Bodemsamenstelling en hydraulische ruwheid Merweden

(1)

(2)

Bodemsamenstelling en hydraulische ruwheid

MERWEDEN

Notitie nr. 87.068X September 1986 M. Adriaanse

(3)

Inleiding

In deze notitie worden resultaten gepresenteerd van onderzoek naar de hydraulische ruwheid van de Merweden volgend uit calli-bratie van het model ZWENDL en gegevens over de

bodemsamenstel-ling van deze riviertakken.

Volstaan wordt met een korte beschrijving van de bijlagen en met enkele kanttekeningen en konklusies uit het onderzoek.

Deze notitie dient in samenhang te worden gezien met de veel uitvoeriger beschouwing over de hydraulische ruwheid van de Bergsche Maas (DBW/RIZA nota 86.019).

Beschrijving Bijlagen

Bijlage 1 geeft een sektie-indeling van de Merweden in het 1-dim-rekenmodel ZWENDL.

Resultaten van ZWENDL-ijkingen (met automatisch ijkprogramma) zijn op de bijlagen 2 t/m 4 weergegeven.

*

Bijlage 2: C-h-relaties op Boven Merwede (Herwijnen-Werkendam) stippellijn geeft het resultaat van de ijking van ZWENDL op een 6-tal WAQUA-berekeningen met gelijkblijvende k-waarden, waaruit de invloed van het schematiseren van het winterbed op de C-waarden in ZWENDL kan worden afgelezen;

voor april en juni 1983 blijken de C-waarden op de Boven Merwede 1 t/m 6 m~/s toe te nemen boven de stippellijn.

(4)

*

Bijlage ~: C-h-relaties op Beneden Merwede (Werkendam-Dor-drecht) en C-QSR-relaties op Beneden Merwede - trajekt Sliedrecht-Dordrecht blijkt voor april en juni 1983

gladder te zijn geworden.

*

Bijlage 4: C-QwAA~-relaties op Nieuwe Merwede

- opvallend verschil in ruwheid tussen april en juni 1983.

Voor de drie Merweden zijn hydraulische en morfologische gegevens verzameld op de volgende bijlagen:

*

~ijlage~: Gegevens van de Boven Merwede

Dso en D90 volgens bodembemonstering van april 1985

(bijlage 8 geeft een totaaloverzicht van de resultaten); u en h volgens WAQUA-berekeningen

bodemdiepte kmr 943-951 volgens nota WaWa- DZO 84-12; bodemdiepte kmr 952-961 volgens peilingen januari-februari

1985.

*

De berekende T-waarden (transport stage parameter) voor de Boven Merwede zijn op bijlage 6 uitgezet.

- In juni 1983 leken in de buurt van Herwijnen (kmr 943-944 en kmr 947-949) de kondities voor duinafvlakking wat duidelij-ker aanwezig dan tussen Gorinchem en Werkendam (lijkt rede-lijk in overeenstemming met fig. 4.42 en fig. 4.43 uit het WL-rapport R2017).

(5)

*

Op bijlage 7 zijn voor de Beneden Merwede en de Nieuwe Merwede dezelfde gegevens verzameld.

Dso enn Dgo zijn gemiddelde waarden over de beschouwde

trajekten, gebaseerd op bemonsteringsresultaten van februa-ri en mei 1985 (een enkele uit de toon vallende bemonstering

is genegeerd); op de bijlagen 9 en 10 zijn de resultaten van de volledige bemonsteringen weergegeven.

Bijlage 11 geeft de resultaten van een bemonstering van april 1983 in de as van de rivier, waaruit ook een indruk kan worden verkregen van de benedenste helft van de Nieuwe Merwede.

u en h volgens ZWENDL-berekeningen.

Op riviertakken waar in ZWENDL duidelijk sprake is van schematisatie-effekten (uiterwaarden), zal ZWENDL te hoge zomerbed-snelheden kunnen berekenen; op de Merweden is nauwelijks van de bedoelde schematisatie-effekten sprake, omdat het aandeel van de uiterwaarden in de stroming te gering is.

