KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek dotyczący DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. ustanawiającej program Kultura 2007 ( )

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

Bruksela, dnia 14.7.2004

COM(2004) 469 wersja ostateczna 2004/0150 (COD)

.

Wniosek dotyczący

DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ustanawiającej program Kultura 2007 (2007–2013)

.

(przedstawiony przez Komisję) {SEC(2004) 954}

UZASADNIENIE

1. WSTĘP:PRZYPOMNIENIEKONTEKSTU 1.1. Podstawa prawna

Artykuł 151 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską stanowi odpowiednią podstawę prawną dla działania wspólnotowego w zakresie kultury.

Artykuł ten podkreśla konieczność respektowania dwu podstawowych pojęć: z jednej strony, różnorodności kulturowej w poszanowaniu zasady pomocniczości, z drugiej, uznania doniosłości wspólnego dziedzictwa kulturowego oraz współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi. Chodzi więc o poparcie współpracy kulturalnej pomiędzy Państwami Członkowskimi, uzupełniając ich działanie.

1.2. Wykonanie art. 151

Na podstawie tego artykułu zostały przyjęte dwie pierwsze rodzaje programów: najpierw programy sektorowe, Kalejdoskop, Ariane i Rafael¹, między 1993 a 1999 r., następnie jedyny program ramowy, Kultura 2000², przyjęty w lutym 2000 r. Wszystkie te programy miały na celu wspieranie twórczości i mobilności artystów, szerszy dostęp do kultury, rozpowszechnianie sztuki i kultury, dialog międzykulturowy oraz poznanie historii narodów europejskich.

Równolegle, Unia Europejska wspiera również organizacje i sieci współpracy kulturalnej, które integrują nasz kontynent i przybliżają ideę obywatelskiego społeczeństwa europejskiego³, oraz przyczynia się do zapewnienia ochrony i upamiętnienia głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacjami⁴.

1 Patrz: odpowiednio decyzje Parlamentu Europejskiego i Rady nr 719/96/WE (Dz.U. L 99 z 20.4.1996), 2085/97/WE (Dz.U. L 291 z 24.10.1997), 2228/97/WE (Dz.U. L 305 z 8.11.1997).^.

2 Patrz: decyzje Parlamentu Europejskiego i Rady nr 508/2000/WE (Dz.U. L 63 z 10.3.2000) oraz 626/2004/WE (Dz.U. L 99 z 3.4.2000).

3 Patrz: szczególnie rezolucja Rady z dnia 14 listopada 1991 r. o europejskich sieciach kulturalnych (Dz.U. C 314 z 5.12.1991).

4 Decyzja nr 792/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L138 z 30.4.2004).

Wreszcie, UE mianuje każdego roku, począwszy od 1985 r., jedną lub kilka „Europejskich Stolic Kultury”, którym ewentualnie przyznaje wsparcie finansowe⁵.

5 Obchody te, najpierw pomyślane jako inicjatywa międzyrządowa, stały się, ściśle mówiąc, akcją wspólnotową, w rozumieniu decyzji nr 1419/1999/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 166 z 1.7.1999).

2. PODSTAWYNOWEGOPROGRAMU 2.1. Istotna praca analityczna i badawcza

Aby przygotować nowy program oraz sporządzić bilans przeprowadzonych działań w dziedzinie współpracy kulturalnej, przeprowadzono oceny działań i programów wspólnotowych w dziedzinie kultury⁶. Do tych ocen dochodzi spory wkład sektora kulturalnego, jak również doświadczenia Komisji zdobytego przy realizowaniu programów kulturalnych.

Ponadto Komisja wyznaczyła sobie zadanie przeanalizowania przyszłych planów.

Zorganizowała mianowicie forum na temat współpracy kulturalnej⁷, zleciła grupie ekspertów rozważenie przyszłego programu kulturalnego⁸ oraz zorganizowała badanie opinii publicznej⁹. Ponadto zorganizowała lub wspomagała seminaria o tematyce przekrojowej lub sektorowej oraz zamówiła różne badania na tematy mające związek ze współpracą kulturalną¹⁰.

Wreszcie podczas opracowywania propozycji Komisja uwzględniła również prace Rady, Parlamentu Europejskiego i Komitetu Regionów¹¹.

2.2. Najważniejsze wyniki

To bardzo szerokie zadanie wykazało najpierw zasadność oraz ważność działań w dziedzinie kultury Unii Europejskiej.

Jednakże odkryło ono również pewne zaniedbania, które w zamierzeniu nowy program ma poprawić.

6 Ocena ex post dawnych programów kulturalnych: Kalejdoskop, Ariane oraz Rafael, ocena w połowie okresu Kultury 2000, ocena organizacji zajmujących się kulturą europejską.

7 Forum w dniach 21–22 listopada 2001 r. o współpracy kulturalnej w Europie.

8 W tych ramach grupa ekspertów wydała w czerwcu 2003 r. raport zatytułowany „W stronę nowego ramowego programu kulturalnego Unii Europejskiej”.

9 Badanie przez Internet opinii publicznej na temat przyszłego programu kulturalnego, zrealizowane między czerwcem a lipcem 2003 r.

10 Studium nad użytkowaniem i rozwojem możliwości wykorzystania sektora kulturalnego w erze numerycznej (czerwiec 2001 r.), studium nad mobilnością i swobodą przemieszczania się osób i utworów w europejskim sektorze kulturalnym (kwiecień 2002 r.), badania eurobarometryczne nad kulturalnym uczestnictwem w Unii Europejskiej (kwiecień 2002 r.), badanie wykonalności utworzenia europejskiego obserwatorium współpracy kulturalnej (sierpień 2003 r.), raport o stanie współpracy kulturalnej w Europie (październik 2003 r.).

11 Patrz: szczególnie rezolucje Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. (Dz.U. C 162 z 6.7.2002) oraz z dnia 19 grudnia 2002 r. (Dz.U. C 13 z 18.1.2003), rezolucje Parlamentu Europejskiego z dnia 5 września 2001 r. (Dz.U. C 72 E z 21.3.2002), z dnia 28 lutego 2002 r. (Dz.U. C 293 E z 28.11.2002) oraz z dnia 21 października 2002 r. (Dz.U. C 300 E z 11.12.2003), jak również opinia Komitetu Regionów z dnia 9 października 2003 r. o przedłużeniu programu Kultura 2000.

2.2.1. O europejskich działaniach kulturalnych

Obecne działania wspólnotowe są zbyt rozproszone. Obok programu ramowego Kultura 2000 prowadzone są głównie dwa wielkie działania wspólnotowe: wsparcie organizacji zajmujących się kulturą europejską oraz obchody „Europejskiej Stolicy Kultury”. Ich związek z programem jest zbyt słaby, wręcz żaden. To rozproszenie na trzy działania przynosi szkodę postrzeganiu Wspólnoty przez obywateli, którzy nie znają zakresu wysiłków, przedsięwziętych w celu ochrony i propagowania ich kultury oraz uwzględnienia wymiaru kulturalnego w konstrukcji europejskiej, a przede wszystkim osłabia ono ogólną spójność.

2.2.2. O programie Kultura 2000

Program Kultura 2000 ma zbyt liczne cele w porównaniu z ograniczonymi środkami finansowymi, jakimi dysponuje. Zmniejsza to jego skuteczność oraz „czytelność”, ponieważ bezustanne, liczne i zróżnicowane projekty mogą sprawiać wrażenie rozproszenia.

Ponadto rozdział między różnymi dyscyplinami w ramach Kultury 2000 został postrzeżony jako ograniczenie dla wykonawców, gdyż nie pozwala w wystarczającym stopniu uwzględnić zmieniającej się rzeczywistości sektora, a więc powoduje ryzyko wyłączenia niektórych form ekspresji kulturalnej.

2.2.3. Rodzaj wspieranych działań

Niektóre działania nie są uwzględnione przez wspólnotowy program kulturalny. Tak więc obecnie brakuje rzeczywistego wsparcia działań mających na celu rozważenie celów i środków współpracy kulturalnej w Europie.

3. PROGRAMTRZECIEJGENERACJI 3.1. Wizja globalna

Ogólnym celem działań wspólnotowych jest realizacja wspólnej przestrzeni kulturalnej przez rozwój współpracy kulturalnej w Europie. W ten sposób działania te przyczynią się aktywnie do rozwoju tożsamości europejskiej, począwszy od podstaw.

Jak wykazała to Komisja w niedawnym komunikacie¹², „wszystkie działania przeprowadzane przez Unię w dziedzinie kultury zwracają się oczywiście w ostatniej instancji do obywateli europejskich. Jednakże instytucje europejskie potrzebują pośredników, aby dotrzeć do tych obywateli i zaproponować wysokiej jakości działania kulturalne w wymiarze europejskim.”

Tymi pośrednikami są teatry, muzea, stowarzyszenia zawodowe, ośrodki badawcze, uniwersytety, instytuty kulturalne, władze państwowe itp.

