P r z e m y / ł
a f t o w y
DWUTYGODNIK
< p . 2 . 4 5 3
Z Ę J Y r J g
R O C Z N I K XII
1 9 3 7
O R G A N K R A J O W E G O T O W A R Z Y S T W A N A F T O W E G O W E L W O W I E
Treść:
1. O . W . W y s z y ń s k i: „ M a te r ia ły g e o lo g ic z n e z w ie rc e ń p o s z u k iw a w
c z y c h n a p r z e d g ó r z u o k o lic S t r y j a “ . . . . S t r . 469 2. „ O r g a n iz a c ja i p r a c e K o n g r e s u P a r y s k i e g o “ (d o k .) ... „ 474 3. „ P r z y c z y n k i d o s p r a w y p o c h o d z e n ia r o p y n a f t o w e j“ ... „ 478 4. „ N a fta a k o n f l ik t n a D a le k im W s c h o d z ie “ ... „ 479 5. P r z e g l ą d p r a s y . . ... ... u 481 G. D z ia ł g o s p o d a r c z y ... » 485 7 W ia d o m o ś c i b ie ż ą c e ... • „ 4 9 4
Table des matières:
1. O. W . W y s z y ń s k i: „ L e s p u it s d e p r o s p e c tio n d a n s l ’a v a n t - p a y s d e la
r é g io n s d e S t r y j “ ... P a g e 469
2. „ O r g a n is a ti o n e t t r a v a u x d u C o u g r è s P a r i s i e n “ ... „ 474 3. „ C o n tr ib u ti o n à l’é tu d e d e l’o r i g in e d u p é t r o l e “ ... „ 478 4. „ L e p é tr o le e t le c o n f lit e n E x f i ê m e - O r i e u t “ ... „ 4 7 9 5. R e v u e d e la p r e s s e . . . . . ... ... .... „ 481 6. R e v u e é c o n o m iq u e . . . ... ... „ 485 7. C h r o n iq u e c o u r a n t e ... ... .. • • „ 494
Inhalt:
1. O . W . W y s z y ń s k i: „ Ü b e r d ie g e o lo g is c h e K e r n B o h r u n g e n in d e r
G e g e n d v o n S t r y j “ ... . . . . S e ite 409 2. „ O r g a n is a ti o n u n d A r b e ite n d e s P a r i s e r - K o n g r e s s e s “ ... „ 474 3. „ B e itr ä g e z u r H e r k u n f t d e s E r d ö l e s “ ... • • - 478 4. „ E r d ö l u n d d e r K o n f lik t im f e r n e n O s te n “ - . „ 479 5. P r e s s e s t im m e n . ... ... „ 4 8 1 6. E k o n o m i s c b e R u n d s c h a u ... .... ... „ 485 7. K lein e N a c h r i c h t e n ... • . . . „ 494
Od Redakcji.
R Ę K O P I S Y p r z e z n a c z o n e d la R e d a k c ji w y k o n y w a ć n a le ż y z a w s z e n a je d n e j s t r o n i e a r k u s z a z w y k łe g o p a p ie r u , z o d s tę p e m m ię d z y w ie r s z a m i s z e r o k o ś c i o k o ło 15 m m , p is m e m w y r a ź n y m , m o ż liw ie m a s z y n o w y m .
R ę k o p is ó w R e d a k c ja n ie z w r a c a .
R Y S U N K I te c h n ic z n e s p o r z ą d z o n e b y ć w in n y c z a r n y m tu s z e m n a k a ic e lu b b ia ły m p a p ie r z e r y s u n k o w y m . O p is y w a n ie r y s u n k ó w w y k o n y w a ć n a le ż y z a w s z e z w y c z a jn y m o łó w k ie m , a n ie tu s z e m .
F O T O G R A F I E w y k o n a n e b y ć w in n y w o d b it k a c h c z a r n y c h n a b ły s z c z ą c y m p a p ie r z e . W r a z i e b r a k u o d b ite k n a d s y ł a ć m o ż n a k lis z e lu b film y .
P R A C E O R Y G I N A L N E , R E F E R A T Y I A R T Y K U Ł Y o b e jm o w a ć w in n y w r a z z r y s u n k a m i 4 d o 5 s t r o n d r u k u (1 s t r o n a d r u k u o b e jm u je o k o ło 6 000 lite r ).
T e m a t y o b s z e r n ie j s z e d z ie lić z a te m n a le ż y , o ile m o ż n o ś c i, n a d w a lu b w ięcej a r t y k u łó w m n ie js z y c h r o z m ia r ó w .
N a k o ń c u k a ż d e g o a r t y k u ł u u m ie ś c ić n a le ż y k r ó t k i e z e s ta w ie n ie tr e ś c i w j ę z y k u p o ls k im , a o ile m o ż n o ś c i ta k ż e w ję z y k u f r a n c u s k im , n ie m ie c k im lu b a n g ie ls k im .
O D B I T E K z a r ty k u łó w d o s t a r c z a m y a u to r o m b e z p ła tn ie w ilo ś c i 25 e g z e m p la r z y , ilo śc i w ię k s z y c h p o c e u ie k o s z tó w w ła s n y c h . O d b ite k ż ą d a ć n a le ż y z a o p a t r u j ą c r ę k o p i s o d p o w ie d n ią u w a g ą .
P R Z E D R U K d o z w o lo n y z p o d a n ie m ź r ó d ła .
„P R Z E M Y S Ł N AFTOW Y*’
AKTIENGESELLSCHAFT FÜR TIEFBOHRTECHNIK UND MASCHINENBAU VORM. TRAUZL & CO
TRAUZL WERK
WIEN XXI/8
T e f e l o n A 6 0 .5 .4 5 S e r i a A d r e s łe l. B o h rfe c h n ik , W IE N
1 8 8 9 —1 9 3 7
W szelkiego rodzaju urzgdzenia do głębokiego wiercenia, poszu
kiwania i wydobywania ropy naftowej, gazu ziemnego, asfaltu, węgla, soli, minerałów, rud, wody itp. do każdej głębokości.
Kosztorysy, prospekty i porady techniczne b e z p ł a t n i e . Z g d a ć n a s z e g o k a t a l o g u w i e r t n i c z e g o T 20.
ZASTĘPSTWO NA PO LSKĘ:
M. A. HAJDU • LWÓW • JAGIELLOŃSKA 20 • TEL. 265-04
/ T O C Z N I A G D A Ń / K A
GDAŃSK . TEL. 2 3 4 -4 1 Adres telegr. „STO CZNIA«
ODDZIAŁ B U D O W Y A PA R A TÓ W B U D O W A N O W O C Z E S N Y C H A PA R A T Ó W D LA W IE L K IE G O PR Z E M Y Ś L U C H E M IC Z N EG O I PR Z E M Y Ś L U Ż Y W N O Ś C IO W E G O , U RZĄ D ZEN IA E K S T R A K C Y JN E , U RZĄ D ZEN IA D E S T Y L A C Y JN E , U RZĄDZENIA DO P R O D U K C JI G L IC E RYNY, U RZĄ D ZEN IA W Y P A R O W E , URZĄDZENIA C H Ł O D N IC ZE I DO P R O D U K C JI L O D U , A P A R A T Y M IESZ A D Ł O - W E , M IESZA D ŁA , A PA R A T Y C H Ł O D N I
C ZE, W A R N IK I P R Ó Ż N IO W E , W Y M IE N NIKI C IE P L N E , SK R A P L A C Z E , K O TŁY P A R O W E , W S Z E L K IE G O R O D Z A JU A PA R A T Y ZE S T A L I Z L E W N E J I S P E C JA L N E J, A LU M IN IU M , M IED ZI, NIKLU, M E T A L U M O N E L L 'A — W E D Ł U G P R O JE K T Ó W W Ł A S N Y C H LU B N A D E
SŁ A N Y C H R Y SU N K Ó W P r z e d s ta w ic ie ls tw a w P o ls c e :
W A R S Z A W A , K A T O W I C E , P O Z N A Ń , Ł Ó D Ź , L W Ó W
le s t d o o d s tą p ie n ia p aten t
względnie l i c e n c j a z p a te n tu p o ls k ie g o Aktiebolaget Separator-Nobel
Nr 10873 na:
„Sposób wydzielania parafiny z płynnych węglowodorów“
O f e r t y : „W arszawska Agencja Reklamy“
W arszawa, ul. Sienkiewicza 3, dla „Patent»
7 * *
B o U d u c m
G E H Ö R T U N B E D I N G T DI E
tED. HANS URBAN. WIEN XVIII. • PROBEHEFT GRATIS
„P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y “
ŻADEN ŚRODEK REKLAMOWY NIE ZASTĄPI OGŁOSZENIA W PRASIE FACHOWEJ
DLATEGO FIRMY ZAINTERE
SOW A N E W D O STAW A CH DO ZAK ŁADÓW ELEKTRYCZ
NYCH O G Ł A S Z A J Ą S I Ę
W D W U T Y O O D N I K U
. . P R Z E G L Ą D ELEKTROTECHNICZNY"
O RAZ
W M I E S I Ę C Z N I K U
„WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE"
S Z C Z E G Ó Ł O W E O F E R T Y ORAZ E G Z E M P L A R Z E O K A Z O W E W Y S Y Ł A S I Ę N A Ż Ą D A N I E A D R E S
A D M I N I S T R A C J I :
WARSZAWA 1 ^ KRÓLEWSKA 15
T e l . 6 9 0 - 2 3 I 5 2 2 - 5 4
BADANIA WODY
B iu ro O k rę g u L w o w sk ieg o S to w a rz y s z e n ia D o
z o ru K otłów w W a rs z a w ie (Lw ów , ul. Ś. T e re s y .10) w y k o n y w a .analizy; w o d y do z a sila n ia k o tłó w p a ro w y c h (w o d y su ro w e j, z m ięk czo n ej, -skroplin) o r a z u d ziela p o ra d w z a k re s ie z w a l
c z a n ia sz k o d liw y c h sk u tk ó w d z ia ła n ia w o d y z a s ila ją c e j na b la c h y k otłów .
