Podziękowania . . . 9
Wstęp . . . 11
Rozdział 1 Społeczny i kulturowy fenomen internetu / 19 1.1. Eteryczna natura internetu . . . 19
1.2. Związki technologii i społeczeństwa . . . 21
1.3. Rozmycie kategorii i wynikająca z tego trudność oceny społecznego wpływu internetu . . . 24
1.4. Zagrożenia komunikacji komputerowej dla społeczeństwa . . . 26
1.5. Zalety i możliwości, jakie stwarza komunikacja komputerowa . . . 28
1.6. Internet jako przestrzeń publiczna . . . 33
Rozdział 2 Forum jako narzędzie tworzenia się społeczności i formowania tożsamości / 37 2.1. Warunki tkwiące w technologii, sprzyjające tworzeniu się społeczności . . . 37
2.2. Czynniki pośrednie sprzyjające rozwojowi społeczności internetowych . . . 41
2.3. Podobieństwa i różnice w funkcjonowaniu w grupach tworzonych na forum i tradycyjnie . . . 42
2.4. Rodzaje i stopnie uczestnictwa we wspólnotach internetowych . . . 45
Rozdział 3 Internetowe fora dyskusyjne jako formy nowego typu kultury uczestnictwa i wiedzy / 49 3.1. Pojmowanie kultury jako świata ludzkiej aktywności . . . 49
3.2. Wychowawcza rola kultury . . . 52
3.3. Wpływ mass mediów na funkcjonowanie kultury . . . 55
3.4. Internet – w stronę kultury konwergencji . . . 57
3.5. Wykorzystanie koncepcji kultury E.T. Halla do badania wspólnot internetowych . . . 60
Spis treści
6
Rozdział 4
Media i internet jako wychowawcza rzeczywistość / 63
4.1. Medialna konkurencja dla ofi cjalnych instytucji wychowawczych . . . 63
4.2. Wychowanie poprzez media i dla mediów . . . 65
4.3. Potrzeba refl eksji pedagogicznej nad społecznym wykorzystaniem internetu . . . 72
4.4. Grupy społeczne on-line jako wspólnoty wychowujące . . . 75
Rozdział 5 Perspektywa Foucaultowska w badaniach nad procesami wychowania zachodzącymi w wirtualnym świecie / 79 5.1. Wychowanie przez media . . . 79
5.2. Od kryzysu wartości oświecenia do świata internetu . . . 80
Rozdział 6 Narzędzia i metody badawcze wykorzystane podczas badań / 87 6.1. Etap pierwszy – obserwacja hipertekstu . . . 87
6.2. Etap drugi – spojrzenie socjolingwistyczne . . . 89
6.3. Etap trzeci – brikolaż netnografi czny . . . 90
Rozdział 7 Możliwości badawcze, jakie stwarza perspektywa Foucaultowska dla badań nad dyskursem miau / 101 7.1. Zwrot w orientacji badawczej . . . 101
7.2. Rola osobistego doświadczenia w badaniach miau . . . 102
Rozdział 8 Wpływ struktury forum na reprodukcję dyskursu miau / 107 8.1. Początki dyskursu miau w wirtualnej rzeczywistości . . . 107
8.2. Sprawowanie władzy poprzez technologię forum . . . 108
8.3. Rola nazwy forum i tytułów podforów w umacnianiu dyskursu miau . . . 109
8.4. Przejawianie się hierarchii ważności dyskursywnej poprzez układ forum . . . 111
8.5. Analiza ważności dyskursywnej podforów . . . 113
8.5.1. Podforum „Koty” – rdzeń dyskursu . . . 113
8.5.2. Podforum „Kociarnia” – rozszerzenie dyskursu miau . . . 114
8.5.3. Podforum „Zwierzyniec ogólny” – rozszerzenie uwagi dyskursu na inne zwierzęta . . . 115
8.5.4. Podforum „Koci, Łapci” – kontrola dyskursu nad życiem codziennym użytkowników . . . 116
8.5.5. Podforum „Koci Bazarek” – instytucja fi nansowa dyskursu miau . . . 119
8.5.6. Podforum „Spotkania” – punkt, w którym dyskurs wychodzi poza świat wirtualny . . . 121
8.5.7. Podforum „Problemy Techniczne” – kontrola formy i estetyki . . . 122
8.5.8. Nowe podfora – świadectwo aktywnego rozwoju dyskursu miau . . . 123
8.5.8.1. Podforum „Pchli Targ” – kolejny etap rozszerzania się dyskursu na życie codzienne użytkowników . . . 123
8.5.8.2. Podforum „Weci Polecani” – detronizacja autorytetu weterynarzy przez dyskurs miau . . . 124
8.6. Podsumowanie . . . 126
Rozdział 9
Wykorzystanie przez dyskurs miau struktury internetowego forum dyskusyjnego w kształtowaniu tożsamości jego użytkowników / 127 9.1. Elementy technologii wpływające
na tożsamość użytkowników dyskursu miau . . . 127
9.2. Nicki – znaczenie imion własnych użytkowników w dyskursie miau . . . 129
9.3. Analiza danych demografi cznych i innych umieszczanych w profi lach przez użytkowników jako próba oglądu osobowości potencjalnego członka miau . . . 137