De door ZWENDL berekende snelheden zullen iets kleiner zijn dan de gemiddelde snelheden binnen de normaal breedte van de rivier (faktor 1,1 lijkt redelijk).

Op bijlage 7 zijn echter de berekende ZWENDL-snelheden

gehanteerd; vermenigvuldiging met een faktor 1,1 levert T-en 8/8c~-waardT-en op die circa 1,2 x zo hoog zijn.

Voor april 1983 variëren de T-waarden tussen 9 en 14.

(6)

(7)

C Inm~/. 65 C, in m~Is 65 60 55 50 45 40 70 60

ss

50 45 40 sektie 52 werkendam - gorkum

/

.'

/

.

\

/

\ :

\~

/O_c

®

\ ®

.:

CV

" /

;-:

®

.

,

.

:__--

@

.

...

.

-_

· ct

o 2 3 4 5 hinmt.O.Y.nap sektie 53

gorkum - herwijnen

0

o

C s~pr,u.oer 1976: _"a_R

·

950",;lS ":' C",.,I 1976: _O_!?R

·

'.000 ".J!s L> s~DtemOf!r 1979: GoR

·

1.500",J/J 0 x froruar; '981: ûaR

·

1.500- 4.500,.J" <l-' ._. l~bruQr' 1977: _°_aR • 4.000 - 6.JOO,.'/J E:

--

,~nuar, 198]: °SR .:8.000 ",J/s (V

_--

teoruar- 1980: _V_C_R ;8.600 /ft)f, til~"t::' 'Sn6 oord 1911: "sR =9. J;5 ..'Is

rS

J

0 ~I] lunl ''IJ: _°_a_RmoK 'I'9..'00 ",J!s

®

• 0 1/] IUnI '98J: CJSR""'K

·

1]5".J'I verlooqa f!J(lropotatie vOlgens ""'aDl .. 'J.OUJ.'O _ ..._... C-h vertooo volgens DELTAR 1968

00 /

+

...

.

...

.

..

.

_..

_.

.

..

.

0

0 \

.

_-,

<,

"

'-0 2 3 4 5 6 7 h In m t.o.Y. nap

bijlage 2

(8)

70

C-Q relaties op beneden merwede

0 0 65 C 0 in mY2/s 0

t

60 X 0 ₀

_~f,"r~

C-WOONIMS.lttie, " ~n.g 0 _x _fIe_'_;_.'. C-WlliGnN"1••'J.s 50 ~n 5' 55 _o ₀ X 50 _X ~ X X X X 1.5 X sect ies 48 - 49 dordrecht - sliedrecht 70 C

0ó

₀ in m~/s 0 ~

t

65 . ~·o ~+; 60

·~·I

®

x

0 :

--·0

/

55 ~

0 -,

\.

_.

_/

50 0 2 3

-

h in m t.o.v nap 65 C in~'-7/s ~ 60 (!) lil: f.bruarl (1) ._. 'ebruo,.,

"7'

:

%R

·

tSlI ",J/,

",,

:

%R • 1.500 IIfJ/s '''J: °BR zo1.S00 - 4.SDO aJI. "77: _°_SR ·'.m-6.Joo.'1.

"'1

:

°SR ~1.000 mJls '910: _Oe_R ,.'.600",J/s '''J: °SR • 9.J15,"J/s 'lU: .) _{.: 9.10}₀ _,"J_I_J "SR 50 55

o -

--

ionuari I})-- februorl ®rn0 '5/16 D/JrU I.!)Ht (!:I '" Itm, .._ OELr.1R :'9G8

C-h relaties op beneden merwede

o ,C'jO 6000 8000 10000 12000 14000 16000 secties 50 - 51 sliedrecht - werkendam

I

/

o

2 3 --._-- h Inm t.o.v nap

bijlage 3

(9)

tr

....

