Nizina Zatokowa

(1)

Nizina Zatokowa

– jest to nizina leżąca nad Zatoką Meksykańską na pograniczu USA i Meksyku rozciąga się na długości ok. 1800 km przy szerokości do 500 km. Nizina Zatokowa stanowi południową część Niziny Nadbrzeżnej, łączy się z Niziną Atlantycką. Od północy ograniczają ją Appalachy

(północny wschód) i Wielkie Równiny.

Nizina Zatokowa położona jest na rozległej serii osadów trzeciorzędowych i czwartorzędowych (piaskowce, wapienie, piaski, gliny) o dużej miąższości.

Powierzchnia niziny jest falista, przecięta licznymi dolinami rzek: Missisipi (rozległa delta), Rio Grande, Alabama, Brazos.

Nizina Zatokowa ma urozmaiconą linię brzegową licznymi lagunami i mierzejami. W środkowej części jest wielka narastająca delta Missisipi, wysunięta w morze na ok. 130 km oraz rozległe bagna

przybrzeżne. Znaczną część pokrywają naturalne lasy liściaste i mieszane, na wybrzeżu namorzyny.

Na Nizinie Zatokowej występuje eksploatacja złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i soli kamiennej, siarki, fosforytów oraz uprawa bawełny, trzciny cukrowej, ryżu, kukurydzy i orzeszków ziemnych.

Głównymi miastami niziny są Nowy Orlean i Houston.

Występuje tam klimat zwrotnikowy, wilgotny.

Nizina Hudsońska

–nizina w Ameryce Północnej, na obszarze Kanady (prowincje Ontario i Manitoba), ciągnąca się wzdłuż południowych i wschodnich brzegów Zatoki Hudsona.

Nizina leży w klimacie umiarkowanym chłodnym oraz subpolarnym (na północy). Średnia temperatura w styczniu wynosi -27 °C, a w lipcu 13 °C. Suma opadów wynosi od 400 do 700 mm rocznie.

Pod względem geologicznym obszar stanowi obniżenie położone w centralnej części prekambryjskiej tarczy kanadyjskiej. Skały krystaliczne i metamorficzne przykryte są miejscami młodszymi skałami osadowymi oraz wszędzie miąższą warstwą osadów glacjalnych. Region cechuje się rzeźbą polodowcową. Występują rozległe zabagnienia.

Sieć rzeczna jest gęsta. Najdłuższe rzeki to: Churchill, Nelson, Severn, Albany. Rzeki mają duży potencjał energetyczny. Na Nelson wybudowano dwie hydroelektrownie.

Występuje tu roślinność typu tajga, z lasami świerkowo-jodłowymi (południe niziny), lasotundra, z przewagą świerków i modrzewi (środek niziny) oraztundra (północ niziny i wybrzeże Zatoki Hudsona).

Faunę tworzą: niedźwiedź polarny, lis polarny, łoś, karibu, zając bielak, leming.

Ze względu na surowe warunki klimatyczne na terenie niziny żyje bardzo niewielu ludzi. Gęstość zaludnienia i sieć miejscowości są bardzo niewielkie. Główne miasto regionu, Churchill, liczy 963 mieszkańców.

(2)

Nizina Atlantycka

– nizina leżąca w Stanach Zjednoczonych nad Oceanem Atlantyckim. Położona jest na wschód od Appalachów, pomiędzy półwyspem Cape Cod i Florydą. Przechodzi nad Zatoką Meksykańską jako Nizina Zatokowa.

Nizina Atlantycka rozciąga się na ok. 3540 km długości, jej szerokość zaś waha się od 30 do 160 km;

położona jest na wysokości do 100 m n.p.m.

Klimat na północy umiarkowany, ciepły, morski, w części środkowej podzwrotnikowy morski, na południu zwrotnikowy morski.

Liczba mieszkańców na Nizinie Atlantyckiej ( Ameryka Północna ) wynosi od 1

Północna część Niziny Atlantyckiej jest regionem rozwiniętego rolnictwa przez co jest silnie uprzemysłowiona i zurbanizowana. Największe miasta: Nowy

oraz Norfolk.

Przez Nizinę Atlantycką przepływają rzeki takie jak:

Na wybrzeżu Zatoki Atlantyckiej występują wydmy i bagna oraz głęboko wcięte zatoki. Na zachodzie Nizinę Atlantycką ogranicza linia wodospadów na rzekach spływających z Appalachów do Oceanu Atlantyckiego . Zwierzęta jakie tam żyją to : niedźwiedź, łoś, sarna, wilki, lisy, rysie.