Do w y k o n a n ia a n a liz y n a le ż y n a d e s ła ć p ró b k ę w o d y w ilości 3 litró w .-P ró b k i n a le ż y p rz y s y ła ć w b u te lk a c h ze. s z k ta b e zb arw n eg o , d o b rz e w y m y ty c h , k ilk a k ro tn ie w y p ló k a n y c h w odą, z k tó rej m ą b y ć p o b ra n a p ró b k a, z a m k n ię ty c h no
w ym i k o rk a m i i z a la k o w a n y c h .
CENY A N A LIZ:
P e ł n a ... Zł. 50.—
S k ró c o n a , p o le g a ją c a na o zn aczen iu
' ty lk o sa m e j tw ard o ści- w o d y . ’ . Zł. 15.—
SKRZYDLATA
POLSKA
MIESIĘCZNIK LOTNICZY ORGAN AERO
KLUBÓW
PRENUMERATA ROCZNA 1 0 zł
REDAKCJA
i
ADMINISTRACJA
WARSZAWA
★Wawelska 3 * b. 12
KONTO P.K.O. 9.5 I I
PETROLEUM
Zeitschrift fü r die gesamten Interessen der Erdöl-Industrie und des Mineralöl-Handels
Herausgegeben von Techn. Rat Ing. Robert Schwarz Bezugspreis Zloty 90-— jährl.
iffi
Tägliche Berichte
über die Petroieumindustrie
Bezugspreis Zloty 220- — jährl.
■
PETRO LEU M -VADEMECUM
TAFELN fü r die Erdölindustrie und den Mineralölhandel X II. Edition, 2 Bände Preis Zloty 5 0 ' -
VERLAG FÜR FACHLITERATUR GES.
m. b. H.
BERLIN S .W . 68, Wilhelrastr. 147 • Wien X IX /I Vegag. 4
PRZEMYSŁ NAFTOWY
D W U T Y G O D N I K
O R G A N K R A J O W E G O T O W A R Z Y S T W A N A F T O W E G O W E L W O W I E
Rok XII 10 p a ź d z ier n ik a 1937 r. Z e sz y t 19
K o m ite t R e d a k c y j n y : J . A R N I C K I , P r o f . I n ż . Z . B I E L S K I , I n ż . W . G R O S S M A N , K . K O W A L E W S K I , D r T . M I K U O K I, I n ż . D r S t. O L S Z E W S K I , P r o f . I n ż . S t. P A R A S Z C Z A K , P r o f . D r S t . P I Ł A T , I n ż . W . J . P I O T R O W S K I , D r S t. S C H A E T Z E L , D r S t. U N G E R , D r I . W Y G A R D , D r O . V. W Y S Z Y Ń S K I , C z . Z A Ł U S K I o r a z S T O W A R Z Y S Z E N I E P O L S K I C H I N Ż Y N I E R Ó W P R Z E M . N A F T . W B O R Y S Ł A W I U
R E D A K T O R O D P O W I E D Z I A L N Y : D r S t. S C H A E T Z E L
O. W . W Y S Z Y Ń S K I
Oddział Geol. S. A . „Pionier*
M a t e r i a ł y g e o l o g i c z n e z w i e r c e ń p o s z u k i w a w c z y c h n a p r z e d g ó r z u o k o lic S t r y ja
W latach 1935/36 w y k o n a ł o T o w . „ P io n ie r “ 24 w i e r c e ń rd z e n io w y c h na o b s z a r z e p r z e d g ó r z a stry jsk ie g o .
P o d ję c ie s z c z e g ó ło w y c h p r a c p o s z u k i w a w c z y c h na tej części o d c in k a p r z e d g ó r z a p o p r z e d zo n e z o s ta ło b a d a n ia m i g e o fizy czn y m i, k tó re w y k a z y w a ł y istnienie wielkiej p o p rz e c z n ej ele
wacji, p rz e b ie g a jąc e j na linii B o r y s ł a w — M ik o ła jów.
P r o g r a m w i e r c e ń r d z e n io w y c h , w y k o n a n y c h na o b s z a r z e p r z e d g ó r z a s try jsk ie g o , o b e jm o w a ł:
a) z b a d a n ie s t o s u n k ó w s tr a t y g r a f i c z n y c h i fa- cjalnych z e w n ę tr z n e j s tr e f y to rto ń s k ie j;
b) d o k ła d n e ustalenie p rz e b ie g u g r a n ic y serii stebnickiej i to rtonu, o ra z s to su n k u t e k to n ic z n e go o b y d w u ty c h je d n o ste k ;
c) ustalenie tektoniki s t r e f y to rto ń sk iej i jej s to su n k u do głęb o k ieg o p odłoża, z b a d a n e g o m e to d ą sejsm iczną.
P o z a w ła s n y m i p ra c a m i w ie rtn ic z y m i, z b a d a ł O d d z ia ł g e o lo g iczn y T o w . „ P io n ie r “ m a te r ia ły rd z e n io w e , p o s ta w io n e m u do d y sp o z y c ji p rz e z d y re k c ję K o n cern u , M a ło p o ls k a “ , z p ły tk ic h w ie rc e ń r d z e n io w y c h , w y k o n a n y c h na profilu U ście— R udniki— Bilcze— W o w n ia — o r a z w o k o licy L e t n i e j J).
Dla jak n a j s z y b s z e g o w y c ią g n ię c ia w n io s k ó w , p r z e s y ł a n o u z y s k a n e z w ie rc e ń rd z e n ie w o d cinkach co 50 m do p ra c o w n i „ P io n ie r a “ w e L w o w ie , gdzie b a d a n o je p etro g raficzn ie, che-
U D ane, o d n o sz ą c e się do ty c h w ie rc e ń , p o d a n e są w n in ie js z e j p u b lik acji z a zg o d ą G e n e ra ln e j D y re k c ji K oncernu „ M a ło p o lsk a “ .
2) B a d a n ia p e tro g ra fic z n e w y k o n a li: K. J a r z y m o w - ski i K. M ajew sk i. A n alizy ch em iczn e p rz e p ro w a d z i!
M. K leininann. B a d a n ia na m ik ro fa u n ę : T. C h leb o w sk i i J. C zern ik o w sk i.
m icznie o r a z m ik ro -p a le o n to lo g ic z n ie 2). Kieru-:
n e k ty c h b a d a ń m usiał b y ć z n a t u r y r z e c z y d o s t o s o w a n y do c e ló w p r a k ty c z n y c h , p rz e to u z y s k a n e z w ie r c e ń m a t e r i a ł y rd z e n io w e nie m o g ły b y ć z u ż y t k o w a n e w sz e c h s tro n n ie , w sp o sób ściśle n a u k o w y . D la um ożliw ienia d a ls z y c h b a d a ń , jakie m o g ł y b y się w p rz y s z ło ś c i w y ł o nić, m a t e r i a ł y te z o s t a ł y s k a ta lo g o w a n e i o d p o w iednio za b e z p iec z o n e .
D yluw ium .
O b s z a r p r z e d g ó r z a s try js k ie g o p r z y k r y t y jest g ru b ą w a r s t w ą c z w a r to r z ę d u . Są to u t w o r y n a p ł y w o w e o r a z d y lu w ia ln e gliny, piaski i ż w iry . W okolicy D o b rz a n , U h e rsk a , P ie tn ic z a n i D e r- ż o w a m ią ż s z o ś ć w o d o n o ś n y c h ż w i r ó w i g r u b o z ia rn is ty c h p i a s k ó w w y n o s i 12— 16 m. W kie
runku zachodnim , w okolicy K önigsau— R ó w n e — L etnia, w z r a s t a m ią ż sz o ść ż w iró w , p r z y c z y m poziom ten z a le g a ' pod k ilk u m e tro w ą w a r s t w ą loessu. C a łk o w ita m ią ż sz o ść c z w a r t o r z ę d u na ty ch o b s z a r a c h dochodzi do 25 m.
Charakter petrograiiczny tortonu.
P o z n a n y n a p o d s ta w ie w ie r c e ń to rto n p r z e d g ó r z a s try js k ie g o w y k a z u je w y k s z t a ł c e n i e b a r dzo m o notonne. P r z e w a ż a j ą iły o s tr u k tu r z e pe- litowej, w stanie s u c h y m koloru ja sn o -sz a re g o , w stanie w ilg o tn y m z odcieniem o liw k o w o - zielonym . P o z a su b sta n c ją koloidalną znajd u ją się z ia r n a k alcy tu , k w a r c u , t le n k ó w ż e la z a i b la s z ki miki. Iły te m ają p r z e ło m m u s z lo w a ty . S ą one p o p r z e g r a d z a n e b a rd z o cienkim i w k ła d k am i d r o b n o -z ia rn is ty c h p ia sk ó w , k t ó r y m z a w d z ię c z a ją s w o ją łupliwość. M ie jscam i w y s t ę puje obficie z w ę g lo n a s ie c z k a roślinna. Na ogól
S tr. 470 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y “ Z e s z y t 19
S. A. „Pionier’
O d d :ia l G eologiczny R ad e lię/
SZKIC SYTUACYJNY
O TW O RÓW POSZUKIWAWCZYCH NA PRZEDGÓRZU OKOLIC STRYJA
[U gartsberg
Horucko
j.
