R. LIX 2009
ALEKSANDRA CIEŚLAR
DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOTEKI JAGIELLOŃSKIEJ W 2008 ROKU. SPRAWOZDANIE
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA
W roku 2008 nastąpiły niewielkie zmiany w strukturze organizacyjnej Biblioteki Ja- giellońskiej. W Oddziale Opracowania Druków Zwartych Nowych zlikwidowano Sekcję Opracowania Wydawnictw Jednotomowych oraz Sekcję Opracowania Wydawnictw Wielo- tomowych, wprowadzając w zamian Sekcję Opracowania Bieżącego oraz Sekcję Opraco- wania Retrospektywnego. W Oddziale Organizacji powstała Sekcja Administracji. Funkcję dyrektora naczelnego kolejny już rok sprawował prof. dr hab. Zdzisław Pietrzyk, zaś po- szczególne oddziały (w liczbie 17) podlegały merytorycznie trzem dyrektorom resortowym – mgr Krystynie Sanetrze (wicedyrektor ds. zbiorów nowszych), dr. Andrzejowi Obrębskie- mu (wicedyrektorowi ds. zbiorów specjalnych i wydawnictw) oraz mgr Aleksandrze Cieślar (wicedyrektor ds. administracyjnych).
Praca w Oddziale Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów, kierowanym przez mgr Urszulę Dudzik, wzorem lat ubiegłych, prowadzona była w kilku sekcjach. Sekcja Egzemplarza Obowiązkowego odnotowała wpływ 77 637 wol. druków zwartych i wydawnictw ciągłych (wraz z 4342 dokumentami towarzyszącymi) oraz 48 125 jednostek zbiorów specjalnych (wraz z 575 dokumentami towarzyszącymi). Odnotowany wzrost wpływu druków zwar- tych (o 4179 wol.), ciągłych (o 1953 wol.) oraz zbiorów specjalnych (o 3311 jednostek) w stosunku do roku poprzedniego jest wynikiem ogromnej dbałości pracowników Sekcji o bieżące egzekwowanie od wydawców przysyłania do BJ egzemplarza obowiązkowego.
W wyniku podejmowanych działań (wysłano 11 982 urgensy i 1318 pism) otrzymaliśmy 4355 woluminów druków zwartych oraz 11 309 numerów czasopism.
Pracownicy Sekcji Dubletów w wyremontowanym magazynie rozpoczęli prace polega- jące na przeglądaniu zasobu i usuwaniu polskich powojennych czasopism naukowych, tzw.
wieloegzemplarzówek. Wyselekcjonowane tytuły (w liczbie 711) przygotowano do przeka- zania innym bibliotekom. Z inicjatywy dyrektora Z. Pietrzyka zdecydowano, że pracownicy
bibliotek zainteresowanych przejęciem określonych tytułów, będących w naszym zasobie dubletów, będą mogli samodzielnie, w wydzielonym miejscu, dokonywać wyboru potrzeb- nych pozycji. Pozwoli to na uruchomienie „ścieżki” rytmicznego przekazywania dubletów innym bibliotekom oraz pozyskiwanie miejsca na nowe nabytki, wpływające do Sekcji.
Z Czytelni Czasopism skorzystało 1931 czytelników, co oznacza zwiększenie liczby od- wiedzin w porównaniu do roku poprzedniego o 172 osoby. Wzrosła tym samym liczba wy- pożyczonych pozycji – udostępniono 3989 tytułów w 30 146 numerach czasopism (tj. o 1099 numerów więcej niż w roku 2007). W roku sprawozdawczym zwiększyła się także liczba czasopism przekazanych do opracowania – przekazano 3061 tytułów w 17 058 wol. Z roku na rok zmniejsza się natomiast liczba tytułów czasopism zagranicznych przekazywanych do bibliotek instytutowych UJ – w 2008 roku wydano jedynie 186 tytułów w 569 numerach.
Tendencja ta wiąże się z sukcesywnym przechodzeniem na udostępnianie czasopism online (szczególnie czasopism z dziedziny nauk ścisłych) oraz przejęciem prenumeraty niektórych tytułów przez biblioteki instytutowe.
Komputerowy Katalog Zbiorów Bibliotek UJ (http://www.bj.uj.edu.pl/uj/katalog) ob- sługiwany jest nadal przez zintegrowany system biblioteczny VTLS/Virtua w wersji 46.7.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2008 roku katalog ten rejestrował 599 753 tytuły książek i czasopism w 1 513 699 egzemplarzach oraz 35 934 rekordy zasobu wydawnictw wieloto- mowych, seryjnych i czasopism Biblioteki Jagiellońskiej oraz bibliotek instytutowych UJ.
Spójność danych i efektywne wyszukiwanie w Katalogu zapewnia kartoteka haseł wzor- cowych (khw), licząca 706 268 rekordów różnych typów. Baza Komputerowego Katalogu Zbiorów Bibliotek UJ zawiera w sumie 2 855 654 rekordy. Koszt utrzymania tego central- nego katalogu UJ w 2008 roku wyniósł 126 130 zł.
Przyrost komputerowego opracowania zbiorów w roku 2008 obrazuje poniższa tabelka:
Wyszczególnienie Rekordy bibliograficzne
(tytuły)
Rekordy
egzemplarza Rekordy zasobu
(liczba tomów) Rekordy khw Rekordy wprowadzone w 2008 roku 66 460 170 259 4 585 72 617 w tym sporządzone przez:
Bibliotekę Jagiellońską 26 096 104 048 2 935 20 951
Biblioteki instytutowe UJ 8 973 59 913 1 485 6 086
Bibliotekę Medyczną i biblioteki
zakładowe CM UJ 1 130 6 298 165 1 192
przejęte z bazy NUKAT 30 261 – – 38 689
Do Oddziału Opracowania Druków Zwartych Nowych, kierowanego przez mgr Moni- kę Mydel, z Oddziału Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów wpłynęło 62 377 wol. książek (34 996 tytułów), w tym 58 608 wol. wydawnictw krajowych i 3769 wol. wydawnictw zagranicznych. Stanowi to ponad 4000 wol. więcej niż w roku 2007. W okresie sprawo- zdawczym opracowano 61 463 wol. druków zwartych, zaś do katalogu komputerowego wprowadzono 32 686 rekordów bibliograficznych dla książek (w tym 1857 w ramach re- trospekcji). W ramach prac zleconych do bazy BJ wprowadzono około 2000 rekordów bibliograficznych. Do katalogu centralnego wprowadzono 8437 haseł wzorcowych. W sto-
sunku do roku poprzedniego liczba wprowadzonych rekordów bibliograficznych wzrosła o 3500, zaś liczba woluminów o ponad 4000.
Przyrost inwentarzowy opracowanych książek wyniósł 59 555 wol. Pracownicy Od- działu opracowali 644 karty (w tym 329 do katalogu podstawowego i 315 do katalogu dla publiczności). Na bieżąco aktualizowano wersję elektroniczną Katalogu Podstawowego, sporządzając adnotacje dla dzieł opracowywanych w ramach retrokonwersji.
W Oddziale Opracowania Przedmiotowego Zbiorów Nowych, kierowanym przez dr Da- nutę Patkaniowską, w okresie sprawozdawczym opracowano przedmiotowo 24 510 wol., tj. o prawie 1000 więcej w porównaniu z rokiem poprzednim. Liczba pozycji przejętych z Oddziału Magazynów wynosiła 30 623 wol., tj. o blisko 3000 wol. więcej w stosunku do roku 2007. Dla katalogu NUKAT utworzono 275 haseł wzorcowych formalnych, w tym 93 hasła osobowe i 182 korporatywne. Wprowadzono 616 haseł przedmiotowych (typu nazwa pospolita), 79 haseł geograficznych i 14 tytułów ujednoliconych. Ogółem opracowano 984 hasła przedmiotowe wzorcowe, tj. o 365 mniej aniżeli roku 2007. Mniejsza liczba utwo- rzonych haseł wzorcowych wynika z nasycenia słownika haseł przedmiotowych KABA.
Zespół walidacji wewnętrznej zatwierdził 708 haseł przedmiotowych. Hasła osobowe i kor- poratywne nie podlegają walidacji wewnętrznej. W grudniu, w związku z wprowadzeniem do bazy NUKAT tematów formalnych, rozpoczęto ich kopiowanie do bazy BJ. Ogółem skopiowano 679 haseł z pierwszej listy i 776 z listy drugiej. Kolejne hasła z list tematów formalnych będą sukcesywnie kopiowane w 2009 roku.
Podstawowe zadania realizowane przez Oddział Opracowania Wydawnictw Ciągłych Nowych (podmiotowe i przedmiotowe opracowanie czasopism i serii), kierowany przez mgr Alinę Skrzypek, a następnie (od 1 października) przez dr Teresę Kaźmierczyk, w roku sprawozdawczym nie zostały zmienione. W 2008 roku przyjęto z OGR 5431 tytułów czaso- pism i serii w 23 700 wol. W tym czasie opracowano 26 248 wol., odnotowując tym samym niewielki wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Kolejny już rok liczba opracowanych nowych tytułów jest wyższa niż liczba tytułów, które wpłynęły do Oddziału. Pracowni- cy wprowadzili do katalogu komputerowego 1604 oryginalne rekordy bibliograficzne oraz 1814 rekordów skopiowanych z bazy NUKAT. Utworzono także 1388 nowych rekordów khw i skopiowano 2460 rekordów. Liczby te ilustrują wymierne korzyści, płynące z posia- dania wspólnej bazy NUKAT. Założono ponadto 2413 rekordów zasobu oraz zmeliorowano 131 dzieł w 291 wol.
W roku sprawozdawczym wydrukowano również zaległe inwentarze: za 2005 rok (ca- łość), za 2006 rok (inwentarz użytkowy bez IV kwartału), za 2007 rok (inwentarz użytkowy bez II kwartału i archiwalny) oraz za 2008 rok (inwentarz archiwalny – I i II kwartał). Część z nich została już oddana do oprawy.
W marcu 2008 roku Dyrekcja BJ podjęła decyzję o zaprzestaniu uzupełniania katalogów kartkowych – zrezygnowano ze sporządzania kart i skanów dla bieżącego wpływu druków wy- danych do 1949 roku oraz w latach 1950–1993. Na skutek zamknięcia katalogów kartkowych Komputerowy Katalog Zbiorów Bibliotek UJ stał się jedynym źródłem informacji o drukach zwartych, które wpłynęły do Biblioteki po roku 2007, niezależnie od daty ich wydania.