In ~

sektie

102 en 103

_{sektie 101}

70

werkenda m - kop van

't

land

70

1 kop van

'

t land - deneplaat

t

0

8 65 febr.'8J 7 65 C

I

0

16

In m'/2/S

t:

I

6%5 apr'~ 60-1

of

°15

60

°18

..J

apr']

018

1

55-1 fjUni '83

;0

juni'83

I

O

2

00

_°3 2

1

50-1 50 45 45 I 2000 4000 6000 8000 Q

waal

1 -~ 2000 4000 6000 8000

(10)

BOVEN MERWEOE

links van de as _midden _rivier _rechts _van _de _as

juni 1983 _juni ₁₉₈₃ _juni ₁₉₈₃

kmr °50 °90 h u T 8/8cr _°50 _°90 h u T 8/8_cr _°50 _°90 h u T 8/8_cr 943 560 4.500 9.30 1.70 19 595 5.100 9.30 1.80 21 4.600 11.200 9.30 1.75 1 944 540 2.350 9.20 1.90 21 520 1.400 9.20 1.95 21 1.120 5.200 9.20 1.70 9 945 520 1.700 9.30 1.65 15 1.250 11.900 9.30 1.75 10 710 1.600 9.30 1.60 10 946 750 4.200 9.20 1.70 14 750 3.300 9.20 1.80 15 750 1.600 9.20 1.75 12 947 610 2.800 9.05 1.70 16 540 1.335 9.05 1.90 19 530 980 9.05 1.80 16 948 1.600 9.600 9.00 1.70 7 500 1.000 9.00 1.90 19 1.700 16.000 9.00 1.85 8 949 600 1.820 8.95 1.70 15 600 2.550 8.95 1.90 20 590 3.000 8.95 1.80 19 950 1.680 10.000 8.85 1.75 7 1.050 11.000 8.85 1.80 14 1.200 2.050 8.85 1.70 7 951 540 1.550 9.00 1.60 14 1.100 7.300 9.00 1.50 8 1.100 1.950 9.00 1.30 4 952 550 5.650 9.20 1.60 11 515 950 8.90 1.70 15 1.060 5.000 10.90 1.60 9 953 445 900 9.10 1.35 9 485 900 9.10 1.70 14 750 1.700 10.40 1.90 14 954 370 575 10.20 1.50 11 590 2.000 8.70 1.60 14 690 1.300 8.20 1.50 9 955 380 580 9.65 1.80 17 405 600 9.75 1.80 16 820 2.000 9.05 1.60 10

.

956 400 1.000 8.65 1.75 17 470 770 9.55 1.90 18 600 1.550 9.85 1.90 18 957 410 900 8.00 1.70 16 430 620 8.80 1.80 16. 570 900 9.60 1.90 16 958 500 2.000 7.55 1.45 13 440 630 8.35 1.55 12 530 970 8.85 1.65 13 959 385 605 7.20 1.60 14 425 615 8.30 1.75 15 600 1.400 10.10 1.80 15 960 430 620 8.30 1.60 13 430 610 8.40 1.70 15 610 1.350 9.10 1.70 14 961 420 630 7.80 1.70 15 450 615 7.80 1.75 15 585 1.000 7.80 1.75 15 0"

....

Cl) U1

(11)

I

<, <,

--

\

1 L

<, <, <,

...

--_:;::...

____

-I

gr---~~---~or---N '-E ~ M eo O"l

....

C ::J ._, <, QJ

E

I

o

-

o

-bijlage 6

(12)

BENEDEN MERWEDE april 1983 trajekt D50 D90 h

u

T

e/e

e

cr

kmr 961 -965

550

1.000

7.85

1.45

10

29

0.032 kmr 965 -9681

535

2.000

7.05

1.55

14

34

0.032 kmr 9681-972

500

930

6.55

1.60

14

38

0.033 kmr 972 -976

460

810

7.70

1.35

9

27

0.035 NIEUWE MERWEDE

april 1983

trajekt

D50

D90

h u T

e

/

e

cr

kmr 961 -9622

440

610

6.60

1.37

10

30

0.037 kmr 9622-966

345

510

6.25

1.53

13

39

0.042

kmr

966 -971

320

460

5.70

1.56

14

42

0.044 kmr 971 -977

300

450

5.10

1.47

13

38

0.046 bijlage 7

(13)