■Rudniki
Podzialka:
Met lenice i
K ryn ica fsfMedenice
R abczyce*' Letnw Í
•lry Lt'tnill
Wołcniów
M ię d z y r z e c Demenka ,
^ J L e ś n a Derźów
B ilcze ; Lctnui'4 y )J o s c fs b c r *
Letnia^*
Piętniczany r Piętniczany2$ P ię tn ic za n y ^ //
Żydaczów
'Dertóti' i
fwanowce'
' ¡XMazur \
* K om gsau ^
Letnia Ą
\T u rad y
J) \ KawskoJ' Kawsko i \ /
Kawsko,*-^', / ■ Cucułowce^^R
\ s / j \ tn i c z a n y 5 /¿ P u k ie n ic z e i f f Pukienicze 2 j Pukieniczé> Jt
, Wolica' \
\Hnizdyczowska P czan y
'Hnizdyczówj Wownia l
Lisiatycze
IdcHawina
f f Stryhańce y *
'fiCTskoA r J —
A 'jC Y ? (Chodowice 1/ * } \ f C 'U h e r s k o ^ y ,
X T a lársU ií-sGelsendorL ' J
0Batooá « / / ^ o m a r ó w \ VÖ qX VÖPod-
) / / yaszawa
^ - w , / P o d h o r c e \ 0 •
la sn ie m a
Lówczyce
• W iercenia rdzeniow e S. A. „Pionier"
' o »* w Konc. „Małopolska*
# Szyby gazowe pola D aszaw a-G elsen - _ - d o r f
W iercenie głębokie Konc. „M a lo p o l- - s k a " w e W ow ni
nzur W iercenie głębokie S. A. „Pionier"
^ „M azur" w K d n ig sa u - R ów ne
\ G ranica to rto n u i serji stcbnickiej
Dobrowlany
Hanowce
Żyrawa lOblaśnica Juseptycze >
/ r i W ie.rczany
Nowe Sioło \
m o n o to n n y c h a r a k t e r ila sty to rto n u p r z e r y w a j ą w k ła d k i iłó w p ia s z c z y s ty c h , d ro b n o z ia rn isty c h , luźno z w i ą z a n y c h p i a s k o w c ó w i p ia s k ó w nie- z w ią z a n y c h .
W c a ł y m ty m kom pleksie w y s tę p u ją często cien k ie w a r s t e w k i s k a ł y białej lub ja sn o -sz a re j z licznym i b laszk am i b iotytu, n ie b u rz ą c ej z k w a sem.
Pro f. M. K a m i e ń s k i 3) określił je n a p o d s ta w ie analiz, p r z e p r o w a d z o n y c h na o k a z a c h ty c h skał, z w i e r c e ń S. A. „ P io n ie r “ w B ilczy i o t w o r ó w p o s z u k iw a w c z y c h k o n c e rn u „ M a ło p o lsk a “ w Uściu i Bilczy, jako tu fy d a c y to w e . W k ła d k i tu- fó w znalezione z o s t a ł y w e w s z y s t k i c h w i e r c e niach to rto n u na o b s z a r z e stry js k im . Są one naj
częściej b a r w y jasn o -sz a re j, silnie p o r o w a te i w y k a z u j ą u w a r s tw o w ie n ie , p r z y c z y m b a r d z o c h a r a k t e r y s t y c z n e są cienkie sm u g i w a r s t e w e k ciem no popielatych.
D rugim t y p e m tufów jest o d m ia n a zbita kolo
ru białego. W a r s t e w k i o b y w d u odm ian m ają m ią ż s z o ś ć od 0,5—8 m m , p r z y c z y m najczęściej sp o ty k a n e w a r s t e w k i p osiadają g ru b o ś ć 1 mm.
3) M. K am ień sk i: „O tu ta c h w u lk a n ic z n y c h p rz e d g ó rz a K a rp a t“ , A rch. M iner. T o w . N auk. W a rs z . T oni XII, 1936.
W yk az rd zen iow ych o tw orów , od w iercon ych przez S. A. „P ion ier“ w sezon ie 1935/1936 — na przedgórzu
okolic Stryja.
N a z w a o tw o ru G łę b o k o ś ć k o ń c o w a Fo rm a cja
B ilcze 1 144,00 m T o r ton
B ilcze 2 133,00 „ T o rto n
D e rź ó w 1 148,00 „ T o rto n
D o b ro w la n y 1 119,00 „ T o rto n
M edenice 1 150,00 „ T o rto r:
J o s e fs b e rg 1 147,00 „ T o rto n J o s e fs b e rg 2 136,00 „ T o rto n K ó n ig sau -R ó w n e 1 133,00 „ T o rto n
L e tn ia 1 153,00 „ T o rto n
L e tn ia 2 144,00 „ T o rto n
L e tn ia 3 66,00 „ W . ste b n ic k ie
L e tn ia 4 154,00 „ T o rto n
K aw sk o 1 125,00 „ W . ste b n ic k ie
K aw sk o 2 S3,00 „ T o rto n
P ię tn ic z a n y 1 146,00 „ T o rto n P ię tn ic z a n y 2 132,00 „ T o rto n P ię tn ic z a n y 3 214,00 „ T o rto n P ię tn ic z a n y 4 147,00 „ T o rto n P ię tn ic z a n y 5 147.00 „ T o rto n P u k ie n ic z e 1 143,00 „ T o rto n P u k ie n ic z e 2 100,00 „ T o rto n
U h e rsk o 1 83,00 „ T o rto n
U h e rsk o 2 76,00 „ W . ste b n ic k ie
Z e s z y t 19 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y “ S tr. 471
Tablica 1.
S tr. 472 „PRZEM Y SŁ N A F T O W Y " Z e s z y t 19
Tablica 2.
Z e sz y t 19 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " S tr. 473 W k ła d k i tufów t w o r z ą skupienia, p o w ta r z a ją c e
się w odstępacli co 20—30 m.
W e d ł u g prof. K am ieńskiego tufy B ilczy i Uścia p o siad ają s t r u k tu r ę p u m e k s o w ą . W ś r ó d feno- k r y s z t a ł ó w g łó w n ą rolę o d g r y w a ją plagioklazy, a k c e s o r y c z n ie w y s tę p u je : k w a rz e c , tlenki ż e la za, b io ty t i cy rk o n .
K o n s e k w e n tn e śledzenie tufów w spólnie z w y nikami b a d a ń n a o tw o r n ic y dało p o d s t a w y do p rz e p r o w a d z e n ia korelacji m onotonnej serii tor- tońskiej, p o z b aw io n ej zupełnie ła tw o d a ją c y c h się ro z p o z n a ć h o r y z o n t ó w przew o d n ich .
Seria stebnicka.
W a r s t w y steb n ick ie n a p o tk a ły n a stęp u jące o t w o r y : S. A . „P io n ier“ — U h e rsk o 2, K a w s k o 1, L e tn ia 3, p o n a d to o t w o r y k o n c e rn u „M a ło p o lska M. 11, M. 16 i M. 18.
P r z e w i e r c o n a se ria s te b n ic k a s k ła d a się z p s tr y c h iłów m a rg listy c h , najczęściej ró żo w y c h lub b ru n a tn y c h , o s t r u k t u r z e liściastej, o ra z z iłó w ś t a l o w o - s z a r y c h , p i a s z c z y s ty c h . W y s t ę pujące obok iłó w w k ła d k i p ia s k o w c ó w są d r o b n o z ia rn iste , zbite, o lepiszczu m a rg lis ty m , naj
częściej koloru s z a re g o , rzadziej s z a r e g o z odcie
niem z ie lo n k a w y m . W ś r ó d całeg o k om pleksu cz ę ste są w k ła d k i g ip s ó w o b u d o w ie w łó k n iste j i z a b a rw ie n iu m le c z n o -b ia ły m lub p r z e z r o c z y sty m .
O kreślenie w ieku w a rstw .
W m a te ria ła c h r d z e n io w y c h z w ie rc e ń , z n a j
d u jący ch się na o b s z a r z e p ó łn o c n y m , znaleziono w zględnie liczną faunę. C a ły znaleziony m a t e riał p a leo n to lo g iczn y b y ł o d d a n y do d y sp o zy cji prof. W . F rie d b e rg a .
N ajw ięcej o k a z ó w o z n a c z a ln y c h d o s t a r c z y ł y w ie r c e n ia z P ie tn ic z a n , P u k ie n ic z i Letni. W e dłu g prof. F rie d b e rg a , k t ó r y w y n ik i sw o ic h b a dań ogłosił w p r a c y „ P r z y c z y n k i do znajom ości miocenu P o ls k i“ (rocznik Pol. T o w . Geol. T o m XII, K ra k ó w , 1936) w a r s t w y z Letni, P u k ien icz i P ie tn ic z a n o d p o w ia d a ją a n a lo g ic z n y m u tw o r o m z D a s z a w y , są z a te m w ie k u g ó rn o tortońskiego.
Badania mikrofauny.
B a d a n ia na m ikrofaunę, p r z e p r o w a d z o n e p r z y u ży ciu m e t o d y p o r ó w n a w c z e j , s tw ie r d z iły p r z e de w s z y s tk im , że w y s t ę p o w a n i e o tw ortiic w to r- tonie jest b a rd z o częste, znaleziono je b o w iem w e w s z y s t k i c h w ie rc e n ia ch , k t ó r e o b r a c a ł y się w tej formacji. N ato m iast z u p e łn y b r a k .o tw o rn ic s k o n s ta to w a n o w w a r s t w a c h stebnickich.
W obrębie p o z n a n e g o z p ły tk ic h w i e r c e ń tor- tonu, n ajczęściej n o t o w a n o "): G lobigerina, O rb u - lina, Elphidium, Nonion, Ouin ąueloculina, Cibici- des, Rotalia, Bulimina, U vigerina. — Z e s p o ły tę p o w t a r z a j ą się co kilka m e tr ó w , nie w y k a z u ją je d n a k ż e z n a c z n ie js z y c h zmian, k tó r e p o z w o liły b y n a p r z e p r o w a d z e n ie podziału s t r a ty g r a f ic z n e g o . S tw ie r d z o n o n a to m ia s t, że do p e w n y c h h o r y z o n tó w p r z y w i ą z a n e jest m a s o w e w y s t ę p o w a n i e Ouin ąueloculina, co, w sp ó ln ie z w k ł a d k a m i tu fów, p o s łu ż y ło do w y d z ie le n ia lo k aln y ch h o r y z o n tó w przew o d n ich .
M a s o w e w y s t ę p o w a n i e Miliolin s tw ie rd z o n o na c a ły m o b s z a r z e p ó łn o c n y m to rto n u (Uście, Bil- cze, P ie tn ic z a n y , Pu k ien icze, Jo se fsb e rg , L e tn ia );
n a to m ia s t w części południow ej, w strefie g r a n i
cz ą c y c h b ezp o śre d n io do antiklinorium w a r s t w stebnickich, Milioliny są z a s tą p io n e m a s o w y m w y s t ę p o w a n i e m G lo b ig erin y ( D o b rz a n y , U h e r
sko). Istnieje p r a w d o p o d o b ie ń s tw o , że k o m p lek s to rto n u w facji globigerinow ej jest poziom em s t a r s z y m , z a le g a ją c y m na iłach z Miliolidami.