Równiny Centralne

, Central Plains, rozległa równina w środkowej części USA, położ południe od Krainy Wielkich Jezior, na zachód od przedgórza Appalachów (wyżyny Allegheny i Cumberland) i na północ od Niziny Zatokowej. Powierzchnia ok. 0,8 mln km2. Na zachodzie przechodzi stopniowo w obszar wyżynny Wielkich Równin.

Zbudowana z paleozoicznej płyty pokrytej na północy utworami polodowcowymi, na południu lessem oraz aluwiami rzecznymi. Na południowym zachodzie ponad równinami zaznaczają się tzw. Wyżyny Wewnętrzne, składające się z: Wyżyny Ozark, o wysokości ok. 250

(wysokość do 823 m n.p.m.) oraz starych, paleozoicznych gór Ouachita (878 m n.p.m.).

Klimat podzwrotnikowy kontynentalny, bardzo zmienny, częste susze i gwałtowne ulewy, w okresie zimowym występują opady śnieżne. Równina poprzecinana jest licznymi do

jej dopływami (m.in.: Missouri, Ohio, Tennessee, Arkansas).

Równiny Centralne należą do bardzo urodzajnych terenów (na południu gleby lessowe i czarnoziemy), wykorzystywanych rolniczo. Na północy uprawia się pszenicę i kukurydzę bawełnę.

Występują tam bogate złoża węgla kamiennego (południowe Illinois), ropy naftowej (Oklahoma), cynku i ołowiu (na wyżynie Ozark).

Główne miasta: Saint Louis, Kansas City, Louisville, Oklahoma City, Wichita, Tulsa.

Nizina Orinoko

- Nizina Orinoko zwana też Niziną

pofalowanym. Obszar ten ciągnie się ma przestrzeni 1300 km. Nizina ta leży między Wyżyną Gujańską a Górami Karaibskimi, na szerokości od 100 do 400 km. Region ten kierując się na zachó

południe, na południowy zachód i wkracza na terytorium Kolumbii. Nizina ta obniża się w kierunku wschodnim i w większości jest to region płaski, choć jak wyżej wspomniano miejscami teren jest lekko pofalowany. Najwyższym wzniesieniem Niziny Ori

n.p.m. W skład niziny wschodzi także szeroka i zabagniona delta rzeki Orinoko. Poza Niziną Orinoko w nizina leżąca w Stanach Zjednoczonych nad Oceanem Atlantyckim. Położona jest na wschód od Appalachów, pomiędzy półwyspem Cape Cod i Florydą. Przechodzi nad Zatoką

okowa.

położona jest na wysokości do 100 m n.p.m.

Klimat na północy umiarkowany, ciepły, morski, w części środkowej podzwrotnikowy morski, na

Liczba mieszkańców na Nizinie Atlantyckiej ( Ameryka Północna ) wynosi od 1-50 na 1 Północna część Niziny Atlantyckiej jest regionem rozwiniętego rolnictwa przez co jest silnie

uprzemysłowiona i zurbanizowana. Największe miasta: Nowy Jork, Baltimore, Waszyngton, Richmond

Przez Nizinę Atlantycką przepływają rzeki takie jak: Delaware, Susquehanna, Potomak i

Na wybrzeżu Zatoki Atlantyckiej występują wydmy i bagna oraz głęboko wcięte zatoki. Na zachodzie lantycką ogranicza linia wodospadów na rzekach spływających z Appalachów do Oceanu

Zwierzęta jakie tam żyją to : niedźwiedź, łoś, sarna, wilki, lisy, rysie.

, Central Plains, rozległa równina w środkowej części USA, położ południe od Krainy Wielkich Jezior, na zachód od przedgórza Appalachów (wyżyny Allegheny i Cumberland) i na północ od Niziny Zatokowej. Powierzchnia ok. 0,8 mln km2. Na zachodzie przechodzi stopniowo w obszar wyżynny Wielkich Równin.

eozoicznej płyty pokrytej na północy utworami polodowcowymi, na południu lessem oraz aluwiami rzecznymi. Na południowym zachodzie ponad równinami zaznaczają się tzw. Wyżyny Wewnętrzne, składające się z: Wyżyny Ozark, o wysokości ok. 250-400 m n.p.m., gór B

(wysokość do 823 m n.p.m.) oraz starych, paleozoicznych gór Ouachita (878 m n.p.m.).