9.3.1. Miejsce zamieszkania/pobytu – ułatwienie integracji działań dyskursu . . . 138
9.3.2. Hobby i zainteresowania – potencjalne obszary wpływu dyskursu . . . 140
9.3.3. Zawód – inne oprócz dyskursu obszary działalności użytkowników . . . 142
9.3.4. Wiek – informacja najczęściej pomijana . . . 144
9.3.5. Podsumowanie analizy danych demografi cznych . . . 144
9.4. Sygnatura – forma podpisu i świadectwo poprawności dyskursywnej . . . 145
9.4.1. Aforyzmy, cytaty i inne teksty – „mądrość” dyskursu . . . 146
9.4.2. Zestawienia i klepsydry – świadectwa zaangażowania w dyskurs . . . 149
9.4.3. Apele – wezwania do zachowań poprawnych . . . 150
9.4.4. Teksty pozostałe . . . 151
9.4.5. Podsumowanie analizy tekstów nieinteraktywnych umieszczonych w sygnaturach . . . 151
9.4.6. Teksty interaktywne – wirtualny zasięg dyskursu miau . . . 152
9.4.7. Elementy grafi czne – obrazy jako świadectwa tożsamości i informacja przekazywana innym użytkownikom . . . 153
9.5. Podsumowanie . . . 155
Rozdział 10 Kulturowe źródła dyskursu miau jako elementy konstytuujące tożsamość i podstawy wychowania / 157 10.1. Metoda genealogiczna w poszukiwaniu kulturowych podstaw dyskursu miau . . . 157
10.2. Adaptacja kultu Bastet w dyskursie miau . . . 158
10.3. Odwrócenie wyobrażenia o czarownicy jako projekt tożsamości miau . . . 164
10.4. Podsumowanie . . . 172
Rozdział 11 Proces wychowania w dyskursie miau / 173 11.1. „Kocie ABC” – podstawowy zasób wiedzy umożliwiający funkcjonowanie w ramach dyskursu miau . . . 175
11.2. System banerów jako forma wychowania formalnego w dyskursie miau . . . 196
11.2.1. Uzasadnienie dla uznania systemu banerów za formalny poziom wychowania . . . 196
11.2.2. Ogólne zasady funkcjonowania systemu banerów . . . 197
11.2.3. Wychowanie poprzez obraz idealnej relacji kot-człowiek ukazany w banerach kotów rezydentów . . . 199
11.2.4. Forma wychowania poprzez retorykę zagrożenia obecną w banerach kotów nie-rezydentów jako antyteza dla wychowania poprzez idylliczną wizję zawartą w banerach kotów rezydentów . . . 203
Spis treści
8
11.2.5. Obraz konsekwencji braku relacji
przedstawiony w banerach apelujących o dom . . . 205
11.2.6. Przesłanie roli człowieka w relacji człowiek-kot w banerach apelujących o pomoc . . . 209
11.2.7. Instytucjonalizacja dyskursu miau ukazana w banerach akcji i organizacji jako egzemplifi kacja działań zmierzających do ustanowienia porządku dyskursu w innych obszarach świata społecznego . . . 215
11.3. Podsumowanie . . . 219
11.4. Przejawy wychowania nieformalnego obecne w dyskursie miau . . . 220
11.4.1. Wprowadzenie do wychowania nieformalnego zawarte w wątkach-pamiętnikach . . . 222
11.4.2. Wychowawcza rola modeli zachowań zgodnych z wartościami dyskursu zawarta w pierwszych postach wątków-pamiętników . . . 227
11.4.3. Model właściwego postrzegania kota obecny w wątkach-pamiętnikach . . . 229
11.4.4. Model nawiązania relacji obecny w wątkach-pamiętnikach . . . 234
11.4.5. Model reagowania na zagrożenia ze strony świata zewnętrznego . . . 239
11.4.6. Podsumowanie . . . 243
11.5. Wychowawcza rola baśni w dyskursie miau jako przykład wychowania nieformalnego . . . 244
11.5.1. Pierwsze próby stworzenia baśni przez dyskurs miau . . . 245
11.5.2. Cztery wątki-baśnie jako przykład wychowania przez świat fi kcyjny w dyskursie miau . . . 247
11.5.3. Adaptacja formuły klasycznej baśni magicznej w „Pamiętniku Babuni” i jego wychowawcze znaczenie dla dyskursu miau . . . 248
11.5.4. Przesunięcie dyskursu miau w stronę głównego nurtu kultury poprzez „Pamiętnik Babuni” . . . 257
11.5.5. Rola pozostałych wątków-baśni w umacnianiu wizji tożsamości miau nakreślonej w „Pamiętniku Babuni” . . . 260
11.6. Podsumowanie . . . 266
Rozdział 12 Podsumowanie analizy dyskursu miau i interpretacja uzyskanych wyników badań / 267 12.1. Podsumowanie analizy dyskursu miau ujętego z perspektywy wspólnoty wychowującej znajdującej się na uboczu kultury . . . 267
12.2. Reinterpretacja projektu tożsamości miau w świetle uzyskanych wyników badań . . . 272
Literatura . . . 277
Źródła drukowane . . . 277
Źródła internetowe . . . 282
Załączniki . . . 285
Spis załączników . . . 306