N iższy poziom to rtonu, p o z n a n y z w ie rc e n ia głębokiego w W o w n i n), o c h a r a k t e r y s t y c z n y m r ó ż n y m zespole o t w o r n ic o w y m , nie z o s ta ł n a p o tk a n y w ż a d n y m z p ły tk ic h w i e r c e ń rd z e n io w y c h .
Doli. n a sł.
4) T. C h leb o w sk i, J. C z e rn ik o w s k i: „ B a d a n ia m ik ro - fa u n isty c z n e na p rz e d g ó rz u p o kuckim i okolic S tr y ja " . Kom. „ P io n ie ra “. P rz e m y ś l N afto w y , 1936.
5) O. W . W y s z y ń s k i: „ W ie rc e n ia p o sz u k iw a w c z e K o n cern u „ M a ło p o lsk a “ w W o w n i“. Kom. „ P io n ie ra “ . P rz e m y ś l N afto w y , 1936.
S tr. 474 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " Z e s z y t 19
O r g a n i z a c j a i p r a c e K o n g r e s u P a r y s k i e g o
Dokończeni e.
P r a c e II Ś w ia to w e g o K o n g re s u N a fto w e g o w P a r y ż u z a w d z i ę c z a ł y s w ó j c h a r a k t e r s y n t e t y c z n y znakom icie p o w z ię te m u planow i o r g a n iz a c y j
nemu, dalej umiejętnej, k r y t y c z n e j selekcji o m a w i a n y c h z ag ad n ień , w r e s z c ie ogólnej a tm o s fe rz e p r z y ja z n e g o w s p ó łd z ia ła n ia w s z y s t k i c h u c z e s tn i
kó w . W ciągu pięciu dni, z a ję ty c h o b ra d a m i k o n gresu , d o k o n an o nie tylko s y n t e z y ilościowej, u zg ad n iającej o lb rz y m ią m n o g o ść sp o strz e ż e ń , p ro b le m ó w i w n io s k ó w ; a k c ja łą c z e n ia w y s i ł k ó w i z a m ie r z e ń o b ję ła ró w n ie ż s z e r e g odle
g łych, b o g a to z ró ż n ic o w a n y c h d z ia łó w p r a c y n au k o w e j i p r a k ty c z n e j, k tó r e s w ą tre ś c ią s k ł a dają się b ą d ź n a zbiór pojęć, z a sa d n ic z o w a ż n y c h dla p r z e m y s łu nafto w eg o , b ą d ź te ż n a o k r e ślenie w a r u n k ó w , n o r m u ją c y c h ś w i a t o w ą e w o lucję w dziedzinie nafty. T a s y n t e z a treści, je
d n o c z ą c a r y t m e m z b io ro w e g o , z g o d n e g o w y s i ł ku pojęcia, n ie k ie d y n a d e r od siebie odległe i c e le p r a k ty c z n e , p o s iad ające z n a c z n y s to p ie ń o d rębności, p r z e n ik a ła p ra c e w s z y s t k i c h s e k c y j k o n g re su , — w y r a z je d n a k n ajp ełn ie jsz y z n a la z ła w działalności sekcji c z w a r te j, p o św ięco n ej t e o r e t y c z n y m i p r a k t y c z n y m z a g a d n ie n io m z działu s p o ż y c ia p r z e t w o r ó w n afto w y c h .
W p ie r w s z y m już dniu o b r a d sekcji s p o ż y c ia u w y d a tn ił się ró żn o lity i z ło ż o n y c h a r a k t e r n a czelnego problem u, k t ó r y m iano p o d d a ć r o z w a żeniu, — m ianow icie p ro b lem u zależności w z a j e mnej m ię d z y te c h n ik ą p rz e m y s łu nafto w eg o , a c a ło k s z ta łte m g o s p o d a r c z e g o ż y c ia i rozw oju, k tó re g o p rz e ja w e m szczególnie w a ż n y m jest s t r u k t u r a konsum eji p r o d u k tó w n a fto w y c h . Za
c z ęto o b r a d y o m ó w ien iem sz e re g u s p r a w te c h nicznych, jak s p r a w a b a d a n ia m a te r ia łó w , s to s o w a n y c h p r z y b u d o w ie m o t o r ó w sp alin o w y c h , p r z y c z y m sz c z e g ó ln ą u w a g ę p o św ię c o n o s p e cjaln y m s to p o m m etali, — jak dalej pe%vne z a g ad n ien ia s z c z e g ó ło w e , d o ty c z ą c e k o n stru k cji u r z ą d z e ń p o m ia ro w y c h , u ż y w a n y c h z w ł a s z c z a p r z y b adaniu p rz e b ie g u spalania. D a ls z y m p r z e d m io tem d y sk u sji s ta ł się p ro b le m z w ią z k u , jaki z a c h o d z i m ię d z y lepkością p a liw a p ły n n e g o , a p rzeb ieg iem iniekcji w m o to r a c h DieseEa. P o ru szo n o ró w n ie ż s p r a w ę s t o s o w a n ia p aliw p ł y n n y c h w u r z ą d z e n ia c h o g rz e w a ln ic z y c h , o r a z u ż y w a n i a p r z e t w o r ó w b itu m ic z n y c h do fabrykacji m a t e r i a ł ó w iz o la c y jn y c h ; analizie szczególnie d o k ła d n e j p o d d a n o w ła ś c iw o ś c i o m a w ia n y c h p r z e t w o r ó w , w y m a g a n e w p r z e m y ś le e le k tr o te c h n ic z n y m , jak r ó w n ie ż p r o p o n o w a n e p r z e z u c z e s tn ik ó w dy sk u sji m e t o d y d o k o n y w a n ia p ró b i u s k u te c z n ia n ia kontroli.
Na czoło te m a tó w , p o d d a w a n y c h s z c z e g ó ł o w e m u om ów ieniu, w y s u n ę ł a się w dniach n a s t ę p n y c h s p r a w a b a d a n ia olejó w s m a r o w y c h . R e fe ra ty , p o św ię c o n e tej dziedzinie n a u k o w o - te c h nicznej, podzielono na t r z y k a te g o r ie :
1) R e fe ra ty , o m a w ia ją c e sposób w y t w a r z a n i a s m a ró w , m e t o d y ich b a d a n ia o r a z s p o s o b y r e g e neracji.
2) R e f e r a t y n a te m a t s t o s o w a n ia s m a r ó w w u rz ą d z e n ia c h m e c h a n ic z n y c h , o ra z z ja w is k a s t a rzenia się.
3) R e fe ra ty , d o ty c z ą c e d o b o ru s m a r ó w . W ś r ó d r e f e r a tó w k a teg o rii p ie rw s z e j z w r ó c i
ło sz c z e g ó ln ą u w a g ę u c z e s tn ik ó w o b ra d s p r a w o z d a n ie z d o św ia d c z e ń , z w ią z a n y c h z m e to d ą k la sy fik o w a n ia s m a r ó w zależnie o d z a c h o w a n ia się ich p o d b a rd z o w y s o k im i ciśnieniami. P r z y o m aw ian iu ro z m a ity c h m e to d r e g e n e r o w a n ia s m a r ó w , p o ru sz o n o ró w n ie ż s p r a w ę p e w n y c h s u b sta n c y j, m o g ą c y c h w p ł y n ą ć do d atn io n a w a r tość s m a r o w ą olejów m in e ra ln y c h i o p ó źn iają
c y c h m o m e n t sta rz e n ia .
R e f e r a t y drugiej kategorii s k i e r o w a ł y d y s k u sję ku zag ad n ien iu lo kalnych te m p e r a tu r p o w ie rz c h n i s t y k u w u r z ą d z e n ia c h m e c h a n ic zn y c h , o d p o rn o śc i s m a r ó w na g u m o w a n ie o r a z s t a r z e nie się s m a r ó w w s z y b k o b ie ż n y c h m o to r a c h Die- sel‘a.
Z d a r z a ją c e się c z ę s to w y p a d k i eksplozji k a r- t e r ó w p r z y m o to ra c h D iesel‘a s k ło n iły u c z e s t
n ik ó w d y skusji do s z c z e g ó ło w e g o p r z e a n a liz o w a n ia z a g a d n ie n ia z a p aln o ści g a z ó w , u w ię z io n y ch w k a r i e r z e ; p ro p o n o w a n o zap o b iec temu n ie b e z p ie cz e ń s tw u d ro g ą p r z e p r o w a d z a n i a g a z ó w w y d m u c h o w y c h p rz e z k a r te r .
W trzeciej grupie r e f e r a tó w p o ru sz o n o w p ł y w jakości s m a r ó w na p rz e b ie g ro z ru c h u m otoru, o ra z sp o só b r e a g o w a n ia s m a r ó w n a t e m p e r a t u r y niskie. Z d a n o ró w n ie ż s p r a w ę z d o ś w ia d c z e ń n a d olejami s m a r o w y m i, s t o s o w a n y m i do c y lin d ró w l o k o m o ty w o p a r z e w y s o k o p r z e g r z a n e j; z d o ś w ia d c z e ń ty c h w y n ik ło , iż w s k a z a n y m je s t u ż y w a n ie tu s m a r ó w o w y s o k im w s k a ź n ik u jodu.
O b o k z a g a d n ie ń z d zie d z in y techniki s m a r ó w p o d d a n o s z c z e g ó ło w e m u om ó w ien iu s z e r e g z a s a d n ic z o w a ż n y c h p ro b le m ó w , d o ty c z ą c y c h w ł a ściw ości i r o d z a jó w p a liw a pły n n eg o .