W Oddziale Informacji Naukowej i Katalogów, kierowanym przez mgr Ewę Bąkowską, do wszystkich katalogów kartkowych ogółem włączono jeszcze 3661 kart, w tym do kata-
logu alfabetycznego dla publiczności (za lata 1950–1993) – 566 kart, do Katalogu Podsta- wowego (tzw. starego) – 2396 kart, do katalogu czasopism dla publiczności – 14 kart, do katalogu podstawowego czasopism – 62 karty oraz do katalogu bibliotek instytutowych UJ – 623 karty. Z katalogu podstawowego czasopism usunięto 925 kart zastępczych. Kontynu- owano także naprawę kart uszkodzonych. Pomocą w dotarciu do brakujących danych (np.
nieczytelnych sygnatur) jest katalog wewnętrzny oraz inwentarz.
Od lipca w Klinice Papieru rozpoczęto odkwaszanie kart Podstawowego Katalogu Cza- sopism. Zachowanie tego katalogu w dobrym stanie na dalsze lata jest ważne z uwagi na to, że – podczas gdy zasób czasopism polskich został z niego przepisany do innego katalogu – to jedynie w nim można odnaleźć informacje o starym zasobie czasopism zagranicznych BJ. Proces odkwaszania powinien się zakończyć w pierwszych miesiącach 2009 roku.
Kontynuowano też prace związane z digitalizowaniem kart dla Podstawowego Katalo- gu Alfabetycznego. Skanowanie dotyczyło głównie kart wymagających dokonania zmian w istniejącym opisie lub w układzie kart istniejących w związku z melioracją haseł. Ogółem zeskanowano i oznaczono melioracją KP 2517 kart (w tym 881 nowych i 964 pochodzą- cych z melioracji). Skany przekazano do Oddziału Komputeryzacji w celu włączenia ich do wersji online.
W pierwszej połowie roku pracownicy Oddziału w godzinach pracy oraz w ramach umów-zleceń sporządzali hasła indeksu do Katalogu Podstawowego. Ogółem sporządzono indeks dla 672 skrzynek, w których przejrzano 192 553 karty i utworzono 66 366 haseł.
Łącznie, począwszy od 2005 roku, opracowano 187 723 hasła do 1745 skrzynek „starego katalogu” na podstawie 560 144 przejrzanych kart, co stanowi ponad połowę (około 56%) prac, jakie wiążą się z wykonaniem indeksu do całego katalogu.
W Oddziale opracowano 221 kwerend ściśle katalogowych, 120 kwerend krajowych i 35 zagranicznych. Udzielono 12 dłuższych informacji telefonicznych. W salach katalogowych czytelnikom udzielono około 6640 informacji ustnych, zaś w Czytelni Informacji Naukowej – około 9000. Dla potrzeb kwerend katalogowych ogółem sprawdzono w katalogach 4487 pozycji.
Na bieżąco, czterokrotnie modyfikowano podstawowe ulotki o BJ, które powielano w niskich nakładach, tak aby informacje o pracy poszczególnych oddziałów odpowiadały zmieniającej się sytuacji w remontowanym gmachu. Łącznie wydrukowano 18 000 ulotek ogólnoinformacyjnych: „Biblioteka Jagiellońska. Informator”, „Biblioteka Jagiellońska.
Essential Information about the Library” oraz „Podręczna instrukcja korzystania z Kompu- terowego Katalogu Zbiorów Bibliotek UJ”.
Pracownicy Oddziału uzupełniali w dalszym ciągu kartotekę not biograficznych, biblio- grafii osobowych i nekrologów, włączając do nich 315 kart – obecnie kartoteka nekrolo- gów liczy 52 088 kart. Do „Bazy Biogramów” wprowadzono 1190 nowych opisów, zaś 780 rekordów już istniejących uzupełniono o nowe informacje. Stan „Bazy Biogramów”
na koniec roku sprawozdawczego wynosił 32 413 rekordów. Po przeprowadzeniu licznych szczegółowych konsultacji zakończono prace nad oprogramowaniem, umożliwiającym udostępnianie Bazy Biogramów w Internecie.
W zakresie korzystania z Czytelni Bibliograficznej, będącej „pod opieką” Oddziału, w ciągu 275 dni jej otwarcia odnotowano 18 509 odwiedzin (w tym 4644 czytelników ko-
rzystających z księgozbioru podręcznego oraz 13 865 użytkowników Internetu). W czytelni tej udostępniono 10 258 dzieł w 8315 wol. (ze względu na wolny dostęp do półek dane te są szacunkowe). Do księgozbioru podręcznego włączono 450 tomów, wycofano zaś 133 (obecnie liczy on 9071 dzieł w 11 888 wol.).
Czytelnicy obsługiwani byli głównie przez pracowników Oddziału Udostępniania Zbio- rów, kierowanym przez mgr Annę Biłyk-Mydlarz. Zasadniczo organizacja pracy czytelń nie zmieniła się w porównaniu z rokiem poprzednim.
W sierpniu zapadła wreszcie decyzja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o przy- znaniu Bibliotece środków finansowych na dawno planowany i długo oczekiwany remont Czytelni Głównej (Lectorium). W pierwszym tygodniu księgozbiór podręczny Czytelni wraz z należącym do niego katalogiem został przewieziony do magazynu, przylegającego do daw- nego pomieszczenia starego katalogu kartkowego. Równocześnie przygotowano pod wzglę- dem technicznym i organizacyjnym pomieszczenie zastępcze dla Lectorium i przechowalni zamówionych dzieł, otwierając je dla użytkowników 1 września 2008 roku. Czytelnikom zapewniono 48 miejsc. W roku sprawozdawczym Czytelnię Główną odwiedziło 38 758 osób (przeciętnie 141 osób dziennie), którym wypożyczono na miejscu 138 213 wol. z magazynu ogólnego i księgozbioru podręcznego. Księgozbiór podręczny Lectorium na koniec roku li- czył 11 629 dzieł w 27 875 wol. (tj. około 930 m bieżących półek).
Ze względu na prace remontowe prowadzone w starym gmachu BJ w pierwszej poło- wie roku sprawozdawczego w pomieszczeniu Lectorium działała również Czytelnia Gazet, w której udostępniano duże formaty czasopism (IV i V) oraz egzemplarze archiwalne. Od lipca Czytelnię tę przeniesiono do pokoju 121, zapewniając tym samym dużo lepsze wa- runki osobom korzystającym ze zbiorów. Liczba odwiedzin w tej czytelni (4303) znacznie zmalała w porównaniu do roku poprzedniego. Łącznie z magazynu ogólnego oraz księgo- zbioru podręcznego udostępniono 10 400 wol.
Znaczący wzrost liczby odwiedzin odnotowano natomiast w Czytelni Naukowej, z któ- rej skorzystało 10 958 osób. Łącznie otrzymano 41 039 zamówień, udostępniono natomiast 59 862 wol. Tradycyjnie już dużą popularnością cieszyły się należące do Czytelni separatki (8 pomieszczeń), przydzielane chętnym przez Dyrekcję BJ po rozpatrzeniu złożonych przez nich podań na okres jednego semestru bądź jednego roku.
Czytelnia Europeistyczna działała na zasadach ustalonych w poprzednich latach. Dział europejski jest na bieżąco meliorowany i uaktualniany oraz uzupełniany głównie o dzieła w języku polskim, pochodzące z egzemplarza obowiązkowego, ewentualnie z kupna. Pod koniec 2008 roku jego księgozbiór liczył 1465 dzieł w 1560 wol. W przeciwieństwie do działu brytyjskiego, który od kilku już lat nie rozwija się, dział austriacki jest sukcesywnie uzupełniany poprzez realizację zamówień składanych do Ministerstwa Spraw Zagranicz- nych Austrii oraz przysyłane dary. Obecnie liczy on 7973 dzieła w 8597 wol. W porównaniu do roku 2007 księgozbiór uległ zmniejszeniu o 379 dzieł w 491 woluminach, wycofanych jako dublety, pozycje zniszczone lub zdezaktualizowane. Księgozbiór ten posiada własny katalog alfabetyczny i systematyczny według przyjętego i opracowanego przez BJ schema- tu oraz katalog topograficzny, stanowiący podstawę klasyfikacji i skontrum. Zbiory tylko częściowo dostępne są online, ale liczba rekordów w bazie komputerowej UJ stale się po- większa. W 2008 roku Czytelnię Europeistyczną odwiedziło 3655 osób.
Tryb opracowania zbiorów pozostał niezmieniony w stosunku do lat ubiegłych. Oprócz opracowywania wpływu bieżącego kontynuowano także prace poskontrowe w odniesieniu do księgozbioru podręcznego Czytelni Głównej. W wyniku prowadzonych prac sporządzo- no listę braków dzieł z serii BN, zastąpiono zagubione dzieła egzemplarzami pierwszych wydań z Oddziału Magazynów oraz księgozbioru „W”. Przeprowadzono również skontrum księgozbioru podręcznego dawnego Oddziału Bibliotek Instytutowych.
W okresie sprawozdawczym skatalogowano 1322 dzieła w 1438 wol., sklasyfikowano 402 dzieła w 430 wol., dopisano dalszych ciągów dla 430 wol., wycofano 423 dzieła w 979 wol.
oraz 1790 kart, napisano około 6600 kart.
W dalszym ciągu na wysokim poziomie utrzymuje się liczba książek zamawianych i wypożyczanych za pośrednictwem Wypożyczalni miejscowej. W 2008 roku z magazynu ogólnego sprowadzono dla czytelników 300 130 wol. Z rezerwacji przyjęto 63 246 wol.
(25% wzrost w porównaniu do roku 2007), zaś z księgozbioru podręcznego „W” wydano 2768 pozycji.
Zapisy do biblioteki na rok akademicki 2008/2009 rozpoczęto tradycyjnie 1 paździer- nika. Nowo wydawane legitymacje biblioteczne mają formę twardych, plastikowych kart formatu dowodu osobistego i opatrzone są zdjęciem czytelnika. Zdjęcie wykonywane jest na miejscu, podczas dokonywania wpisu. Do końca września 2008 roku, w związku ze skargą czytelnika, nie pobieraliśmy opłaty za wydanie legitymacji bibliotecznej, oczeku- jąc jedynie dobrowolnego datku. Po uzyskaniu odpowiedniej ekspertyzy prawniczej co do zasadności pobierania opłat oraz w oparciu o aprobującą decyzję rektora uczelni wznowiliś- my pobieranie pieniędzy od 1 października. Ceny legitymacji kształtowały się następują- co: elektroniczna legitymacja studencka – bezpłatna, każdorazowa prolongata legitymacji – 5 zł, wyrobienie nowej karty (pierwszy wpis do BJ) – 10 zł, wydanie duplikatu karty – 15 zł, wydanie karty uprawniającej do jednorazowego skorzystania z biblioteki – bezpłat- ne. Wszystkie legitymacje z wyjątkiem kart „els” opatrzone są hologramami – tym razem był to złoty emblemat UJ na srebrnym, fosforyzującym tle. W ramach akcji wpisowej uzy- skano 81 406 zł (2351 zł z wpłat dobrowolnych w okresie od 2 stycznia do 30 września oraz 79 055 zł w okresie od 1 października do 31 grudnia).
