się z prędkością do 500km/h
Radiowy dostęp do internetu
• LMDS (Local Multipoint Distribution Services).
Medium to jest stosunkowo niedrogie, w małej części uzależnione od warunków atmosferycznych i umożliwia dostęp do sieci z szybkością 512 Kb/s – 2Mb/s na odległość 4 – 7 km.
• Dostawcy: Tele2 (dla odbiorców indywidualnych),
Sferia (2,4Mb), Formus, Crowley Data, Pro Futro.
Multimedia w domu
• Transmisja bezprzewodowa multimediów: komputer – TV,
– Dźwięk: MP3, WMA, WAV, – Wideo: MPEG-1, MPEG-2,
MPEG-4, Xvid, WMV, AVI, WMV HD
– Obrazy: BMP, JPG, GIF, TIFF, PNG
Internet przez Wi-Fi
(więcej – prezentacja 2-PIcz1.ppt od 93)
• Wi-Fi (wireless fidelity) jest to standard komunikacji bezprzewodowej bazujący na sieci radiowej, służący do tworzenia bezprzewodowych sieci lokalnych (WLAN).
• Działa w paśmie ISM (2,4GHz), przy zakładanej prędkości transmisji 11Mb\s i zasięgu ok. 1km. Wi-Fi - jest jednym z czterech standardów krótkodystansowej komunikacji bezprzewodowej. Pozostałe to: Bluetooth, HomeRF oraz IrDA.
• Wi-Fi formalnie jest znane jako standard 802.11. Został on stworzony przez Electrical and Electronics Engineers.
• Wi-Fi wykorzystywane jest zazwyczaj w obrębie dużych skupisk ludzkich – miejsca pracy, hotele, dworce. Miejsca takie nazywane są hotspotami, np.
Dworzec Centralny Warszawa.
WiMax – 802.16 (WMAN)
Worldwide Interoperability for Microwave Access
• Alternatywa dla usług T1/E1 tradycyjnej telekomunikacji.
• 75 Mb/s – 50 km.
• Bielsko-Biała – 2000 km
2Jamming technology
• Zagłuszanie/przerywanie połączeń przez komórkę
• Zasięg ok. 10 m
• Nielegalne
• Wielkość długopisu
• ok. 100 USD
Internet przez satelitę
Internet przez satelitę
• Asymetryczna satelitarna łączność cyfrowa (wykorzystano do tego celu istniejącą prawidłowość dużej różnicy między ilością informacji, którą internauta wysyła do sieci, a ilością informacji odbieraną przez niego z sieci).
• Zastosowanie takiego rozwiązania jest stosunkowo tanie, przystosowanie komputera do tej formy pracy, poza montażem anteny satelitarnej, wymaga zainstalowania w nim dodatkowej karty rozszerzającej.
Satelita
https://www.eutelsat.com/en/satellites/eutelsat-9-east.html
Asymetrycznie
Dwa kierunki
ASTRA2Connect
ASTRA2Connect
Inni satelitarni dostawcy
Internet przez satelitarne telefony
http://www.telefonsatelitarny.pl/Cennik/cennik doladowan.html
STARLINK
12 tys. satelitów (cel: 42 tys.). 250 kg panel słoneczny odbijający intensywnie światło
100 Mb/s i opóźnienia w zakresie 20 ms – 40 ms, lepiej od konkurencyjnych rozwiązań korzystających z satelitów na orbicie geostacjonarnej.
Satelity Starlink krążą po określonej orbicie i same wzajemnie pilnują swojej pozycji na 3 wysokościach:
⦁ 340 km (docelowo ma ich być tam 7,5 tys.)
⦁ 550 km (docelowo ma ich być tam 1,6 tys.)
⦁ 1200 km(docelowo ma ich być tam 2,8 tys.) .
Ich trwałość została zaplanowana na około 5 lat. Po tym czasie dokonają samounicestwienia i spalą się na proszek wpadając w ziemską atmosferę.
Przenośny router z modemem 3G
• M5350 udostępnia internet 10 odbiorcom
• Współpraca z wszystkimi operatorami
• Maksymalna szybkość przesyłania danych od klienta wynosi 5,76 Mb/s, a do klienta 21,6 Mb/s.
Urządzenie nie obsługuje technologii LTE .
Sieć z balonów
Balony na wysokości 20 km.
Obszar odbioru do 40 km
kwadratowych.
Przykłady pomiaru szybkości
speedtest.net
Ocena
Szybkość
łącza
http://www.komputerswiat.pl/aplikacje/nettest/szybkosc-
internetu/wynik-testu.aspx#test_result
Opłaty za ruch
• Dostawcy usług internetowych domagają się wprowadzenia swoistego myta od takich uczestników tego ruchu jak YouTube, oraz limitów szybkości transferu danych dla użytkowników często wymieniających pliki w sieci.
• Firmy telekomunikacyjne są zdania, że płacić powinni
tylko ci, którzy silnie obciążają sieć, ale nawet takie
liberalne stanowisko oznacza koniec swobodnego
przepływu danych.
Regulacja jakością łącza
QoS (Quality of Service), czyli zarządzanie jakością pakietów w sieci IP.
Jeżeli pakiety głosowe zostaną oznaczone priorytetem
wyższym niż pakiety danych, będą miały pierwszeństwo
w kolejkach buforów sprzętu sieciowego. Oznacza to, że
nie będą oczekiwały w zatorach na wysyłkę. Ten
mechanizm doskonale się sprawdza w zarządzaniu
jakością sieci lokalnej.