U w a g ę u c z e s tn ik ó w o b r a d zajęło w p i e r w s z y m miejscu z b a d a n ie w ła ś c iw o ś c i fiz y c z n y c h i c h e m icznych, jakimi o d z n a c z ają się m ieszan k i a lk o holowe.
P o m i a r y w s k a ź n i k ó w o k t a n o w y c h w ty c h p a liw ach m ie s z a n k o w y c h d a ł y na og ó ł w y n ik i dość różne, zależnie od p rz e b ie g u b a d a n ia la b o r a t o r y jn e g o ; s tw ie r d z o n o ró w n ież, że m ię d z y w y nikami b a d a ń l a b o ra to ry jn y c h , a w y n ik a m i ob- s e r w a c y j p r a k t y c z n y c h zach o d zi cz ę sto dość z n a c z n a niezgodność.
W iele u w a g i p o św ię c o n o ró w n ie ż w ł a ś c i w o ściom fiz y c z n y m c z y s te g o m etanolu, jako pali
w a — w szczeg ó ln o ści z a ś p o d k re ślo n o w y s o k ą jego o d p o rn o ś ć n a d e to n a c ję ; p r z y uży ciu m e tanolu m o ż n a po d n ieść w s p ó łc z y n n ik ko m p resji
Z e s z y t 19 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " S tr. 475
do 12, p r z y c z y m u z y sk u je się t e m p e r a tu r ę w e w n ę t r z u c y lin d ra w y ż s z ą , a t e m p e r a tu r ę p r o d u k tó w sp alen ia niższą, niż p r z y paliw ie z w y c z a j nym .
D y s k u s ja p rz e n io s ła się n a stę p n ie ku s p r a w ie p aliw a p ły n n e g o dla m o to r ó w D iesel‘a. O m ó w io no m e to d y a m e r y k a ń s k i e i niemieckie w y z n a c z a n ia cech c h a r a k t e r y s t y c z n y c h dla te g o r o dzaju p aliw a, p r z y c z y m p ołożono n acisk na p o t r z e b ę jak najdalej p o su n ięteg o o g ra n ic z e n ia w y m a g a ń s z c z e g ó ło w y c h , s ta w ia n y c h paliw om die- se lo w y m . D o k ła d n ą zn ajo m o ść w s k a ź n i k a o k t a n o w e g o w y d a j e się tu b ard ziej w s k a z a n a i p o trz e b n a , niż z n ajo m o ść w s k a ź n ik a c e te n o w e g o ; p r z y n o w o c z e s n y c h z r e s z tą k o n s tru k c ja c h m o to ró w sp alin o w y ch , n a d a w a n ie w s k a ź n ik o w i c ete- n o w e m u ro zm iaru z b y t w ielkiego nie je st k o rz y stn e .
W y n ik i p o m ia r ó w liczby c eten o w ej, d o k o n a ny ch w la b o ra to ria ch S t a n ó w Z jednoczonych, s t a ł y się p r z e d m io te m z e s ta w ie n ia p o r ó w n a w czego.
Na o d r ę b n y m z eb ran iu p r z e p r o w a d z o n o d y skusję w s p r a w ie korozji w m o to ra c h spalino
w y c h , ro z p a tr u ją c szczeg ó ln ie u w a ż n ie zjaw isk o korozji, p o w s ta ją c e p r z y s to s o w a n iu m ie sz a n e k s p ir y tu s o w y c h .
O siągnięto p rz e ś w ia d c z e n ie , że m ieszan k i spi
r y t u s o w e s ta n o w ią w y s o c e w a r t o ś c i o w e paliw o i nie w y w o łu ją niszczenia części m otoru, o ile składniki, w c h o d z ą c e w s k ła d m ieszan ek , są n a leżycie o c z y s z c z o n e i zobojętnione.
B a r w ik i n a to m ia s t d o d a w a n e do n ie k tó ry c h paliw, z d ają się s p r z y ja ć p o w s ta w a n iu szkodli
w y c h o s a d ó w n a p o w ie rz c h n i r u r i części m o toru. P o s ta n o w io n o d ą ż y ć do Usunięcia tej s z k o d liwej w ła ś c iw o ś c i.
O d rę b n e r ó w n ie ż posied zen ie c z ło n k ó w sekcji s p o ż y c ia zajęło się s p r a w ą p a liw p ły n n y c h , s t o s o w a n y c h w lotnictwie. O m a w ia n o s z c z e g ó ło w o n o rm y , o b o w ią z u ją c e obecnie, w z g lę d n ie m ające o b o w i ą z y w a ć w p r z y s z ło ś c i p r z y ty c h r o d z a jach p aliw a. U zn a n o za p r a w d o p o d o b n e , że po u p ły w ie t r z e c h lat w arm ii a m e r y k a ń s k ie j z n aj
dą z a s to s o w a n ie w y łą c z n ie p a liw a p ły n n e o licz
bie o k ta n o w e j, ró w n e j 100, lotnictw o za ś t r a n s p o r to w e s to s o w a ć będzie paliw o o liczbie o k t a now ej, ró w n ej 90.
Z w ró c o n o dalej u w a g ę na fakt, że d o m ie sz k a e te ru iso p ro p y lo w e g o n ad aje b e n z y n ie o liczbie o k ta n o w e j 100 p e w n e p o ż ą d a n e w ła ś c iw o ś c i;
m ieszan k i e te r o w e , d o d a n e do b e n z y n y , z w i ę k sz a ją o d p o rn o ść n a detonację, — szk o d liw e zaś w ła s n o ś c i e te r u is o p ro p y lo w e g o , polegające na n ie k o r z y s t n y m o d d z ia ły w a n iu n a części s k ła d o w e m oto ru , s ła b n ą znacznie, g d y e te r ten z o s fa- nie z m ie s z a n y z b e n z y n ą .
P o d d a n o r ó w n ie ż s z c z e g ó ło w e m u r o z s t r z ą s a - niu z ja w isk o o s a d z a n ia się s k ła d n ik ó w g u m o w y c h na ścianach p r z e w o d ó w r u r o w y c h i z b io r
ników , jak ró w n ie ż zjaw isk o ab so rp cji tlenu w zbiornikach.
S zcz e g ó ln ą w a ż n o ś ć n a le ż y p r z y p is a ć r e f e r a tom i d y s k u s jo m n a te m a t z ja w is k a detonacji.
S p r a w a d eto n acji z y s k a ł a w toku o b r a d kilka ujęć o d r ę b n y c h i z w r ó c o n y c h ra z ku z a g a d n i e niu n o w y c h m e t o d o c e n y p a liw a p ły n n e g o z p u n k tu w id z e n ia jego o d p o rn o śc i d eto n acy jn ej, a drugi r a z ku w y n ik o m la b o ra to ry jn e g o b a d a nia p o w s t a w a n i a i p rz e b ie g u fali w y b u c h u , a w r e szcie ku p ro b le m o w i w p ł y w u r o z m a ity c h c z y n n ik ó w u b o c z n y c h n a t w o rz e n ie się detonacji.
U w z g lę d n io n o r ó w n ie ż s z e r e g z a g a d n ie ń z działu techniki b u d o w y m o to r ó w sp alin o w y c h , w y k a zując z w ią z e k p e w n y c h d a n y c h n a t u r y te c h n icz
nej ze z ja w isk ie m p o w s t a w a n i a detonacji. R o z t r z ą s a n i a te b y ł y ty m w ięcej aktualne, że — jak w ia d o m o — nie po w io d ło się d o tą d ustalić m e to d y , z a p o m o c ą k tó re j m o ż n a b y w y z n a c z y ć z ca łą d o k ła d n o ś c ią o d p o rn o ść dan eg o g a tu n k u b e n z y n y na d etonację, na p o d s ta w ie z b a d a n ia s a m y c h tylko w ła ś c iw o ś c i fiz y c z n y c h i c h e m ic z n y ch b a d a n e g o p aliw a. Do z w ię k s z e n ia t r u d n o ści, z w i ą z a n y c h z p ró b a m i r o z w ią z a n ia o m a w ia nej k w estii, p r z y c z y n i a się jeszcze dość z n a c z n a n ie z g o d n o ść w y n i k ó w p r a c l a b o r a to r y jn y c h nad z ja w isk ie m detonacji — z w y n ik a m i z y s k i w a nym i w p ra k ty c e . O m ó w io n o ro z m a ite m e to d y u m n iejszen ia tej niezgodności, p r z y c z y m p o d k re ślo n o w p ł y w s ta n u a tm o s f e r y (z w ła s z c z a te m p e r a t u r y p o w ie trz a ) na p o w s t a w a n i e z ja w is k a detonacji.
P r z e d m i o t e m ró w n ie u w a ż n y c h i d ro b ia z g o w y c h ujęć a n a lity c z n y c h b y ł a s p r a w a sa m e g o p rz e b ie g u s p a la n ia m ie sz a n k i w y b u c h o w e j w m o torach. O d ró żn io n o tu c z t e r y zag ad n ien ia, w y m a g a ją c e o d rę b n e g o o m ó w ien ia:
1) s a m p rz e b ie g spalania,
2) n a s ta w ie n ie (regulacja) m o to ró w ,
3) w a r u n k i te rm o -c h e m ic z n e p rz e m ia n y e n e r gii w m oto rach ,
4) an aliza p r o d u k t ó w spalania i s p r a w a u ż y t k o w a n ia ich.
P i e r w s z e z w y m ie n io n y c h z a g a d n ie ń ro z p a d ło się w to k u d y sk u sji na kilka p ro b le m ó w p o d r z ę d n y ch , m ian o w icie n a k w e s tię anomalii p rz e b ie g u spalania, na k w e s tię s t r u k t u r y m echanicznej, c h e micznej i term iczn ej sa m e g o p rzebiegu, i na k w e stię n ie ró w n o m ie rn o ś c i w ro z m ieszczen iu m ie s z a n k i palnej w k o m o rz e w y b u c h o w e j.
Z a g ad n ien ie drugie w z b o g a c iło d y s k u s ję o c e n ne s p o s t r z e ż e n ia n a te m a t ro z m a ity c h s p o s o b ó w r e g u lo w a n ia m o to r u spalinow ego, p r z y c z y m s z c z e g ó ln y n acisk kładziono na zw iązk i, z a c h o d z ą c e m ię d z y regulacją m oto ru , a w y d a jn o ś c ią jego p ra c y .