Z powodzeniem stosowano tryb urgowania w stosunku do czytelników zalegających z terminowym oddawaniem wypożyczonych dzieł. W ramach przeprowadzonych czynno- ści wysłano ponad 781 urgensów zwykłych i poleconych, 260 wezwań przedsądowych i 40 urgensów sądowych. W wyniku podjętych działań odzyskano 364 przetrzymane woluminy oraz odkupiono 96 książek (51 osób odkupiło to samo wydanie zagubionego dzieła). Do budżetu Biblioteki wpłynęło 3110 zł za pozycje zagubione oraz ponad 59 160 zł z tytułu opłat za przetrzymanie książek. Ustalono także nową stawkę za nieterminowy zwrot wypo- życzonych pozycji: cztery pierwsze dni po obowiązującym terminie zwrotu są zwolnione z opłaty, za kolejne rozpoczęte 5 dni (z wyjątkiem niedziel) każdorazowo naliczany jest 1 zł (kara za przetrzymanie dzieła przez okres 6 dni wynosi zatem 2 zł).
W Wypożyczalni Międzybibliotecznej Zamiejscowej w 2008 roku odnotowano spadek liczby otrzymanych zamówień, ale równocześnie mniejszą liczbę odpowiedzi odmownych.
Ogółem otrzymaliśmy 1814 rewersów. Do 129 bibliotek krajowych wysłano 1042 wol.
(w tym 246 mikrofilmów i odbitek kserograficznych) i 44 mikrofilmy ze zbiorów specjal-
nych. Do 23 bibliotek zagranicznych wysłano 38 wol. (w tym 18 mikrofilmów i odbitek ksero). Z Biblioteki Jagiellońskiej z kolei wysłano 157 zamówień (rewersów). W wyni- ku ich realizacji z 34 bibliotek krajowych otrzymaliśmy 85 wol. oraz 31 mikrofilmów ze zbiorów specjalnych. Z kolei z 17 bibliotek zagranicznych otrzymaliśmy 20 wol. (w tym 3 mikrofilmy i odbitki kserograficzne). W związku z upowszechnieniem Internetu oraz co- raz szerszymi możliwościami korzystania z niektórych zbiorów online stale maleje liczba zamówień składanych przez studentów i pracowników UJ. Wypożyczalnię Międzybiblio- teczną odwiedziło w roku sprawozdawczym 446 osób, które złożyły zamówienia na 182 pozycje. Za pomocą Internetu sprawdzono w katalogach bibliotek polskich i zagranicznych 305 pozycji, pocztą elektroniczną wysłano 23 kwerendy (dotyczące 44 pozycji), odpowie- dziano zaś na 27 kwerend (dotyczących 37 pozycji).
Główne zadania realizowane przez Oddział Dokumentów Audiowizualnych, kierowa- ny początkowo przez dr. Mariana Kęska, a następnie (od 1 października 2008 roku) przez mgr. Łukasza Meska, zostały zwiększone o prace związane z uruchomieniem biblioteki cy- frowej i przygotowaniem zdigitalizowanego materiału do publikacji.
Magazyn Oddziału przechowuje obecnie 3356 digitaliów, 17 192 mikrofilmy archi- walne, 227 044 mikrofisze archiwalne oraz kilka tysięcy dokumentów na dyskach optycz- nych, stanowiących dodatki do druków zwartych i czasopism z sygnaturami z magazynu ogólnego (3794 dyski optyczne, 742 taśmy magnetofonowe, 34 duże dyskietki, 528 ma- łych dyskietek). Zbiory udostępniane są w Czytelni Multimedialnej, gdzie użytkownicy mają wolny dostęp do 7967 zwojów mikrofilmowych oraz 25 424 mikrofisze diazowe.
Czytelnia wyposażona jest m.in. w 6 czytników mikrofilmów, 4 czytniki mikrofisz, mag- netowid do przeglądania taśm VHS, odtwarzacz DVD do przeglądania dokumentów au- diowizualnych, odbiornik telewizyjny, radiomagnetofon typu wieża do przesłuchiwania taśm magnetofonowych. W 2008 roku z Czytelni skorzystało 3027 osób, którym udostęp- niono 11 394 pozycje.
Do Oddziału Magazynów, kierowanego kolejny już rok przez mgr. Krzysztofa Fran- kowicza, wpłynęło ogółem 408 996 zamówień czytelniczych, tj. około 17 000 mniej niż w roku poprzednim. Zmniejszeniu uległa również liczba tomów włączanych do zbiorów, która w 2008 roku wyniosła 492 039 pozycji. Wzrosła natomiast liczba tomów, które wpły- nęły do magazynu archiwalnego (32 424 wol.), a także liczba zamówień zrealizowanych przez Sekcję Egzemplarza Archiwalnego (1897).
Pracownicy Sekcji Opracowania Technicznego osygnowali 105 213 tomów. Istotny wzrost (ok. 6%) odnotowano również w odniesieniu do liczby rekordów egzemplarza – na- niesiono 87 596 barkodów. Ponadto wymieniono i zaopatrzono w oprawy prowizoryczne 87 wol. czasopism IV i V formatu, podklejono i wymieniono 45 grzbietów opraw, wymie- niono i osygnowano 213 pudeł na broszury.
Kontynuowano także prace przy reorganizacji ułożenia zbiorów w magazynie czaso- pism. Pozycje o sygnaturach od 100544 do 101120 przesunięto i ułożono w nowym ukła- dzie, tj. w jednym ciągu bez rozbicia na formaty I, II, III.
W Oddziale Rękopisów, kierowanym przez dr Monikę Jaglarz, w okresie sprawozdaw- czym skatalogowano 36 jednostek i zmeliorowano 71 opisów. Do mikrofilmowania i skano- wania przygotowano około 665 rękopisów i sporządzono 187 metryczek.
Pracownicy Oddziału porządkowali papiery Juliusza Englerta, Archiwum Birkenma- jerów, K. Tarnowskiego (jun.), część szwajcarską Archiwum domowego Pawlikowskich, Archiwum Brygady Świętokrzyskiej NSZ, spuściznę M. Dłuskiej i K. Szwarcenberga-Czer- nego oraz B. Walka-Walewskiego. Prowadzono także prace związane z przygotowaniem wykazu rękopisów zeskanowanych dla potrzeb projektu „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”.
Ponadto rozpoczęto meliorację kartkowego katalogu akcesji oraz meliorację opisów sygna- tur z zakresu 4175–6000 i wykazu dyplomów pergaminowych. Dr M. Jaglarz i dr L. Nowak uczestniczyły w pracach grupy Fibula w ramach projektu „Historia kolekcji rękopisów ro- mańskich w księgozbiorze berlińskim w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie” (grant UJ w ramach EEA grants, finansowany ze środków Islandii, Lichtensteinu i Norwegii).
Czytelnię Rękopisów odwiedziły 3353 osoby, którym udostępniono łącznie 8403 jed- nostki (w tym 4604 jednostki zbiorów specjalnych i 3775 druków zwartych z księgozbioru podręcznego).
Obiekty rękopiśmienne Biblioteki eksponowane były na 21 wystawach, wśród których wymienić warto pokazy organizowane poza BJ: Ryszard Łużny – wystawa zorganizowana przez PAU/PAN w Krakowie, Historycy i miłośnicy Sądecczyzny w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu oraz Tarnowscy z Dzikowa w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
W Oddziale Starych Druków, kierowanym przez mgr Małgorzatę Gołuszkę, kontynu- owano rozpoczęte w 2006 roku opracowywanie druków XVII-wiecznych metodą elektro- niczną w systemie Virtua. W roku sprawozdawczym sporządzono 1816 haseł wzorcowych, zmodyfikowano 426. Od stycznia możliwe było już bezpośrednie wprowadzanie opisów bibliograficznych do bazy NUKAT. Zanim jednak przystąpiono do tego zadania, należało nanieść poprawki do tych rekordów, które zostały przesłane z bazy testowej UJ do NUKAT, a które skatalogowane były według starych zasad (około 1720 pozycji).
Kontynuowano także tradycyjne katalogowanie książek zakupionych, podarowanych oraz pochodzących z zasobu dubletów, które nie są ujęte w tzw. starym katalogu. Ogółem skatalogowano 391 dzieł w 446 wol. Ponadto nadano sygnatury 640 wol. wraz z kartami katalogowymi.
Prowadzone były również prace przy przejmowaniu księgozbioru z Biblioteki Kame- dułów na Bielanach, polegające na zwożeniu książek do BJ, rejestracji komputerowej do- starczonych druków, dezynfekcji w komorze fumigacyjnej oraz rozlokowaniu księgozbioru w magazynie. Do końca roku kalendarzowego przejęto około 10 500 druków.
Pracownicy Oddziału przygotowali dla czytelników 88 kwerend krajowych i 55 zagra- nicznych. Udzielono 534 informacje biblioteczne i 433 rzeczowe.
Czytelnię Starych Druków odwiedziło 1898 czytelników, którym udostępniono 4919 woluminów z magazynu starych druków, 981 książek z księgozbioru podręcznego oraz 116 druków z magazynu ogólnego. Zrealizowano 5490 rewersów. Obsługa czytelników w sporej części dotyczyła również realizacji zamówień do Pracowni Foto. Przyjęto i zrea- lizowano 471 zamówień na wykonanie kopii z posiadanych przez nas druków. Do zbiorów skopiowano 88 druków. Każdy kopiowany druk zaopatrzony jest w metryczkę, zawierającą podstawowy opis kopiowanego egzemplarza.
Jak co roku OSD zorganizował szereg pokazów książek dla gości z kraju i zagranicy.
Stare druki ze zbiorów BJ prezentowane były także na kilku wystawach, odbywających
się poza Biblioteką – m.in. na wystawie Cracovia Sacra, zorganizowanej przez Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, Zegar bije – czas ucieka w Muzeum Pod- laskim w Białymstoku (prezentowano głównie kalendarze), O dziejach wolnomularstwa w Polsce w Muzeum Okręgowym w Toruniu.
Praca w Oddziale Zbiorów Muzycznych, kierowanym przez mgr Krystynę Pytel, sku- piała się na kilku ważnych zagadnieniach. W pierwszym kwartale roku tradycyjnie już prace koncentrowały się na przygotowaniach i organizacji wystawy autografów muzycznych, to- warzyszącej XII Wielkanocnemu Festiwalowi Ludwiga van Beethovena.