12 „Postawa europejska w działaniu: wspieranie kultury i różnorodności europejskiej przez programy w zakresie młodzieży, kultury, środków audiowizualnych oraz uczestnictwa obywatelskiego.” COM(2004) 154 wersja ostateczna.

Ze wzmiankowanych prac wynika, iż należy zmniejszyć liczbę celów i – w tej perspektywie – uprzywilejować głównie trzy następujące osie, stanowiące przedmiot szerokiego konsensusu¹³: wspieranie ponadnarodowej mobilności ludzi pracujących w sektorze kulturalnym, wspieranie ponadnarodowego obiegu dzieł i wyrobów artystycznych, wreszcie wspieranie międzykulturowego dialogu. Należy oferować wykonawcom kulturalnym, a więc obywatelom, liczniejsze okazje do tworzenia sieci, realizacji projektów, bycia bardziej mobilnym czy też do wspierania dialogu kulturalnego w Europie i innych regionach globu.

Projekty wspierane przez program powinny mieć wystarczającą skalę i przedstawiać maksymalną wartość dodaną na poziomie europejskim: każdy projekt powinien więc realizować przynajmniej dwa z tych celów.

W porównaniu z dwiema pierwszymi generacjami działań kulturalnych zaproponowany program chce być narzędziem spójnym, całkowitym i kompletnym na rzecz wielostronnej współpracy kulturalnej w Europie, zdolnym do pojęcia całej jej złożoności. W rezultacie program ten przewiduje trzy poziomy oddziaływania, każdy skierowany do trzech różnych i uzupełniających się form współpracy kulturalnej i odpowiadającym, więc odrębnym, lecz zależnym od siebie potrzebom. W tym właśnie tkwi główna innowacja tego programu:

globalna wizja, postrzegająca całościowo sektor kulturalny i popierająca synergię.

Każdemu poziomowi oddziaływania odpowiada jedna część.

Pierwsza część to bezpośrednie wsparcie finansowe stałych, badawczych lub „specjalnych”¹⁴ projektów współpracy. Jest ona podstawowa, o ile przyczynia się do dynamizmu działalności kulturalnej w wymiarze europejskim i konkretyzuje się przez akcje widoczne dla obywatela europejskiego, zarówno w, jak i poza terytorium krajów uczestniczących w programie. Ta część umożliwi również Unii Europejskiej silniejsze oddziaływanie kulturalne w skali międzynarodowej przez popieranie licznych projektów na miejscu.

To działanie musi być jednak uzupełnione przez bardziej strukturalne oddziaływanie na rzecz współpracy, wykraczające poza podejście poprzez projekty. Dlatego więc druga część przewiduje całkowite scalenie programu działań wspólnotowych w celu wspierania instytucji aktywnych na płaszczyźnie europejskiej w dziedzinie kultury; chodzi szczególnie o przyznanie pomocy na funkcjonowanie instytucjom europejskim, które stale działają na rzecz współpracy kulturalnej lub odgrywają rolę „ambasadorów” kultury europejskiej i które w tej dziedzinie zdobyły duże doświadczenie¹⁵.

13 Patrz między innymi: rezolucja Rady z dnia 21stycznia 2002 r. (Dz.U. C 032 z 5.2.2002), rezolucja Rady z dnia 19 grudnia 2002 r. (Dz.U. C 13 z 18.1.2003, str. 5), rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 22 października 2002 r. (Dz.U. C 300 E, str. 156), rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 września 2003 r., konkluzje forum o współpracy kulturalnej, wyniki badania opinii publicznej oraz raport grupy ekspertów z czerwca 2003 r.

14 W opinii z 9 października 2003 r. Komitet Regionów wypowiada się na rzecz wspierania działań kulturalnych o charakterze lokalnym i wysokim poziomie kulturalnym. Ponadto ocena w połowie okresu programu Kultura 2000, a także ocena dawnych programów kulturalnych również wykazały ważność i spójność tego podejścia poprzez projekty.

15 W rezolucji z dnia 14 listopada 1991 r. (Dz.U. C 314 z 5.12.1991) Rada podkreśliła ważną rolę sieci organizacji kulturalnych we współpracy kulturalnej w Europie.

To wieloletnie wsparcie powinno umożliwić tym organizacjom wykorzystanie ich doświadczenia oraz rozwój ich działalności. Należy również w trosce o ciągłość programów wspierających organizacje wspierać działania mające na celu ochronę oraz upamiętnienie głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacjami.

Wreszcie trzecia część ma na celu oferowanie wsparcia działaniom analitycznym i informacyjnym, aby utworzyć środowisko sprzyjające współpracy. Zawiera trzy uzupełniające działania, które „otaczają” współpracę kulturalną na różnych poziomach.

Pierwsze stara się popierać produkcję narzędzi koncepcyjnych, wspierając realizację badań i prac analitycznych o współpracy kulturalnej, co umożliwi lepsze poznanie tego zjawiska.

Drugie ma na celu usunięcie pewnych praktycznych przeszkód dla współpracy przez rozwój narzędzia internetowego, w celu wymiany informacji i dobrych praktyk¹⁶. Trzecie przewiduje wsparcie „punktów kontaktowych kultury”, aby zapewnić ukierunkowane, skuteczne i bliskie terenu rozpowszechnienie praktycznych informacji o nowym programie.

Każde z działań powinno być widziane poprzez pryzmat trzech właściwych celów.

3.2. Właściwe cele nowego programu

Właściwe cele, wymienione poniżej, przedstawiają rzeczywistą europejską wartość dodaną.

Oznacza to, że poszukiwanie tych celów przez akcje wspólnotowe jest w pełni uzasadnione, o ile nie mogłyby być osiągnięte przez działania krajowe¹⁷. Projekty i działania mogące korzystać ze wsparcia wspólnotowego będą musiały odpowiedzieć na co najmniej dwa spośród nich.

3.2.1. Wspieranie mobilności ponadnarodowej osób pracujących w sektorze kulturalnym Informacja, oddana do dyspozycji profesjonalistów, dotycząca przepisów socjalnych, prawnych i skarbowych, stosowanych podczas ich krótko- lub długotrwałego pobytu w innym kraju, bardzo często jest jeszcze zbyt fragmentaryczna. Aby poprzeć mobilność tych specjalistów, wydaje się więc niezbędne sprzyjanie wdrożeniu sieci, pójścia w kierunku większej koordynacji, jak również promowania rozpowszechniania tej wiedzy i informacji.

16 W rezolucji z dnia 21 stycznia 2002 r. (Dz.U. C 32 z 5.2.2002, str. 1) Rada wzywa Komisję i Państwa Członkowskie do „promocji użytkowania istniejących sieci lub tych, które mogłyby być utworzone w Państwach Członkowskich w celu ułatwienia współpracy, jak również wymiany informacji i wzorowych praktyk na płaszczyźnie europejskiej” oraz do „popierania objęcia siecią informacji kulturalnych, przeznaczonych do ułatwienia dostępu wszystkim obywatelom do europejskich treści kulturalnych przez najbardziej zaawansowane środki technologiczne, szczególnie kontynuując popieranie rozwoju europejskiego portalu elektronicznego, zainicjowanego przez Komisję i łącząc ten portal z elektronicznymi treściami kulturalnymi, istniejącymi w Państwach Członkowskich”. Tak samo badanie wykonalności utworzenia europejskiego obserwatorium współpracy kulturalnej również wykazało konieczność opracowania licznych informacji, oddanych do dyspozycji wykonawców kulturalnych przez wielką różnorodność sieci i stron internetowych.

17 Rezolucja, wzmiankowana uprzednio, z dnia 19 grudnia 2002 r. (Dz.U. C 13 z 18.1.2003, str. 5).

Dwa rodzaje mobilności zostaną poparte przez działania wspólnotowe w dziedzinie kulturalnej: mobilność w celu świadczenia usług kulturalnych (przykład: tournee) lub osiedlenie się i mobilność w celu kształcenia się, konfrontacji z innymi kulturami lub praktykami artystycznymi, wymiany doświadczeń.

3.2.2. Wspieranie obiegu ponadnarodowego dzieł sztuki oraz wyrobów artystycznych i kulturalnych

Zorganizowanie obiegu dzieł sztuki, materialnych lub nie oraz wyrobów artystycznych i kulturalnych poza granice państwowe pociąga za sobą dodatkowy koszt dla organizatora:

koszt transportu, koszt ubezpieczenia, koszt poszukiwania nowych rynków, zwiększone wysiłki reklamowe, by zapoznać z dziełami lub artystami, których popularność jest być może mniejsza za granicą, poświęcenie czasu na poznanie rynku odbiorców (struktury przyjęcia, formalności prawne i administracyjne itp.). Otóż ten cel jest zgodny z celami Traktatu (art. 3q oraz 151) oraz niektórymi podstawowymi zadaniami wspólnotowymi (ukończenie tworzenia rynku wewnętrznego i silniejsza integracja europejskiej dzięki realizacji wspólnej przestrzeni kulturalnej).