P r z y o m a w ia n iu zja w isk te r m o -c h e m icz n y c h , s k ła d a ją c y c h się n a p rz e b ie g spalania, u w z g lę d niono o d rę b n ie dział m o to ró w , p o b ie ra ją c y ch m ie sz a n k ę palną z k a r b u r a to r a , i dział m o to ró w , p o b ie ra ją c y c h paliw o p ły n n e d ro g ą iniekcji.
O m ó w ien ie n o w y c h m e to d a n a liz y p ro d u k tó w sp alan ia z a k o ń c z y ło dyskusję, p o ś w ię c o n ą o m a w i a n y m s p r a w o m .
W o s ta tn im dniu o b ra d k o n g r e s u z e s ta w ił p r z e w o d n i c z ą c y sekcji s p o ż y c ia p r z e t w o r ó w n a fto w y c h w y n ik i p r a c tej sekcji w o b s z e r n y m przem ó w ien iu , z k tó re g o fr a g m e n ty p r z y t a c z a m y :
S tr. 476 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " Z e s z y t 19
„...Sekcja s p o ż y c ia o d b y ł a 10 po sied zeń i z b a d a ła 56 r e fe ra tó w . P r o g r a m p r a c s e k cji b y ł n a d e r rozległy. Z godnie z ty m p ro g ra m e m , p r z e w a ż n ą c z ę ś ć r e f e r a t ó w p o ś w ię cono z agadnieniom , u s ta lo n y m poprzednio, m ianow icie z a g a d n ie n iu s m a r o w a n ia , s p a la nia, detonacji i specyfikacji p aliw p ły n n y c h . P o z a ty m i zagadnieniam i, o m a w ia n o ró w n ież s p r a w ę o g r z e w a n ia p r z y uży ciu oleju o p a łow ego, s p r a w ę izolacji, o r a z s p r a w ę m a t e r ia łó w tech n iczn y ch , u ż y w a n y c h do k o n s tr u kcji m o to ró w .
D y s k u s ja n a d s p r a w ą o g rzew an ia... w y k a z a ła s z e r e g k o rz y ś c i, jakie b y osiągnięto, t w o r z ą c ś c is ły k o n ta k t m ię d z y k o n s t r u k t o rami, in stalato ram i, p ro d u c e n ta m i p aliw a p ły n n e g o i sferą u ż y tk o w c ó w .
D y sk u sja , p o ś w ię c o n a d zia ło w i m a te r ia ł ó w te c h n iczn y ch , jakich u ż y w a się obecnie do b u d o w y m o t o r ó w sp alin o w y c h , u w z g lę d niła d o k o n a n e w ty m dziale udoskonalenia, z m ie rz a ją c e w szczeg ó ln ej m ie rz e do z r e d u k o w a n ia tarcia.
W a ru n k i, n o rm u ją c e funkcjonow anie m o toru sp alin o w eg o , w ią ż ą się je d n a k z n a d e r wielkimi tru d n o śc ia m i s m a r o w a n i a i s t a w i a ją olejom s m a r o w y m w y m a g a n i a n ie z w y k le w y so k ie .
T e c h n ic y s ta r a ją się s p r o s t a ć t y m w y m a ganiom , t w o r z ą c specjalne u rz ą d z e n ia do b a d an ia w a r to ś c i s m a r o w e j p o szcz e g ó ln y c h o lejów i z a c h o w a n ia się ich w b a r d z o w y sokim ciśnieniu.
W toku dy sk u sji nad p rzeb ieg iem spalania s tw ie r d z o n o w a g ę b a d a ń i d o ciek ań t e o r e ty c z n y c h . P o d w z g lę d e m m e to d y c z n y m do
znają te b a d a n ia z n a c z n y c h u łatw ień , jakie z a w d z ię c z a ć n a le ż y p o m y s ł o w y m i p r a k t y c z n y m u r z ą d z e n io m p o m ia r o w y m . S t w i e r dzono ró w n ie ż p o trz e b ę ustalen ia jednolitej, m ię d z y n a r o d o w e j m e t o d y o z n a c z a n ia w y n i k ó w bad ań .
P r z y o m a w ia n iu zagad n ień , z w ią z a n y c h z jak o ścią p a liw a p ły n n e g o , z a u w a ż o n o , iż n o w o c z e s n a d ą ż n o ś ć do u ż y w a n i a paliw o w y s o k ie j liczbie o k ta n o w e j w y m a g a j e s z c z e pog łęb ien ia w ia d o m o śc i o s a m y m p rz e b ie g u sp a la n ia ; z ja w isk o detonacji jest tu c z y n n ik ie m w y s o c e , a m o że n a w e t z a s a dniczo w a ż n y m , byn ajm n iej jed n a k nie jest czy n n ik ie m j e d y n y m , jaki n a le ż y u w z g lę d
nić. E w o lu c ja m o to ru s p alin o w eg o , z m ie r z a ją c a ku u ż y w a n iu paliw p ły n n y c h o b a r dzo w y s o k ie j liczbie o k ta n o w e j, d o k o n a ła się w czasie,, jaki dzieli k o n g r e s o b e c n y od k o n g re s u p o p rz e d n ie g o . R o z w ią z a n ia , u w a ż a n e p o d ó w c z a s z a w y s t a r c z a j ą c e , nie są nimi już dzisiaj. T o jest z r e s z tą form ułą k a ż d e g o p o stępu. N ależy jed n a k ufać, że „ w y ś c i g do c o ra z to w y ż s z e j liczby o k t a n o w e j “, p o d ję t y z m y ś lą p o w ię k s z e n ia w y d a jn o ś c i m o to ró w , b ęd zie u w a ż a n y nie ty le z a cel w y s i ł kó w , ile raczej za śro d e k , w io d ą c y do celu.
M y śl ta jest jedną z kon k lu zy j p r a c naszej sekcji.
O d ro z w ią z a n ia pro b lem u s p o ż y c ia z a le ż y w całej pełni rozw ój p r z e m y s łu n aftow ego.
G łó w n y m działem s p o ż y c ia olejów m in e ra l
n ych je st dział w y t w a r z a n i a energii m e c h a nicznej p rz e z m o to ry , k o n su m u ją c e paliw o p ły n n e i sm a r. Ś cisła w s p ó ł p r a c a in żynie- r ó w -te c h n ik ó w , u c z o n y c h - b a d a c z y , k o stru k - t o r ó w i u ż y tk o w c ó w , i to z a r ó w n o w o b r ę bie d an e g o kraju, jak i na platform ie m ię
d z y n a r o d o w e j, jest w a r u n k i e m n ie z b ę d n y m uniknięcia błędu, jakim b y ło b y w y m a g a n i e w s z y s tk ie g o b ą d ź tylko od m otoru, b ą d ź też ty lk o od p aliw a — a r ó w n o c z e ś n ie je st d r o gą, w io d ą c ą ku z h a rm o n iz o w a n iu w szelkich, w a ż n y c h w o m a w ia n y m z a k re s ie w y m a g a ń i m o ż liw o śc i“.
*
P r a c e sekcji g o sp o d a rc z e j — ostatniej z o m a w i a n y c h w nin.ejszym re fe ra cie — ro z p o c z ę to o b s z e rn ą d y s k u s ją n a d zag a d n ie n iem s ło w n i c t w a w dziale p r z e m y s łu n a fto w eg o . O d c z y ta n o s t r e s z czen ie 19-tu r e fe ra tó w , p o r u s z a ją c y c h s p r a w ę n o m e n k la tu r y naftow ej, s p r a w ę norm alizacji i po
s z c z e g ó ln y c h m e to d pom iaru, o ra z p obierania p róbek.
O m ó w io n o s z c z e g ó ło w o s p r a w ę s ło w n ic tw a w dziale n a z w p r z e t w o r ó w n a fto w y c h , o k reśleń p r z e b ie g ó w p ro d u k c y jn y c h o r a z o z n a c z e ń p r z e biegu s p a la n ia i sm a ro w a n ia .
R o z w a ż a n ia na te m a t S ta n d a ry z a c ji i n o r m a lizacji o b ję ły w ie lk ą ilość p ro b le m ó w s z c z e g ó ło w y c h .
Z w ró c o n o u w a g ę na tru d n o ś ć za p e w n ie n ia cią
głości p r a c w o m aw ia n e j dziedzinie, k tó re z a c z ę to je sz c z e na I Ś w i a t o w y m K ongresie Nafto
w y m . P o d d a n o r o z w a d z e w n io s e k u tw o r z e n ia stałej komisji dla s p r a w y u sta la n ia s ło w n ic tw a n aftow ego.
D rugim te m a te m o b ra d sekcji g o sp o d a rc z e j b y ło z a g a d n ie n ie u s t a w o d a w s t w a nafto w eg o . D y s k u s ja na ten te m a t u w z g lę d n iła w p ie r w s z y m rzęd zie s p r a w ę m ię d z y n a r o d o w e g o u s t a w o d a w s t w a n a fto w e g o w og ó ln y m z a ry s ie , dalej s p r a w ę u s ta w , d o t y c z ą c y c h k o n c e s y j n a fto w y c h w p o sz c z e g ó ln y c h k rajach p ro d u k c y jn y c h , — s p r a w ę k o rz y ś c i i niedogodności, z w ią z a n y c h z r o z m a ity m i s y s t e m a m i u s t a w o d a w s t w a g órniczego, s p r a w ę pro sp ek cji t r a k t o w a n ą z p u n k tu w id z e n ia p r a w a g órniczego, o ra z n r z y u w zg lęd n ien iu w a r u n k ó w lo k aln y ch w p o s z c z e g ó ln y c h k rajach , — s p r a w ę in te rw e n c ji r z ą d u w s p r a w y p rz e m y s łu n a fto w e g o S t a n ó w Z jednoczonych, — s p r a w ę u s t a w o d a w s t w a angielskiego, francuskiego, ital
skiego i niem ieckiego w dziale im portu i p r z e róbki rafineryjnej, —; s p r a w ę ewolucji p r a w a naf
to w e g o w P o lsc e , — s p r a w ę u s t a w o d a w s t w a n a f
to w e g o w k ra ja c h n a d b a łty c k ic h , — pro b lem p o lityki n a fto w e j rz ą d u rum uńskiego, — p o trz e b ę u tw o r z e n ia m ię d z y n a r o d o w e g o I n s ty tu tu n a fto w e g o , — k w e s tię udziału fin an so w eg o in s ty tu - cy j publicznych w p r z e m y ś le n a fto w y m , — s y tuację p r a w n ą p r z e m y s ł u n a fto w e g o w S o w ie tach. o ra z s p r a w ę s y s te m u p o d a tk o w e g o w H o landii.