Kontynuowano też komputerowe opracowywanie druków muzycznych, napływających do Oddziału, oraz prace związane z systematycznym likwidowaniem wieloletnich zaległo- ści w zakresie inwentaryzacji posiadanych druków. Pracownicy Oddziału w dalszym ciągu brali udział w pracach nad katalogiem „Skarby BJ”. Podkreślić należy ponadto współudział BJ w realizacji kilku projektów badawczych lub wydawniczych (zarówno krajowych, jak i zagranicznych) w oparciu o zbiory własne. Pod tym względem na uwagę zasługują: pro- jekt pierwszej edycji wydania dzieł F. Chopina online (zapoczątkowany w 2007 roku przez prof. Johna Rinka, a następnie kontynuowany przez Julię Craig-McFeely z Royal Hollo- way, University of London), projekt wydania faksymilowego utworu F. Mendelssohna- Bartholdy’ego Ouvertüre zum Sommernachtstraum op. 21, Mendelssohn Aut. 32, realizo- wany przez firmę wydawniczą Bärenreiter-Verlag, Kassel, projekt wydania faksymilowego Violin-konzert e-Moll op. 64 Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego przez wydawnictwo La- aber-Verlag, czy też projekt wydania faksymilowego dzieł F. Chopina – Dzieła Chopina.
Wydania faksymilowe (kontynuacja w ramach serii wydawanej przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina w Warszawie). Z autografów Chopina znajdujących się w BJ ukazało się dotychczas faksymile Barkaroli Fis-dur op. 60.
Udostępniane muzykaliów odbywało się w Czytelni Zbiorów Specjalnych. Podczas 383 wizyt 171 czytelnikom udostępniono 2836 wol. druków muzycznych (w tym około 2000 wol. to starodruki muzyczne pochodzące ze zbiorów berlińskich, z których korzystali przeważnie czytelnicy zagraniczni), 155 jednostek rękopisów muzycznych, 73 jednostki dokumentów życia muzycznego, 557 wol. książek i czasopism z księgozbioru podręcznego oraz 3 wol. książek z magazynu ogólnego – łącznie 3624 pozycje.
W Oddziale Zbiorów Graficznych i Kartograficznych, kierowanym przez mgr Annę Graff, ukończono realizację grantu „Inwentarz naukowy ikonografii teatralnej BJ i archi- wum biblioteki Teatru im. J. Słowackiego”. Pracownicy tego Oddziału wraz z Oddzia- łem Komputeryzacji pod kierownictwem dyrektor K. Sanetry kontynuowali także prace w ramach grantu „Zbiory graficzne Biblioteki Jagiellońskiej w przestrzeni wirtualnej”. Re- zultatem końcowym grantu jest przygotowanie podręcznika Format MARC 21 rekordu bi- bliograficznego dla dokumentu ikonograficznego oraz stworzenie narzędzi elektronicznych obsługujących „Wirtualny Gabinet Rycin” Biblioteki Jagiellońskiej, czyli oprogramowanie wyszukiwarki współpracującej z bazą danych Komputerowego Katalogu Zbiorów Biblio- tek UJ i bazą danych przedstawień ikonograficznych. Baza ta dostępna jest pod adresem:
http://www.bj.uj.edu.pl/wgr/katalog. Oprócz udostępniania informacji bibliograficznych o zbiorach graficznych Biblioteki Jagiellońskiej katalog ten pozwala na szybki dostęp do przeglądarki reprodukcji tych zbiorów.
Obiekty Oddziału Zbiorów Graficznych i Kartograficznych udostępniano w Czytelni Zbiorów Specjalnych, z której skorzystało 817 czytelników. Udostępniono 743 jednostki zbiorów kartograficznych, 4443 jednostki zbiorów graficznych i 697 wol. z księgozbioru podręcznego.
Zbiory graficzne i kartograficzne wypożyczano często na różnorodne wystawy, organizo- wane poza BJ, wśród których wymienić należy: Jan Bułhak 1876–1950 w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie (13 fotografii), Kameleonowy Karol Frycz w Muzeum Teatralnym w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej (15 rysunków), Wolnomularstwo polskie XVIII–XX wieku. Mity i prawda w Muzeum Okręgowym w Toruniu (1 rysunek), Droga do Waty- kanu w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa (6 grafik), Zofia Stryjeńska 1891–1976 w Muzeum Narodowym w Krakowie, Reportaż z COP-u Rafała Malczewskiego w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli oraz Homo via Ecclesiae w Bibliotece Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (bibliofilskie wydanie tekstów Jana Pawła II Homo via Ecclesiae.
Il Magistro sociale di Papa Wojtyła). W maju 2008 roku Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie zostały zwrócone dwa obrazy olejne (Ofiara córki Jeftego oraz Pokłon Trzech Króli), figurujące w Wykazie strat wojennych PAU, a przechowywane dotąd w magazynie Oddziału Zbiorów Graficznych.
Pracownicy Oddziału Wydawnictw Rzadkich i Dokumentów Życia Społecznego, kie- rowanego przez mgr Ewę Szczawińską, przeprowadzili wiele melioracji magazynowych.
Zmeliorowano następujące sygnatury: I 2g „Partie polityczne”, V 2 „Normy”, XI „Prze- mysł”, XII „Książki telefoniczne”, XVII 10 „Katalogi księgarskie”, XIV 7 „Reklama”, XVII 2 „Szkolnictwo”, XVIII „Sport”, XIX 9 „Film” i XX „Religia”. W formie daru prze- kazaliśmy 3616 jednostek dubletów polskich norm i patentów Bibliotece Głównej Aka- demii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz 281 katalogów wystaw Bibliotece Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
W dalszym ciągu dokumenty życia społecznego poddawane były procesowi odkwasza- nia. Do końca grudnia roku sprawozdawczego odkwaszono 8967 jednostek, w tym afisze filmowe, plakaty propagandowe, repertuary teatralne i katalogi księgarskie. Najbardziej zniszczone katalogi księgarskie przekazano do digitalizacji. Prowadzono też prace przy opisywaniu i naprawie zniszczonych druków księgozbioru podręcznego, 112 opraw wymie- niono na bezkwasowe. Do bazy katalogowej wprowadzono 309 rekordów bibliograficznych DŻS-ów, 291 rekordów zasobu oraz 415 rekordów egzemplarza.
Pracownicy Oddziału przeprowadzili kilka kwerend, z których na wymienienie za- sługują m.in. poszukiwania materiałów na wystawę Zanim zasadzono Dąb Wolności or- ganizowaną przez Muzeum UJ, kwerendy magazynowe dotyczące Druków urzędowych z okresu II wojny światowej czy też Lucjana Rydla, poszukiwania materiałów na temat ochrony zdrowia (odnaleziono 351 plakatów) dla Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Zbiory Oddziału udostępniane są w Czytelni Zbiorów Specjalnych. W 2008 roku czytel- nię tę odwiedziło 1639 osób korzystających z wydawnictw rzadkich, którym udostępniono łącznie 4918 jednostek, w tym 1629 jednostek ze zbiorów RARA, 194 jednostki ze zbiorów II obiegu i 3095 jednostek z księgozbioru podręcznego. 170 osób zainteresowanych było dokumentami życia społecznego – udostępniono im 5354 jednostki tego typu zbiorów.
Oddział Zabezpieczania Zbiorów, kierowany przez mgr. Zbigniewa Kozińskiego, w ra- mach realizacji wieloletniego programu rządowego „Kwaśny papier” wykonywał zadania finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W realizacji zadania C-2-8 („Zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń personelu bibliotek i archiwów w zakresie wykorzystania instalacji masowego odkwaszania i wzmacniania zbiorów w bibliotekach i archiwach”) brali udział przede wszystkim pracownicy Sekcji Konserwacji i Kliniki Pa- pieru. Klinika Papieru kontynuowała proces masowej konserwacji zbiorów. Do końca 2008 roku w maszynie Neschen C900 odkwaszono 156 983 pojedyncze karty (w przeliczeniu na format A4), pochodzące ze zbiorów BJ (Biuletyn Informacyjny PAP oraz karty kata- logu podstawowego czasopism BJ). W instalacji Bookkeeper masowej konserwacji pod- dano 29 143 wol. zbiorów archiwalnych i bibliotecznych o łącznej wadze 32 447,16 kg.
Odkwaszane zbiory pochodziły z Biblioteki Jagiellońskiej, Archiwum Uniwersytetu Ja- giellońskiego, Biblioteki Medycznej CM UJ, Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu oraz Muzeum w Śremie. W ramach prac przeprowadzono również konserwację zachowawczą uszkodzonych kart katalogowych „Katalogu podstawowego BJ druków wydanych do 1949 roku i materiałów dokumentów życia społecznego z XX wieku – łącznie naprawiono 90 000 kart, które następnie odkwaszono w maszynie C900.
Zgodnie z planem trwały także prace konserwatorskie nad zbiorami specjalnymi, wy- typowanymi do przechowywania w skarbcu Biblioteki. Wszystkie konserwowane obiekty zostały wcześniej zdigitalizowane. W Pracowni Konserwacji znajduje się dokumentacja opisowa i fotograficzna każdego obiektu poddanego zabiegom konserwatorskim. Konser- wacji całkowitej poddano 22 rękopisy, 40 wol. starych druków, 41 pozycji inwentarzowych ze zbiorów graficznych, 1 dzieło kartograficzne, 13 muzykaliów, 9 wol. dokumentów życia społecznego oraz 41 druków zwartych i czasopism. Zrekonstruowano po jednej oprawie:
rękopisu, starego druku i woluminu ze zbiorów graficznych, przeprowadzono konserwację opraw 1 rękopisu, 17 starych druków, 1 ryciny oraz 8 wol. druków zwartych i czasopism z XIX i XX wieku. Wykonano nowe oprawy dla 19 starych druków oraz 81 druków zwar- tych i czasopism. Ponadto wykonano 2 teczki, 10 pudeł zwykłych i 2 wyściełane aksamitem oraz 5 kompletów okuć na oprawy rękopisów i starych druków.
Pracownicy Sekcji Konserwacji przygotowali do dezynfekcji w komorze fumigacyjnej 15 dzieł, pochodzących ze zbiorów specjalnych, i druków XIX- i XX-wiecznych.
Pracownicy Sekcji Reprograficznej wykonali 106 668 skanów z oryginałów, 4902 nega- tywowe mikroobrazy mikrofiszowe, 58 328 klatek mikrofilmowych (negatywowych i pozy- tywowych), 46 336 kserokopii formatu A4 i 241 kopii formatu A3 zrobionych z oryginałów oraz 354 kserokopie formatu A4 wykonane z mikrofilmów, a także 199 zdjęć cyfrowych.