3.2.3. Wspieranie dialogu międzykulturowego

Dialog międzykulturowy, pojmowany jako wymiana oparta na otwarciu i równości pomiędzy kulturami, prowadzi do wzajemnego wzbogacenia i wspólnego poszukiwania podzielanych wartości i interpretacji. Może on również odegrać istotną rolę, szczególnie w integracji nowych Europejczyków, pochodzących z różnych kultur.

3.3. Środki

3.3.1. Nowe, bardziej otwarte narzędzie

Nowy program jest bardziej otwarty, na tyle, o ile odcina się od podejścia sektorowego (wg dyscyplin artystycznych i kulturalnych). Wykonawcy będą mogli swobodnie proponować projekty odpowiadające ich zainteresowaniom i aspiracjom, niezależnie, czy są one sektorowe, czy też międzysektorowe, o ile są one stawiają sobie co najmniej dwa z celów opisanych powyżej. Żadna część działalności kulturalnej i artystycznej nie będzie więc a priori wykluczona.

Wspólnotowe działania kulturalne otworzą się na wielką różnorodność uczestników, od administracji do sieci, od stowarzyszeń kulturalnych do przedsiębiorstw sektora kulturalnego i umożliwią zmienną i wielowymiarową współpracę.

Wreszcie program szerzej otworzy się na uczestników pochodzących z państw trzecich, szczególnie z krajów objętych nową polityką sąsiedztwa i wesprze projekty realizowane poza granicami Unii Europejskiej, przyczyniając się tym sposobem do j oddziaływania Unii.

3.3.2. Nowe, bardziej kompletne narzędzie

Nowy program jest bardziej kompletny, na tyle, o ile włącza do tego samego narzędzia finansowego różne płaszczyzny współpracy kulturalnej. Rozwija trzy wielkie części akcji.

3.3.2.1. Pierwsza część: wspieranie działań kulturalnych

Przewiduje bezpośrednie wspieranie europejskich projektów współpracy, o zmiennym czasie trwania i zasięgu, które są stawiają sobie co najmniej dwa z celów opisanych powyżej.

„Ośrodki współpracy” podkreślają trwały charakter współpracy. Każdy ośrodek grupuje wykonawców z jednego lub kilku sektorów w różnych działaniach lub wieloletnich projektach, typu sektorowego lub międzysektorowego, lecz realizujących wspólne cele.

„Akcje współpracy” są ukierunkowane na kreatywność i innowację oraz otwierają pole dla nowej współpracy, która w niektórych przypadkach może odbywać się w ramach ośrodków współpracy. Trwające maksymalnie jeden rok działania te grupują europejskich wykonawców wokół akcji typu sektorowego lub międzysektorowego. Wreszcie „działania specjalne”, z charakteru „symboliczne” i federacyjne. Działania te, o poważnym wymiarze i skali, powinny mieć również znaczący wydźwięk wśród narodów Europy i przyczynić się do lepszego uświadomienia sobie przynależności do tej samej wspólnoty, jak również uwrażliwienia na różnorodność kulturową Państw Członkowskich oraz na dialog międzykulturowy i międzynarodowy. Do „działań specjalnych” zalicza się szczególnie „Europejskie Stolice Kultury”, których wymiar europejski należałoby podkreślić.

3.3.2.2. Druga część: wspieranie organizacji europejskich aktywnych w dziedzinie kulturalnej

Poza bezpośrednim wsparciem projektów współpracy należy wnieść pomoc na funkcjonowanie dla organizacji, które działają na rzecz współpracy kulturalnej lub odgrywają rolę „ambasadorów” kultury europejskiej. Nowy program chce włączyć wsparcie dla tych organizacji, aby zwiększyć spójność działań wspólnotowych.

Chodzi tu również o działania wspierane w celu zapewnienia ochrony i upamiętnienia głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacjami, symbolizowanych przez pomniki wzniesione na terenie dawnych obozów i innych miejsc męczeństwa i eksterminacji ludności cywilnej na wielką skalę, jak również do zachowania pamięci ofiar w tych miejscach.

3.3.2.3. Trzecia część: wspieranie prac analitycznych, jak również gromadzenia i rozpowszechniania informacji w dziedzinie współpracy kulturalnej

Jest istotne, by dysponować informacjami i danymi cyfrowymi na temat rozwoju współpracy kulturalnej w skali europejskiej, szczególnie w zakresie mobilności uczestników kultury, obiegu dzieł i dialogu międzykulturowego. Pozwoli to na wzbogacenie wiedzy o zjawisku współpracy i utworzenie sprzyjającego terenu dla jej rozwoju.

Ponadto program ten chce wspierać rozwój wysokiej jakości narzędzia komunikacji i informacji w Internecie, ukierunkowanego na potrzeby specjalistów w dziedzinie współpracy.

Wreszcie, w celu zapewnienia ukierunkowanego, skutecznego i bliskiego rozpowszechnienia praktycznych informacji o programie przewiduje on wspieranie „punktów kontaktowych kultury” . Organy te, działające na płaszczyźnie krajowej, są ustanowione we współpracy z Państwami Członkowskimi na podstawie dobrowolnej.

3.4. W kierunku programu prostszego w stosowaniu

We wzmiankowanych komunikatach z dnia 10 lutego 2004 r. i dnia 9 marca 2004 r. Komisja podkreśliła znaczenie korzyści z poprawienia narzędzi prawnych w celu uproszczenia koncepcji i wykonania narzędzi wspólnotowych oraz możliwie jak najlepszej reorganizacji tych nowych programów.

3.4.1. Uproszczone warunki dla korzystających

Komisja zbada wszystkie możliwe obecnie środki w celu zmniejszenia ograniczenia osób korzystających, w poszanowaniu obowiązujących zasad finansowych, a szczególnie:

- upraszczając formularze i warunki składania podań,

- czyniąc procedurę przyznawania bardziej przejrzystą i poprawiając informację skierowaną do wnioskodawców,

- stosując, o ile to możliwe, zasadę proporcjonalności, na przykład, stosując w przypadku małych wkładów lub wydatków łatwych do zidentyfikowania systemy ryczałtowe i ograniczając wymogi w zakresie sprawdzania zdolności finansowych organizacji korzystających z niewielkich subwencji.

3.4.2. Ulepszony tryb zarządzania

Aby wzmocnić skuteczność i wydajność programu, Komisja powierzy zarządzanie agencji wykonawczej stosownie do rozporządzenia Komisji ustanawiającego statut agencji wykonawczych, którym zostaną powierzone niektóre zadania w zakresie zarządzania programami wspólnotowymi¹⁸ oraz „Wytycznych dotyczących wdrażania i funkcjonowania agencji wykonawczych, finansowanych przez budżet ogólny Wspólnot Europejskich”¹⁹.

4. WNIOSEK

Komisja Europejska, wiedziona ambicją utworzenia wspólnej przestrzeni europejskiej, szanującej różnorodności narodowe i regionalne, proponuje program, mający na celu rozwój ponadnarodowej współpracy kulturalnej dzięki wsparciu działań w zakresie współpracy kulturalnej, organizacji europejskich, aktywnych w dziedzinie kultury, badań i prac analitycznych, jak również informacji i komunikacji.

A zatem Komisja proponuje Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie przyjęcie załączonej decyzji dotyczącej programu Kultura 2007.

18 Rozporządzenie Rady nr 58/2003 z dnia 19 grudnia 2002 r., Dz.U. L 11 z 16.1.2003.

19 C(2003) 4645 z 12.12.2003.

Wniosek dotyczący

DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ustanawiającej program Kultura 2007 (2007–2013)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 151 ust. 5 tiret pierwsze,

uwzględniając wniosek Komisji²⁰,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów²¹,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu, a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Popieranie współpracy i wymiany kulturalnej jest sprawą zasadniczą, w celu szanowania i promowania różnorodności kultur w Europie i polepszenia wiedzy, jaką mają obywatele o kulturach Europy, innych niż ich własna kultura. Wspieranie współpracy i różnorodności kulturowej przyczynia się również do uczynienia z europejskiej postawy obywatelskiej namacalnej rzeczywistości, przez popieranie bezpośredniego uczestnictwa obywateli europejskich w procesie integracyjnym.

(2) Kultura powinna przyczyniać się do polepszenia zewnętrznej postrzegalności Unii Europejskiej przez uznanie doniosłości jej różnorodności kulturowej oraz wspólnych wymiarów jej kultur.

(3) Pełna przynależność oraz pełne uczestnictwo obywateli w integracji europejskiej zakładają lepsze uwydatnienie ich wartości i wspólnych korzeni kulturowych jako elementu kluczowego ich tożsamości oraz przynależności do społeczeństwa opartego na wolności, sprawiedliwości, demokracji, tolerancji i solidarności.

(4) Jest również niezbędne promowanie aktywnej postawy obywatelskiej i wzmocnienie walki przeciw wszystkim formom wykluczenia, w tym przeciw rasizmowi i ksenofobii.