Z e s z y t 19 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " S tr. 477 Na p o r z ą d e k d z ie n n y o b ra d sekcji w e s z ł a n a
stęp n ie s p r a w a p r z e w o z ó w m o rsk ich . W y g ł o sz o n o o b s z e r n y referat, z a w i e r a j ą c y w y n ik i s z c z e g ó ło w y c h b a d a ń n a te m a t historii, r o z w o ju tec h n ic z n eg o i w a r t o ś c i u ż y tk o w e j ś w ia to w e j
floty n aftow ej. W to k u dy sk u sji s tw ie rd z o n o istnienie ścisłeg o z w ią z k u m ię d z y ś w i a t o w ą p r o dukcją r o p y su ro w e j, a ro z w o je m te c h n ic z n y ch ś r o d k ó w p r z e w o z o w y c h .
W iele u w a g i p o św ię c o n o r ó w n ie ż s z c z e g ó ło w y m z a g a d n ie n io m g o sp o d a rc z o -te c h n ic z n y m , ja k np. z a g a d n ie n ie to n a ż u s t a t k ó w c y s t e r n ; z a u w a ż o n o , iż p r z y b u d o w ie s ta tk ó w , p r z e z n a c z o n y c h do p r z e w o z u ro p y su ro w e j, istnieje d ą ż n o ść do o b ie ra n ia to n a ż u wielkiego, d ą ż n o ś ć za ś w p r o s t p r z e c iw n a p r z e ja w ia się p r z y b u d o w ie je d n o s te k tr a n s p o r t o w y c h , p r z e z n a c z o n y c h do p r z e w o z u p r o d u k tó w finalnych. P rz e d s ta w ic ie l p r z e m y s ł u n a fto w e g o italskiego z a z n a c z y ł, że w Italii d o k o n y w a n e są b a d a n ia nad ustaleniem n a j w ła ś c iw s z e g o (z p u n k tu w id z e n ia szybkości) ro zm iaru s ta tk ó w - c y s te r n .
W n a stę p n e j fazie o b r a d w y w i ą z a ł a się in te
re s u ją c a d y s k u s ja n a te m a t s t a t k ó w p a r o w y c h i s t a t k ó w m o to ro w y c h .
P o d d a n o r ó w n ie ż r o z w a d z e s p r a w ę zb io rn i
k ó w p o r t o w y c h na oleje m ineralne.
O d rę b n e p osiedzenie zajęło się s p r a w ą k s z t a ł ce n ia p r a c o w n ik ó w dla p r z e m y s ł u n aftow ego.
Z a u w a ż o n o , że p r z e m y s ł n a fto w y , w y m a g a j ą c y nieu stan n ej ewolucji w dziale techniki, ż ą d a s t w o rz e n ia i u t r z y m y w a n i a s p ecjaln y ch k a d r p r a c o w ników . P r z e m a w i a j ą za ty m z a r ó w n o w z g l ę d y n a u k o w e , jak w z g l ę d y p r a k t y c z n o - w y k o n a w c z e i m oralne.
O b e c n y s ta n k u ltu ry m i ę d z y n a r o d o w e j s p r z y ja tw o rz e n iu się i ro z w o jo w i p r a c y in ż y n ie ra n a fto w eg o . W s k a z a n e je st tu tw o r z e n ie z ra z u t y p u p ra c o w n ik a - r e a liz a to r a , p o te m — d ro g ą s e lekcji — ty p u p ra c o w n ik a , w ią ż ą c e g o p r a c ę p r a k t y c z n ą z p r a c ą n a u k o w ą , — w r e s z c i e ty p u c z y ste g o „ n a u k o w c a “.
Szcz e g ó ln a u w a g ę z je d n a ły sobie u u c z e s tn i
k ó w dyskusji w z g l ę d y n a t u r y m o ra ln o -s p o łe c z - nej, — w szczeg ó ln o ści p ro b le m p o w s t a w a n i a elity n aukow ej.
S tw ie rd z o n o , że zach o d zi p o tr z e b a z g o d n eg o w s p ó łd z ia ła n ia m ię d z y p ra c o w n ik a m i z działu p r z e m y s ł u n afto w eg o , a p ra c o w n ik a m i z działu nauki.
W d a ls z y m toku o b r a d p o ru sz o n o — ze w s z e c h m ia r w a ż n ą — s p r a w ę roli. jaką sp ełn ia p r z e m y s ł n a fto w y w o g ó ln y m u k ład zie d z ia ła ń i w a r tości g o s p o d a r c z y c h św ia ta . W y p o w ie d z ia n o tu w iele zdań, u jm u jący ch s y n t e t y c z n i e p r z y t o c z o n y p ro b le m ; w ś r ó d z d a ń tych, na u w a g ę z a s łu gują n astę p u ją c e s ł o w a F r. H e r b e t t e ‘a, d y r e k t o r a a d m in is tra c y jn e g o T o w . b a d a ń e k o n o m ic z n y c h :
„ P r z e m y s ł n a f to w y jest w o c zach e k o n o m i s t y n ie z w y k le z a jm u ją c y m p rz e d m io te m bad ań . Do c z y n n ik ó w , u ła tw ia ją c y c h te b a dania, n a le ż y zaliczy ć obfitość d a n y c h do- k u m e n ta r n y c h w z a k r e s ie s ta ty s ty k i, o ra z w z g lę d n ą s ta ło ś ć cen. M iarą racjonalności
prac, z w ł a s z c z a w dziale eksploatacji, o k a z a ła się o d p o rn o ś ć p r z e m y s ł u n a fto w e g o na sz k o d liw e o d d z ia ły w a n ia p rzesilen ia g o s p o d a rc z e g o . — W z r o s t produkcji r o p y s u ro w e j d o k o n y w a ł się w e d le r y t m u różnego, z a le żnie od w ła ś c iw o ś c i in d y w id u a ln y c h d a n e go kraju. D ą ż n o ś ć do osiągnięcia s a m o w y sta rc z a ln o ś c i g o sp o d a rc z e j p r z y b i e r a c e c h y z ja w is k a niem al p o w sz e c h n e g o .
Ja k o w s p ó ł t w ó r c z y c z y n n ik w dziedzinie ogólnej p o p r a w y i r ó w n o w a g i g o s p o d a rc z e j ca łe g o ś w ia ta , p r z e m y s ł n a f to w y o d e g r a w p r z y s z ło ś c i rolę ty m w ię k s z ą , iż d y sp o n u ją c zaso b am i, p o d le g a ją c y m i p o w o ln e m u w y c z e r p y w a n iu , musi p r z y w i ą z y w a ć c o r a z to w ię k s z ą w a g ę do m e t o d y c z n o ś c i i o g lęd n o ści s w y c h p ra c e k s p lo a ta c y jn y c h .
O b o k w a ż n o ś c i p rz e m y s łu n a fto w e g o w c a ło k sz ta łc ie g o s p o d a rk i ś w ia to w e j, p o d k re ślo n o ró w n ie ż jego niezależn o ść i o d p o rn o ś ć na p e w n e w p ł y w y o c h a r a k t e r z e n ie z g o d n y m z n a t u ra ln y m i liniami ewolucji.
W ielki n acisk p ołożono w to k u d y sk u sji na p o trz e b ę osz c z ę d n e j eksploatacji z a s o b ó w n a tu ralnych.
P o om ów ieniu s y tu acji p r z e m y s ł u n a fto w e g o w kilku k rajach , m ian o w icie w S ta n a c h Z jed n o c z o n y c h , w Holandii i w Rumunii, z w r ó c o n o u w a g ę na p rz e b ie g z w ię k s z a n ia się produkcji p o ja z d ó w m e c h a n ic zn y c h , o ra z n a p o trz e b ę u w z g lę d n ia n ia c z y n n ik ó w p r a w n o - s p o łe c z n y c h w d ążeniu do o ż y w ie n ia w s p o m n ia n e g o p r z e biegu.
Z w ię k s z a n ie się p rodukcji olejó w m in e ra ln y c h , w z r o s t konsumcji, p o tr z e b a in te n s y w n e g o r o z w oju w dziale p rz e ró b k i rafineryjnej, — oto n a s tę p n e t e m a ty , k tó re z w r ó c i ł y ku sobie u w a g ę u c z e s tn ik ó w sekcji.
*
Na sekcję g o s p o d a r c z ą II Ś w ia to w e g o Kon
g re s u N afto w eg o w P a r y ż u z o s t a ł y n a d e s ła n e n a s tę p u ją c e r e f e r a t y polskie:
D r Alfred Kielski: „M ożliw ości i rola g o s p o d a rk i p lan o w ej w p r z e m y ś le n a f t o w y m “.
D r T a d e u s z M ikucki: „H isto ria p r z e m y s ł u naf
to w e g o w P o l s c e “.
D r S ta n is ła w S c h a e tz e l: „ R o z w ó j u s t a w o d a w s t w a n a fto w e g o w P o l s c e “.
J. S ch eib : „ Z a r y s p o ło ż e n ia g e o g raficzn eg o i g o s p o d a rc z e g o t e r e n ó w n a fto w y c h i g a z o w y c h , o r a z rafin ery j w P o l s c e “.
D r S t a n i s ł a w U n g e r : „ U s t a w o d a w s t w o nafto
w e o ra z s p r a w y celne, p o d a tk o w e i t a r y f y k o le jow e w P o l s c e “.
