Prospectus Lectionum in Alma Universitate et Academia Vilnensi. 1798-1799

- ^

1 0 3 8 1 4

BIBLIOTHECA UNIV. JAGELL.

CRACOVIENISIS

Mag. Sl. Dr. | H

ŚSf::?£ > k !S i :. • * * & £ • . • ' • ■ ■ ■ >

■ » f ' ’ p v ; ^ * *■’ *>.'■ *•

X / : ■ ' , i W ' 1' Z ^ , ' . '

■ ' ' ' "■ . ' . . . . . - . ■

■ ■'. ■,s k

k . ^ 7

- - . -

\ • r

r , . * , j ; v * a . - - ' ,

v , sk : 7■ ■' ' "''kk^^kkk^k-

■:. ■■ k s . k k k . k k k k f S k k :■ k i k k i k k k : k k k

. ■ ; ■ : ; : V1 ":■■ ■ V . - % ; '■ : ; , ':-

g g a a l fclrife a ł t e M l a

■ » ■ # # * * : ■ . ~ i

-

.

■

■

•

:k;v;S *

k

- -

_ _

■

■

I

■

,

«* ‘«! > ,' - % K •' - 1

»;%4; %k*2sx*&

I - • ■ v -i

v . p s i i ssb s ę i ?4 i

; •* /% -**1** \ '!

?; * , c k

*' ... • ' •" .'. ■:■• .. ■ f53tpife _*\*W*S©--:k K ■* vi

: . ; ■ ■ ■ ■ • :vr :; ■' . *.

-, " - . , k k \ - . " f : V S i;p ^ ;

.

..-■ ■>:. ^ ..s ■ ■. ^-,^.,;V- ■ "■ 'i'":. :.:-o--V'v-/, ;.

i:''- 'łf'."S.X'' ~ :'vłS> •• ‘ "V: * ' r° ’ • S TlS* 5‘ ■’

* . Ą f , MW m & S k W m ' l W i - t '

.. u -

P « | s *

, ; t r t , v 4 - a '

' W f e K * l | > v i

3K ^ a fj

/ * -. ’ -? - - ■ . - ‘ł- • -/.

, Ł - »

‘ -Y-: <■-: \ - ’ .;\'. ,-. ;,"T.^ .,>■; ,■■-.- ’!V

;>'x ;:-^. '

■

■. - ■ ; - '

, - '-■■- .:■; - ' " ■''■■''■:•■ ■>.• - .-■•-• . ■ ,:■

• -*r ^ S 'S ■"•"■ ^

■ ^. .'■ ,r’ ■ . ':. . , ■

,

1 ■ ;

■ , ' . • ■ x A j

r>' . ' . A>r ‘;:V :v . . .V - >■■ ■"

. ^{* n fx M . * • r ■ .••• ; u l - i Ą f ■ /}

A'-' . i-v.v -M'

'• . ■ ' :

■ : ;■ ' I

I % j .

\

. . ’

'

L Ę C T I O N O M

PUBLICARUM ;

■i ‘ p g

W

■

ALMA UNIVERSITATE ' '

V 1 L N E N S I ,

INSTAURATIONEM STUDIORUM

E x A n n o 1 7 9 8 - n n u f j % j ^ p o *

V I L N E

j s v f r u s o s s i m j p M J K t i w s v e s i s i & s i ? $ s .

UNIV. lAGau

PROSPECTUS

LECTIONUM-

F A C U L T A T I S M O R A L I S

Soc 3lnno xpg8- in jLnnum J^qg.

lo S E P H U S C O N S T A N T IU S BO G U ­ SŁAW SKI, S a c rre Theologiae D o f to r, fejusdem que P u b lic u s in U n iv e rsita te P ro fe ffo r, C a n o n ic u s L iv o n ie n sis, d ieb u s in O rd in e P rse le ftio n n m d efig n atis, C u r- gum Theologiae D ogm aticae ac M o ra lis h o c Aftnó L ite r a r ió c o n tin u a b it.

E x T h e o lo g ia D ogm atica T r a c t a tu m i s Adoratione C hrijh, de ffnvocatione San- Sorurri) de C ultu Sacrarum Reliquiarum Sr1 fjm a g m u m .a c de Gratia Dei ju x ta D oćt : n a m Ecciefiae h o c o r d in e tr a d e t.

n -

C um H o m o a n im a & c o rp o r e coriftet, a n im a qu oque & c o r p o r e C ultum D e o p rz e fta re d ebet. Hinc diftinfitio C ultus in internum Sc externum » U t r it e D eum colam us J n te rio ri C u ltu , necelTe e f t a n t e om nia, u t E ius c o g n itio n e im buti fimus»

H anc sui n o titiam su b m in iftra t nobis De­

u s p e r R atio n e m Sc R evelationem , ac nobis s e exhibet tan q u ain s u m m u m Bo­

n u m , ac suprem um sui doni V indicem , M a lo ru m ac B onorum R em uneratorem , Cui R e v e ren tia m & C oitum debem us, qui m axim e in e x e r c itio T heologicarum Vir­

tu tu m , ac p r s c ip u e in A m o re confiftit.

A d internum quoque C ultum p e rtin e t A doratio interior* Qui en im D01 p e rfe - ftiones cognoscit, ac praesertim Suprem um Eius in nos D om inium , su m m am adversu»

Jllum V e n e ra tio n e m concipit, quam A do­

rationis vocabulo enuntiam us. Ex eodem su p re m o Dei in. nos Dominio profluit, ut

UKŁAD

L E K C Y !

N a u k m o r a l n y c h

ss % o k u x p g8- n a f f l o k x p g g -

ś f o z E F K O N S T A N T f N B O G U - S Ł A W S K I , Swiętćy Teologii Doktor, i P ubli' ćzny Ęjey w Szkole Gł&wney Profefsor} K a­

nonik gfnjlantfki, dni wyznaczonych w porzą*

dku Lekcy i dalfzy ciąg Teologii Dogmatycżńey i Moralney w tćm Roku Szkolnym dawać b e d sii._*

Z Teologii Bogm atyczney czyli o W y*

rokach Wiaryi, Traktat o C zci C hryftusa, o W zy w an iu Ś w ię ty c h , o U szanow aniu R elik w ii Ś w ię ty c h i Ich Obrazów", o Ła*

s c e B oik iey , wedle N a u k i Kościoła tym porządkiem dawać będzie.