Największe zamówienie na skanowanie zbiorów BJ wykonano w drugiej połowie roku dla projektu „Historia kolekcji rękopisów romańskich” pod kierownictwem P. Tylusa. Łącz- nie zeskanowano 130 rękopisów pochodzących ze zbiorów berlińskich, które zapisano na 39 402 plikach cyfrowych w formacie 200 jpg. Warto nadmienić, że w roku 2008 udało się wreszcie zakupić dla Sekcji wywoływarkę do mikrofilmów AGFA Copex FP 500, o którą od dawna zabiegano.
Introligatornia Sekcji Opraw i Zabezpieczania Zbiorów oprawiła 194 księgi admini- stracyjne, 1845 wol. druków zwartych, 4319 wol. czasopism i 212 broszur, przeoprawi-
ła 3 wol. druków zwartych, naprawiła 12 druków zwartych i 8 wol. czasopism, wykona- ła 440 prowizorycznych opraw na czasopisma, druki zwarte, rękopisy, dokumenty życia społecznego i gazety, 3340 pudeł ochronnych na czasopisma, książki i broszury oraz 1269 teczek ochronnych (głównie na druki dokumentów życia społecznego). 2518 kart książek i czasopism poddano pełnej laminacji. Przygotowano również zbiory do oprawy poza BJ w introligatorniach Drukarni UJ (1500 wol. druków zwartych) oraz Spółdzielni Inwalidz- kiej w Krakowie (500 wol. gazet).
Sekcja Skontrum, wchodząca w skład Oddziału Organizacji, kierowana przez Małgorza- tę Sternal, w minionym roku sprawozdawczym przeprowadziła planowe kontrole druków XIX–XXI wieku oraz zbiorów specjalnych. Na podstawie ksiąg inwentarzowych, arkuszy kontrolnych oraz kartoteki wypożyczeń porównano stan inwentarzowy z zawartością maga- zynu ogólnego i magazynów oddziałów zbiorów specjalnych. W trzech kolejnych cyklach sprawdzono ogółem 35 000 wol. i jedn. (księgozbiór w obrębie sygnatur 110 001–130 000, 130 001–135 000, 135 001–145 000). Uznano za brak 722 wol. i jedn., anulowano 95. Od- notowano 2374 obiekty uznane za zaginione i zagubione (tzw. N-ki), odszukano 770 pozy- cji, uzupełniono 154 defekty. Wielokrotnie wyjaśniano niezgodności zapisów w inwentarzu bądź na kartach katalogowych ze stanem faktycznym.
W styczniu podsumowano skontrum księgozbioru podręcznego Czytelni Bibliograficz- nej, przeprowadzonego w 2007 roku. Ogółem wykazano brak 78 wol. od roku 1999, z czego 7 zaginęło od skontrum przeprowadzonego w 2005 roku. Odnaleziono natomiast 15 wol.
spośród braków wykazanych w czasie skontrum wcześniejszego.
Za administrowanie serwerami oraz sprawne funkcjonowanie wewnętrznej sieci kom- puterowej Biblioteki, którą tworzy 5 serwerów (4 urządzenia z lat poprzednich oraz nowy serwer HP DL380G) i 285 komputerów typu PC, odpowiada Oddział Komputeryzacji, kie- rowany przez mgr Katarzynę Sokołowską. Nowo nabyty serwer obsługuje konta pracowni- ków, bazy danych na użytek oddziałów, wydruki sieciowe, aplikacje klientów VTLS/Virtua i biurowe oraz zarządzanie uprawnieniami i stacjami roboczymi.
Zakres zasadniczych prac Oddziału nie uległ zmianie w porównaniu do lat poprzednich.
Obejmuje on m.in. bieżącą obsługę oprogramowania VTLS/Virtua w wersji 46.7 oraz in- nych oprogramowań (Ms Word, Excel, Open Office, oprogramowania antywirusowe), ak- tualizację systemów operacyjnych zainstalowanych na komputerach w celu eliminacji luk w oprogramowaniu, mogących spowodować nieprawidłowe działanie sprzętu, usuwanie wszelkiego typu awarii, obsługę informatyczną katalogów UJ i PAT oraz bazy ćwiczeniowej do celów dydaktycznych Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ, obsługę informatyczną i nadzór nad funkcjonowaniem modułu rejestracji wypożyczeń i zwrotów książek („circulation”), nadzór nad funkcjonowaniem modułu automatycznego zamawiania książek, a także administrowanie stroną domową BJ.
W ramach współpracy międzyoddziałowego zespołu pracowników Biblioteki pod kie- rownictwem dyrektor K. Sanetry przygotowano wystąpienie o dofinansowanie projektu „Ja- giellońska Biblioteka Cyfrowa”, dotyczącego digitalizacji i konserwacji zbiorów Biblioteki w ramach działania 11.1. Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa (JBC) ma się stać siecią wirtualnych czytelni, w których sukcesywnie będą się pojawiać najcenniejsze, najbardziej poszukiwane i najbardziej zniszczone zbiory
Biblioteki Jagiellońskiej i Uniwersytetu Jagiellońskiego. W dostępie online będzie mogło z nich korzystać nieograniczone grono czytelników, podczas gdy oryginały zostaną zabez- pieczone i wyłączone z udostępniania.
W pierwszej fazie wdrażania projektu, którego realizację przewidziano na okres 3 lat, zabezpieczone, zdigitalizowane i zarchiwizowane zostaną obiekty cenne ze zbiorów spe- cjalnych BJ oraz bardzo zniszczone i zagrożone rozpadem papieru kwaśne gazety z XIX i początku XX wieku. Z uwagi na fakt, że żadna biblioteka w Polsce nie rozpoczęła do tej pory konsekwentnego programu digitalizacji czasopism XIX- i XX-wiecznych, a niewiele z nich posiada zasoby porównywalne z kolekcjami Biblioteki Jagiellońskiej (w XIX wie- ku zbiory BJ były pracowicie gromadzone przez najwybitniejszych bibliotekarzy polskich, a w czasie II wojny światowej ich zasób nie uległ ani znaczącemu zniszczeniu, ani rozpro- szeniu), projekt umożliwi udostępnienie w sieci Internetu unikatowego zasobu czasopism w najnowocześniejszym trybie. Do 2012 roku planujemy zdigitalizować „Dziennik Polski”,
„Gazetę Lwowską”, „Gazetę Narodową”, „Głos Narodu”, „Nową Reformę”, „Nowości Ilu- strowane”, „Słowo Polskie”, „Sprawozdania Stenograficzne Sejmu Galicyjskiego” oraz 215 tytułów jedynych w Polsce egzemplarzy czasopism. Obok świadków formowania się nowo- czesnego społeczeństwa polskiego w wieku XIX i na początku XX, w JBC zostaną udostęp- nione kopie zbiorów należących do kolekcji zbiorów specjalnych z Oddziału Rękopisów, Starych Druków, Muzycznych, Graficznych i Kartograficznych oraz wydawnictw Rzadkich.
Łącznie będą to 1222 tomy czasopism i 1644 książki i jednostki zbiorów specjalnych.
Pod koniec roku sprawozdawczego przygotowano także projekt pt. „Lectorium i Skar- biec Biblioteki Jagiellońskiej na mapie turystycznej Małopolski”, zgłoszony następnie do konkursu w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–
–2013.
PRACOWNICY
Według stanu na dzień 31 grudnia 2008 roku w BJ zatrudnionych było 330 osób, w tym 262 w działalności podstawowej (1 prof. dr hab., 5 adiunktów, 20 bibliotekarzy dyplomo- wanych, 160 bibliotekarzy, 68 magazynierów i 8 informatyków). Pozostali pracownicy to:
18 osób na stanowiskach inżynieryjno-technicznych, 6 poligrafów, 11 pracowników admi- nistracji i 33 pracowników obsługi. 15 osób pracowało w niepełnym wymiarze godzin (1/2 etatu). Wśród zatrudnionych było 13 osób ze stopniem naukowym doktora.
Na stanowiska kierownicze powołanych zostało 8 osób: dr Teresa Kaźmierczyk (kie- rownik Oddziału Opracowania Wydawnictw Ciągłych, Nowych), mgr Elżbieta Kopyś (kie- rownik Sekcji Kupna w Oddziale Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów), mgr Żaneta Ku- bic (kierownik Sekcji Opracowania Retrospektywnego w Oddziale Opracowania Druków Zwartych, Nowych), mgr Łukasz Mesek (kierownik Oddziału Dokumentów Audiowizual- nych), Małgorzata Moskal (kierownik Sekcji Administracji w Oddziale Organizacji), Mał- gorzata Oczkowska (kierownik Sekcji Obsługi Gmachu w Oddziale Organizacji), mgr Alina
Skrzypek (kierownik Sekcji Czasopism w Oddziale Opracowania Wydawnictw Ciągłych, Nowych), mgr inż. Tomasz Zacharski (kierownik Sekcji Kliniki Papieru w Oddziale Zabez- pieczania Zbiorów).
W omawianym okresie z BJ odeszło pięć osób: Janusz Duda (młodszy technik doku- mentalista), Piotr Zazulak (magazynier), mgr Ilona Faiks (bibliotekarz), inżynier Kacper Harabasz (administrator sieci komputerowej), Maria Hildebrandt (starszy bibliotekarz). Na emeryturę przeszło 11 osób: mgr Kazimierz Musiał (kustosz), mgr Anna Kozłowska (starszy kustosz dyplomowany), mgr Marek Szymura (kustosz), Genowefa Kiełkowicz (porządko- wa), Anna Kurdziel (starszy szatniarz), Zygmunt Stańczyk (konserwator książki), Krzysztof Lubera (starszy bibliotekarz), mgr Tadeusz Bieniasz (kustosz), mgr Teresa Malik (starszy ku- stosz dyplomowany), mgr Bogumiła Pająk (kustosz), mgr Magdalena Zwiercan (kustosz).
Zmarło 5 byłych pracowników Biblioteki: Agnieszka Mietelska-Ciepierska (styczeń 2008 roku), Władysław Berbelicki (marzec 2008 roku), Ryszard Zacharski (kwiecień 2008 roku), Bolesław Gomółka (sierpień 2008 roku), Krzysztof Lubera (grudzień 2008 roku).
ZBIORY
W 2008 roku w rejestrze przybytków Biblioteki Jagiellońskiej odnotowano wpływ 138 666 wol. i jednostek dokumentów samoistnych oraz 5066 dokumentów towarzyszą- cych (audiowizualnych i elektronicznych), w tym 59 698 woluminów druków zwartych i 1704 dokumenty towarzyszące, 26 448 wol. wydawnictw ciągłych i 2787 dokumentów towarzyszących, 50 804 jedn. zbiorów specjalnych i 575 dokumentów towarzyszących oraz 1716 wol. zakupionych na potrzeby wymiany. W porównaniu z rokiem 2007 wpływ ten był większy o blisko 5200 wol. i jedn.