Klimat podzwrotnikowy kontynentalny, bardzo zmienny, częste susze i gwałtowne ulewy, w okresie opady śnieżne. Równina poprzecinana jest licznymi dolinami rzeki Missisipi oraz

Missouri, Ohio, Tennessee, Arkansas).

Równiny Centralne należą do bardzo urodzajnych terenów (na południu gleby lessowe i czarnoziemy), wykorzystywanych rolniczo. Na północy uprawia się pszenicę i kukurydzę

Występują tam bogate złoża węgla kamiennego (południowe Illinois), ropy naftowej (Oklahoma), cynku i ołowiu (na wyżynie Ozark).

Nizina Orinoko zwana też Niziną Llanos jest aluwialnym obszarem lekko

pofalowanym. Obszar ten ciągnie się ma przestrzeni 1300 km. Nizina ta leży między Wyżyną Gujańską a Górami Karaibskimi, na szerokości od 100 do 400 km. Region ten kierując się na zachó

południe, na południowy zachód i wkracza na terytorium Kolumbii. Nizina ta obniża się w kierunku wschodnim i w większości jest to region płaski, choć jak wyżej wspomniano miejscami teren jest lekko pofalowany. Najwyższym wzniesieniem Niziny Orinoko jest Cerro de Oro o wysokości 512 m n.p.m. W skład niziny wschodzi także szeroka i zabagniona delta rzeki Orinoko. Poza Niziną Orinoko w

nizina leżąca w Stanach Zjednoczonych nad Oceanem Atlantyckim. Położona jest na wschód od Appalachów, pomiędzy półwyspem Cape Cod i Florydą. Przechodzi nad Zatoką

Klimat na północy umiarkowany, ciepły, morski, w części środkowej podzwrotnikowy morski, na

50 na 1 . Północna część Niziny Atlantyckiej jest regionem rozwiniętego rolnictwa przez co jest silnie

Jork, Baltimore, Waszyngton, Richmond

Delaware, Susquehanna, Potomak i Savannah.

Na wybrzeżu Zatoki Atlantyckiej występują wydmy i bagna oraz głęboko wcięte zatoki. Na zachodzie lantycką ogranicza linia wodospadów na rzekach spływających z Appalachów do Oceanu

Zwierzęta jakie tam żyją to : niedźwiedź, łoś, sarna, wilki, lisy, rysie.

, Central Plains, rozległa równina w środkowej części USA, położona na południe od Krainy Wielkich Jezior, na zachód od przedgórza Appalachów (wyżyny Allegheny i Cumberland) i na północ od Niziny Zatokowej. Powierzchnia ok. 0,8 mln km2. Na zachodzie

eozoicznej płyty pokrytej na północy utworami polodowcowymi, na południu lessem oraz aluwiami rzecznymi. Na południowym zachodzie ponad równinami zaznaczają się tzw. Wyżyny

400 m n.p.m., gór Boston (wysokość do 823 m n.p.m.) oraz starych, paleozoicznych gór Ouachita (878 m n.p.m.).

Klimat podzwrotnikowy kontynentalny, bardzo zmienny, częste susze i gwałtowne ulewy, w okresie linami rzeki Missisipi oraz

Równiny Centralne należą do bardzo urodzajnych terenów (na południu gleby lessowe i

czarnoziemy), wykorzystywanych rolniczo. Na północy uprawia się pszenicę i kukurydzę, na południu

Występują tam bogate złoża węgla kamiennego (południowe Illinois), ropy naftowej (Oklahoma),

jest aluwialnym obszarem lekko

pofalowanym. Obszar ten ciągnie się ma przestrzeni 1300 km. Nizina ta leży między Wyżyną Gujańską a Górami Karaibskimi, na szerokości od 100 do 400 km. Region ten kierując się na zachód skręca na południe, na południowy zachód i wkracza na terytorium Kolumbii. Nizina ta obniża się w kierunku wschodnim i w większości jest to region płaski, choć jak wyżej wspomniano miejscami teren jest

o wysokości 512 m n.p.m. W skład niziny wschodzi także szeroka i zabagniona delta rzeki Orinoko. Poza Niziną Orinoko w

(3)

skład nizin wchodzi wspomniane wyżej obniżenie Maracaribo, którego najniższym punktem jest ów zbiornik.