(5) Artykuł 3 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską postanawia, że we wszystkich działaniach, o których mowa w tym artykule, Wspólnota stara się wyeliminować nierówności i promować równość mężczyzn i kobiet.

20 Dz.U. C [...] z [...], str. [...].

21 Dz.U. C [...]z [...],str. [...].

(6) Programy kulturalne Kalejdoskop, Ariane i Rafael, następnie Kultura 2000, ustanowione odpowiednio w drodze decyzji nr 719/96/WE²², nr 2085/97/WE²³, nr 2228/97/WE²⁴ oraz nr 508/2000/WE²⁵ Parlamentu Europejskiego i Rady, zaznaczyły pozytywne etapy w realizacji działań wspólnotowych w dziedzinie kultury. Tym sposobem zostało nabyte znaczne doświadczenie, szczególnie dzięki ocenie wzmiankowanych programów kulturalnych. Obecnie należy uprościć i wzmocnić działania kulturalne Wspólnoty, opierając się na wynikach tych ocen, wynikach opinii zasięgniętej u wszystkich zainteresowanych stron oraz na pracach instytucji europejskich. Istnieją więc podstawy do utworzenia programu w tym celu.

(7) Instytucje europejskie wypowiedziały się w ten sposób przy różnych okazjach na tematy dotyczące wspólnotowych działań kulturalnych i celów współpracy kulturalnej; przede wszystkim Rada w rezolucjach z dnia 25 czerwca 2002 r. o nowym planie roboczym w zakresie współpracy europejskiej w dziedzinie kultury²⁶ oraz z dnia 19 grudnia 2002 r. realizująca plan prac w zakresie współpracy europejskiej w dziedzinie kultury²⁷, Parlament Europejski w rezolucjach z dnia 5 września 2001 r. o współpracy kulturalnej w Unii Europejskiej²⁸, z dnia 28 lutego 2002 r. o realizacji programu Kultura 2000²⁹, z dnia 22 października 2002 r. o doniosłości i dynamizmie teatru i sztuk widowiskowych w rozszerzonej Europie³⁰, jak również Komitet Regionów w opinii z dnia 9 października 2003 r. o przedłużeniu programu Kultura 2000.

(8) Rada położyła nacisk na konieczność przyjęcia na płaszczyźnie wspólnotowej bardziej spójnego podejścia, dotyczącego kultury oraz na fakt, że europejska wartość dodana jest pojęciem podstawowym i determinującym w ramach współpracy europejskiej w zakresie kultury, jak również ogólnym warunkiem działań Wspólnoty w dziedzinie kultury³¹.

(9) W celu urzeczywistnienia wspólnej przestrzeni kulturalnej narodom Europy należy wpierać ponadnarodową mobilność uczestników kultury, ponadnarodowy obieg dzieł i wyrobów artystycznych i kulturalnych, jak również popierać dialog i wymiany kulturalne.

22 Dz.U. L 99 z 20.4.1996, str. 20.

23 Dz.U. L 291 z 24.10.1997, str. 26.

24 Dz.U. L 305 z 8.11.1997, str. 31.

25 Dz.U. L 63 z 10.3.2000, str. 1.

26 Dz.U. C 162 z 6.7.2002, str. 5.

27 Dz.U. C 13 z 18.1.2003, str. 5.

28 Dz.U. C 72 E z 21.3.2002.

29 Dz.U. C 293 E z 28.11.2002, str. 105.

30 Dz.U. C 300 E z 11.12.2003, str. 156.

31 Rezolucje Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. oraz z dnia 19 grudnia 2003 r., wcześniej przytoczone.

(10) W tym kontekście istnieją podstawy do promowania szerszej współpracy pomiędzy uczestnikami życia kulturalnego, wspierając ich przy tworzeniu ośrodków współpracy, umożliwiających rozwój wspólnej działalności, wnoszenie wsparcia dla bardziej ukierunkowanych działań, mających rzeczywistą europejską wartość dodaną, wsparcie symbolicznych wydarzeń kulturalnych, wsparcie europejskich organizacji do spraw współpracy kulturalnej, popieranie prac analitycznych na wybrane tematy o znaczeniu europejskim, jak również działania gromadzenia i rozpowszechniania informacji w dziedzinie współpracy kulturalnej.

(11) W zastosowaniu decyzji ustanawiającej plan działań wspólnotowych na rzecz obchodów „Europejskiej Stolicy Kultury”³² należy wnieść znaczne dofinansowanie dla tej imprezy, zauważanej przez Europejczyków i przyczyniającej się do wzmocnienia uczucia przynależności do wspólnej przestrzeni kulturowej. W ramach tych obchodów należy położyć akcent na transeuropejską współpracę kulturalną.

(12) Należy wspierać funkcjonowanie organizacji działających na rzecz europejskiej współpracy kulturalnej, odgrywających tym samym rolę „ambasadorów” kultury europejskiej, opierając się na doświadczeniu nabytym przez Unię Europejską w ramach decyzji nr 792/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r., ustanawiającej wspólnotowy program działań wspierający organy działające na szczeblu europejskim w dziedzinie kultury³³.

(13) Należy również realizować akcję wprowadzoną przez Unię Europejską w ramach decyzji nr 792/2004/WE wzmiankowanej uprzednio, w celu zapewnienia ochrony europejskiej i międzynarodowej miejscom nazistowskich obozów koncentracyjnych jako zabytkom historycznym.

(14) W celu zwiększenia wartości dodanej działania wspólnotowego niezbędne jest zapewnienie spójności i komplementarności pomiędzy działaniami przeprowadzanymi w ramach niniejszej decyzji i innych polityk, działań i właściwych narzędzi wspólnotowych, w poszanowaniu art. 151 ust. 4 Traktatu.

(15) Niezbędne jest, aby program w poszanowaniu zasady swobody wyrażania się, przyczynił się do wysiłków Unii w zakresie promocji stałego rozwoju oraz walki ze wszelkimi formami dyskryminacji.

(16) Kraje kandydujące do Unii Europejskiej oraz kraje EFT-y, będące członkami Porozumienia o EOG, są oficjalnie powołane do uczestniczenia w programach wspólnotowych, zgodnie z umowami zawartymi z tymi krajami.

32 Decyzja nr 1419/1999/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r., ustanawiająca działanie Wspólnoty na rzecz obchodów „Europejskiej Stolicy Kultury”

w latach 2005–2019, (Dz.U. L 166 z 1.7.1999).

33 Dz.U. L 138 z 30.4. 2004.

(17) Rada Europejska w Salonikach z dnia 19 i 20 czerwca 2003 przyjęła „Agendę z Salonik dla zachodnich Bałkanów: postęp na drodze integracji europejskiej”, która przewiduje, że programy wspólnotowe powinny być otwarte na kraje w procesie stabilizacji i łączenia się, na podstawie umów ramowych przygotowanych do podpisania pomiędzy Wspólnotą a tymi krajami. Kraje te powinny mieć możliwość – jeśli tego pragną, zależnie od względów budżetowych lub priorytetów politycznych – uczestniczenia w programie lub korzystania z formuły bardziej ograniczonej współpracy, na podstawie dodatkowych kredytów oraz specjalnych warunków do uzgodnienia pomiędzy zainteresowanymi stronami.

(18) Program powinien być również otwarty na współpracę z innymi państwami trzecimi, które podpisały ze Wspólnotą Europejską porozumienia zawierające część kulturalną, zgodnie z warunkami do określenia.

(19) Jest stosowne ustanowienie jednego narzędzia finansowania i programowania dla współpracy kulturalnej, zatytułowanego „program Kultura 2007”, na okres od pierwszego stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r.

(20) Akcja wspólnotowa uzupełnia działania krajowe lub regionalne, przeprowadzane w dziedzinie współpracy kulturalnej. Ponieważ cele planowanych działań (ponadnarodowa mobilność uczestników kultury w Europie, ponadnarodowy obieg dzieł i wyrobów artystycznych i kulturalnych, jak również dialog międzykulturowy), mogą nie zostać zrealizowane w wystarczający sposób przez same Państwa Członkowskie z powodu ich ponadnarodowego charakteru, a mogą zostać lepiej zrealizowane na płaszczyźnie wspólnotowej, Wspólnota może uchwalić zarządzenia, zgodnie z zasadą pomocniczości opisaną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, wyrażoną we wzmiankowanym artykule, decyzja nie przekracza tego, co jest niezbędne, aby osiągnąć te cele.

(21) Co się tyczy realizacji wsparcia wspólnotowego, należy uwzględnić specyficzny charakter sektora kulturalnego w Europie, a szczególnie zadbać, by procedury administracyjne i finansowe zostały uproszczone, na ile jest to możliwe, oraz dostosowane do realizowanych celów, jak również do doświadczeń i zmian w sektorze kulturalnym.

(22) W ramach współpracy pomiędzy Komisją a Państwami Członkowskimi należy zapewnić stałe monitorowanie i ocenę niniejszego programu, aby umożliwić ponowne dostosowanie dotyczące szczególnie priorytetów realizacji rozporządzeń.

