Bożena Szewczul
Doktorat ks. Lucjana Świto
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 45/1-2, 311-313
2002
[3 ] Z ŻYCIA W Y D ZIA ŁU 3 1 1
zw iązku w s to s u n k u d o żyjących w zw iązk ach n iek a n o n ic z n y c h , n ie p o tw ie rd z a się w p e łn i. P ią ta h ip o te z a , w sk az u jąca, że o so b y ro z w ied z io n e m ie sz k ają ce n a wsi i m n iejszy ch m ia s ta c h m ają wyższą św ia d o m o ść o b o w ią zk ó w m ałż eń sk ic h o d m ieszk ający ch w w iększych m ia sta ch , z o s ta ła p o tw ie rd z o n a .
R e a s u m u ją c , m o ż n a przytoczyć o p in ię je d n e g o z R e c e n z e n tó w , że ks. J. Z i e l i ń s k i p o d ją ł p o trz e b n y i a k tu a ln y te m a t d o ty cz ąc y św ia d o m o ści o b o w iązk ó w m ałż eń sk ic h u o s ó b ro zw ied zio n y ch . P rz e p ro w a d z o n e p rz e z n ieg o b a d a n ia so c jo logiczne z am ie sz c z o n e w o p ty c e k a n o n ic z n e g o p ra w a m ałż e ń sk ie g o przyczyniają się d o rozw oju k a n o n is ty k i p o lsk iej. P o z a tym p ro p o z y c je d z ia łaln o śc i d u s z p a s te r skiej w śró d m a łż e ń stw z p e w n o śc ią o k a ż ą się p rz y d a tn e zw łaszcza w a rch id ie c ez ji w arm iń sk iej.
R a d a W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o U K SW , b io rą c p o d u w ag ę w yniki e g za m i n u d o k to rs k ie g o , w a lo r n a u k o w y p rz e d ło ż o n e j p ra c y w łaściw y d la ro z p ra w d o k to r skich, o p in ie re c e n z e n tó w o ra z pozytyw ny w ynik o b ro n y , n a d a ła ks. Ja ck o w i Z i e l i ń s k i e m u s to p ie ń n a u k o w y d o k to r a n a u k p ra w n y ch w z ak re sie p ra w a k a n o n iczn eg o .
B o że n a S zew czu l
D O K TO R A T K S. LUCJANA ŚW ITO
D n ia 11 g ru d n ia 2001 ro k u n a W y d ziale P ra w a K a n o n ic z n e g o U n iw e rsy te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arszaw ie o d b y ła się p u b lic z n a o b ro n a p racy d o k to rsk ie j ks. L u c ja n a Ś w i t o , a b so lw e n ta w s p o m n ia n e g o w yżej W yd ziału , k a p ła n a a rc h id ie c e z ji w a rm iń sk ie j. K siąd z L. Ś w i t o p rz ed ło ży ł R a d z ie W y działu ro z p ra w ę p t. „W y k lu czen ie b o n u m p ro lis w d o k try n ie i o rz ec zn ic tw ie R o ty R z y m s k ie j” , n a p is a n ą p o d k ie ru n k ie m ks. p ro f, d ra h a b . W o jciech a G ó r a l s k i e g o (U K S W ). W c h a r a k te r z e re c e n z e n tó w w ystąpili: ks. p ro f. U K S W d r h ab . H e n ryk S t a w n i а к o ra z ks. d r h a b . S ta n isła w P a ź d z i o r .
W y k lu czen ie p rz e z n u p tu r ie n ta , pozytyw nym a k te m w oli, je d n e g o z isto tn y ch e le m e n tó w m a łż e ń stw a , p o w o d u je je g o n iew ażn o ść, ja k w y n ik a z k a n o n u 1101 § 2 K o d e k su P ra w a K a n o n ic z n e g o J a n a P a w ła II. A p o n ie w a ż b o n u m pro lis stan o w i je d e n z isto tn y ch e le m e n tó w m a łż eń stw a , stą d je g o w y k lu czen ie s k u tk u je n iew aż n o śc ią te g o zw iązku. W y elim in o w a n ie lu b o g ra n ic z e n ie p ro k re a c y jn e g o w y m iaru m ałż e ń stw a c o ra z b a rd z ie j u p o w s z e c h n ia się w e w sp ó łczesn y m św iecie, p ro p a g u ją cym now y m o d el życia. P o to m stw o s ta je się d la m ałż o n k ó w c ię ż a re m a n a w e t złem ko n ieczn y m . S y tu a cja ta k a z n a jd u je sw e o d z w ie rc ie d le n ie w są d a c h k o ścielnych, g d zie c o raz częściej ro z p a try w a n e są spraw y o n iew aż n o ść m a łż eń stw a , k tó re g o
3 1 2 Z ŻY CIA W Y D Z IA ŁU [4 ]
z aw a rc iu tow arzy szy ło całk o w ite o d rz u c e n ie lu b o g ra n ic z e n ie p rz ek a zy w an ia ży cia. S p raw y z te g o ty tu łu n a le ż ą d o n a jtru d n ie jsz y c h w p ra k ty c e sąd o w ej. Z a g a d n ie n ie exclusio b o n u m p ro lis ja k o ty tu ł n iew ażn o ści m ałż e ń stw a w ciąż n iesie ze so b ą sz e re g p y ta ń , n a k tó r e sz u k a o d p o w ie d zi z a ró w n o d o k try n a k a n o n is ty c zn a ja k i o rz ec zn ic tw o R o ty R zy m sk iej. D la te g o te m a t ro z p ra w y w y b ran y p rz e z D o k t o r a n t a je s t in te re s u ją c y , w ciąż w ażny i a k tu a ln y o ra z m o ż e sta n o w ić tw ó rczy p rz y czynek d o b a d a ń n a d in sty tu cją m a łż eń stw a , a d o k ła d n ie j n a d k w e stią w y k lu czen ia b o n u m p ro lis.
