Krakowska hematologia jest wa˝nym nurtem polskiej na- uki o krwi. Dotyczy to równie˝ podr´czników z tej dziedzi- ny, by w chronologicznym ciàgu wymieniç tu ich auto- rów, m.in.: Tadeusza Tempk´, Juliana Aleksandrowicza, Juliana Blicharskiego, Henryka Gaertnera, Jerzego Li- siewicza, Aleksandra Skotnickiego i Kazimierza Janic- kiego. Sekwens krakowskich podr´czników hematologicz- nych ukazuje w treÊci i sposobie przedstawiania jej wielkie osiàgni´cia i szeroki rozwój nauki o krwi, w tym polskiej i krakowskiej szko∏y.
Podr´cznik sk∏ada si´ z trzech cz´Êci: pierwszej o bu- dowie i czynnoÊci uk∏adu krwiotwórczego, drugiej o symp- tomatologii hematologicznej, trzeciej o nozologii hemato- logicznej.
Najmniejsza (oko∏o 90 stron) pierwsza cz´Êç oma- wia szpik krwiotwórczy, uk∏ad limfatyczny, krew i jej ele- menty komórkowe oraz hemoglobin´. W odpowiednich miejscach sà scharakteryzowane metody badaƒ narzàdów krwiotwórczych i krwi. Cz´Êç druga, poÊwi´cona symp- tomatologii, na ponad 110 stronach przedstawia w alfabe- tycznym porzàdku 63 zasadnicze objawy, cz´Êciowo pod- miotowo-przedmiotowe, które by∏yby lepiej oddzieliç od du˝ej grupy odchyleƒ laboratoryjnych, wynikajàcych ju˝
z badaƒ dodatkowych.
Ostatnia trzecia cz´Êç nozologiczna (blisko 230 stron) przedstawia kolejno choroby poszczególnych uk∏adów krwinkotwórczych, a tak˝e mielofibroz´, mieloproliferacj´
i mielodyzplazj´ oraz skazy krwotoczne i zakrzepice.
PiÊmiennictwo obejmuje 184 pozycje (sporadycznie po- dwójnych numeracji). Skorowidz rzeczowy, u∏atwiajàcy szybkà orientacj´ w uk∏adzie podr´cznika, liczy a˝ 60 ko- lumn na 20 stronach.
Podr´cznik, bogaty w treÊç, obfituje tak˝e w mno- gie, bardzo instruktywne z dydaktycznego punktu widze- nia, cz´sto z∏o˝one, ryciny czarno-bia∏e (41) i poglàdo- wo-zbiorcze tabele (99), zajmujàce nieraz kilka i wi´cej stron oraz w atlasowym uk∏adzie 142 mikrofotografie ko- lorowe. Szczególnie liczne sà ryciny lub/i tabele w pierw- szej i trzeciej cz´Êci podr´cznika.
Niezbyt szcz´Êliwie wydawca, przerywajàc tok wy- k∏adu, umieÊci∏ mi´dzy stronami 432-433 tekstu a˝ 60 stron kredowych, bardzo dobrych technicznie i kolory- stycznie, barwnych mikrofotografii typowych elementów
komórkowych oraz hemogramów i mielogramów w ró˝no- rodnych stanach hematologicznych, stanowiàcych prak- tycznie ma∏y album hematologiczny.
Ksià˝ka jest zasadniczo przeznaczona dla lekarzy tzw. pierwszego kontaktu (rodzinnych i chorób wewn´trz- nych). Na pewno czerpaç z niej mogà podstawowà wiedz´
hematologicznà równie˝ osoby w toku dokszta∏cania za- wodowego i specjalizacji, a w pewnym stopniu równie˝
studenci wy˝szych lat medycyny.
W codziennej praktyce ka˝dy lekarz musi wszczàç cz´sto pierwsze hematologiczne kroki diagnostyczno-ró˝- nicowe, zw∏aszcza zaÊ decydowaç o doborze badaƒ do- datkowych, o konsultowaniu pacjenta z doÊwiadczonym hematologiem celem uzyskania wskazówek lub przej´cia chorego do specjalistycznej hospitalizacji. Musi si´ wi´c sam orientowaç w diagnostyczno-terapeutycznych mo˝li- woÊciach leczenia chorego w przychodni lub u specjalisty hematologa.
Poznanie i przyswojenie takiej wiedzy w podr´czniku K. Janickiego u∏atwiajà: przyst´pny opis budowy i czynno-
„Hematologia”
Kazimierz Janicki
Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wyd. I, 2001, s. 467 ISBN 83-200-2431-5
Oceny ksià˝ek • Book reviews
NOWOTWORY Journal of Oncology •2001 •volume 51 Number 4 •435–436
436
Êci uk∏adu krwiotwórczego, alfabetyczne zestawienie obja- wów, zwi´z∏y, praktyczny opis chorób krwi, a tak˝e mno- gie ryciny (w tym liczne, wielobarwne), wspomniane prze- glàdowo-przekrojowe tabele, Êwietna dyspozycja tekstu, dobór i zró˝nicowanie czcionki, Ênie˝ny papier.
Zas∏u˝ony wydawca, PZWL, zapewni∏ dzie∏u rów- nie˝ wielobarwnà, estetycznà, twardà ok∏adk´.
Reasumujàc, treÊç i kszta∏t recenzowanego dzie∏a winny staç si´ dla lekarzy pierwszego kontaktu bodêcem do poznania i korzystania z cennego owocu wieloletniej pracy i doÊwiadczenia znanego internisty i hematologa – prof. Kazimierza Janickiego.
Prof. dr hab. med. Henryk Gaertner Kraków