QoS na łączu internetowym - rezerwacja pasma dla określonych usług
WWW.PCWORLD.PL WRZESIEŃ 2013
Neutralność sieci
Tim Berners-Lee stwierdził, że kto płaci za łącze
internetowe o szybkości 300 Mb/s, powinien
surfować z dokładnie taką prędkością. Nie ma
przy tym znaczenia, czy akurat ogląda strumień
wideo, pobiera duży plik czy rozmawia z babcią
za pośrednictwem usługi VoIP - opłacone 300
Mb/s to zawsze 300 Mb/s.
Spowalnianie łączy - „zarządzania siecią"
1. Blokowanie bądź hamowanie transmisji P2P oraz telefonii internetowej.
W tym celu wykorzystuje się standardowo kontrowersyjną technologię głębokiej inspekcji pakietów (DPI), pozwalającą analizować zawartość przesyłanych pakietów danych.
2. Jeden na czterech providerów korzysta z metod zarządzania siecią, aby zapewnić niezawodność i stabilność oferowanych łączy - w ramach tych działań mieści się często hamowanie dostępu do określonych rodzajów treści, na przykład strumieniowania multimediów.
3. Co trzeci dostawca usług internetowych manipuluje przepustowością łączy, aby promować własne usługi takie jak IPTV czy telefonia internetowa.
Głęboka inspekcja pakietów
(DPI) Deep Packet Inspection
Metoda ta pozwala operatorom
analizować nie tylko informacje o
pochodzeniu oraz nagłówki pakietów,
zawierające liczne metadane, ale też
właściwą zawartość tych pakietów.
DROGA STRUMIENIA WIDEO Z YOUTUBE
CHIP.PL
CHIP.PL
Obejście blokady providerów
• Operatorzy sieci VPN, np. blackVPN, dysponują serwerami w różnych krajach i oferują szerokopasmowe, szyfrowane połączenia z tymi serwerami w cenach już od 5 € miesięcznie.
• Oprócz ograniczeń lokalnego operatora można w ten sposób obejść blokady usług internetowych dla użytkowników z określonych krajów. Przez tunel VPN można korzystać na przykład z usługi Hulu czy z zablokowanych dla naszego kraju klipów na portalu YouTube.
Intranet i Extranet
Intranet
• Lokalne, w ramach firmy, wykorzystanie „filozofii internetu”.
• Intranet jest siecią prywatną/firmową.
• W obu przypadkach wykorzystywane są niemal te same narzędzia programowe i metody pracy ich użytkowników. To właśnie stanowi o sile Intranetu - jest to forma miniatury internetu.
• Jest on bogatszy od swojego protoplasty o co najmniej trzy właściwości: jest znacznie szybszy, bezpieczny (odizolowany od świata zewnętrznego przez specjalne zabezpieczenia w postaci tak zwanych firewalli) i pod stałą kontrolą właściciela.
• W popularnej interpretacji Intranet nie jest traktowany tylko jako prywatna sieć łączności komputerowej - termin ten obejmuje także całe bogactwo tak zwanych aplikacji, które w sumie tworzą prywatne WWW ze wszystkimi jego funkcjami (przeglądarki, szperacze, IM, ftp, telnet itp.).
Intranet - zastosowania
• Udostępnianie wewnętrznych książek telefonicznych firmy (są zawsze aktualne)
• Publikowanie informacji, którymi są zainteresowani pracownicy firmy, np. tak zwane zamierzenia socjalne, ogłoszenia dotyczące organizacji pracy itp.
• Udostępnianie multimedialnych instrukcji służących nauce nowych pracowników i doskonaleniu kwalifikacji zatrudnionych (najczęściej opracowywane przez firmowych ekspertów)
• Wspomaganie sprzedaży – aktualne katalogi i cenniki, informacje o produktach, dane o konkurentach (łącznie z adresami ich stron)
• Udostępnianie informacji związanych z serwisem klientów – dane o klientach, dostępność produktów, odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, publikacji obowiązujących formatów dokumentów, np.: formaty arkuszy kadrowych
• Ogłaszanie informacji o nowych narzędziach, możliwościach wykorzystania Intranetu w firmie
• Zarządzanie (kierowanie) przepływem dokumentów w firmie oraz stworzenie możliwości ich szybkiego wyszukiwania
Rozpoczynając wdrażanie Intranetu w firmie należy:
• opisać wizję funkcjonowania Intranetu;
• dopilnować zweryfikowania tej wizji przez kompetentne i zaufane osoby;
• sprecyzować swoją wizję na poziomie wdrożenia dla dwóch wyróżnionych grup;
• przemyśleć sposób wykorzystania Intranetu przez członków wybranych grup i rozwinąć w tym kierunku plan, koncentrując się na szybkich powodzeniach i ewentualnych długoterminowych niepowodzeniach;
• przystąpić do szczegółowego projektowania krótkoterminowych zamiarów;
• pracować nad zainteresowaniem kolejnych grup projektem wdrożenia Intranetu do redakcji;
• opracować kompleksowy plan ze szczególnym uwzględnieniem ukrytych kosztów;
• pamiętać o ocenie postępów prac, najlepiej w okresach tygodniowych, zwracając jednocześnie uwagę na pojawiające się trendy w tej branży;
• aktualizować swoją wizję, strategię i bieżące zadania.
Extranet
• Prywatna sieć oparta na internetowym protokole transmisji informacji.
• Służy do bezpiecznej (podobnie jak ma to miejsce w Intranecie) komunikacji z wyróżnionymi zewnętrznymi użytkownikami – np. między odległymi redakcjami jednego pisma, a także z biznesowymi partnerami, zaopatrzeniowcami i klientami.
• Sieć tego typu jest także nazywana siecią korporacyjną, VPN – Virtual Private Networks lub WLAN – Wide Local Area Network (także, ale już w innym znaczeniu, lokalnym, nazywany Wireless LAN – bezprzewodowy LAN).
• VPN – tworzenie tuneli pomiędzy komputerami (więcej w 3PIcz2).