Ocena będzie zawierać zewnętrzną ocenę, przeprowadzoną przez niezależne i bezstronne instytucje.

(23) Należy zastosować odpowiednie środki, aby zapobiec nieprawidłowościom i oszustwom, odzyskać utracone fundusze, wpłacone lub niewłaściwie używane.

(24) Decyzja powinna mieć na celu ustanowienie ram finansowych na cały czas trwania programu, które dla władz budżetowych stanowią uprzywilejowane odniesienie, w rozumieniu pkt 33 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 6 maja 1999 roku

pomiędzy Parlamentem Europejskim a Komisją o dyscyplinie budżetowej i ulepszeniu procedury budżetowej³⁴.

(25) Istnieją podstawy, aby uchwalić zarządzenia niezbędne do stosowania niniejszej decyzji, zgodnie z decyzją 1999/468/WE Rady z dnia 28 czerwca 1999 r.

ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji³⁵.

(26) Istnieją podstawy, aby przewidzieć przejściowe zarządzenia w celu zapewnienia bezkonfliktowej fazy pomiędzy, z jednej strony, programami ustanowionymi przez decyzje nr 508/2000/WE lub 792/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady a, z drugiej strony, programem ustanowionym przez niniejszą decyzję,

STANOWIĄ, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

Ustanowienie programu oraz czas trwania

1. Niniejsza decyzja ustanawia program Kultura 2007, będący jedynym wieloletnim programem działań wspólnotowych w dziedzinie kultury, zwany dalej „programem”.

2. Program będzie realizowany w okresie rozpoczynającym się 1 stycznia 2007 r. i kończącym się 31 grudnia 2013 r.

Artykuł 2

Całkowity budżet programu

1. Całkowity budżet na wykonanie niniejszego programu na okres, o którym mowa w art. 1, wynosi 408 milionów EUR.

2. Władze budżetowe zezwalają na roczne kredyty w granicach perspektyw finansowych.

34 Dz.U. C 172 z 18.6.1999, str. 1.

35 Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.

Artykuł 3 Cele programu

1. Ogólnym celem programu jest przyczynienie się do uwydatnienia obszaru kulturalnego, wspólnego dla Europejczyków, przez rozwój współpracy kulturalnej pomiędzy twórcami, uczestnikami życia kulturalnego oraz instytucjami kulturalnymi krajów uczestniczących w programie, w celu popierania rodzenia się europejskiej postawy obywatelskiej.

2. Właściwe cele programu są następujące:

a) wspieranie mobilności ponadnarodowej osób pracujących w sektorze kulturalnym;

b) wspieranie ponadnarodowego obiegu dzieł oraz wyrobów artystycznych i kulturalnych;

c) wspieranie dialogu międzykulturowego.

Artykuł 4 Wytyczne programu

1. Cele programu są realizowane przy zastosowaniu następujących działań, opisanych w Załączniku:

a) wsparcie dla działań kulturalnych:

• ośrodki współpracy,

• akcje współpracy,

• działania specjalne;

b) wspieranie organizacji aktywnych na płaszczyźnie europejskiej w dziedzinie kulturalnej, jak również działań mających na celu zapewnienie ochrony i upamiętnienie głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacjami, symbolizowanych przez pomniki wzniesione na terenie dawnych obozów i innych miejsc męczeństwa i eksterminacji ludności cywilnej na wielką skalę, jak również zachowanie pamięci ofiar w tych miejscach;

c) wspieranie prac analitycznych, jak również gromadzenia i rozpowszechniania informacji w dziedzinie współpracy kulturalnej.

2. Działania te są przeprowadzane zgodnie z przepisami znajdującymi się w Załączniku.

Artykuł 5

Przepisy dotyczące państw trzecich 1. Program jest otwarty na uczestnictwo następujących krajów:

– Państw grupy EFTA, będących członkami EOG, zgodnie z przepisami Porozumienia o EOG,

– krajów kandydujących, będących beneficjentami strategii przedakcesyjnej Unii Europejskiej, zgodnie z ogólnymi zasadami i na warunkach ogólnych uczestnictwa tych krajów w programach wspólnotowych, ustanowionych odpowiednio przez umowę ramową oraz decyzje Rad stowarzyszenia,

– krajów zachodnich Bałkanów, na warunkach, które mają zostać określone przez przyszłe umowy ramowe, dotyczące ich uczestnictwa w programach wspólnotowych.

Kraje wzmiankowane w niniejszym ustępie w pełni będą uczestniczyć w programie po spełnieniu wymaganych warunków oraz wpłacie dodatkowych środków.

2. Program jest również otwarty na współpracę z innymi państwami trzecimi, które podpisały ze Wspólnotą Europejską układy o stowarzyszeniu lub współpracy, zawierające klauzule kulturalne, na bazie dodatkowych środków i specjalnych warunków do uzgodnienia.

– Kraje zachodnich Bałkanów, o których mowa w ust. 1, które nie chcą korzystać z pełnego uczestnictwa w programie, mogą korzystać ze współpracy z programem na warunkach przewidzianych w niniejszym ustępie.

Artykuł 6

Współpraca z międzynarodowymi organizacjami

Program umożliwia współpracę z międzynarodowymi organizacjami, kompetentnymi w dziedzinie kultury, jak UNESCO lub Rada Europy, na podstawie wkładów parytetowych i w poszanowaniu zasad właściwych dla każdej instytucji lub organizacji w celu realizacji działań, o których mowa w art. 4.

Artykuł 7

Komplementarność z innymi narzędziami działania wspólnotowego

Komisja zapewnia łączność programu z innymi środkami wspólnotowymi, szczególnie w dziedzinie szkolnictwa, kształcenia zawodowego, młodzieży, sportu, języków, integracji społecznej, walki z dyskryminacją oraz badań naukowych.

Artykuł 8

Wykonanie programu

1. Komisja zapewnia wykonanie działań, będących przedmiotem niniejszego programu, zgodnie z Załącznikiem.

2. Zostały uchwalone następujące środki, zgodnie z procedurą zarządzania, o której mowa w art. 9 ust. 2:

a) roczny plan pracy, w tym również priorytety, a także kryteria i procedury selekcyjne;

b) roczny budżet oraz podział środków finansowych pomiędzy różne działania programu;

c) zarządzenia dotyczące monitorowania i oceny programu.

3. Wszystkie pozostałe środki, niezbędne do wykonania niniejszej decyzji, zostały uchwalone zgodnie z procedurą konsultacyjną, o której mowa w art. 9 ust. 3.

Artykuł 9 Komitet

1. Komisję wspomaga Komitet składający się z przedstawicieli Państw Członkowskich pod przewodnictwem przedstawiciela Komisji.

2. W przypadku odwołania do niniejszego ustępu mają zastosowanie art. 4 oraz 7 decyzji 1999/468/WE, w poszanowaniu przepisów jej art. 8. Okres czasu, przewidziany przez art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE ustala się na dwa miesiące.

3. W przypadku odwołania do niniejszego ustępu mają zastosowanie art. 3 oraz 7 decyzji 1999/468/WE, w poszanowaniu przepisów art. 8 tejże decyzji.

4. Komitet przyjmuje swój wewnętrzny regulamin.

Artykuł 10

Punkty kontaktowe kultury

1. Punkty kontaktowe kultury, określone w ppkt I.3.3 Załącznika, działają w charakterze organów wykonawczych do spraw rozpowszechniania informacji o programie na płaszczyźnie krajowej, w poszanowaniu art. 54 ust. 2 lit. c) oraz ust. 3 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002.

2. Punkty kontaktowe kultury muszą przestrzegać następujących kryteriów:

– należy mieć do dyspozycji wystarczająco liczny personel, o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych i językowych, przystosowany do pracy w środowisku międzynarodowej współpracy;

– należy dysponować odpowiednimi strukturami, szczególnie w zakresie sprzętu informatycznego i środków komunikacji ;

– należy działać w kontekście administracyjnym, pozwalającym na właściwe wywiązywanie się z zadań i unikanie wszelkiego konfliktu interesów.

Artykuł 11 Przepisy finansowe

1. Zgodnie z art. 176 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 Komisja może zdecydować, zależnie od cech beneficjentów oraz rodzaju działań, czy istnieją podstawy do zwolnienia ich z weryfikacji kompetencji i kwalifikacji zawodowych, wymaganych w celu właściwego przeprowadzenia działań lub programu roboczego.

2. Pomoc finansowa przybierze formę dotacji dla osób prawnych. W niektórych przypadkach mogą zostać przyznane stypendia dla osób fizycznych, w zastosowaniu art. 114 ust. 1 rozporządzenia finansowego nr 1605/2002 Rady. Komisja może również przyznać nagrody dla osób fizycznych lub prawnych za działania lub projekty wykonane w ramach programu. Zgodnie z art. 181 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002 Komisji i zależnie od rodzaju działań można uzyskać zezwolenie na ryczałty finansowe lub na zastosowanie tabeli kosztów jednostkowych.