Człowiek z B u fz y i Ciała złożonym będąc, D ufzą i Ciałem C zcić Bogu oddawać powinien . Z ląd wynika różnica Czci we- wnętrzney od zewneirnney. Żebyśm y do- fkonale Cześć wewnętrzna Bogu oddalit na­

leży nam koniecznie, abyśmy Ęfego znaiomo- ścią napaleni b y li. Poznaiemy Boga p rze z Rozum i Obiawienie, jako naywiękjze nafze Dobro^ i N aijw yżfzego wyświadczonych nam dobrodzieyfiw Sędziego, który dobrym i złym wedle ich /praw nagradzać będzie, a któremu to. Cześć i ńayglębjze ufzanowanie winni je flet my, zdobyWaiąC fię na Cnoty

Teologiczne czyli N adprzyrodzone, a m ia­

nowicie na miłość B o ga . Dó Czci wsWne- trznćy należy także B ógu wewnętrzne od dufzy nafzey ufzanowanie . Poznaiąc bo ­ wiem Dofkonałoici Boga, a o/obliwie N a y . w yżfzą ffeg o nad nami W ladzę\ czujemy w nas naygtębjsi dla N ieg o ufzanowanie, któ­

re Czcią wewnętrzną zowiemy . Z tą d po*

A % Rpis

Eius R e g im in i ac V o lu n tati libenter nos chodzi, i t ffeg o W ład zy i IV a li s chęciąpoŁ subjiciam us, ea.mque p r o norm a A ć lio n u m dajemy /te, i fVolę Bojką a a Prawidło Jpraia noftrarum accipiam us, m ax im e, Cum in nafxych bierzemy, zwlafscza, ia w nsdi m t h\s Jlle non prohibuerit, nifi e a , q u s v ere xakazui» B óg 'tylko te, która przew idział obfutura nobis o ptim e ]p se p erfpexerit, dla nas /zk o d liw e ,i tak wfzyfłko w porzną ac cuncta in ordine Naturae 6« G rati® ita dku N a tu ry i Ła(ki ułożył, i i gdy do ufta- { d fs posuerit, u t cum inftituto ab jp so G r - nowionegO ad N is g o porządku [prawy na- dini n o tr a m V o lu n tate m U A& ipneś a c - / z e i wole najzą [łofmemy, Jzcsęśliwośc: , com ed am u s, felicita te m , quam J p s e nobis którą on nam w 'tern i w przyfnłym życiu tum in hac tu m in a lte ra vita praeparavit, zgotował, doznoiemy; przeciwnie zaś do - ah eq u am u r; contra, in fe lic e s nos re d d a - świadczamy nie/zcsęśeia, jeżeli W oli [Jego m u s, fi Eius V oluntati - sim us 'refraftarii. nitpojłu/zns j t j l e ś m y O b r a i a i ą c Boga »»•- Q u o d lt noftra inobedientia D eum offenda* pojłufzeńftw tm najzem. wiele złego za nie m u s, ob h an c grandia nobis n u d a -immi- Jpodziewamy f is . Takowe przekonanie w- n e r e 'pefsvasum nobis eft, T a n d e m ‘fexhis* zbudzą w nas" bojaźń Boga, a która na m aiss im m inentibus oritur T im or D ei, wielu miłu/cach Pijmo Sw ift* nam zaleca.

to ties in S a c ris L iteris nobis rec o m m e n - Rozważaiąc dobradzićyfłwa nam od Boga d a tu s. Quodfi in Deo Beneficia nouis c o l- wyświadczane, wdzięczność ku N iem u z Pt»

lata intueam ur, g ra tu m erg a suum B e n e fa - twośslą w fercu nafsem czutemy. a która rirorern anim um fa c ile gerim its. Hinc także do Czci wewnętrznly należy. G dy zaś Gratitudim s sensus, quem a d interiorem B ó g nie dla włafnego pożytku ale nafzsyo.

C u ltu m s p e f t a r e m an h e fiu m e f t. C u;n dla nas i dla w/zyjłkich ludzi jefl dobro- vert> D eus non p ro p rii coinm odi & uti- czynny, łatwo dochodzismy, ie On ma w- litatis, se d noftri causa in n o s cs?terofque rodzoną fobie dobroczynność. Kto zaś m i z om nes H om ines lit Beneficus, hinc Boni- przyczyny wła/nego pożytku naywięk/ze dla ta tu m Jlii innatam efie, facili Confequen- nas, czym dobrodzteijfłwa, ku temu miłośi w tia inferimus» Porro qui m axim a nobis b e - nafzim fercu czujemy, nawet na ten czas, neScia p r s f ta t nullo proprii com m odi in- kiedy fam ę tylko dobroć synność Jfeg o roz- tu itu , e r g a e u m a m o rem co n cip im u s tu m ważamy bez względu na własne nafsa * e tia m , cum so lam illiti» b o n itatem coafi- niiy dobro i p o żytek. Z ta d ci to w y k i, deram ns nulló propri® utilitatis habitó res- ka owa M iłość Boga, którą do/kom łą nazy- pe&u: hinc e a .Oilećtionis Ip ecies, q u am watą Teologowie, a która /kłoda r.auprze- p e r f e d a m T heo lo g i appellant, q u s q u e dniey/zą część Czci wewnętrzney. Będąc zaś p r$ fta n tifn m a e ( t p a rs interioris Cultus» przekonani o dobroci Bogaj i ezuiąe wła- Ex ea perfuafione, quam d e Divina B oni- /n e potrzeby, wierzemy, ż t B óg w /sy flio ta te habem us, a tq u e e x noftrće e g e fta - dla nas uczyni, czego tylko do na/zty fzczs- tis sensu, D eum om nia nobis la rg itu ru m śliwości i zbawienia potrzebuiem y. D la te*

confidimus, qusj ad veram felicitatem Sc go cxuiemy w nas chęć wewnętrzną upro•

S alutem consequendam nobis sunt raecef- faunia nam pomocy B o fttjiy . Takowa chęć, saria- Hinc in tern o quodam defiderió com - zowie fte M odlitwa, i razem je f i wyznaniem m ovem ur A uxilii Divini im p e tra n d i- D e- JVfxechmocnoSci Boga, a nafzey niedołężno- fiderium h o c Oratio dicitur: eftque insuper ici , l na to praw ie zależy cała Cześć D ivina P o te n tia a c noftra e g e fta tis agni- wewnętrzna.

tio . E t iis f e r e continetur A doratio seii Cultus interior.

Ja m verb fi interiora an im i sensa e x - K k d y wewnętrzne D u/sy nafziy w zru fzm ia terioribus fignis exp rim am us, Cultus e rit zewnętrznemi znakami okazuitmy, na ten czas ex tern us. Hic p e rtin et A doratio, qua cor- będzie Cześć Zewnętrzna. Do mey natęży twy­

pust n o ftru m ad D eum v enerandum exhi- głebfzeu/zanowanie, jakie Bogu ciałem nafzim bem us, ac CćBtera, quse C ultum Publicum czy niemy, i to w fzyfłko, cokolwiek (kłoda Cześć co n ftitu u nt, v id elic e t Dies S a c ris e u F efti, Publiczną, jako to: dni Święte i Uroczyfłości, Loca Sacra seu T e m p la , Person® Sacra? Mieyfca Święte czyli Kościoły, PoświeconeOfo*

seu Sacerdotes, c s te r iq u e Miniftri Sacri, by czyli Kapłani, t inns Słudzy Ołtarza, Swig.