Do inwentarza BJ wpłynęło 135 787 wol. i jedn. o łącznej wartości 5 949 370,32 zł.
W zależności od źródła pozyskania wpływ ten przedstawia się następująco: z egzemplarza obowiązkowego – 78 564 wol. i jedn. o wartości 2 690 987,32 zł; z kupna (budżet BJ + środ- ki UJ) – 3962 wol. i jedn. o wartości 2 082 959,60 zł; z darów – 6493 wol. i jedn. o wartości 566 862 zł; z wymiany – 2818 wol. i jedn. o wartości 200 635,40 zł; ze starego zasobu – 1069 wol. i jedn. o wartości 333 240 zł; z księgozbiorów zabezpieczonych – 12 wol. i jedn.
o wartości 11 200 zł; produkcja własna digitaliów, mikrofilmów i mikrofisz – 1193 jedn.
o wartości 63 486 zł; dokumenty życia społecznego – 41 676 jedn., które jako druki ulotne nie są wyceniane. Wartość zbiorów pochodzących z egzemplarza obowiązkowego, wymia- ny i darów jest szacowana i wyceniana przez bibliotekarzy pracujących w poszczególnych sekcjach, zaś wartość zbiorów zakupionych określają ceny widniejące na rachunkach.
Równocześnie w rejestrze ubytków odnotowano 752 wol. o łącznej wartości 44 985 zł, z których odnaleziono 104 wol. o wartości 7798 zł.
Ogółem w 2008 roku na zakup literatury naukowej (książek, czasopism i jednostek zbio- rów specjalnych) oraz baz danych wydano 2 161 848,83 zł, w tym z budżetu BJ 126 401,45 zł oraz ze środków przyznanych na działalność statutową 2 035 447,38 zł. Wartość zbiorów,
które wpłynęły do Biblioteki w ramach egzemplarza obowiązkowego, wyniosła 3 019 850 zł (w tym druki zwarte: 1 708 352 zł i wydawnictwa ciągłe: 1 311 498 zł).
Wzorem lat ubiegłych BJ zorganizowała przetarg nieograniczony na czasopisma zagra- niczne oraz polskie na 2009 i 2010 rok. W oparciu o dane zebrane z 37 jedn. Uniwersytetu sporządzono cztery listy, zawierające wykaz czasopism zagranicznych i baz danych prze- widzianych do prenumeraty. Listy te obejmowały czasopisma dla Biblioteki Jagiellońskiej (301 pozycji), czasopisma dla jednostek UJ (251 pozycji), bazy danych prenumerowane przez BJ (2 tytuły) oraz czasopisma prenumerowane przez Collegium Medicum UJ (113 po- zycji). Do przetargu, ogłoszonego we wrześniu, zgłosiły się cztery firmy: EBSCO/IPS War- szawa, ABE-Marketing z Warszawy, CHZ-Ars Polona z Warszawy oraz SUWECO z Pragi.
Po przeanalizowaniu ofert okazało się, że najtańszym dostawcą czasopism z list 1–3 jest firma CHZ-Ars Polona. Postępowanie przetargowe dotyczące realizacji zamówienia z listy nr 4 (dla CM UJ) zostało unieważnione ze względu na wadę formalną, uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy.
Sprawnie przebiegł również przetarg na dostawcę czasopism polskich w 2009 roku. We wrześniu w oparciu o dane zebrane z 75 jedn. UJ sporządzono listę tytułów, obejmującą 724 pozycje w 1528 egzemplarzach. Postępowanie przetargowe, w którym udział wzięły trzy firmy, przeprowadzono w listopadzie. Po przeanalizowaniu dostarczonych ofert, w oparciu o najkorzystniejsze zaproponowane ceny, dostawę rozdzielono następująco: „Garmond”
– ma dostarczać 291 tytułów, „Ruch” – 124 tytuły, „Skarbnica” – 97 tytułów (w sumie 512 tytułów). Na dostawę pozostałych 212 tytułów zabrakło chętnych, stąd też poszczególne jednostki uczelni zostały zmuszone do zamawiania ich we własnym zakresie, bezpośrednio u wydawców.
Ogółem w 2008 roku Biblioteka Jagiellońska gromadziła 9675 bieżących tytułów czaso- pism drukowanych, w tym 8679 polskich i 996 zagranicznych.
Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów zakupił w roku sprawozdawczym 1493 wol.
druków zwartych i ciągłych oraz 917 jednostek zbiorów specjalnych, co odpowiada w przy- bliżeniu poziomowi z roku poprzedzającego.
Cennym źródłem pozyskiwania zbiorów jest również wymiana, którą w omawianym okresie BJ prowadziła z 350 kontrahentami zagranicznymi (w liczbie tej mieści się 98 bi- bliotek, którym wysyłamy tylko „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” oraz Inwentarz ręko- pisów Biblioteki Jagiellońskiej) i 21 bibliotekami krajowymi, do których wysyłamy serie wydawnicze Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dla celów wymiany i reprezentacji zakupiliśmy 1716 wol. za sumę 42 817,01 zł. Do partnerów krajowych i zagranicznych wysłano ogó- łem 3045 woluminów, w tym 1907 egzemplarzy publikacji zakupionych w Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego i księgarniach krakowskich, 988 egzemplarzy publikacji z zasobu na wymianę i dubletów egzemplarza obowiązkowego oraz 150 egzemplarzy gra- tisowych, otrzymanych od wydawców i autorów do wymiany zagranicznej. Otrzymaliśmy z kolei 2361 wol. druków zwartych i wydawnictw ciągłych, wycenionych szacunkowo na kwotę 158 084 zł. W porównaniu do roku poprzedzającego otrzymaliśmy więcej o 179 wol.
druków zwartych i czasopism. Szczegółowa analiza poniesionych kosztów wyraźnie wska- zuje, że bilans wymiany wypadł korzystnie, tzn. wartość wydawnictw otrzymanych znacz- nie przewyższyła kwotę poczynionych wydatków (o ponad 90 000 zł). Niestety, z roku na
rok pogorszeniu ulegają warunki prowadzenia wymiany ze względu na likwidację prawie wszystkich serii „Zeszytów Naukowych UJ”, stanowiących trzon naszej wysyłki do kontra- hentów zagranicznych.
W zamian za mikrofilmy i fotokopie sporządzone przez Pracownię Fototechniczną BJ dla instytucji naukowych i osób prywatnych z zagranicy w 2008 roku otrzymaliśmy 110 wol. druków zwartych i ciągłych oraz 114 jedn. zbiorów specjalnych, o łącznej wartości 67 298,50 zł. W porównaniu z rokiem ubiegłym liczba wydawnictw otrzymanych tą drogą znacznie się zmniejszyła, co wynika z faktu, iż nasi kontrahenci wolą otrzymać rachunek za wykonaną dla nich usługę, niż poszukiwać wskazanych przez nas pozycji.
Jak co roku przyjmowaliśmy również dary z kraju i z zagranicy. W okresie sprawozdaw- czym otrzymaliśmy 5517 wol. druków zwartych i czasopism wraz z 9 dokumentami towarzy- szącymi oraz 4709 jedn. zbiorów specjalnych o szacunkowej wartości 1 043 706 zł. Wśród podarowanych obiektów znalazło się wiele ciekawych i cennych pozycji, takich jak np. sta- re druki przejęte z bibliotek instytutowych UJ (81 jedn.), rękopisy pochodzące od różnych ofiarodawców (169 jedn.), 19 wol. podarowanych przez Fundację Fritz-Thyssen Stieftung, scenariusze, wycinki prasowe oraz programy teatralne przekazane przez Andrzeja Wajdę, dar Instytutu Książki z Krakowa, obejmujący 86 tytułów poloników (książek wydanych za granicą w ramach Programu Translatorskiego Instytutu Książki), a ponadto dary: Jerzego Kulczyckiego z Londynu (30 pocztówek z początku XX wieku oraz 4 tytuły współczesnych czasopism polonijnych, wydawanych w Anglii), Walentyny Janty (105 jedn. rękopisów i dru- ków muzycznych oraz 4 mikrofilmy i 5 fotografii), Mariana Romanowskiego (31 druków muzycznych polskich i obcych), Biserki Rajcic (12 wol. klasyki literackiej polskiej w tłuma- czeniu na język serbski), prof. Witolda Mańczaka z UJ (10 wol. czasopism lingwistycznych obcych), dra Longina Dzierżyca (46 wol. druków zwartych, wydanych nakładem własnym), Ireny Kruczek ze Stowarzyszenia „U Siemachy” (75 wol.) oraz 42 wol. serii wydawniczej
„Schriften zur Sudwestdeutschen Landeskunde” z Uniwersytetu w Tybindze i 24 płyty CD z Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego.
Do Sekcji Dubletów Oddziału Gromadzenia Zbiorów przyjęto 4371 wol. i 373 doku- menty towarzyszące, tj. o 42 wol. więcej niż w roku ubiegłym. Od kilku już lat wpływ dubletów utrzymuje się na zbliżonym poziomie – około 4000 wol. rocznie.
Zbiory Oddziału Rękopisów powiększyły się łącznie o 447 pozycji. Do Księgi Przybyt- ków zostały wpisane 354 jedn. pochodzące z darów, 82 jedn. ze starego zasobu i 11 jedn.
z kupna. Do ciekawszych nabytków należą: kolejne partie papierów Aleksandra Birkenmaje- ra i rodziny Birkenmajerów (w tym pochodzące z tego źródła listy Richarda Zsigmondy’ego do Mariana Smoluchowskiego), tzw. część szwajcarska Archiwum domowego Pawlikow- skich, spuścizna Marii Dłuskiej, papiery Bolesława Walek-Walewskiego, papiery Kazimierza Szwarcenberga-Czernego oraz Archiwum Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Do późniejszego opracowania pozyskano także fragmenty papierów A. Janty oraz rodziny Laszczków, mate- riały dotyczące sesji sejmowej Jana Kochanowskiego oraz papiery Edwarda Schnaydra.
Oddział Starych Druków powiększył swoją kolekcję o 43 dzieła w 91 wol. Do akcesji wpisano 86 jedn. bibliograficznych w 171 wol. Były to księgozbiory Pusłowskich oraz stare druki z bibliotek instytutowych UJ, przekazane nam w formie darów. Otrzymaliśmy także 52 wol. „Oekonomische Enciclopädie, Berlin 1773–1858” od P. Sumary z Nowego Targu.