Klimat podrównikowy, wilgotny przechodzący na wschodzie w równikowy, wybitnie wilgotny. Gęsta sieć hydrograficzna. Największymi rzekami są: Orinoko (tworzące u ujścia rozległą deltę o

powierzchni 40 tys. km²), Guaviare, Meta, Apure i Arauca.

Zajmuje płaskie, równinne tereny łagodnie opadające ku wschodowi, zbudowane ze skał mezozoicznych i trzeciorzędowych (wypełniających obniżenie tektoniczne), przykrytych grubą warstwą utworów aluwialnych plejstocenu.

Dominuje roślinność trawiasta z pojedynczymi palmami (formacja Ilano). Na obszarze delty Orinoko występuje wilgotny las równikowy, a w strefie brzegowej namorzyny. W dolinach rzek lasy galeriowe.

Nizina Orinoko to głównie region hodowli bydła i koni oraz eksploatacji złóż ropy naftowej.

Nizina Amazonki

– nizina w Ameryce Południowej zajmującą obszar 3,5 mln km². Większość jej obszaru leży w dorzeczu Amazonki.

Nizina Amazonki leży w wilgotnym klimacie równikowym, który charakteryzuje się małymi wahaniami dziennymi i rocznymi temperatury oraz dużymi opadami. Roczna suma opadów wynosi średnio 2000 mm.

Nizina graniczy z Andam i na zachodzie, z Niziną Orinoko i Wyżyną Gujańską na północy oraz z Wyżyną Brazylijską na południu.

Podłożem geologicznym dla niziny jest Niecka Amazonki zbudowana ze skał osadowych. Na terenie Niziny Amazonki występują gleby laterytowe koloru czerwonego.

Charakterystycznymi roślinami dla lasów równikowych Niziny Amazonki

są: palmy, kauczukowce, liany, klony oraz tulipanowce amerykańskie i orzesznice brazylijskie.

Charakterystycznymi zwierzętami dla Niziny Amazonki są: pumy, papugi, kapibary, tukany, kolibry, jaguary, oceloty, boa dusiciele, tapiry i małpy (kapucynki).

Duże obszary lasów równikowych w tym regionie pozostawały nietknięte i dopiero od niedawna są eksplorowane. Drewno z Amazonii jest eksportowane do krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. Gorsze gatunki sprzedawane są na lokalnym rynku.

Na obrzeżach lasów, gdzie jest klimat nieco korzystniejszy, coraz częściej zakłada się pola uprawne, wycinając i wypalając las. Duże zniszczenia są również powodowane eksploatacją złóż mineralnych.

Największe plemiona żyjące na Nizinie Amazonki to: Tikuna, Yanomami, Xavante oraz Guajajara.

Nizina Amazonki jest słabo zamieszkana głównie przez Indian i metysów, którzy są w Brazylii nazywani Kaboklami. Mieszkańcy niziny są słabo zgospodarowani w :

- myślistwo

- eksploatacje lasów - rybołówstwo - pasterstwo

- wydobycie rud manganu i ropy naftowej

(4)

Nizina La Platy

– nizina w Ameryce Południowej, dolina rzeki Od zachodu ograniczona łańcuchem

Atlantyckiego, na północy sąsiaduje z Powierzchnia ok. 2,5 mln km². W

mieszkańca na 1 . Nieco niżej liczba ta się wzrasta do 1 środkowej części tej krainy geograficznej liczba

Nizina La Platy stanowi rozległą równinę łagodnie nachyloną w kierunku południowo Zbudowana jest z trzeciorzędowych i czwartorzędowych osadów (żwirów, piasków, mułów).

Nizina ta leży w 5 krajach: Urugwaju, niej miasta to Montevideo, La Plata,

regionu) i Asunción. Przepływa tam także częściowo rzeka Występuje tam roślinność typu stepy

wynosi ok. 24 °C, a w lipcu 11 °C. Opady roczne wynoszą średnio 600 mm. Jest tutaj rozwinięte rolnictwo mieszane. Na Nizinie La Platy uprawia się pszenicę, jęczmień,

północnych częściach raczej nic, ponieważ jest tam czerwone gleby laterynowe i panuje tam sawanna. Na obszarach środkowych mamy lasy zrzuające liście podczas okresu suchego, a na południu - stepy.