Ritus feu Cerim oni», d e quibus fingillatim te Obrządki czyli Ceremonie, o których w fc z t- ag em us. V arios efle, pro varia Populorum , g Ąlnoici mówić będziemy - Różne f ą /po- T e m p o m m ,& E c c ie fia ru m Disciplina, ino* fo b y oddawania Bogu Czci zewnetrznśy we-

dos ex tern o 1? A dofatidtii* fig iificu n d e, quorum q iid e m o u n iu m k b m e li in ter­

nus sensus 3 : 1 e x te riu s v a rii dem n i t r a ­ tus. P o te 3: .eiTe vera interior A loratio fine ullo ftgio exteriori: veri etenim A d o ­

r a to r e s adorant in sp iritu & v e rita te ; at non poteft e ile vera & {incera exterior A d o ­ ratio, fi d eftituta ia e r it interna m en tis ac voluntatis . subrftdfions. Wou e lt tam en ne- g lig e h d a im o laudanda e x e rio r corporis 'conformatio, per quam, internu m adoran­

tis animi a c tu m , ac a ife ftu m demon*

ib a m u s .

Ex- ea. quam e rg a Suprem um N um en h abem us, V eneratione' sequitur, ut eas P e r­

sonas, qua? m orum san ćL tate Es grata; se exniouerunt, (reteris anteponam us, in m a- jo ri ili os afilim atióne ivab a m is , denique Dona D, i ,n ipsis v enerem ur, jn eo ie re Sanćtorum Cultus confidit. Cum vem cre- dam us Jl.os C eo p e rim i, nod q io nońelTe im m em o res, pie c-afidim us E js Deum pro

«obis exorare. H inc S nćforum Invocatio, qua liorum o p e m im ploram us. H u c quo*

que referri pofiunt externa Venera-ionis figna, quae Sanctis exh ib em u s: nim irum g ratu m nobis lo re , E orum Societate per- irrui, id vero cum fieri nequeat, Exuvias sa lte m Eorum se u R eliquias Corporis, aut exprefbis F iguras se u Jm agines * lib e n te r intuem ur, id quo relig io se conservam us.

Q uibus fcffiolenter eXnofitis, Tra& atum d e Gratia Dei ex p licab it. D ogm a hoc eft, cui d e b e tu r fides non discuffio. l i e c itaque tan tu m m o d o eX ponentur, q u 3 Sa-.

e r a Ssripture, qua* Ecelefia, q u * P atres, a c Uniyersa T radi d o com m uni D o iirin t propoituht a s docent, milfis H om inum opi*

nlonibus ac vanis altercationibus Scho­

laru m .

Ex Theologia Morali idem Profeffor T ra - fta u m d e V.rtutibus quee Hominis PerfeHio- nss oonjl tuunt, ac V:tiis oppojitis, ds Offi­

ciis erga Deum, Proximum, ac Sentetipfuni, d i Perfici'ana ffn telictu s &* Voluntatis, da Regulis Pruiantict ac Sapientia Chriftiance, de Perfiffione Hominis C htifliani h f Pro- (arti, da belititate &* Miseria, ac da Obii, gationtbus Hominis Chrijłiani in vario eius Statu, h o c ordine tr a d e t

d !a roznoś ci iV arodó ■&, wieków i Karność Kościelni y, lecz tifck tfffsqjikich iednetkowy j s fł zamiar w t wnętrz sy, lubą o-lm ennem i

xii0 tęltsnenti znakami okazywany , 'IV oraw- d a e •noże jię o / h i wewnętrzna modlitwa bez powierzchownych Nabóżeńlłiera znaków, praot/dz-iei bowiem czeuiele rn dla ftę w du­

chu i w p r a w iz ie t lecz n iim o it Bydk praw - d vio ie fzczere i dobre ppitf.erzcho-ant N abożeń/heo, jeżeli wewnętrznych cnot w fobie nie/ńarftij . N is należy jednak zanied­

bywać, o W [zim potrzeba chwalić pow ierz- ćnowhe N abożeńjłw a znaki, prxes które czci- ciele Boga. wewnętrzna jwoiey dujsy urzru*

fzeflia i ich jku tki okazuią.

Z tey to Czci w ew m irzn iy i zewnętrz- niy, jętką dla N a yw yżfzćy ffjlności zach oieu*Ą jem y, pochodzi, że te O j oby, kto a dla świą-

tobliwosci obycxa:o w fiaty jię Bogn p rzyie*

rftne, nad inne przenosim y, w więkfshn j»

pofzandw aam mamy. a nadawfzqftkyy dary B o fk^'9 w nich wielbitmy . N a tsm prawią zależy Cześć, która S cig tym Pań l tm odda.

iem u , G Jy zaś wierzemy tem u, że w i * ci Panfcy ciefzą fis widzeniem Boga w N a - h .t , i o Hat nie zapominani, pobożnie u f

m y, ze Oni modlą jię z t nas da B o g i.

Z t a i ci to pochodzi l V jyw twe Swęiyclji Pań/kich, gdy o wjl.tiUienie ftę do Boga z<$

wami prójiemy. U o tego należą także owa powierzchowne ufzanówania znak’, które d a

6upiętych Pańfkich okazaiemty ■ IV praw iz-e nutą dla nas rzeczą byłoby, c ie fiy ć fc io w a r z y flis e m Świętych Panfk ch, ale kiedy ,b, dż to ma może, przynaym m jy na Z w łoki jch Ciała, Święta Relikwia., Obrazy chętnie pa- trzem y, i pobożnie ja chowamy .

To w jzyflko dojlotecznit p rz ło ijw fzy ^ Traktat o Ł asce B o d d ey t& ykhiai b-fdne.

W yro k to W ia ry (fil, któremu wierz."ć na ­ leży, Ne r o z lr s ą fa i. Co więc o tim lio h w l, Pifmo Święte, Óyćowis Świeci, s T r dycym Powfzechna w Kościele uczy, to w f y f k o przekładanym będzie, pom utąw fzy ludzkie

mniemania i Szkól wymyślne kłótnie .

Z T e o lo g i Moralne:; tenże P rąfdsar T ra k ta t o Cnotach, które dofltoirdoś.ci C złow ieka ftanow i^, i o Wy Rop kach im przeciw n y ch , o Pow innością h vvzglgdeuj B oga, Bliźniego, i Siebie lau ie g p , o donico- nalemu R o zu m u i W oli,-o P ra w id ła c h Roz­

tropności i M ą d ro śc i C hrzesciaii.lcH y, o Dolkónałości C z ło w ie k a C iirześcia fi ?kiego i SwiatoW ego, o S zczęśliw ości i N iefzczę- śliw o śc i, o Pow innościach C z fo w ie -a

Rećtd

R e c te vivere, eft, ad Dei V oluntatem

& O rdinem ab Jpso inftitutum , Ratione &t R evelatione cognitum , actiones suas con- fo rm a re e Qui re f te a g e n d i h a b itu m acqui- fivit, V irtu te pro d itu s effe, dicitur- Q ui a V irtu te nunquam d e fe c it, Hom o perF eftus eft. Q uod V irtuti opponitur, eft vitium

& im p e rfe c tio V irtutem & Perfe& ionem co n seq u itu r felicita s. V itium &c Jm per- fe ftio n e m huius 6< alterius vitae m iseria.