D r Ig n a c y W y g a r d i K o n ra d K o w a le w s k i: „ R e fe ra t g e n e r a l n y o n a fto w y c h in s ty tu cjach p r a w n y ch w P o l s c e “.
Inż. D a m ia n W a n d y c z : „ E k s p o r t i im p o rt p r o d u k tó w n a fto w y c h w P o l s c e “ .
Na k o ń c o w y m p osiedzeniu k o n g re s u w y g ł o sił p r e z e s sekcji ekonom icznej, M a u r y c y M e r cier, o b s z e rn e p rz e m ó w ie n ie , re s u m u ją c e z a r ó w n o p r z e b ie g p r a c sekcji, jak i ogólne w nioski.
wysnu.te z r e f e r a tó w i z dyskusji.
S tr. 478 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " Z e s z y t 19 S t w i e r d z i w s z y n a w s tę p ie , że d ziałaln o ść s e k
cji g o sp o d a rc z e j k o n g r e s u sp e łn iła całkow icie o c z e k iw a n ia in icjato ró w , co w szczeg ó ln o ści n a leży z a w d z ię c z a ć i n te n s y w n e j działalności refe
r e n t ó w g e n e ra ln y c h , p o św ięcił p r e z e s M e rcier d łu ż sz ą w z m ia n k ę p ra c o m sekcji, w y k r a c z a j ą c y m po zo rn ie p o z a k r ą g n o w o c z e s n y c h z a in te re s o w a ń n a u k o w o - p r a k t y c z n y c h , m ian o w icie p ra c o m z d zie d z in y historii i archeologii nafty.
T e n f ra g m e n t działalności sekcji g o s p o d a rc z e j n a z w a ł m ó w c a „u cztą, w y s o c e p o u c z a ją c ą “ . S z e r e g c z o ło w y c h p r a c o w n i k ó w p r z e m y s ł u naf
to w e g o , łą c z ą c y c h n o w o c z e s n e zajęcia p r a k t y c z ne ze studiam i a rch eo lo g iczn y m i, — s z e r e g u c z o nych, m a ją c y c h p o z a so b ą cenne o d k r y c ia z o m a w ian ej dziedziny, — p r z e d s ta w ił u cz e stn ik o m z e b r a n ia h isto ry c z n o -a rc h e o lo g ic z n e g o w y n ik i b a dań, z e b r a n e w d w u n a s tu re fe ra tac h . N iektóre z ty c h w y n i k ó w b u d z ą szczególnie ż y w e z a c ie kaw ienie, — jak np. re z u lta ty b a d a n ia korozji p r z e d m io tó w m e ta lo w y c h , p o c h o d z ą c y c h z w y kopalisk, — albo w ia d o m o ść , iż w to k u p o s z u k iw a ń a r c h e o lo g ic z n y c h w m ie jsc o w o śc i D u ra E u ro p o s, położonej niedaleko dzisiejszego ru ro ciąg u K irkuk—Tripoli, znaleziono w ro w a c h , k o p a n y c h w czasie oblężeń, zbiorniki nafty, k tó rą p o słu g iw a n o się w celu po d p alan ia d r e w n ia n y c h r u s z to w a ń o b ro n n y c h . P o s ied zen ie, p o św ię c o n e o m a w ia n iu k w e s ty j a rch eo lo g iczn y ch , b y ło w y ra z e m hołdu dla idei k u ltu ry w s z e c h s tro n n e j, k tó rej w a ż n o ś ć p o d k reślo n o dobitnie w cz a sie d y skusji n a te m a t r o z p o w s z e c h n ian ia w i e d z y o naf
cie.
S p r a w y s ło w n ic tw a n a fto w eg o , — n o rm a liz a cji, — w r e s z c ie z ag ad n ien ia, z w ią z a n e z m e t o dam i p o m ia ró w , z ł o ż y ł y się na tre ś ć d a ls z y c h o b rad . W ciągu 6 m ie się c y p o p rz e d z a ją c y c h
o tw a r c ie k o n g re su , o p r a c o w a n o w ję z y k a c h a n gielskim, fra n c u sk im i niem ieckim p ro je k t s ł o w n ika technicznego, z a w i e r a j ą c y p rz e s z ło 3 500 w y r a z ó w .
Z ag ad n ie n ia p ra w n ic z e , — p ro b le m y z działu ro z p o w s z e c h n ia n ia w i e d z y o nafcie, — k w e s tia floty naftow ej, — s z e r e g s p r a w , w c h o d z ą c y c h w z a k r e s ekonom ii i s t a t y s t y k i naftow ej, — s t a n o w iły tre ś ć w y tę ż o n e j, a p r z y ty m jednolitej i zgodnej p r a c y sekcji g o sp o d arczej.
*
B r a k p e r s p e k t y w y c z a s o w e j u tru d n ia r z e c z o w ą ocenę w a ż n o ś c i II Ś w ia to w e g o K o n g resu N aftow ego, jako potężnej m anifestacji sił t w ó r czy ch , w i ą ż ą c y c h p r z e r ó ż n e d z ia ły p r z e m y s ł u i techniki n afto w ej w jed en ry tm , w jednolity p r z e ja w energii ro zw o jo w ej. N ieła tw o ló w n ie ż z d a ć sobie dzisiaj s p r a w ę z k o n k r e tn y c h o d d z ia ł y w a ń , k tó r e k o n g re s p a r y s k i w y w r z e n a bieg w i e d z y ścisłej, na k s z ta łto w a n ie się m e to d p r a c y technicznej i na ro zw ó j p r a c y p ro sp e k c y jn e j, w ie rtn ic z e j, e k s p lo atacy jn ej, t r a n s p o r to w e j i p r z e róbczej. W sp o só b n ie w ą tp liw y m o ż n a jed n a k s tw ie r d z ić już dzisiaj, że p rz e b ie g II Ś w i a t o w e go K o n g resu N afto w eg o w P a r y ż u d o w ió d ł s p o istego z w ią z a n ia p r z e m y s łu n a fto w e g o w s z y s t kich k r a j ó w z c a ło k s z ta łte m ż y c ia g o s p o d a r c z e go, z r o z w o je m in n y c h g ałęzi p r z e m y s łu , ,z e w o lucją s t o s u n k ó w h a n d lo w y c h , w r e s z c i e z najogól
niej p o ję ty m p o s tę p e m w dziedzinie cyw ilizacji z b io ro w e j i indyw idualnej. Ś w ia d o m o ś ć tego o r g an iczn eg o z w ią z a n ia n a fty z biegiem i z lotem n o w o c z e s n e g o ż y c ia s ta n o w ić b ęd zie n ie w ą tp li
w ie p o tę ż n y b o d z ie c do c o r a z to i n te n s y w n ie j
s z e g o re a liz o w a n ia k ie ro w n ic z y c h idej c y w iliz a cji i pokoju.
P r z y c z y n k i d o s p r a w y p o c h o d z e n i a r o p y n a f t o w e j
P r z y p r z e g lą d a n iu s tr e s z c z e ń p ra c , n a d e s ł a n y c h na XVII M i ę d z y n a r o d o w y K o n g re s G eolo
g ic z n y w M oskw ie, n a tk n ą łe m się na dw ie cie
k a w e teorie z z a k r e s u p o c h o d z e n ia r o p y i g a z u ziem nego, k tó re n a w ią z u ją c do a r t y k u ł u D r a St.
O ls z e w s k ie g o (P rz e m . Naft. z. 13, 14, 15 r. 1937) w a r t o b ęd zie p r z y t o c z y ć . P i e r w s z a z ty c h p r a c K. A. S o k o ł o w a nosi t y t u ł : „ P o c h o d z e n ie ro p y a r a d i o a k t y w n o ś ć “.
O k a z a ło się, że m e ta n , z d y f u n d o w a n y ze s w y c h p i e r w o tn y c h z łó ż do s k a ł o t a c z a ją c y c h go i z m ie s z a n y ta m z p o w ie trz e m , m a inne w ł a sności, niż m e ta n n o rm a ln y . U tlen ia się m ia n o w icie n a p r o d u k ty , niepodobne do n o rm a ln y c h p r o d u k t ó w c z ę ś c io w e g o utlenienia m etanu, a w ię c alkoholu m e ty lo w e g o i a ld e h y d u m r ó w k o w e g o . T ę anom alię w z a c h o w a n iu się c h e m ic z n y m m e ta n u tł u m a c z y S o k o ł o w w p ł y w e m silnej jonizacji p o w ie tr z a podziem nego, w y w o ł a n e j
d ziałan iem p ro m ie n io w a n ia p ie r w ia s tk ó w p r o m i e n io tw ó r c z y c h z a w a r t y c h w skale.
O k a z a ło się rów nież, że m etan , p o d d a n y jo
nizacji działaniem p i e r w i a s t k ó w r a d i o a k t y w n y c h bez d o stę p u p o w ie trz a , p rz e m ie n ia się w cięższe w ę g l o w o d a n y g a z o w e i p łynne.
Na p o d s ta w ie tego p ro c e su obliczono, że w 1 km sz e ś c ie n n y m p o ro w a te j s k a ły , z a w ie ra ją c e j m e ta n pod ciśnieniem 100 a tm o s fe r i m ającej p rz e c ię tn ą z a w a r t o ś ć p i e r w i a s t k ó w p ro m ie n io tw ó r c z y c h , m o ż e się u t w o r z y ć o koło 1 milion ton r o p y w p rz e c ią g u 100 m ilionów lat.
T a p rz e m ia n a m e ta n u na ropę o d b y w a się, z d a niem a u to ra , zależnie od w a r u n k ó w , w w ię k sz e j lub m niejszej m ierze, je d n a k stale w p rz y ro d z ie , nie w y k lu c z a ją c p r z y t y m ró w n o le g łe g o ro z w o ju in n y c h p r o c e s ó w p o w s t a w a n i a ropy.
W d a ls z y m ciągu sw e j p r a c y z w r a c a S o k o ło w u w a g ę na fakt, że z obliczeń n a p o d s ta w ie p r z e