3. Zgodnie z art. 168 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 niektóre jednorazowe działania Europejskich Stolic Kultury, określone zależnie od decyzji 1419/1999/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r., ustanawiającej działanie Wspólnoty na rzecz obchodów „Europejskiej Stolicy Kultury” w latach 2005–2019, mogą otrzymać dofinansowanie.

Artykuł 12

Wkład programu do innych polityk wspólnotowych

Program przyczynia się do wzmocnienia polityki przekrojowej Wspólnoty Europejskiej, szczególnie:

a) upowszechniając podstawową zasadę swobody wyrażania się;

b) popierając uświadamianie sobie znaczenia wkładu do stałego rozwoju;

c) przyczyniając się do eliminowania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub przekonania, niepełność sprawność, wiek lub orientację seksualną.

Przedmiotem szczególnej uwagi będzie spójność i komplementarność pomiędzy programem a politykami wspólnotowymi w dziedzinie współpracy kulturalnej z państwami trzecimi.

Artykuł 13 Monitorowanie i ocena

1. Komisja zapewnia regularne monitorowanie programu. Wyniki procesu monitorowania i oceny są uwzględniane podczas realizacji programu.

To monitorowanie zawiera sprawozdania wymienione w ust. 3 lit. a) i c).

W danym przypadku cele właściwe będą dostosowywane po zbadaniu wyników ze sprawozdań z monitorowania.

2. Komisja zapewnia regularną, niezależną, zewnętrzną ocenę programu.

3. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów:

a) sprawozdanie okresowe oceniające uzyskane wyniki oraz aspekty jakościowe i ilościowe, dotyczące wykonania niniejszego programu, najpóźniej do 31 grudnia 2010 r.;

b) komunikat o kontynuowaniu niniejszego programu, najpóźniej do 31 grudnia 2011 r.;

c) sprawozdanie z oceny ex post, najpóźniej do 31 grudnia 2015 r.

Artykuł 14 Przepisy przejściowe

Działania rozpoczęte przed 31 grudnia 2006 r. na podstawie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 508/2000/WE oraz decyzji nr 792/2004/WE nadal są zarządzane, aż do ich zamknięcia, stosownie do przepisów tych decyzji.

Komitet przewidziany w art. 5 decyzji nr 508/2000/WE zostaje zastąpiony przez Komitet wzmiankowany w art. 9 niniejszej decyzji.

Artykuł 15 Wejście w życie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli, dnia […]

W imieniu Rady Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK

I. OPISDZIAŁAŃIWYDARZEŃ

1. PIERWSZACZĘŚĆ:WSPARCIEDZIAŁAŃKULTURALNYCH 1.1. Ośrodki współpracy

Program wspiera stałe i ustrukturowane ośrodki współpracy kulturalnej pomiędzy europejskimi organizacjami działającymi na polu kultury. To wsparcie ma na celu pomoc dla tych ośrodków w fazie początkowej i tworzenia struktur lub w fazie poszerzania zasięgu geograficznego. Chodzi o zachęcenie ich do utworzenia się na stałych podstawach i do osiągnięcia niezależności finansowej.

Każdy ośrodek musi składać się co najmniej z 6 wykonawców z 6 różnych krajów uczestniczących w programie, może grupować podmioty z jednego lub kilku sektorów w obrębie różnych działań lub wieloletnich projektów o charakterze sektorowym, międzysektorowym, lecz realizujących wspólny cel.

Każdy ośrodek ma na celu realizację licznych wieloletnich i ustrukturowanych działań kulturalnych. Te działania muszą być realizowane podczas całego okresu finansowania wspólnotowego. Powinny być ukierunkowane na co najmniej dwa z trzech celów, opisanych w art. 3 niniejszej decyzji. Pierwszeństwo zostanie przyznane ośrodkom, które zechcą rozwijać działalność odpowiadającą trzem właściwym celom wspomnianego artykułu.

Ośrodki zostały wybrane w następstwie wezwań do składania propozycji, w poszanowaniu rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002³⁶ (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”) oraz rozporządzeń wykonawczych. W tych ramach nastąpi selekcja, między innymi, na podstawie uznanej biegłości współorganizatorów w ich dziedzinie działalności, ich zdolności finansowej i operacyjnej prowadzącej do zakończenia zaproponowanej działalności, jak również na podstawie jakości tych działań i ich zgodności ze szczegółowymi celami programu, o których mowa w art. 3 niniejszej decyzji.

Ośrodki powinny zostać utworzone na podstawie umowy współpracy, to znaczy wspólnego dokumentu, mającego formę prawną jednego z krajów uczestniczących i podpisanego przez wszystkich współorganizatorów.

Pomoc wspólnotowa nie może przekraczać 50 % budżetu projektu, i ma charakter degresywny. Nie może przekraczać 500 000 EUR rocznie. Pomoc ta jest przyznawana przez okres 5 lat.

Tytułem informacji około 36 % całkowitego budżetu udzielonego dla programu jest poświęcone temu rodzajowi pomocy.

36 Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1.

1.2. Działania w ramach współpracy

Program wspiera działania w ramach współpracy kulturalnej o charakterze sektorowym lub międzysektorowym pomiędzy podmiotami europejskimi. Przyznaje się szerokie pole działania dla kreatywności i innowacyjności. Szczególnego wsparcia udziela się działaniom mającym na celu badanie kierunków współpracy, aby dłużej je rozwijać.

Każde działanie musi być podjęte i zrealizowane na zasadzie partnerstwa przez co najmniej 4 organizacje działające na polu kultury z 3 różnych krajów uczestniczących, przy czym podmioty te mogą działać w jednym lub kilku sektorach.

Działania zostały wybrane w następstwie wezwań do składania propozycji, w poszanowaniu przepisów finansowych oraz rozporządzeń wykonawczych. W tych ramach nastąpi selekcja między innymi na podstawie uznanej biegłości współorganizatorów w ich dziedzinie działalności, ich zdolności finansowej i operacyjnej prowadzącej do zakończenia zaproponowanej działalności, jak również na podstawie jakości tych działań i ich zgodności ze szczegółowymi celami programu, o których mowa w art. 3 niniejszej decyzji.

Pomoc wspólnotowa nie może przekraczać 50 % budżetu projektu. Nie może być niższa od 60 000 EUR rocznie ani wyższa od 200 000 EUR rocznie. Pomoc ta jest przyznawana przez maksymalny okres dwunastu miesięcy.

Tytułem informacji około 24 % całkowitego budżetu udzielonego dla programu jest poświęcone temu rodzajowi pomocy.

1.3. Działania specjalne

Program również wspiera działania specjalne. Działania te są specjalne przez fakt, iż muszą przybrać poważny wymiar i skalę, mieć znaczący oddźwięk u narodów Europy i przyczyniać się do lepszego uświadomienia sobie przynależności do tej samej wspólnoty, jak również uwrażliwienia na różnorodność kulturową Państw Członkowskich oraz na dialog międzykulturowy i międzynarodowy. Powinny stawiać sobie co najmniej dwa z trzech celów właściwych, opisanych w art. 3 niniejszej decyzji.

Te działania specjalne przyczyniają się do nadania większej postrzegalności wspólnotowym działaniom kulturalnym i do zwiększenia oddziaływania kulturalnego naszego kontynentu.

Przykładowo, za „działania specjalne” można uznać przyznawanie nagród, o ile zwracają uwagę na artystów, dzieła lub realizacje kulturalne czy też artystyczne, umożliwiają ich poznanie poza granicami kraju i popierają tym sposobem mobilność i wymianę.

W tych ramach zostanie przyznana również znacząca pomoc dla „Europejskich Stolic Kultury”, aby wspomóc działania podkreślające postrzegalność europejską oraz transeuropejską współpracę kulturalną.

W tych ramach może również zostać przyznana pomoc dla działań w zakresie współpracy z państwami trzecimi oraz międzynarodowymi organizacjami, o których mowa w art. 5 ust. 2 oraz w art. 6 niniejszej decyzji.

Przytoczone przykłady nie stanowią wyczerpującej listy działań, które mogą być wspierane z tytułu tej części programu.

Sposoby selekcji działań specjalnych będą zależeć od danej akcji. Dofinansowanie zostanie przyznane w następstwie wezwań do składania propozycji oraz przetargów, z wyjątkiem przypadków wchodzących w zakres art. 54 oraz 168 rozporządzenia finansowego. Również zostanie uwzględniona całkowita zgodność każdego działania z ogólnym celem oraz celami szczegółowymi programu, wzmiankowanymi w art. 3 niniejszej decyzji.

Pomoc wspólnotowa nie może przekraczać 60 % budżetu projektu.

Tytułem informacji około 17 % całkowitego budżetu udzielonego dla programu jest poświęcone temu rodzajowi pomocy.