V irtu tu m & V itiorum varise affignantur Clafses pro o b jefto ru m , ad quse A ftio n e s n o f t r s referim u s, 6c circum stantiarum , in quibus v e rsa m u r, varietate- A ftio nes no- ftras dirigim us vel ad D eum , vel ad Pro­

xim um , vel ad noftri conservationem &

p e rfe ftio n e m . Hinc trip le x oritur V irtutum

& V itiorum Claflls- De V irtutibus, quae re ­ feruntu r ad D eum , jam eg im u s, nunc de Virtutibus, quae noftri conservationem &

p e rfe ftio n e m conftituunf, tum d e V irtuti­

bus, quae a d P roxim um s p e fta n t, s e rm o ­ n e m inftituernus.

F acu ltates, quas in an im a noftra d e p r e ­ hendim us, quaeque perfici ac V irtutum vel V itioru m indicare poffunt cap ita, ad in te l­

lectu m & voluntatem pertinent: hinc Jn- te lle ftu s V oluntatis perfe& io, hinc V ir­

tu te s, qua? Jntelleftum &c V oluntatem p e r­

ficiunt, a c V itia his V irtutibus oppofita.

F a c u lta te s ad depellendam ignorantiam Hom ini a Deo conceffas fingi II atim expo­

nem us, deinde regulas Prudentiae & S a­

pientiae Chriftianae trad em u s.

J n q u o confiftat P e rfe ftio & jm p e r fe - ftio V oluntatis? Quaenam fint causae, quae V o lun tatem reddant im p e r fe fta m vitio­

s a m ? Q uid fint P alliones, & qua ratione v itia n t V oluntatem ? Q uid fint Voluntatis hab itu s, &c qua ratione perficiant aut vi­

tia n t V oluntatem ? Q uom odo Vitiosa V o­

luntas R atio n em pervertat? Quid fit A m or proprius, num &c quando vitiosus? expo­

nem us.

Jta q u e , fi H om o id con ftan ter vellet &

a g e re t, quod sana R a tio a R eligione illu- ftrs ta bonum efse dem onftrat, & ag en d u m su ad et; fi nunquam a regulis M orum ab e r­

ra re ^ fi n ullam poenitendi causam fibi prae­

b e re t, Voluntatem h a b e re t p e rfe fta m Hsec

Chrześciańfkiego w ró ż n y m je g o S tanie, tern porządkiem dawać będzie .

Ż y ć fprańiitdliw ie i dobrze , to do IV cli Bojktćy i Porządku od N iego ufa no- wionegó znajomego przez rozum i Obja - wienie fp ra w y fw o je JloJawać . Kto fig na­

łożył czynić dobrze , tego cnotliwym zowie- my, kto nigdy od cnoty nie zboczył, czło­

wiekiem jefł dofkonałym. Co fię tylno cnocie jp rze c iw ia , jefł wyfłępkiem i medofkonalo - iciit . Cnota i dofkonułośi zafługuią na fzczęśliwość, a wypępki i niedojkonalośct, ściągają w tern i w prze/złym życiu nie- Jzczęścis . Rozmaite ja przedm ioty , do kto- rych jprawij nafze kierujemy . w rozma - tych także zn-aydujemy fie vkoHcznokiach>

a zatem rozmaity także mu fi by d i p o d zia ł cnot i wy/lępkow ■ Sprawy nafze tnaią za cel albo Boga, albo Bliźniego , albo nas fc « mych; (ład wynika trojaki podział, cnot i wyjłępkow . 0 id mówiliśmy o cnotach, któ­

re za cel maią Boga, teraz zaś o cnotach, które za cel maią nas Jamych, albo BI in te ­ go, mówić będziemy .

P rzym ioty, których w duszy nafziy do- chodziemy, które fię w nas dofkonahć mo Ł gij, i daią nam poznać cnoty i wy/lepki, do rozumu i woli należą . Stą d wynika rozu­

mu i woli dofkonałosć • Stąd pochodzą cno- ty , które udofkonaiaią rozum i wolą, albo wyfłepki im przeciwne, ffakie wiec Bóg dal Człowiekowi przym ioty dufzy dla rozpędze­

nia jeg o niewiadomości, w [szczególności je wyłożem y: potijm zaś prawidła Rofłropno•

ści i Mądrości Chrztścianfkdy podam y.

N aczem to zależy dofkónałośi i niedojkc- nalość w oli? jakie Ją przyczyny, dla któ ­ rych wola (łaje fię niedojkonała i ztą? co Ją namiętności, i jakim fpofsbem czynią złą wola? co f ą nałożenia fię woli, i jakim fp o - fiobem czynią dojkonatą albo złą wolą? jak zła wola przewraca rozum ? co jefł miłość fam ego fnbie, czyli i kiedy jefł złą? to w fzy- jłko w fzczególności wyłożemy-

Gdyby więc Człowiek saw fze i fłatecznia chciał tego, i to czynił, co iemu zdrow y ro-zum I Vtarą oświecony wyfławuie jako do­

bre, i rozkasuis czynić: jezliby .nigdy od Prawideł obyczajów nie oddalał fis. jeźhby żadnhj fobie medal przyczyny do żałowani*

a u te m

Siutem V oluntatis p e rfe ftio , Nc e ju s pro­

curandas obligatio variis loquendi form u ­ lis, sed quag id em fignificaot, iii Sacris La­

teris exprim itur, u t ex adductis in «aedi­

um ejusm odi form ulis, earuir/que viva voce lu culenter p atebit.

J d adhuc observandum nobis veniet»

Chr.itianam P e rfe fto n e m ab ea, coi Ho­

m in e s a R e lig io n e ChriJoada alieni in­

cu m bere pofsunt, m btivorunt &c finis excel­

le n d i longe d iftafe. C um enim Profanus Homo perfectioni iiudet» ut prtesentem vi- ta m re d d a t libi ju cu n d an t & 'quietam, Ho­

m o Chrifoanus cum id om nibus votis ek- petit, ut Deo p laceat, promifsam 'que ab Eo asternam m erc ed e m p ro m ereatu r, vitsfi quoque praesentis jucundum tranquillitatem m ulto facilius, quam quisque alius afse- quitur, •& praeterea iri m iferiis & Calami*

taiibus hujus vitae opportuno non d eftitu - itur solutio. Hoc a u te m ut afsequamur»

praeter Jntellećtu m Voluntas omnino perfi­

cienda cft, feu reponenda illa Vitia, & acqui­

rendae V irtu tes, d e quibus in h o c t r a f t i * tir ag em u s. Praeter quas Cum a li s sint, quarum origo & usus in H um ana eft So­

cietate, d e iis co m m o dio r tractandi olfe*

r e t sefe occa fio, cum d e Charitate Proxi­

m i & Obligationibus Hom inis Chriftiani iii vario e ju s Statu difseretnus»