BEMONSTERING BOVEN MERWEDE 1 EN 2 APRIL 1985 D10 D50 D90 010 D50 D90 kmr 942 r 475 910 1.950 kmr 946500 r 450 750 1.400 m 420 1.025 9.400 m 370 660 2.800 1 340 750 4.200 1 350 570 2.550 kmr 942450 r 605 1.550 6.700 kmr 947 r 360 530 980 m 430 1.300 10.500 m 335 540 1.335 1 340 680 2.400 1 370 610 2.800 kmr 943 r 1.080 4.600 11.200 kmr 947450 r 440 730 1.550 m 350 595 5.100 m 380 3.600 14.500 I I I 11 330 560 4.500 1 430

I

3.600 114.500

i

kmr 943450 r 570 1.300 4.800 kmr 948025 r 510 1.700 16.000 m 390 800 3.000 m 320 500 1.000 1 400 580 5.600 1 500 1.600 9.600 kmr 944 rl 550 1.120 5.200 kmr948500 r 850 1.650 4.800

I

mi 340 520 1.400 m 400 900 7.000

I

1 320 540 2.350 1 320 540 2.200 kmr 944460 r 650 2.550 10.800 kmr 949 r 340 540 3.000 m 350 580 1.800 m 370 600 2.550 1 370 560 1.350 1 350 600 1.820 kmr 945 r 430 710 1.600 kmr 949370 r 620 1.150 2.450 m 420 1.250 11.900 m 320 470 600 1 325 520 1.700 1 340 590 3.000 kmr 945500 r 600 1.800 13.000 kmr 950 r 650 1.200 2.050 m 400 660 1.800 m 450 1.050 11.000 1 335 580 3.650 1 580 1.680 10.000 kmr 946 r 440 750 1.600 kmr950425 r 1.000 2.000 5.100 m 385 750 3.300 m 380 730 1.700 1 400 750 4.200 1 300 470 900

bijlage 8.1

(14)

BEMONSTERING BOVEN MERWEOE 1 EN 2 APRIL 1985 (vervolg) °10 °50 °90 °10 D50 °90 kmr 951060 r 620 1.100 1.950 Janr 956 r 400 600 1.550 m 520 1.100 7.300 m 280 470 770 1 360 540 1.550 1 255 400 1.000 kmr 951380 r 620 1.290 3.100 kmr 956500 r 430 600 1.350 m 440 720 1.650 m 325 515 980 1 370 780 4.000 1 300 480 780 kmr 952 r 530 1.060 5.600 kmr 957 r 420 570 900 m 320 515 950 In 255 430 620

!

1 i 1 350

I

550 5.650 1 270 410 ! 900

!

kmr 952500 r 600 1.060 2.500 Janr 957500 r 450 750 1.900

I

In 310 500 1.150 In 300 470 750 1 250 380 1.200 1 355 520 940 kmr 953 r 440 750 1.700 kmr 958 r 400 530 970 In 315

I

485 900 In 300 440 630 1 310 445 900 1 310 500 2.000 kmr 953380 r 480 800 1.600 Janr 958500 r 410 570 1.300 m 340 550 1.900 In 320 500 980 1 310 490 1.300 1 265 415 625 kmr 954 r 430 690 1.300 kmr 959 r 420 600 1.400 In 400 590 >2.000 In 315 425 615 I 605

!

1 250 370 575 1 225 385 I kmr 954500 r 530 1.100 11. 800 kmr 959500 r 400 515 800 In 350 535 1.700 In 315 480 800 1 340 520 1.150 1 250 370 580 kmr 955 r 460 820 2.000 kmr 960 r 420 610 1.350 m 275 405 600 m 300 430 610 1 250 380 580 1 285 430 620 kmr 955500 r 430 670 1.050 kmr 960500 r 430 620 2.800 m 240 440 1.250 m 290 415 610 1 255 395 620 1 250 390 750

bijlage 8.2

(15)