2. DRUGA CZĘŚĆ: POMOC DLA ORGANIZACJI EUROPEJSKICH DZIAŁAJĄCYCH NA PŁASZCZYŹNIE EUROPEJSKIEJ W DZIEDZINIE KULTURY, JAK RÓWNIEŻ DLA DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPEWNIENIE OCHRONY I UPAMIĘTNIENIE GŁÓWNYCH MIEJSC I ARCHIWÓW,MAJĄCYCHZWIĄZEKZDEPORTACJĄ

Ta pomoc przybiera formę dwóch rodzajów dotacji:

– dotacji na funkcjonowanie, przeznaczonej na współfinansowanie wydatków związanych ze stałym programem roboczym organizacji realizującej cel o ogólnym znaczeniu europejskim w dziedzinie kultury lub cel, który stanowi część polityki Unii Europejskiej w tej dziedzinie (ppkt 2.1),

– bądź dotacji przeznaczonej na współfinansowanie jednorazowej akcji w tej dziedzinie (ppkt 2.2).

Planuje się, że te dotacje będą przyznawane na podstawie rocznych wezwań do składania propozycji.

Tytułem informacji około 10 % całkowitego budżetu udzielonego dla programu jest poświęcone tej części.

2.1. Pomoc na funkcjonowanie organizacji znaczących dla kultury europejskiej Z tej pomocy mogą korzystać organizacje, które działają na rzecz współpracy kulturalnej, zapewniając funkcje reprezentacyjne na płaszczyźnie europejskiej, gromadząc lub rozpowszechniając informacje mogące ułatwić transeuropejską wspólnotową współpracę kulturalną, skupiając w sieć organizacje aktywne w dziedzinie kultury na płaszczyźnie europejskiej, uczestnicząc w realizacji projektów współpracy kulturalnej lub odgrywając rolę

„ambasadorów” kultury europejskiej.

Te organizacje muszą mieć realny wymiar europejski. Pod tym względem muszą prowadzić swą działalność na płaszczyźnie europejskiej same lub w formie różnych skoordynowanych stowarzyszeń, a ich struktura (zapisani członkowie) oraz ich działania muszą mieć potencjalne oddziaływanie na płaszczyźnie całej Unii Europejskiej lub co najmniej w siedmiu krajach europejskich.

Selekcja organizacji korzystających z takich dotacji na funkcjonowanie wynika z wezwania do składania propozycji. Przeprowadza się ją na podstawie całkowitej

zgodności programu prac organizacji z celami szczegółowymi określonymi w art. 3 niniejszej decyzji.

Kwota dotacji na funkcjonowanie, przyznanej z tytułu tej części Załącznika, nie może przekraczać 80 % wydatków dopuszczalnych dla organizacji w roku obrachunkowym, dla którego dotacja została przyznana.

2.2. Pomoc dla działań mających na w celu zapewnienie ochrony i upamiętnienie głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacjami

Mogą otrzymać pomoc działania mające na celu zapewnienie ochrony i upamiętnienie głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacjami, symbolizowanych przez pomniki wzniesione na terenie dawnych obozów i innych miejsc męczeństwa i eksterminacji ludności cywilnej na wielką skalę, jak również do zachowania pamięci ofiar w tych miejscach.

3. TRZECIA CZĘŚĆ: POMOC DLA PRAC ANALITYCZNYCH, JAK RÓWNIEŻ GROMADZENIA I ROZPOWSZECHNIANIA INFORMACJI W DZIEDZINIEWSPÓŁPRACYKULTURALENJ

Tytułem informacji około 5 % całkowitego budżetu udzielonego dla programu jest poświęcone tej części.

3.1. Pomoc dla prac analitycznych w dziedzinie współpracy kulturalnej

Program wspiera realizację badań i prac analitycznych w dziedzinie współpracy kulturalnej.

Ta pomoc ma na celu zwiększenie zakresu informacji i danych liczbowych na temat współpracy kulturalnej na skalę europejską, szczególnie w dziedzinie mobilności uczestników kultury, obiegu dzieł sztuki i wyrobów artystycznych i kulturalnych oraz dialogu międzykulturowego.

Z tytułu tej części programu pomoc będą mogły otrzymać badania i prace analityczne, przyczyniające się do wzbogacenia zjawiska transeuropejskiej współpracy kulturalnej oraz do tworzenia przestrzeni sprzyjającej jej rozwojowi. Szczególnie powinny być popierane projekty mające na celu gromadzenie i analizę danych statystycznych.

3.2. Pomoc dla gromadzenia i rozpowszechniania informacji w dziedzinie współpracy kulturalnej

Program wnosi pomoc dla gromadzenia i rozpowszechniania informacji poprzez narzędzie internetowe, ukierunkowane na potrzeby specjalistów ds. kultury w dziedzinie transeuropejskiej współpracy kulturalnej.

Narzędzie to powinno umożliwić wymianę doświadczeń i dobrych praktyk, rozpowszechnienie informacji, dotyczących programu kulturalnego, lecz także transeuropejskiej współpracy kulturalnej w szerokim tego słowa znaczeniu.

3.3. Pomoc dla punktów kontaktowych kultury

Aby zapewnić ukierunkowane, skuteczne i bliskie terenu rozpowszechnienie praktycznych informacji o nowym programie, przewiduje on pomoc dla „punktów kontaktowych kultury”.

Organy te, działające na płaszczyźnie krajowej, są ustanowione we współpracy z Państwami Członkowskimi na zasadzie dobrowolnej.

Punkty kontaktowe kultury mają za zadanie:

– zapewnienie promocji programu,

– ułatwienie dostępu do programu i zachęcanie do uczestnictwa w jego działaniach możliwie największej liczbie specjalistów i uczestników życia kulturalnego dzięki skutecznemu rozpowszechnianiu informacji,

– zapewnienie stałego kontaktu z różnymi instytucjami, przez wniesienie pomocy do sektora kulturalnego w Państwach Członkowskich, przyczyniając się w ten sposób do komplementarności pomiędzy działaniami programu a krajowymi środkami pomocy,

– zapewnienie na odpowiednim poziomie informacji i kontaktu pomiędzy uczestnikami programu, jak również innych programów wspólnotowych, dostępnych dla projektów kulturalnych.

II. ZARZĄDZANIEPROGRAMEM

Całkowity budżet programu może również pokrywać wydatki poniesione na działania związane z przygotowaniem, monitoringiem, kontrolą, audytem i oceną, bezpośrednio niezbędne do zarządzania programem i do realizacji jego celów, szczególnie badań, zebrań, akcji informacyjnych i publikacyjnych, wydatków związanych z sieciami informatycznymi, mającymi na celu wymianę informacji, jak również wszelkie inne wydatki na pomoc administracyjną i techniczną, z jakiej może skorzystać Komisja przy zarządzaniu programem.

III. KONTROLEIAUDYTY

Dla projektów wyselekcjonowanych zgodnie z procedurą opisaną w art. 11 ust. 1 niniejszej decyzji zostaje wdrożony system audytu z zastosowaniem metody statystycznej.

Korzystający z dotacji zachowuje do dyspozycji Komisji wszystkie dowody wydatków, mających miejsce przez okres pięciu lat, licząc od daty ostatniej płatności. Korzystający z dotacji czuwa, aby w danym przypadku dowody przechowywane przez jego partnerów lub członków zostały oddane do dyspozycji Komisji.

Komisja, bezpośrednio przez swych urzędników, bądź za pośrednictwem jakiejkolwiek instytucji zewnętrznej wybranej przez nią, ma prawo do przeprowadzenia kontroli dotyczącej wykorzystania dotacji. Te audyty mogą być przeprowadzane przez cały okres umowy, jak również przez okres pięciu lat, licząc od daty wypłaty pozostałej części dotacji. W danym przypadku wyniki tych audytów mogą doprowadzić do decyzji Komisji o zażądaniu zwrotu dotacji.

Pracownicy Komisji, jak również osoby z zewnątrz upoważnione przez Komisję, mają odpowiedni dostęp szczególnie do biur korzystających z dotacji, jak również do wszystkich niezbędnych informacji, w tym również w postaci elektronicznej, w celu właściwego przeprowadzenia tych audytów.

Trybunał Obrachunkowy, jak również Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) mają takie same prawa jak Komisja, szczególnie prawo dostępu.

Poza tym w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przeciw oszustwom i innym nieprawidłowościom Komisja jest upoważniona do przeprowadzania kontroli i weryfikacji na miejscu, zgodnie z rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96³⁷. W danym przypadku Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) przeprowadza dochodzenia, które podlegają rozporządzeniu (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady³⁸.

IV. DZIAŁANIADOTYCZĄCEINFORMACJIIKOMUNIKACJI 1. Komisja

Komisja może organizować seminaria, kolokwia, lub zebrania mogące ułatwić realizowanie programu. Może również przedsięwziąć jakąkolwiek odpowiednią akcję informacyjną, publikacyjną i upowszechniającą, jak również ocenę i kontrolę programu. Takie działania mogą być finansowane za pomocą dotacji otrzymanych w drodze zamówień publicznych lub mogą być zorganizowane i sfinansowane bezpośrednio przez Komisję.