Proximi nomine, ju x ta S a c ra Scripturae Julius Servatoris Do&rinam, quilibet H o­

m o intelligitur, cujuscunque d e m u m fit Na­

tionis & Religionis. A m oris seu Charitatis nom ne irtteUigitur illa animi affeftio , qua fe - Jrcitatem Proximo optamus» d e infelicitate e ju s contriftam ur, quaeque incitat nos, ut ad avertenda ab eo mala» & procuranda bona, noftratn operam adhibeam us: quodfi id e x G ratia & motivo supernaturali fiat, V irtu s erit Chriftiana» v ira aeterna? m e ­

ritoria. C ontraria anim i affe& io, Odium dicitur- Hinc exam inandum nobis v e n ie t, quaenam lirit i Ite animae dotes, a Suprem o re ru m om nium A uthore nobis infitre, qui­

bus ad Proxim i am o rem disponim ur? “Qui­

bus m ediis, live a Ratione, live a Religi­

one sum ptis, ejusm odi d o tes perfici, Proxim i am or augeri, prom overi pofsit?

Quae O diorum ac V itiorum Charitati ad ­ versorum causae, & quae his m alis r e m e ­ dia? Q ua ratione Religionum diverfitas

tego, co uczynił, natenczas miałby wola do- Jko n a łą . Tę dofkonatość woli t obowiązek /Jarania fię o nię w rozm aitym mówienia fpofobie lecz jedno - znacznym, w yraża Pi- Jmo Święte, jako f ę z przywiedzionych na

to do wodo w oczywiście okaże ■

Prócz tego jefzcze, nad tem uwagę n a- fzę zajłanowiemy; że dofkonatość Chrześcia«

ni na nie/koActenie p rzew y żfza z pobudek i celu dafkonetłość innych L udzi, którzy od Religii Chr&ściańjkify [a dałekiemi - G dy bowiem Światowy Człowiek flara fię a do- fkonałośi, ażeby tó docśtfne życie zrobił fobie przyjemne i fpókóyńe, Człowiek Chrse- ścianfki gdy całego ftebie na to poświęca, żiby fię Bogu podobał, i obiecana o i N iego nagrodę wieczną zajłużył, doświad«

cża z więkfzą łatwością w tem nawet życiu przyiemney i flo d k fy fpokoyności, aniżt- li który inny; prócz tego jefzcze w ftn u - tkach i ńiefzczęśliw oś ciach tego życia nie je/t bez potrzebnej pociechy . Żebyśm y więc da t«gO p r z y fz li, oprócz rozumu, konieczni*

wolą na fzę dofkonalić powinniśm y, to jefł'.

wykorzeniać mamy te wy/lepki, a tlarać jię 0 t* cnoty, o jakich w tem to Trahtaci»

mówić będziemy . Prócz tych sof» poniew aż f ą jefzcze inne cnoty, które fw ó y początek Ł użycie w iowarzyftwie ludzkim tnaią, o nich więc ojobno w Lekcyach nafżych: o Miłości Bliźniego, i o Powinnościach Człowieka Chrze>

ścian/kiego w różnych jego Stanaeh, pow ie- ihy>

B liźnim nafzym wedle Pifma Świętego i N a u k i samegoż Zbawiciela nafzego ro zu ­ mie fig k a ż d y Człowiek jakiegokolwiek bądź N arodu i Religii • Miłość Bliźniego, je f i ten D ujsy nafzey przym iot, dla którego Bliźniemu nafzemu życzemy zaw fze dobrze, z niefzczclcia Bliźniego Jmuciemy fię, i któ­

ry nas pobudza, abyśmy %le od Bliźniego oddalali, i dobrze jem u czynili. Co jeżeli w nas dzieje f ę z Ł a jki Bojktey i pobudki nadprzyrodzónetj, cnota będzie na tenczas Chrześeietifka, i zefhguiąca na żyw ot wie- czny. P rzeciw ny zaś przym iot dufzy na ­ fze y , nienawiść zowie fię • Dlaczego ro zi

trząfać będziemy- jakie f ą nam dane od B o g a przym ioty, które nas do Miłości B liź- nich pobudzała? jakiem i [pofohami od rozu­

mu i Religii podanemi, też jam ę przym io­

ty mogą bydź wydofkonalone; a tem fa m em miłość B lżn ic h powiękfzoną i rozfzerzoną bydź może? ffakie f ą przyczyny nienawiści 1 wyflępkow cnocie miłości Bliźniego, prze-

I % o d ium

odium inter Hom ines parit, Sc qugenarn Chri- fti D odrina & exem plum ? Q u e dem um fint offenfarum inter Hom ines cau fe, &c q u * injuriaru m condonandarum & inimi­

corum diligend o ru m obligatio?

D ein d e T r a d a ta m d e Obligationibus Hominis Q iriftiani in var o eju s Statu: nec non fingulorum S tatu u m finem , com m oda, pericu la, atq ue officiorum im plendorum m odos exponet- Q uem libet H om inem in S o cietate viventem in aliquo elise Statu, qu em lib et S tatum , propria habere ffiocia se» O bligationes: ab accurata officiorum e x e eu tio b e com m unem felicita te m pen­

d ere, atqne ex eorum negledlu, to tam So­

c ie ta te m dam num pati, o iteudet.

A tiG U STJN V S T O M A SZ E W SK I ex O r d in e S- B ffilii M- S> T heologias Do- fto ris, p e r G u b e rn iu m L itv a n i* L ib ro , rum C e n s o r, Joco V ic e -P ro fe flb ris Ca­

th e d r a Theologicae diebus, ac horis soli­

tis, C ursum ja m inchoatum tam S te r*

Scripturae, quam H iftori* Ecclefia sticae, e a d e m prorfus ac Anno elapfo methodo, eofdeffique feq u en d o A uthores, u lte riu s coiiiinilabit, u t h aru m L ectionum A udito­

r e s , fi quam e x his fcientiis AftnA p ra -te ­ rito ju cu n d ita te m & utilitatem funt a fse -

quuti, non potuerant vero, fi m odo volue­

runt, non affequi, eand em h o c etia m Anno ob tin ean t & afsequaniur. jm m ó indubita­

tu m effi tanto m a io re m harum scientia­

ru m u tilitatem om nib u s prrefto adfutu- r a m fore, quo longiori tem p o re iis tra & a n - dis insudavet int- ju g is his eft th esa u ru s, H v elu tiab y fsu s m yth -rioru m & divitiarum , in quibus eruen d is fingiili, quos fec e ris grefsus, novam tibi parient svavitatem , no- voque in dies lucro pofitum laborem abundo compensabunt*

Et re quidem vera, quantum attinet ad Sacram Scripturam , prreterquam, quod iu- cundiffimae, m aguique m om enti fint om nes ili* generales qnseftiones, q u * iil prolegn- m enis unicuiqud libro praefigi solitis enodantur, quales sunt: Q uis eorum eft Scriptor? qua lingv-A exarati? a quo traducti? qui principalis eorum finis, Sc quod argum entum ? quom odo dem onftratur e o ­ ru m autfaenticitas & integritas, quas princi-

ciivnijch? i jakie przeciw temu złemu by d i mo a i śrzodki? Dla czego to różność R eli­

gii fprąwuia nienawiść między Ludźm i, i ‘Ja*

ka iv tey mierze N a uka i przykład Chry- jlu f a ł J a k ie nakaniee naywiekfze przyczyny, sn do uraz między Ludźm i, i jaka darowa„

ma krzyw d i kochania Nieprzyjaciół na/za powinność?