BEMONSTERING BENEDEN MERWEDE 7 FEBRUARI 1985 D10 D50 °90 D10 °50 D90 kmr 961 r 420 585 1.250 kmr 968 r 400 590 2.200 1 315 445 610 1 290 450 950 kmr 961500 r 460 805 2.000 kmr 968500 r 400 530 870 1 345 485 610 1 315 445 750 kmr 962 r 475 820 2.100 kmr 969 r 335 500 850 1 400 510 765 1 320 450 630 kmr 962500 r 415 615 1.350 kmr 969500 r 375 540 2.000 1 370 500 700 1 veel slib+plantenresten kmr 963 r 420 575 990 kmr 970 r 295 485 1.350 1 350 500 800 1 430 680 950 kmr 963500 r 420 625 3.200 kmr 970500 r 280 420 600 1 390 530 990 1 315 445 1.000 kmr 964 r 420 575 1.250 kmr 971 r

-

-1 375 505 790 1 335 610 erg grof kmr 964500 r 200 340 550 kmr 971500 r 335 480 625 1 355 500 830 1 285 420 620 kmr 965 r 425 605 4.000 kmr 972 r 335 500 1.100 1 330 495 905 1 235 360 625 kmr 965500 r 410 570 950 kmr 972500 r 315 420 605 1 320 470 1.500 1 265 370 555 kmr 966 r 350 750 5.000 kmr 973 r 350 910 8.000 1 330 490 5.600 1 290 420 660 kmr 966500 r 410 600 1.450 kmr 973500 r 285 480 980 1 340 485 690 1 290 420 840 kmr 967 r 460 1.750 14.000 kmr 974 r 415 650 980 1 330 490 870 1 230 355 700 kmr 967500 r 330 485 1.000 kmr 974500 r 270 500 8.500 (slib + mossels) 1 335 500 1.300 1 315 510 1.000 kmr 975 r 360 515 920 1 300 455 660 kmr 975500 r 920 480 900 1

-

-bijlage 9

(16)

BEMONSTERING NIEUWE MERWEOE 8 MEI 1985 °10 °50 °90 °10 °50 °90 kmr 961 r 415 585 1.100

Janr

966500 r 255 370 560 m 315 450 615 m 230 320 395 1 285 420 630 1 245 320 410

Janr

961480 r 230 420 630

Janr

967040 r 250 330 485 m 260 390 615 m 230 300 385 1 255 380 600 1 250 330 415

Janr

961930 r 270 440 615

Janr

967650 r 230 330 500 m 265 395 600 m 225 315 420 1 240 370 570 1 225 315 390

Janr

962400 r

-

kmr 968020 r 230 320 415 m 265 370 570 m 225 315 395 1 260 370. 580 1 220 295 385 kmr 963 r 280 380 595

Janr

968560 r 225 320 480 m 260 355 545 m 220 315 400 1 230 330 450 1 240 320 395 kmr 963500 r 260 425 800

Janr

969050 r 220 320 630 m 260 400 600 m 220 300 385 1 210 320 510 1 235 325 400 kmr 964 r 275 375 575

Janr

969500 r 175 260 375 m 250 335 480 m 250 325 395 1 195 295 395 1 245

I

335 540 1 kmr 964560 r 255 350 530 kmr 970 r slib

+

oesters m 230 320 450 m1 240 310 940 1 215 315 410 m2 230 310 405 Janr 965 r 255 360 545 1 slib m 250 335 480

Janr

970520 r slib 1 225 315 395 m1 slib

Janr

965500 r 220 315 430 m2 220 320 510 m 225 315 395 1 slib 1

-

..;. _{kmr 971} _r _slib kmr 966050 r 260 365 540 m1 220 315 590 m 225 320 400 m2 195 265 380 1 250 320 430 1 230 315 400

bijlage 10

(17)

tr ~. (I)

...

o

in)J/m 1200 1000 800 600' 400 200

0

90

beneden merwede

\ \

'.

",

""

0

50

_

.

...

,

"'

.

_,. ._.

.

--

.

....

.

_-

.

__

.

__

.

__

._-.

__

.

_

-_. ~ """'-...

".

-

.

__

.

-_. .

.

...._....

~o

-._-. 10

nieuwe merwede

o .

951 955 960 965 970 975 kmr

boven merwede

010 Osoen 090 in de as van de rivier april 1983

(18)

(19)