2. Punkty kontaktowe

Komisja i Państwa Członkowskie organizują na zasadzie dobrowolnej i wzmacniają wymianę informacji przydatnych do realizacji programu poprzez punkty kontaktowe kultury, które działają w charakterze organów wykonawczych na płaszczyźnie krajowej, w poszanowaniu art. 54 ust. 2 lit. c) oraz ust. 3 rozporządzenia nr 1605/2002.

V. PODZIAŁCAŁKOWITEGOBUDŻETU Podział orientacyjny rocznego budżetu programu

Procent budżetu

Część 1 (pomoc dla projektów) Około 77 % - ośrodki współpracy Około 36 % - działania w ramach współpracy Około 24 % - działania specjalne Około 17 % Część 2 (pomoc dla organizacji) Około 10 % Część 3 (analiza i informacja) Około 5 % Całość wydatków operacyjnych Około 92 %

37 Dz.U. L 292 z 15.11.1996, str. 2.

38 Dz.U. L 136 z 31.5.1999, str. 1.

Zarządzanie programem Około 8 %

FICHE FINANCIÈRE LÉGISLATIVE

Domaine(s) politique(s): Education et Culture Activité(s): culture et langues

Intitulé de l'action: programme Culture 2007

1. LIGNE(S)BUDGÉTAIRE(S)+INTITULÉ(S) 15 04 02 01 - Programme-cadre en faveur de la culture

15 01 04 07 - Programme-cadre en faveur de la culture - Dépenses pour la gestion administrative

15 01 04 30 – Agence exécutive Education et culture 2. DONNÉESCHIFFRÉESGLOBALES

2.1. Enveloppe totale de l'action : crédits d'engagement 408,00 millions d'euros

2.2. Période d'application:

Du 1^er janvier 2007 au 31 décembre 2013

2.3. Estimation globale pluriannuelle des dépenses:

a) Échéancier crédits d'engagement/crédits de paiement (intervention financière) Millions d'euros (à la 3^e décimale)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 et

exer.

suiv.

Total

Crédits

d'engagement (CE) 40,918 42,836 46,751 52,274 57,043 63,673 71,423 374,918 Crédits de paiement

(CP) 24,596 33,874 36,505 45,429 49,643 58,231 126,640 374,918

b) Assistance technique et administrative (ATA) et dépenses d’appui (DDA) (cf. point 6.1.2)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 et

exer.

suiv. Total Crédits

d'engagement (CE) 4,082 4,164 4,249 4,726 4,957 5,327 5,577 33,082 Crédits de paiement

(CP) 4,082 4,164 4,249 4,726 4,957 5,327 5,577 33,082

Sous-total a+b 2007 2008 2009 2010 2011 2012

2013 et exer.

suiv.

Total

Crédits

d'engagement (CE) 45,0 47,0 51,0 57,0 62,0 69,0 77,0 408,0

Crédits de paiement

(CP) 28,678 38,038 40,754 50,155 54,600 63,558 132,217 408,0

c) Incidence financière globale des ressources humaines et autres dépenses de fonctionnement (cf. points 7.2 et 7.3)

(CE)/(CP) 2,239 2,239 2,239 2,240 2,240 2,240 2,241 15,678

TOTAL a+b+c 2007 2008 2009 2010 2011 2012

2013 et exer.

suiv. Total Crédits

d'engagement (CE) 47,239 49,239 53,239 59,240 64,240 71,240 79,241 423,678 Crédits de paiement

(CP) 30,917 40,277 42,993 52,395 56,840 65,798 134,458 423,678

2.4 Compatibilité avec la programmation financière et les perspectives financières [X] Proposition compatible avec la Communication de la Commission concernant

les moyens budgétaires 2007-2013 - COM (2004) 101 du 10 février 2004

Cette proposition nécessite une reprogrammation de la rubrique concernée des perspectives financières,

y compris, le cas échéant, un recours aux dispositions de l’accord interinstitutionnel.

2.5 Incidence financière sur les recettes

[X] Aucune implication financière sur les recettes (concerne des aspects techniques relatifs à la mise en œuvre d'une mesure).

3. CARACTÉRISTIQUESBUDGÉTAIRES Nature de la dépense Nouvelle Participation

AELE Participation pays

candidats

Rubrique PF

DNO CD NON OUI OUI 3

4. BASELÉGALE Article 151 du Traité CE.

5. DESCRIPTIONETJUSTIFICATION 5.1 Nécessité d'une intervention communautaire 5.1.1 Objectifs poursuivis

L'objectif poursuivi est de permettre à l'action communautaire de coopération culturelle de continuer sur une base renouvelée, à la suite du programme "Culture 2000"³⁹ et du programme d'action communautaire pour la promotion des organismes actifs au niveau européen dans le domaine de la culture⁴⁰ qui devraient s'achever le 31 décembre 2006.

Comme indiqué à l'article 3 de la proposition de décision, l'objectif général du programme proposé est de poursuivre la mise en œuvre de l'article 151 du Traité, en contribuant à la mise en valeur d'un espace culturel commun aux Européens par le développement de la coopération culturelle entre les créateurs, les acteurs culturels et les institutions culturelles des pays participant au programme.

39 Le Programme Culture 2000 a été initialement fondé sur la décision du Parlement européen et du Conseil 508/2000/CE du 14 février 2000 (JO L63 du 10.3.2000) établissant ce programme pour la période 2000-2004, puis prolongé de deux années par la décision n^o 626/2004/CE du Parlement européen et du Conseil du 31 mars 2004 modifiant la décision n^o 508/2000/CE établissant le programme « Culture 2000 » (JO L 99 du 03.04.2000).

40 Décision du Parlement Européen et du Conseil 792/2004/CE du 21 avril 2004 (JO L138 du 30 avril 2004) établissant un programme d'action communautaire pour la promotion des organismes actifs au niveau européen dans le domaine de la culture.

Compte tenu des considérations qui précèdent, les effets directs correspondant aux objectifs spécifiques visés par le programme, à court et à moyen terme, peuvent être groupés comme suit:

(a) mobilité transnationale accrue des acteurs de la culture. Deux sortes de mobilité seront encouragées : d’une part, la mobilité pour prestation de services culturels (ex: tournées) ou établissement et, d’autre part, la mobilité dans le but de se former, de se confronter à d'autres cultures ou pratiques artistiques, d'échanger des expériences;

(b) circulation transnationale accrue des œuvres et des produits artistiques et culturels. Il s’agit d’aider la circulation des œuvres d’art et des produits artistiques et culturels au-delà des frontières nationales, qui entraîne un surcoût pour l’organisateur. Cet objectif correspond à ceux du Traité (articles 3q et 151) et répond à certaines missions communautaires de base (finalisation du marché intérieur et renforcement de l’intégration européenne grâce à la réalisation d’un espace culturel commun, qui serait fondé à la fois sur la diversité nationale et régionale et sur les valeurs partagées par les Européens);

(c) dialogue interculturel renforcé. L’objectif est de favoriser un échange fondé sur l’ouverture et l’égalité entre cultures visant à amener, dans le respect des droits fondamentaux de la personne humaine et du principe de diversité culturelle, à un enrichissement mutuel et à la recherche commune de valeurs et interprétations partagées et visera notamment à mieux permettre l'intégration des nouveaux Européens issus de cultures diverses.

Par la nature même de ses trois principaux objectifs, le programme Culture 2007 a un caractère clairement multilatéral et, partant, une valeur ajoutée européenne élevée. En effet, bien que les autorités nationales ou régionales contribuent à favoriser les échanges culturels, une étude récente sur l’état de la coopération culturelle en Europe a montré que les gouvernements continuaient à axer leur politique culturelle étrangère sur la coopération bilatérale et qu’une poignée d’Etats membres seulement faisaient de la mobilité culturelle l’une de leurs priorités ou encourageaient au développement du dialogue trans-culturel en allant au-delà des limites plutôt formelles des accords de coopération culturelle bilatéraux ou multilatéraux.

5.1.2 Dispositions prises relevant de l’évaluation ex ante

a) Un rapport d'analyse d'impact étendue, intégrant également les exigences de l'évaluation ex°ante, a été réalisé par les services de la Commission européenne entre septembre 2003 et mars 2004.

Ce rapport est disponible sur le site internet Europa⁴¹. Il inclut notamment un exposé des problèmes que le nouveau programme sera chargé de traiter, une présentation des objectifs généraux, spécifiques et opérationnels de cette nouvelle proposition et des indicateurs pertinents, une analyse des différentes options stratégiques et des mécanismes alternatifs, un examen des risques et des éventuelles incertitudes soulevées par le programme proposé, un exposé des impacts attendus, l'examen de la valeur ajoutée européenne de l'action, les leçons tirées du passé et notamment des évaluations des programmes antérieurs, une analyse coût- efficacité des propositions, etc.

41 Document SEC (2004) xxx…

http://europa.eu.int/comm/culture/eac/other_actions/after_2006/after2006_fr.html.