Naofldtsk Traktat o Powinnościach C z ło ­ wieka Chfześciańfkiego, w różnych jeg ó Staa.ach, oraz każdego w fzc&ególnośći S ta ­ nu zamiar, dobroć, nitbeSpieczeńjiwa, i peł­

nienia tychże obo wiązko w Jpofoby, przełoży*

Z e każdy Człowiek żyiący w To warzy jł wie, w jakimkolwiek zojiaie Stanie, żs każdy gtait ma fwoia 'obowiązki, że od pełnienia tych>

to obowYazkoio żawijla fżćzęśU woli wjzujł- k:ch} że /koro tylko jeden z tych S ta ­ nów niepełni [moich obowiązkom, cala Spo-<

łeczność Jżkoduie, okaże ,

x . a u g u s t t n To m a s z e w s k i B a zA la n , S- Teologii Doktor, Gubernii L i - tewfkiśy K fiqg -Cenfor, na Placu Vtce-Pro- fe/jor Katedry Te o logicznej, w dni i g o ­ d zin y zw yczajne, dalfzy ciąg Lekcyi P i - [ma S. iJH ijloryi Kościelney, tegoż fa m e- go, ja k w p r z f z h r a K o ku

,

pić nie m ożna, korzyść ja ką odnieśli, i w m fłępuięcym podobna otrzym ali

,

cale a tym trzeba bydź zapewnionym, że za coraz dalfzśm pofępownniem w tych Świętych Naukach, co ra ź widoczniey ich ważność, i pożytek wyświecać fig będą, J e [i to Skarb nieprzebrany, i jakby p rze ­ paść jakow a fzacownycli tajemnic, w któ­

re j tym więcej dobrze myślący ludzie do- ftrze g a ią , i dojłrzigać zaw fze będą

,

'winiących przedm iotów, a tern fam em od - powiadaiącey fwym pracom nagrody, im wię-

cey w jey zgłębianiu uczynią krokow.

• J a k o ż co fię ściąga do Pi [ma S . prócz że powfżechne w fżujłkim kfięgom, a p rzy w fęp ie do kaźdiy W fzczególnosci z a ła ­ twiające f e pytania, ja ko to: kto był u li PifarZem? ja kim napi/ane językiem? od ko­

go tłumaczone? ja k i ich zam iar i treść

?

jak ftę dow odzi ich całośc i Autentyczność

?

ja kie celnieyfze z a w :eraią trudności?

ja k je tłum aczyć należy, i tym podobne;

pali-

paliores in s e continent difficultates, & poxvinne bawić i nasycać człowieka Chrze- quonam ilfe modo solvantur? & his fim iles: ici ań/kiego; każda w 'fzćzególnoś-.i z tych Stngnli p n e te re a S . S c rip tu ra tibri, qui fe - Kfi ag, które w nafłępuiącym reku z kolei ma- quenti Annó exponendi veniunt, particulare ia bydś wykładane, zawiera udzielne i Jobie quidpiam , fibique proprium habent, quod włajne ciekawości, godne, aby każdy z Chrze*

virum Chriftianum, 'fi' modo Religionis, quam ścian nad niemi Jię zafłanowtł Jeżeli tyło nie profitetur, ten a x fit c u lto r, svafiifimti c e rtó iejł w 'R eligii jw c y oboiętnym i zimnym.

voluptate p erfundat, eit necefse.

Jta Libri Josue & Ju dicu m v e ra m no4- Tak w kjtęgach J fo zu ego i S ę d zió w bis Terra? Sancla?, m orem -Sc fconsvetudi- znayduitm y dokładne opijanie Z emi~obi.eoa- num G en tis H ebraicae singularisque pro- ney jfzraelitóni, Jjch zw yczaiów , lek R z tf- videntia?, u ca fiam DEUS te r O p tim u s du, i jzc ze g ó ln ie yjzly nad niemi B O G A M axim us tu ta tu s e l f , subm iniftrant noti- opieki, cale odmienne od tych f z y der/kich i

tia m e t h ifto ria m , diversam piane; ab ufzćzyptiwych opifan, kbónemi dawni i te- c a , quam antiqui e t m oderni jn cred uli razni/yji niedowiarkowie niewiadomo dla g ra v ite r fe re n te s h a n c E orum sortem , jakich przyczyn, chyba, dla tego, ze od in sois fibris effinxerunt, quam que, u t B O G A ten N aród z o jia ł w jb r a w m , Z ie - Eos viles prorsus et in umn v,m oculis mię Ich i ufzyjłkie obyczaie z n iz y e , w y- contem ptibiles efficiant, scurrilibus jocis śmiać, i naywzgardzcAJzemi w oczach ca- e t im fionibus cucnulaie im pleverunt. tego świata uczynić u ftłuią,

E x L ib ris R eg um e t P ralipom nonlongd X ip g i K róhw fiie. i Parnłipomenon j e - adhoc e v id e n tiu s G entis -Hebraicis pra?- Jzczt: widoczni ćy zacność, Szlachetność i ftantia,iB % n is nobilitas, ac potentia elu ce- potęgę tego Narodu wyŚwircaią. Tu takoż scit. O pportunus hic etiam e r it loeus & je fim id y jc e i p ouod "bronić od jadow i*

occafio defendendi S n ureh m , D. videm , tyCk z a rzu tó w , i pocijhów tn h z e Ni? do*

Salom onem ,afiosque G eniis H sbraicfc V i- wianków, Samuela, D aw ida, Salomona i ros e g re g io s & S anftos ab illis venena- jm yCh W ielkich i Świętych w N arodzie tisia c u h s 6t ludibriis, quibus iid em jn cred u li Z y d o w jim M ężów . N ad te kfięgi niemu Eos oppetunt, E orum que m em oriam igno- na świecie z w iękjzą J z c z k o ś c ią i- dokła- m im osam re d d e re satagunt. T ot inter Hi- dnością napijamy -Difioryi. /Równie tu nie, po- fto n c o s libros, qui adhuc e x tant, nullus b[aźa ftę nagannym lu d zi wykraczaiacych p ro fe c to effi, qui ru m libris R e g u tn quo dziełom , ja k o ani fie opujzczaię b z na- ad finceritatem , bonam fidem , d iligenti- R źney pochwały pobożne lu d z i cmii*

a m , aliasque Scriptoris d otes co m para- uiych uczynki." w całum z a ś ciapu Dobroć, ri pol fit. Sutts hic virtutibus ad seritu r vin- Mądrotc* Opatrzność, Sprawiedliwość i in- dicatuicjae honos, 3Dqae vitia ju lló hic yie B O G /i Nauwyz/zego niefkończone p r z >

se m p e r vituperio notantur fk im probantur. miotlf m ypifknieyf%emi Jq określone i od- Ja integro porro operis tractu Divina Bo- cim ione kolorami-

nitas, ju ftitia, Sapientia, Providentia aliaque infinita attribu ta variis m irisque colorum lum inibus depi& a su n t, 6t adum brata.