Do Oddziału Zbiorów Muzycznych wpłynęły 303 jedn. muzykaliów z egzemplarza obowiązkowego, 59 jedn. z wymiany zagranicznej, 149 jedn. z darów oraz 1 jedn. z kupna.
Do bardzo wartościowych nabytków, pozyskanych głównie drogą wymiany zagranicznej w postaci ekwiwalentów, należą m.in. Joseph Haydn, Werke (Gesamtausgaben – 3 wol.), Beethoven Werke (1 wol.), Robert Schumann, Neue Ausgabe sämtlicher Werke (1 wol.), C.Ph.E. Bach, The Complete Works (2 wol.), Georg Friedrich Händel, Werke (2 wol.) oraz Die Erste Walpurgisnacht F. Mendelssohna-Bartholdy’ego. Na szczególną uwagę zasłu- gują także wydania faksymilowe, w których jako źródła wykorzystano materiały prze- chowywane przez BJ: Die Entführung aus dem Serail KV 384 (2 wol.) Le nozze de Figaro KV 492 (3 wol.) W.A. Mozarta, Weimarer Orgeltabulatur J.S. Bacha, rękopis muzyczny The Welde Lute Book. Spośród pozycji otrzymanych jako egzemplarz obowiązkowy na uwagę zasługują faksymile autografów F. Chopina: Nokturn Des-dur op. 27 nr 2, Mazur- ki op. 33, Polonez-Fantazja op. 61, Mazurek As-dur op. 59 nr 2, Fantazja f-moll op. 49, Barkarola Fis-dur op. 60 oraz Etiudy op. 25, ponadto wydanie faksymilowe J.E. Eggerta Choral-Lieder zu dem Glocken-Spiel, wydawnictwa z serii Muzyka jasnogórska – Musica Claromontana oraz kolejny, 9., tom Wielkiego śpiewnika Agnieszki Osieckiej. Z druków muzycznych pochodzących z darów warto wymienić przede wszystkim obszerny zbiór amerykańskich wydań utworów na fortepian kompozytorów polskich z 2. połowy XIX i po czątku XX wieku.
Fonoteka powiększyła się o 748 płyt i kaset, w tym 648 jednostek pochodzących z egzem- plarza obowiązkowego, 8 jednostek z kupna, 63 z wymiany i 29 jednostek z darów. Wśród płyt kompaktowych, otrzymanych drogą wymiany, na uwagę zasługują: skany kolejnej ope- ry W.A. Mozarta (łącznie 4 płyty DVD), 2 płyty CD z nagraniami utworów F. Mendelssoh- na-Bartholdy’ego: Lieder ohne Worte – pierwsze pełne nagranie Pieśni bez słów, 2 płyty CD z nagraniem zbioru 14 pieśni Calliope w wykonaniu Emmy Curtis (kontralt), 3 płyty CD Harmonia mundi, zawierające najnowsze nagranie opery Don Giovanni W.A. Mozarta oraz 1 płyta CD z utworem Philippe Jarousky – Vivaldi virtuoso cantatas A. Vivaldiego. Zasób fonoteki powiększają również dary od osób prywatnych, będące głównie płytami analogo- wymi z nagraniami muzyki klasycznej i rozrywkowej, oraz płyty otrzymane jako egzem- plarz obowiązkowy, wśród których przeważają kompakty z tzw. muzyką rozrywkową.
Do zbioru dokumentów życia muzycznego wpłynęło 1713 jednostek, w tym 1418 pro- gramów koncertowych, operowych i innych, 278 afiszy i 17 zaproszeń koncertowych. Tak znaczny wpływ programów koncertowych w roku 2008 wynika z faktu przekazania Biblio- tece Jagiellońskiej przez Operę Wrocławską wszystkich zaległych (jako egzemplarz obo- wiązkowy) programów z lat 1964–2007 (łącznie 996 sztuk). Do księgozbioru podręcznego OZM wprowadzono 42 wol. nowych książek i czasopism.
Oddział Zbiorów Graficznych i Kartograficznych odnotował w księdze akcesyjnej 27 nowych pozycji graficznych (są to głównie ryciny, albumy, ekslibrisy, fotografie i po- cztówki, otrzymane jako dary) oraz 1197 pozycji kartograficznych (pochodzących w prze- ważającej części z egzemplarza obowiązkowego i darów). Księgozbiór kartograficzny po- większył się o 518 dzieł w 1197 wol., w tym 33 atlasy w 34 wol. oraz 73 mapy w 122 arkuszach. Kolekcja grafiki powiększyła się z kolei o 346 jedn. (w tym 242 fotografie, 2 albumy, 16 rycin, 49 pocztówek i 37 ekslibrisów).
Zbiory Oddziału Wydawnictw Rzadkich i Dokumentów Życia Społecznego powiększyły się o 42 973 pozycje, z czego skatalogowano 35 700 pozycji. Podobnie jak w roku 2007, wśród nabytków Oddziału największą grupę stanowiły wydawnictwa informacyjno-kultural- ne (16 426 jedn.) oraz wydawnictwa techniczno-handlowe (11 815 jedn.). 1297 jedn. doku- mentów życia społecznego przekazano do OZM. Spośród darów, które wpłynęły do Oddziału od osób prywatnych i pracowników BJ, najciekawsze pochodziły od p. Barbary Bułat (kalen- darze, informatory, druki ulotne dotyczące Krakowa) – 359 jedn., oraz dyrektora Z. Pietrzyka (zaproszenia do muzeów, galerii i uroczystości w szkołach wyższych) – 112 jedn.
Zestawienie stanu zbiorów opracowanych i wpisanych do inwentarzy:
Przyrost
w roku 2008 Stan na 31 grudnia 2008 A. Zbiory ogólne (wol.)
druki zwarte nowe
wydawnictwa ciągłe 59 555
26 248 2 167 192
805 846
Razem 85 803 2 973 038
B. Zbiory specjalne (jedn.) rękopisy
stare druki zbiory graficzne zbiory kartograficzne zbiory muzyczne
dokumenty życia społecznego
mikroformy (mikrofilmy, mikrofisze, fotoko- pie, kserokopie)
dokumenty elektroniczne materiały audiowizualne inne
44543 1 096 74851 23 497
2 321232 1 696 18 179
31 453 106 011 53 529 49 246 38 416 740 424 131 561 6 411 12 880 393 417
Razem 48 308 1 563 348
Ogólny stan zbiorów A+B 134 111 4 536 386
CZYTELNICTWO I INFORMACJA NAUKOWA
Liczba czytelników zarejestrowanych w bazie BJ utrzymała się na poziomie roku ubieg- łego – odnotowano 28 792 aktywnych czytelników. W Oddziale Udostępniania Zbiorów wdrożono wydruk nowych legitymacji czytelniczych w postaci kart plastikowych ze zdję- ciem. W tym celu pracownicy Oddziału Komputeryzacji stworzyli program pobierający dane czytelnika z bazy katalogowej, odpowiednio je formatujący i dołączający zdjęcie z ka- mery internetowej.
Udostępnianie zbiorów w gmachu Biblioteki odbywało się w 10 czytelniach (5 w no- wym i 5 w starym gmachu) o 473 miejscach. Odwiedziły je 89 396 osób, którym udostępniono 291 377 wol. Do dyspozycji czytelników przeznaczone były 42 komputery, za pośrednictwem których zamawiano pozycje z Komputerowego Katalogu Zbiorów Bibliotek UJ, Katalogu Pod- stawowego druków wydanych do 1949 roku i katalogów kartkowych oraz korzystano z baz danych. Na zewnątrz wypożyczono 366 278 wol. i jedn.
Udostępnianie zbiorów czytelnikom indywidualnym w systemie bibliotecznym UJ w roku 2008 przedstawia poniższa tabelka.
Liczba czytelników
zapisanych Udostępniono
na miejscu Udostępniono na zewnątrz
Biblioteka Jagiellońska 28 792 291 377* 366 278
Biblioteki instytutowe UJ** 54 011 897 166 682 585
Biblioteka Medyczna i biblioteki
zakładowe CM UJ 9 414 59 281 45 227
Razem 92 217 1 247 824 1 094 090
* Według liczby wypełnionych rewersów
** Według sprawozdań bibliotek instytutowych
Ze wszystkich komputerów sieci Uniwersytetu czytelnicy mają dostęp do baz danych prenumerowanych w formie online. W 2008 roku BJ prenumerowała 42 bazy, w tym:
25 pełnotekstowych (Academic Search Premier, ACS Journals, Agricola, Archive of Celtic- -Latin Database, Aristoteles Latinus Database, Business Source Premier, Database of Latin Dictionaries, Europa Sacra, Health Source – Consumer Edition, Health Source – Nursing/
Academic Edition, In Principio, JSTOR – The Arts and Sciences, Collection I, Lex Polonica Maxima (otrzymywana w ramach egzemplarza obowiązkowego), Lex – System Informacji Prawnej, Masterfile Premier, Monumenta Germaniae Historica, Newspaper Source, Papal Letters, Patrologia Latina, Regional Business News, RSC Journals, Rzeczpospolita – Ar- chiwum, Science Direct, Springer Link) oraz 17 baz bibliograficzno-abstraktowych (Bib- liographie de Civilisation Mèdièvale, Chemical Abstracts, ERIC – Educational Resource Information Center, First Search (OCLC WorldCat), Francis, Francis. Psychologie et Scien- ces e de l’Information, Historical Abstracts, International Directory of Medievalists, In- ternational Medieval Bibliography, Leksyka – Słownik internetowy, Library, Information Scien ce and Technology Abstracts (LISTA), Medline, MLA International Bibliography, RILM Abstracts of Music Literature, Science Citation Index – Expanded, Scopus, Springer Link, Westlaw International). Informacja na ten temat jest na bieżąco aktualizowana na stronie domowej BJ. W ramach baz pełnotekstowych zapewniono dostęp do 25 000 czaso- pism elektronicznych.
Ponadto w 2008 roku udostępnione zostały 33 bazy testowe online, dotyczące niemal wszystkich dziedzin wiedzy. O nowo zakupionych i testowanych bazach na bieżąco in- formowanych jest ponad 350 pracowników Uniwersytetu, pełniących funkcje od rektora, przez dziekana, do kierowników odpowiednich instytutów i zakładów włącznie, a także bi-
bliotek jednostek UJ i osób związanych z nauczaniem w działach administracji. Wdrożono także zakupione dla UJ oprogramowanie „Lista A-Z”, będące narzędziem do jednoczesnego wyszukiwania czasopism zawartych w prenumerowanych i testowych bazach danych.