P o d staw o w y m m a te ria łe m d la p rz e p ro w a d z o n y c h p rz e z A u t o r a b a d a ń sta ło się p r z e d e w szystkim o rz ec zn ic tw o T ry b u n ału A p o s to ls k ie g o R o ty R zy m sk iej a tak ż e d o k try n a k a n o n ic z n a . W ro z p ra w ie w y k o rz y stał o n b a rd z o b o g a ty m a te ria ł źró d ło w y . C a ło ś ć p ra c y d o k to rsk ie j ks. L. Ś w i t o liczy 364 stro n y . S k ła d a się ze w s tę p u , sp isu tre ś c i, w ykazu sk ró tó w , p ię c iu ro z d ziałó w m ery to ry czn y ch , b ib lio grafii o ra z z ak o ń c z e n ia .
W ro z d z ia le I n o szący m ty tu ł „B o n u m p ro lis p o d rz ą d a m i K o d e k su P ra w a K a n o n ic z n e g o z 1917 r.” A u t o r p rzy b liża sa m o p o ję c ie te rm in u b o n u m p ro lis z a c z e r p n ię te g o z n a u k i św. A u g u sty n a o trz e c h d o b ra c h m ałż eń sk ic h . U k a z u je ró w n ież g e n e z ę te g o o k re ś le n ia p ra w n e g o w u ję c iu św. T o m asza z A k w in u , w o k re sie p rz e d k o d ek so w y m o ra z w o p ty ce K o d e k su P io -B e n ed y k ty ń sk ie g o .
R o z d z ia ł II z a ty tu ło w an y , ß o n u m pro lis p o d rz ą d a m i K o d e k s u P ra w a K a n o n icz n e g o z 1983 r.” ściśle łączy się z ro z d z ia łe m I ro z p raw y i p rz e d sta w ia w p ie rw szej k o lejn o śc i z a g a d n ie n ie b o n u m p ro lis ja k o is to tn e g o e le m e n tu m ałż eń stw a . D a lsz e d o c ie k a n ia A u t o r a z m ie rz a ją d o o m ó w ie n ia n o w e j, p e rso n alisty cz n e j k o n c ep c ji m a łż e ń stw a w e d łu g K o d y fik acji J a n a P aw ła II.
W ro z d z ia le III z o sta ło o m ó w io n e ź ró d ło n iew ażn o ści m a łż e ń stw a z ty tu łu w y k lu cz en ia b o n u m pro lis, czyli pozytyw ny a k t w oli w ykluczający b o n u m prolis. S tw ie rd z e n ie n iew ażn o śc i m ałż e ń stw a z ty tu łu w y k lu czen ia b o n u m pro lis w ym aga zaw sze, ab y in te n c ja o d rz u c e n ia p o to m s tw a b ę d ą c e g o je d n y m z celó w m a łż eń stw a z o sta ła w y ra ż o n a pozytyw nym a k te m w oli p rz e z je d n e g o lu b o b o jg a k o n tra h e n tó w rzeczyw iście i z c a łą m o cą , p rz e d lu b w czasie z a w ie ra n ia m ałż e ń stw a .
IV ro z d z ia ł ro z p ra w y A u t o r p o św ię c a sp o s o b o m w y k lu c ze n ia b o n u m p rolis. N a jp ie rw p rz e d s ta w ia i d o k o n u je an alizy w y k lu c ze n ia w y ra ź n e g o , k tó r e m a m ie j sce w ó w czas gdy pozytyw ny a k t w oli w yk lu czający b o n u m p ro lis z w rac a się w p ro s t k u w y k lu c ze n iu p ra w a d o a k tu m a łż e ń s k ie g o , alb o p ra w a d o p o to m s tw a , a lb o p ra w a d o je g o w y ch o w an ia. D a le j ks. L. Ś w i t o p rz y b liża z a g a d n ie n ie d ru g ie g o s p o s o b u w y k lu c z e n ia tzw . n iew y raź n eg o . P o le g a o n o n a p rz y s tą p ie n iu d o m a łż e ń stw a z p o s ta n o w ie n ie m n ie p rz y jm o w a n ia o d ra z u z a d a n ia i tr u d u z ro d z e n ia p o to m s tw a , o d k ła d a ją c je g o p o c zę cie i z ro d z e n ie n a czas p ó ź n ie jszy a lb o n a p rz y s tą p ie n iu d o z a w a rc ia zw iązk u m a łż e ń sk ie g o z d ecy zją w y z n a c z ając ą czas p o c z ę c ia
[5 ] Z ŻYCIA W Y DZIA ŁU 3 1 3
i ilo ść p o to m s tw a . Z a m ia r o d ło ż e n ia z r o d z e n ia p o to m s tw a d o c zasu u s ta lo n e g o p rz e z n u p tu r ie n tó w ju ry s p ru d e n c ja o k re ś la m ia n e m czasow ego w ykluczenia zr o d zen ia p o to m s tw a .