E x libris E sd n e discim us om nes cir- B J zira fsa kftfgiw tzq nas. jak Izraelici po- c u m fe n tia s reditus Jsra e lita ru m , ^ capti- wracali s mewoh Bahduiifk ey, jah Ko- vitafce Babilonica: ite m qua ratio n e T e m - icio l ⁰ erozolimjki odzyfkiwał fwtp dawną pium H ierosolim itauum ad antiquum ho- świetność, i co nwyważmiyj&km je/ł. ja k n aris & splendoris grad u m refutatum fu- kfiegi Pifma S . prxez tak światłego i pobo■■ it, & quod m ajoris longe m om enti eft, quo- żnego Człowieka, jakim był E/draJr, do

m o d o a b Eruditiifim o piiifim oque V irorum pierw otney j% zwrócone- zupełności i nie E sd ra sua SacrćB S c rip tu ra in te g rita s eft w sra fzo nym na z a w fz t opijane K alało- v in d ic a ta , a tq ae in p e rp etu u m imm obili gje m .

definita canone.

Q uotquot au te m ex tan t prophani libri Zadr/hj znow u Świecka IIi flori; a w ca- a viris doiftis ad inftrućlionem & o b ie- % fwpy rozciągłości ine podała nam do d a m e n tu m a n im o ru m exarati, o m n e sh a c tych czas kfiegi, któraby me tylko co do po-

C in

in re cedant eft necefse Libris Tobiee, Ju- żytku w ulepfzaniu ludzi, ale co da p r z y - dith, E sther jo b 0 jemnoici nawet zamkniętych w fobie zdań i

czynów, mogła jię równać z kjtegami 1o- b ia fza , 0 udytty, Kjlery i J o b a . '

/E quali prorfus , ratione exqaifitiiflm a Równie nay wybór niby [ze Starożytnych i antiquorum & m odernorum Philosopho- póiam jjzych F ilozofa w Pifma ntemata nic rum O pera ml qmdqmirn h m ile habent podobnego, do Moralnych przepija w za- 'illis salu b errim is inftitutiombus & mOni- wartych w kfięgach Przypowieści, Mądrości

tis, quibus pleni sunt libri Proverbiorum , Ekklezyajły Ż E hkltzya fyka Pań Kiego. Lubo Sapten i®. Ecdefiaifcfe & Ecćlefiaftici. Diffi- trudno. ¹ nie cZas jefzćse było Ż y d ó w ile tak ciie quidem erat durum , carnalem & in- ńie/latecznych i twardych 'da rządzenia p od . conftantem Hebraeorum populum ad eu m w y żfza id o tak wyjokiey dojkonałości j a k a m i perfe& iom s g rad u m ev eh ere, queiti m L e - r h y -okrbśloną i przepijana w nowym Ż a k o ■ g e Nova p.aesfenptum h abem us, attam en nie, w jsehko ż prseptfy, które fig w tych K f i * p aecepta his in libris contenta, Chrifti eti- gach z a w i e r a j wfzelkiego [łanu Chrzęści- a m fidem profiteńtihus, cujuscunque fint ań /k ln ludziom ,- na isr pożytecznbmi budź ftatus & co n d itio n :s,u tiiu iiim efsepofsunt, mona-

Jam quid dicendum d a Libro Pia Imo­

rum, qui ii SS. Patribus com m uniter v o ca­

tu r E pithom e Universalis doćtrinaa, fons dulcedinum & verita um . illuminatio &c m ed icam en tu m anim arum ; thesaurus divi­

tia ru m inexhaustus* hortus fvaviifimoram fru ftu u m plenus? D ecet omnino aC expedit, u t quicunqi e v e re se efse C hnftianum profitetur, Libri hujus, qui ta m eońftanti totius ChriftianitatiS usu quod ;mrftqdo eft eonfecratus, p e rfe ć ta m a quirat notitiam- Non solum itaque Profefsor enucleabit ea omnia* qure PfaIm orum A u th o rem , titulos, num erum , ordinem , divifionem, in teg rita­

te m , ohfcUrifatem, Interpretationes, varias- que editiones concernunt, fied infuper etiam , quse hac oceafione a doctillim o F le u ry de Hebraeorum Poefi t P Mujica scripto pro­

dita sunt* in suis legionibus com pendioso e x p o n ere ftatuit»

E xpedit etiam, u t purgatis a tq u e a d cae­

lestia direćtis dispofitisque A ud itorum ani­

m is, notitia Cantici C anticorum , veraque illud interpretandi ratio ap eriatu r.

Poił fcec p erg end u m eft ad SS- P rophe­

tas, atq ue im prim is tradendse sunt g e ­ nerales quasdam notiones &t regulae, qui­

bus inftrućti pofsem us re d d e re inania om nia e ju sm o d i tela, quibus nos hac in r e op­

petunt Sninosa St Collinius, atque plene r e ­ fu tare om nes eorum o b je c i onus, quibus tam firm um Religionis Noftrae fu n d am en ­ tu m lab efactare enituntur. Exponendum

d einde supererit, qua Propheta; apud H*- b rso s pollebant autboritatce, quibus dotibus p ra fta re debuerant, quae e ra n t E orum Scho-

CÓZ mówić o k/lędze Pjalmów. która Chy­

cowie SS- zg o d n e wjzyfcy nazywaią po - wfzechnym N aukt jkiadem , irz&dtsm Jłody- czy i prawdy, oświeceniem i Lek ir jh e tm D u fzy , nieprzebranym [karbem, Ogrodem pełnym hayprzyje'mmeyfzych OwOcow? każ- demu z Chrześcian p rzyfłoi mieć dokładna wiadomość kfiegi tak powfzechnbm w calem Chrześciańfłwie używaniem wjławioney i jakby pośw ięconej. Nietylko więc nic nie- opuści Pro f t f o r co fię ściąga do Pjalmów Autora, tytułów, liczby, porządku} p o d zia ­ łu, całości, zaw łości, tłumaczeń, i Edycji-, ale też co uczony Fleury z tego pow oda napijał o P o e z y i i M u z y c e u Z yd ow * na lekcyach Jwych pokrótce przełożyć po*

Hanawia.