Klimat i roślinność niziny ze względu na dużą rozciągłość południkową (ponad 20°) są bardzo zróżnicowane, dlatego też wyróżnia się kilka krain fizycznogeograficznych: suche, sawannowe Chaco, lesiste i częściowo podmokłe Międzyrzecze, stepową i półpustynną

Na stepach występują zwierzęta : Antylopy, Gazele, dzikie konie i osły, susły, orzeł, sokół.

Na sawannie : słonie, zebry, żyrafy, nosorożce, bawoły, góralki, topi, strusie, węże, kameleony.

W lasach : makaki, gwarek, sępy, tapir malajski, orangutan krokodyl różańcowy, kobry, pantera, tupaje, tygrys bengalski.

Na jednej krainie geograficznej występuje bardzo klimatycznych ( od północy do południa ) pośredni.

Ameryce Południowej, dolina rzeki Parany z ujściem w zatoce Od zachodu ograniczona łańcuchem Andów, od wschodu Wyżyną Brazylijską i wybrzeżem Atlantyckiego, na północy sąsiaduje z Niziną Boliwijską, a na południu z Wyżyną Patagońską.

W północnej części tej Niziny gęstość zaludnienia wynosi poniżej 1 . Nieco niżej liczba ta się wzrasta do 1-10 mieszkańców na 1

środkowej części tej krainy geograficznej liczba mieszkanców wynosi 10-50 na 1 Nizina La Platy stanowi rozległą równinę łagodnie nachyloną w kierunku południowo Zbudowana jest z trzeciorzędowych i czwartorzędowych osadów (żwirów, piasków, mułów).

Urugwaju, Argentynie, Paragwaju, Brazylii i Boliwii. Największe leżące na La Plata, Buenos Aires, Rosario, Santa Fe (miasta na południu tego Asunción. Przepływa tam także częściowo rzeka Urugwaj i inne.

stepy i lasy podzwrotnikowe suche. Średnia temperatura w styczniu wynosi ok. 24 °C, a w lipcu 11 °C. Opady roczne wynoszą średnio 600 mm. Jest tutaj rozwinięte

Na Nizinie La Platy uprawia się pszenicę, jęczmień, soję, bawełnę i kukurydzę północnych częściach raczej nic, ponieważ jest tam czerwone gleby laterynowe i panuje tam sawanna. Na obszarach środkowych mamy lasy zrzuające liście podczas okresu suchego, a na

e względu na dużą rozciągłość południkową (ponad 20°) są bardzo zróżnicowane, dlatego też wyróżnia się kilka krain fizycznogeograficznych: suche, sawannowe Chaco, lesiste i częściowo podmokłe Międzyrzecze, stepową i półpustynną Pampę.

pują zwierzęta : Antylopy, Gazele, dzikie konie i osły, susły, pieski preriowe

W lasach : makaki, gwarek, sępy, tapir malajski, orangutan, gibbon, lotokot, niedźwiedż maljski, krokodyl różańcowy, kobry, pantera, tupaje, tygrys bengalski.

Na jednej krainie geograficznej występuje bardzo duże zróżnicowanie zwierząt z powodu trzech stref ( od północy do południa ) - podrównikowy wilgotny, wilgotny i pośredni, morski i

z ujściem w zatoce La Plata.

i wybrzeżem Oceanu Wyżyną Patagońską.

Niziny gęstość zaludnienia wynosi poniżej 1 10 mieszkańców na 1 . W

50 na 1 .

Nizina La Platy stanowi rozległą równinę łagodnie nachyloną w kierunku południowo-wschodnim.

Zbudowana jest z trzeciorzędowych i czwartorzędowych osadów (żwirów, piasków, mułów).

Boliwii. Największe leżące na (miasta na południu tego

suche. Średnia temperatura w styczniu wynosi ok. 24 °C, a w lipcu 11 °C. Opady roczne wynoszą średnio 600 mm. Jest tutaj rozwinięte

soję, bawełnę i kukurydzę - w północnych częściach raczej nic, ponieważ jest tam czerwone gleby laterynowe i panuje tam

sawanna. Na obszarach środkowych mamy lasy zrzuające liście podczas okresu suchego, a na

e względu na dużą rozciągłość południkową (ponad 20°) są bardzo zróżnicowane, dlatego też wyróżnia się kilka krain fizycznogeograficznych: suche, sawannowe Gran

Pampę.

pieski preriowe, wilki,

, gibbon, lotokot, niedźwiedż maljski,

duże zróżnicowanie zwierząt z powodu trzech stref y wilgotny, wilgotny i pośredni, morski i