Pracownicy Biblioteki opracowali łącznie 791 kwerend (w tym 642 krajowe i 149 za- granicznych) oraz udzielili ogółem 19 176 informacji bibliograficznych i rzeczowych. Bi- bliotekę odwiedziły 2154 osoby, w tym 282 bibliotekarzy (122 z zagranicy), zapoznając się z jej funkcjonowaniem i zbiorami.
WYSTAWY
W minionym roku zorganizowano w Bibliotece 15 wystaw tematycznych. W ujęciu chronologicznym przedstawiają się one następująco:
– 11 stycznia–16 lutego 2008 roku – XXI Międzynarodowe biennale ekslibrisu współ- czesnego. Malbork 2007. Wystawa pokonkursowa – Organizatorzy: Muzeum Zamkowe w Malborku, Biblioteka Jagiellońska; projekt plakatu i aranżacji wystawy: Mariusz Sta- warski; logo biennale: Zbigniew Janeczek; komisarze wystawy: Bogumiła Omieczyńska, Wojciech Jakubowski; prace pomocnicze: Janusz Orłowski, Marian Borowski, Kazimierz Lewandowski; koordynator ze strony BJ: Danuta Bromowicz.
Wystawie towarzyszył druk ulotny: XXI Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współ- czesnego. Malbork (1963–2005). Wystawa pokonkursowa, Kraków 2008.
• 15–28 lutego 2009 roku – Projekty scenariuszy wystaw. Prace semestralne studentów Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku akademickim 2007/08 – Organizator: Biblioteka Jagiellońska; scenariusz i re- alizacja: Danuta Bromowicz.
Prace wykonano w ramach przedmiotu „Biblioteka i użytkownicy w otoczeniu społecz- nym – Wystawiennictwo”.
• 5–31 marca 2008 roku – Najnowsze książki rosyjskie podarowane Instytutowi Rosji i Europy Wschodniej Uniwersytetu Jagiellońskiego przez Bibliotekę–fond „Russkoje Zarubieżje” i Wydawnictwo „Russkij Put’” – Organizatorzy: Instytut Rosji i Europy Wschodniej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Biblioteka Jagiellońska; kurator: Andrzej Dudek; scenariusz i realizacja: Andrzej Dudek, Danuta Bromowicz oraz Bartłomiej Brążkiewicz, Tomasz Róg, Tomasz Urban i Marcin Zwiercan.
Wystawie towarzyszył druk ulotny: Andrzej Dudek, Wystawa najnowszych książek ro- syjskich podarowanych Instytutowi Rosji i Europy Wschodniej UJ przez Bibliotekę-fond
„Russkoje Zarubieżje” i wydawnictwo „Russkij Put’”, Kraków 2008.
• 4–21 marca 2008 roku – Beethoven i jego Wiedeń. Wystawa autografów – Orga- nizatorzy: Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena, Uniwersytet Jagielloński – Biblioteka Jagiellońska; kurator wystawy, scenariusz i realizacja: Sylwia Heinrich;
opisy grafik: Beata Górecka; tłumaczenie tekstów na j. niem.: Halina Stachowska;
tłumaczenie tekstów na j. ang.: Jan Rybicki; oprawa plastyczna: Lech Dziewulski;
fotografie i skany muzykaliów (a także obiektów pochodzących ze zbiorów graficz- nych Biblioteki Jagiellońskiej): Elżbieta Augustak, Tadeusz Duda, Szymon Kotarski;
prace restauratorskie i konserwatorskie obiektów: Joanna Rościszewska, Anna Rych- ter, Aleksandra Szalla-Kleemann.
Była to wystawa manuskryptów i druków muzycznych oraz grafik, towarzysząca XII Wiel- kanocnemu Festiwalowi Ludwiga van Beethovena, odbywającemu się w dniach 9–22 marca 2008 roku w Warszawie, Krakowie, Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Łodzi, Poznaniu i Szczecinie. Towarzyszył jej katalog: Sylwia Heinrich, Beethoven i jego Wiedeń. Wystawa autografów, Kraków 2008, s. 24 [Tekst równoległy polski oraz wymiennie niemiecki lub angielski].
• 7 kwietnia–do 8 maja 2008 roku – Pod dachem z papieru – Ekspozycję zrealizowały studentki III roku Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersy- tetu Jagiellońskiego: Anna Lorańc, Magdalena Nowaczek, Ewa Szajna w ramach pracy semestralnej z przedmiotu „Biblioteka i użytkownicy w otoczeniu społecznym – Wystawiennictwo”, przygotowanej pod kierunkiem Danuty Bromowicz; projekt plakatu i ulotki: Magdalena Nowaczek.
• 8–19 kwietnia 2008 roku – Gdzie jesteś? – Organizatorzy: Biblioteka Jagiellońska, Galeria Sztuki Dwór Bella Vita w Woli Zręczyckiej; komisarz wystawy: Seweryn A. Wisłocki, scenariusz i realizacja: Izabela Auner-Kargól, Seweryn A. Wisłocki.
Wystawie towarzyszył katalog: Izabela Auner-Kargól „Gdzie jesteś”. Malarstwo, Kra- ków 2008.
• 16 kwietnia 2008 roku – W kręgu zainteresowań badawczych Wiktora Weintrauba – Organizator: Biblioteka Jagiellońska; scenariusz i realizacja: Urszula Klatka.
Wystawę przygotowano z okazji seminarium pod tym samym tytułem.
• 7–9 maja 2008 roku – Autografy wybitnych pisarzy europejskich; rękopisy staro- francuskie. Wybrane manuskrypty ze zbiorów byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej w Berlinie, przechowywane w Bibliotece Jagiellońskiej – Organizatorzy: Oddział Rę- kopisów Biblioteki Jagiellońskiej; realizatorzy: Monika Jaglarz i Joanna Jaśkowiec, projekt plakatu i zaproszenia: Grzegorz Fulara.
Wystawa zorganizowana w ramach promocji katalogów ww. zbiorów.
• 9–31 maja 2008 roku – Powojenna prasa kobieca w zbiorach Biblioteki Jagielloń- skiej – Ekspozycję zrealizowały studentki III roku Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ: Katarzyna Bembenek, Natalia Białka, Weronika Dziubar- czyk w ramach pracy semestralnej z przedmiotu „Biblioteka i użytkownicy w oto- czeniu społecznym – Wystawiennictwo”, przygotowanej pod kierunkiem Danuty Bromowicz; projekt plakatu: Weronika Dziubarczyk.
• 14–26 maja 2008 roku – Kazimierz Nowak. Fotografie, listy i reportaże afrykań- skie z lat 1931–1936 – Organizatorzy: Afrykańskie Koło Naukowe UJ, Biblioteka Jagiellońska; scenariusz: Julia Gajdarska (studentka II roku Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie); realizacja scenariusza: Julia Gajdarska, Joanna Pszonka, Danuta Bromowicz oraz studenci Afrykańskiego Koła Naukowego UJ; oprawa pla- styczna: Piotr Noga (Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie); projekt plakatu: Wy- dawnictwo Sorus (Poznań).
Wystawa przygotowana została z okazji II Festiwalu Afrykańskiego w Krakowie. Towa- rzyszyła jej ulotka: Julia Gajdarska i Mirosław Klimkiewicz, Kazimierz Nowak. Fotografie, listy, reportaże afrykańskie z lat 1931–1936.
Plansze fotograficzne wypożyczono z Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu.
• 2–20 czerwca 2008 roku – Ania z Zielonego Wzgórza. Stulecie powieści – Organi- zatorzy: Wydawnictwo Literackie i Biblioteka Jagiellońska; kurator: Iwona Haberny i Anna Zemanek; scenariusz i realizacja: Danuta Bromowicz; oprawa plastyczna:
Joanna Rościszewska.
Wystawę przygotowano w ramach obchodów 100-lecia pierwszego wydania powieści Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza. Towarzyszył jej folder: Ania z Zielo- nego Wzgórza, Kraków 2008.
• 2–31 lipca 2008 roku – Podręczniki szkolne na celowniku nauki i polityki 35 lat wspólnej polsko-niemieckiej komisji podręcznikowej – Organizatorzy: Instytut Pa- mięci Narodowej Oddział w Krakowie, Instytut Międzynarodowych Badań nad Pod- ręcznikami Szkolnymi im. Georga Eckerta w Brunszwiku, Ośrodek Myśli Politycz- nej, Biblioteka Jagiellońska.
• 23 października–29 listopada 2008 roku – Książka jego żywiołem. Karol Estreicher (1827–1908) – Organizatorzy: Biblioteka Jagiellońska, Centrum Badawcze Biblio- grafii Polskiej Estreicherów w Uniwersytecie Jagiellońskim; komisarz wystawy:
Beata Kurek; scenariusz i realizacja: Beata Kurek i Sylwia Pisarska, konsultacje:
Danuta Bromowicz; oprawa plastyczna: Joanna Rościszewska; reprodukcje: Tadeusz Duda i Waldemar Czaja; prace konserwatorskie: Sekcja konserwacji Oddziału Za- bezpieczenia Zbiorów BJ.
Wystawie towarzyszył katalog: oprac. Danuta Bromowicz i Beata Kurek, Książka jego żywiołem. Karol Estreicher (1827–1908), Kraków 2008.
• 5–12 grudnia 2008 roku – Kultura Nowej Zelandii – Organizatorzy: Towarzystwo Naukowe Australii, Nowej Zelandii i Oceanii; kurator, fotografie i scenariusz wy- stawy: Dariusz Zdziech; realizacja: Sekcja Historii Australii i Oceanii KNHS UJ, Towarzystwo Naukowe Australii, Nowej Zelandii i Oceanii; konsultacja: Danuta Bromowicz .
Wystawę przygotowano z okazji konferencji naukowej o tym samym tytule, zorganizowa- nej w dniach 5–6 grudnia 2008 roku, przy współpracy Ambasady Nowej Zelandii w Polsce, Biblioteki Jagiellońskiej, Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego, Instytu- tu Historii UJ, Towarzystwa Doktorantów UJ oraz Sekcji Historii Australii i Oceanii KNHS UJ. Towarzyszył jej informator: Dariusz Zdziech, Kultura Nowej Zelandii, Kraków 2008.
• 17–18 grudnia 2008 roku – Stanisław Pigoń. Warsztat edytora i historyka literatury – Organizatorzy: Biblioteka Jagiellońska; kurator, scenariusz i realizacja: Ewa Ma- licka; prace pomocnicze: Małgorzata Janik; konsultacja: Danuta Bromowicz; prace konserwatorskie: Anna Rychter.
Wystawa towarzyszyła konferencji naukowej Stanisław Pigoń. W 40. rocznicę śmierci Uczonego.
W Bibliotece zorganizowano ponadto 21 „Wystaw Nowości”, na których eksponowano 1749 wol. nowych nabytków BJ (w tym 1471 polskich i 278 zagranicznych).