Przygotowawfzij też umijfły Uczniów do czufłych wyobrażeń, i one do Niebie/kich rzeczy zw róciw jzy, wy vada przełożyć, co też w fobie Zawiera Pieśń Salomonowa, i ja k

tłumaczoną bydź powinna .

Toń, przyfzedłfzy z porządku do S S . Proroków: naprzód w powfzechnośct trze­

ba umieć zbijać te wfzyfłkie zarzuty i w ąt . pliwości, któremi Spinoza i Kollin ufłują W [wijch Pi [mach oflabić ten tak mocny kV^{l ar y} ńafzey Fundament, tudzież mieć do­

kładną wiadomość, jakie też u Ż y d ó w mie­

li Zitacaeńie i powagę ■ Prorocy, jakie ich powinne były bydż przym ioty, jdkie to by­

ły ich Szkoły, przygotowania. Synowie, ku- fępftw o? wielu i jaklemt jpofobami była im od B O G A udzielana przyJzlych rzeczy wia-

Ise

1®, prap aratio n es, filii» siicceffio? quotuplici

& quanam ratione futurorum notitia Jpfis ab Om niscio DEÓ com m unicabatur? quae Jpforum sors e ra t dum in vivis agerent?

& fimilia.

Speciatim vero percufrend o ftngulos P ro ­ p h etaru m libros, duo a nobis sedulo sunt addilcenda. Prim um eft, quibus .Jlli (aluta- ribus m oniiis G entem suam in om ne nefas ru en te m ad veri DEI cultum & a m o rem r e v o c a re satagebant. A lterum , -.quibus de*

lin eam en tis & fig-nis futurum M effiam , Ejufque in terris vitam , u t dum apparuerit»

fa c ile ab om nibus d g u o s c i p o fset, in suis P rophetiis adum brarunt,

dovnolc, jakiego lofu w fw y m życiu do­

świadczali? i tyrripodobnych pytań.

T and em Libri Maehabaeorum edocebunt nos, quae Jsraelitarum sors erat sub A le ­ xandri M Succefsoribus: m ulta p ra te re a praeftantiiBma virtutum exem pla, plen isque bonze frugis fen tr ntias Sc doririnas nobis Tuppeditabunt A tq u e in h orum Librorum expolitione finis hoc litte ra rio anno S a c ra S crip tu ra Lectionibus im ponetur.

Ja m quod attin et ad H iftoriam Eccfe- fiafticam; Q uanta laetitia pórfuńditur Vi­

a to r, d u m poft te tra m violen am q u e te m - p e fta te m d isjectis nubibus serena tandem 8c tranquilla d ies ipsi affu lget; tantum pro- f e f t o solatiurn 5x dulcedinem p ercip ere d e ­ b e n t, qui p ersp ectis trib u s primis Keclelrc N oftne feculis. ad (equentium perqtii (Itionem accedunt. Concors om nium hac in re fen- te n tia e lt, nunquam fimili m odo, ac hisce feculis evenifse (cim us, Eccleftafticam dif- cipiinam fioruifse- A c prim um Jm pera- to ru in fauore &c m unificentia Ecclefiano- ftra suffulta fuit, illico in e o perferi: ion is g rad u (p eftan d am fe p rab u it, q u iaC h rifto Domino ipfi pr.rferiptus fu t, utque in om ni b en e ńiftrućta machina ev e n ire solet, ac prim um om nia obftacula rem o ta fuerunt, hi ico m achina vim fu atn e x e re re , om nef- qoe eius r o fe libere &5 ordinate m overi caeperunt Profecto hoc vel m axim e te m ­ p o re Ecclefiae n o ftra adiudicari poterant om nes e iu sm o ii fim ilitudiues, quibus in I a e ra Scripturae paginis adum brata fu it, p uta Vineae, Columnae, Turris» Domus, Ci

I V fzczegSlnoici zaś przetrzqfniac Gfch Prcro&wa, trzeba konieczni/, abyśmy ^{m ie li} dokładną wiadomość tyth zbawiennych p r z t- J h o g i upomnień, ktoremi oni N a r ó d fw ó y coraz głębiły w zbrodniach zatapiaiacy fig poprawić, i do B O Gid zwrócić ufiłowali:

a co jefzcze potrsebnieyfzem jefl. abyśmy umieli zbierać w jedno te wfzy-flkie ' csą*

ftkowe i jakby rozrzucone g e h i roroStwa, któiemi mającego przijiść M ejsyajza i ffeg o p rzyfzłe między ludźm i życie u/Jzy/łklm prze­

pow iadali, i jakby pewnych n a u c z a l i znaków, p o których po wini, n był bydź rozeznaw a■

■nym^,

N arefzte, kfięgi Machabśyfkie uczę nas dokładnie, Jakiego lofu doznawali Ż y d z i za naflępcow AleXandra I V i przedflawu- ięc nam wiele chwalebnych w zorow lu d z i prawdziwie Świętych, i wiele zdań p r a w ­ dziw ie zdrowdy ' N au ki pełnych- [ f na tych kfięg Wykładaniu zakończę fię tegoroczne

Pifm a S L ekcye,

vitati ^ & p ra s e rtim C aftrorum aciei ben ś u jm o w a n e w oymo, i tym poda ordinatae. Rac s a n e fe h c i tem pore Ecclefi® tych to fzczęśliw ych Ś a fe c h R zę d zc y

n o ftra

_

et,Indy: ffł e czuie pociechy człow iek podró­

ż n y , gdy po gwałtownych burzach fafne i ufpokojone uyrZy Niebo, tyle r o z rzęsa ięcy Kościelne dziele po winien ucz U p rży ie - m no/ci i słodyczy, gdy po przey/cht p i k

-

w/zych trzech Kościoła nnfzego wieków do rozbierania dallzyth p rzyjł p n i e . P ow fze- chna jefl na to ufzyftkich zgoda, ź e nad ten czas nie było innego, w którymby N auka, obyczaie i karność b a rd ziej w Chrzęści ań/kim Kościele kw itnęły. IV[par­

ty protekeya C fa r z ó w Kościoł n a fz Ś w ię ­ ty. w ra z fła n ę i na - tum dofkonałości fio- pniu, jaki Mu byt przepifańy od Chryjlu- jjt Pana. Natv.chmtafi w Kościele Świętym, ja k bywa w dobrze u rządzoney Machinie, za u lunięciem tam iiących p r z fz k ó d J } rę - źyny dzielność f w ę odzyfkały, i wfzuflkie kolka należycie i ufzac fię za c zę ły ■ I V tym to za iste czafie ziściły f i ę 'w Kościele iw fzynt przepowiedziane o nim w Pt [m it Świętym podobień/lWa, jakiem i fą : Miafto dobrze Założone, należycie urządzone K ró ­ le/Iwo, mocna wieża, a naybardzidy dobrze ufzykowane W oyfko, i tym podobne. I V D i-