1. Ja w sytuacjach trudnych 1. Cele lekcji

1. Ja w sytuacjach trudnych

1. Cele lekcji

Kształcenie umiejętności odważnego rozwiązywania problemów i zachowania się w sytuacjach trudnych.

2. Metoda i forma pracy

Metody:

• dyskusja,

• burza mózgów,

• mini wykład,

• asocjogram,

• moderacja wizualna.

Formy pracy:

• praca indywidualna,

• praca w grupach,

• praca w parach,

• praca z całą klasą.

3. Środki dydaktyczne

Arkusze papieru, mazaki, kartki samoprzylepne (dwa kolory), ankieta dotyczącą typów złości, kserokopie rysunku koła konfliktu.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza 1. Czynności organizacyjne.

2. Podanie tematu lekcji.

b) Faza realizacyjna Ćwiczenie 1

1. Podział uczniów na trzy grupy (ewentualnie 5 grup).

2. Analiza przez każdą grupę za pomocą techniki asocjogramu (załącznik 1) jednego z trzech pojęć: PRZEMOC, AGRESJA, KONFLIKT (ewentualnie dodatkowo, jeśli byłoby pięć grup ZŁOŚĆ, NIENAWIŚĆ).

3. Prezentacja efektów pracy grup.

4. Omówienie przez nauczyciela wyników pracy ze zwróceniem uwagi na fakt pojawienia się

niektórych skojarzeń we wszystkich asocjogramch.

Ćwiczenie 2 Kolo konfliktu

1. Omówienie koła konfliktu (załącznik 2).

2. Podawanie przez uczniów przykładów poszczególnych rodzajów konfliktów.

Ćwiczenie 3

Zachowania w sytuacjach trudnych

1. Podanie przez uczniów na kartkach rodzajów zachowań z uwzględnieniem obu stron konfliktu – ofiary i agresora.

2. Przyklejanie przez młodzież kartek na tablicy i wspólne dokonanie podziału na zachowania ofiary i agresora.

3. Omówienie ćwiczenia przez nauczyciela. Zwrócenie uwagi na to, że najczęstszą reakcją na konflikt jest agresja i złość oraz zaznaczenie tego, że złość może być konstruktywna.

c) Faza podsumowująca Ćwiczenie 4

Inwentarz typów złości

1. Każdy uczeń otrzymuje ankietę dotyczącą typów złości (załącznik 3).

2. Uczniowie analizują własne reakcje w sytuacjach konfliktowych.

5. Bibliografia

1. Chomczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D., Polubić szkołę, WSiP, Warszawa 1998.

2. Hamer H., Demon nietolerancji, WSiP, Warszawa 1994.

3. Hamer H., Klucz do efektywności nauczania, Poradnik dla nauczyciela, Wydawnictwo Veda, Warszawa 1994.

4. Staniewska D., Stelmaszczyk–Wijaczka K., Zastępstwo bez problemów, Wydawnictwo PBW , Kielce 2001.

5. Materiały z kursu „Wprowadzenie kompetencji kluczowych do procesu dydaktycznego KREATOR”, Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku, Gdańsk 1999.

6. Materiały z kursu praktycznych umiejętności wychowawczych ,,Szkoła dialogu’’ zlecenie MEN13.2, Regionalna Agencja Promocyjna EDUCATOR, Krokowa 1999.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia załącznik 1

Przykładowy nieuzupełniony asocjogram:

załącznik 2 Koło konfliktu

Rysunek pochodzi z: Materiały z kursu praktycznych umiejętności wychowawczych ,,Szkoła dialogu’’

zlecenie MEN13.2, Regionalna Agencja Promocyjna EDUCATOR, Krokowa 1999, strony nie są numerowane.

Załącznik 3

Inwentarz typów złości

Oto 20 stwierdzeń, przy pomocy których ludzie opisują swoją złość. Przeczytaj każde z nich, a

następnie zakreśl cyfrę od 1 do 5. (1 - wcale mnie nie dotyczy, 2 - od czasu do czasu mnie dotyczy, 3 - dotyczy mnie w pewnym sensie, 4 - często mnie dotyczy, 5 - szczególnie mnie dotyczy).

Staram się nigdy nie złościć. 1 2 3 4 5

Czuję się bardzo niedobrze, ilekroć ktoś inny się złości. 1 2 3 4 5 Kiedy jestem na kogoś zły mogę komuś o tym powiedzieć, ale nie bezpośrednio tej

osobie. 1 2 3 4 5

Ludzie często mi mówią, że jestem zirytowany, kiedy ja sam nie widzę u siebie

żadnych oznak złości. 1 2 3 4 5

Czasami jestem tak wściekły, że wybucham. 1 2 3 4 5

Często wybucham, kiedy jestem zły. 1 2 3 4 5

Wpadam we wściekłość, więc mogę uzyskać wszystko, co zechcę. 1 2 3 4 5

Usiłuję zastraszyć innych swoją złością. 1 2 3 4 5

Złość utrzymuje się we mnie przez długi czas. 1 2 3 4 5

Trudno mi wybaczać ludziom. 1 2 3 4 5

Często jestem oburzony tym, co ludzie robią wobec mnie lub innych osób. 1 2 3 4 5 Staję się bardzo zacietrzewiony, kiedy bronię moich przekonań. 1 2 3 4 5

Bardzo się złoszczę, kiedy ktoś mnie obraża. 1 2 3 4 5

Bardzo się złoszczę, kiedy czuję się „podle” i „nie na miejscu”. 1 2 3 4 5

Złoszczę się na ludzi, którym lepiej się wiedzie niż mnie. 1 2 3 4 5

Jestem opanowany przez zazdrość. 1 2 3 4 5

Lubię mocne odczucia, które towarzyszą mojej złości. 1 2 3 4 5 Czasami złoszczę się tylko po to, by doznać uczucia ekscytacji. 1 2 3 4 5 Po prostu nie potrafię przełamać nawyku złoszczenia się. 1 2 3 4 5

Wydaje mi się, że jestem wściekły przez cały czas. 1 2 3 4 5

OMÓWIENIE:

Pytania 1, 2– unikanie złości,

Pytania 3, 4 - bierna agresja (bez działań),

Pytania 5, 6 - złość eksplozywna (skłonność do takich złości), Pytania 7, 8– złość instrumentalna (służy do manipulowania), Pytania 9, 10– złość zamrożona (długo noszona w sobie),

Pytania 11, 12– usprawiedliwianie agresji jako działania moralnego (sekty), Pytania 13,14– szał, obrona przed wstydem,

Pytania 15, 16– zawiść i zazdrość,

Pytania 17, 18– złość dająca podniecenie, Pytania 19, 20– złość nawykowa.

Inwentarz złości pochodzi z: Materiały z kursu praktycznych umiejętności wychowawczych ,,Szkoła dialogu’’ zlecenie MEN13.2, Regionalna Agencja Promocyjna EDUCATOR, Krokowa 1999, strony nie są numerowane.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Jest to czwarty scenariusz z cyklu lekcji pt. „Patrz na siebie, dostrzegaj innych”.