O s ta tn i - V ro z d z ia ł ro z p ra w y p o św ię c o n y z o s ta ł d o w o d z e n iu w y k lu c ze n ia b o n u m p ro lis w s p o s ó b p o ś re d n i lu b b e z p o ś re d n i. D o w o d z e n ie to A u t o r z o b ra z o w ał p rz y k ła d a m i ju ry s p ru d e n c ji r a ta ln e j. J a k w y n ik a z tre ś c i ro z d z ia łu , is to tą d o w o d u b e z p o ś re d n ie g o je s t z e z n a n ie s ą d o w e lub p o z a s ą d o w e sy m u lu ją c eg o z g o d ę, p o p a r te z e z n a n ia m i w iary g o d n y ch św iad k ó w . N a d o w ó d p o ś re d n i sk ła d a ją się e le m e n ty d o w o d z ą c e n ie w p ro s t, a w ięc p o w a ż n a i p ro p o r c jo n a ln a p rzy cz y n a sy m u lacji, o k o lic z n o śc i p rz e d m a łż e ń s k ie to w a rz y sz ą ce z a w ie ra n iu zw iązk u o ra z w y s tę p u ją c e p o je g o zaw a rc iu , p o tw ie rd z a ją c e a b so lu tn y lu b w a ru n k o w y z a m ia r w y k lu c z e n ia z ro d z e n ia p o to m s tw a . C a ło ś ć ro z p ra w y z a m y k a o b s z e rn e z a k o ń c z e n ie .
R a d a W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o U K SW , b io rą c p o d u w ag ę w yniki e g za m i n u d o k to rs k ie g o , w a lo r n a u k o w y p rz e d ło ż o n e j p ra c y w łaściw y d la ro z p ra w d o k to r skich, o p in ie re c e n z e n tó w o ra z pozytyw ny w ynik o b ro n y , n a d a ła ks. L u cjan o w i Ś w i t o s to p ie ń n a u k o w y d o k to ra n a u k p ra w n y ch w z a k re s ie p ra w a k a n o n ic zn e g o .
B o że n a S zew czu l
D O K TO R A T K S. A N D R ZEJA N O W IC K IE G O
D n ia 11 g ru d n ia 2001 ro k u n a W y d ziale P ra w a K a n o n ic z n e g o U n iw e rsy te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arszaw ie o d b y ła się p u b lic z n a o b ro n a p ra c y d o k to rs k ie j ks. m g r. A n d rz e ja N o w i c k i e g o , k a p a n a d iecezji to ru ń sk ie j, a b so l w e n ta te g o ż W y d ziału . D o k to r a n t p rz e d ło ż y ł R a d z ie W y d ziału ro z p ra w ę O b o w ią z e k celibatu kapłańskiego. S tu d iu m teologiczno p ra w n e n a p is a n ą p o d k ie ru n k ie m ks. p ro f. d r. h a b . C z esła w a R y c h l i c k i e g o . W c h a r a k te r z e re c e n z e n tó w w y stą p i li: ks. p ro f, d r h a b . H e n ry k M i s z t a l (K U L ) o ra z ks. p ro f, d r h a b . W ojciech G ó r a l s k i (U K S W ).
P ra c a d o k to rs k a ks. A . N o w i c k i e g o je s t p o g łę b ie n ie m b a d a ń n a d in sty tu cją c e lib a tu k a p ła ń sk ie g o p o p rz e z sięg n ięcie d o ź ró d e ł k a n o n isty c zn y c h , w szczeg ó l ności d o d o k u m e n tó w so b o ró w , n o rm i k a n o n ó w w y p ro w ad z o n y ch z pism O jcó w K o ścio ła i d e k re ta ló w p a p ie sk ic h . Z ró ż n ic o w a n e in te r p r e ta c je o b o w ią zu jąc e g o sta n u c e lib a tu d u ch o w n y ch p o w o d u ją u jed n y c h u z n a n ie je g o b o sk ie g o p o c h o d z e n ia, a d la in n y ch sta n o w ią in sty tu cję czysto k o śc ieln ą, z łą c z o n ą g łó w n ie z K o ś c io łem łaciń sk im . W ś ró d b a d ac zy b ra k ró w n ie ż z g o d n o śc i co d o c zasu u sta n o w ie n ia ta k ie g o p ra w a . J e d n i p rz e n o s z ą go n a IV w. łą c zą c z S y n o d em w E lw ira, a in n i
