Bożena Szewczul
Doktorat ks. Jacka Zielińskiego
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 45/1-2, 309-311
Z
Ż
Y
C
I
A
W
Y
D
Z
I
A
Ł
U
P ra w o K a n o n ic z n e 45 (2 0 0 2 ) n r 1-2
D O K TOR AT K S. JACKA Z IE L IŃ SK IE G O
D n ia 13 lis to p a d a 2001 ro k u n a W y d ziale P ra w a K a n o n icz n e g o U n iw e rsy te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arszaw ie o d b y ła się p u b lic z n a o b ro n a p ra cy d o k to rs k ie j ks. J a c k a Z i e l i ń s k i e g o , a b so lw e n ta w s p o m n ia n e g o wyżej W y d zia łu, k a p ła n a arch id ie c ez ji w a rm iń sk ie j. K siąd z J. Z i e l i ń s k i p rz ed ło ży ł R a d z ie W y d ziału ro z p ra w ę p t. „ Istotne o b o w ią zk i m a łże ń sk ie w św ia d o m o ści chrześcijan ro zw iedzionych n a p rzykła d zie wybranych p a ra fii A rch id iecezji W arm ińskiej. S tu d iu m k a n o n istyczn o -so cjo ło g iczn e", n a p is a n ą p o d k ie ru n k ie m ks. p ro f, d ra h a b . R y sz a rd a S z t y c h m i l e r a . W c h a ra k te rz e re c e n z e n tó w w y stąpili: ks. p ro f, d r h a b . J a n D y d u c h (PA T ), ks. p ro f, d r h a b . W o jciech G ó r a l s k i (U K S W ) o ra z re c e n z e n t p o m o cn iczy ks. p ro f, d r h ab . Ja n u s z M a r i a ń s k i (K U L ).
O jc ie c Ś w ięty J a n P aw e ł II w a d h o rta c ji a p o sto ls k ie j Fam iliaris consortio (22 li s to p a d a 1981 r.) u k a z u je z a d a n ia K o ś c io ła w o b e c ro zw ied z io n y c h . W zyw a p a s te rzy i c a łą w s p ó ln o tę w iern y ch d o o k a z a n ia p o m o cy ro zw ied zio n y m tak , ab y n ie czuli się o d łą c z e n i o d K o ścio ła, gdyż ja k o o c h rzc ze n i p o w in n i u czestn iczy ć w je g o życiu m .in . p rz e z słu c h a n ie S ło w a B o ż e g o , u c ze stn ic tw o w e M szy św., trw a n ie n a m o d litw ie, p ie lę g n o w a n ie d u c h a i czynów p o k u tn y c h o ra z w y ch o w an ie d zieci w w ie rze ch rze śc ija ń sk iej. W te n p ro g ra m d z ia ła n ia K o ścio ła w o b e c o só b ro z w ie d z io n y c h w łączył się ks. J. Z i e l i ń s k i p rz e z sw oją p r a c ę d o k to rs k ą - ja k p o d a je je d e n z R e c e n z e n tó w ro zp raw y . A u t o r p o sta w ił so b ie za cel „ z b a d a n ie św ia d o m o ści isto tn y c h o b o w iązk ó w m a łż eń sk ic h w śró d c h rze śc ija n ro zw ied zio n y ch w a r ch id ie ce zji w a rm iń s k ie j o ra z u k a z a n ie m ożliw ych ś ro d k ó w o d d z ia ły w an ia , by tę św ia d o m o ść w z m o cn ić ” (s. 237).
P rz e d ło ż o n a R a d z ie W y d ziału d y se rta c ja d o k to rs k a , liczy 252 stro n y i sk ła d a się ze sp isu treś ci, w ykazu sk ró tó w , b ib lio g ra fii, w s tę p u , c z te re c h ro z d ziałó w , z a k o ń c z e n ia o ra z an ek só w .
R o z d z ia ł I o m a w ia n a u c z a n ie K o ścio ła d o ty cz ą c e isto tn y ch o b o w iązk ó w m a ł ż eń sk ic h . A u t o r p rz e d sta w ia j e w o p a rc iu o d o k u m e n ty K o ścio ła p o w sze ch n e g o , w szczeg ó ln o ści n a u c z a n ie V a tic an u m II, d o k u m e n ty p o so b o ro w e m .in. K o d e k s P ra w a K a n o n ic z n e g o z 1983 ro k u o ra z d o k u m e n ty E p is k o p a tu P olski. N a s tę p n ie o m a w ia p o sz c z e g ó ln e obo w iązk i m a łż eń sk ie tj. trw a n ie w e w sp ó ln o c ie m a łż e ń sk iej, o b o w ią ze k w ie rn o ści m ałż e ń sk ie j, tro s k ę o d o b ro w s p ó łm a łż o n k a i o b o w ią z e k w y c h o w a n ia p o to m s tw a .
3 1 0 Z ŻY CIA W Y D ZIA ŁU [2]
W ro z d z ia le II ks. J. Z i e l i ń s k i w y jaśnia g e n ez ę, h isto rię , i a k tu a ln y s ta n a r ch id ie ce zji w arm iń sk iej. Ta część ro z p ra w y z a w ie ra p rz e d e w szystkim c h a ra k te ry stykę b a d a n e j zb io ro w o ści tj. lu d n o śc i a rch id ie c ez ji w a rm iń sk ie j ze szczególnym u w z g lęd n ie n ie m o só b ro z w ied z io n y c h żyjących n a jej te re n ie . Z d an y ch staty sty cz nych d la w o jew ó d ztw a w a rm iń s k o -m a z u rs k ie g o - p o d a n y c h p rz e z A u t o r a - wy n ik a, ż e w 1998 ro k u n a z aw arty ch 8269 m ałż eń stw z a is tn ia ło 2023 ro zw o d ó w . D o k t o r a n t z au w a ż a, że w la ta c h 1991-1997 b a rd z ie j w z ro sła liczba ro zw o d ó w n a w si niż w m ia sta ch . G łó w n ą przy czy n ę tak ie j sytuacji u p a tru je o n w b ra k u p o r o z u m ie n ia m ięd zy m a łż o n k a m i, neg aty w n y m o d d z ia ły w a n iu śro d k ó w m aso w e g o p rz e k a z u , ro z lu ź n ie n ie m z a s a d relig ijn y ch i m o raln y ch , b e z ro b o c iu , a w p rz y p a d k u wsi u p a d k u P aństw ow ych G o s p o d a rs tw R o ln y ch , co z n ac zn ie n a ru szy ło ró w n o w a gę życia p ry w a tn e g o i m ałż e ń sk ie g o m ie sz k a ń c ó w wsi. Sw oje b a d a n ia ks. J. Z i e l i ń s k i o p a r ł n a 430 w y p o w ie d ziach an k ie to w y ch p rz e p ro w a d z o n y c h w 15 p a r a fiach a rc h id ie c e z ji w a rm iń sk ie j. O p is b a d a n y c h o só b ilu stro w an y je s t licznym i ta b e la m i. S zc zeg ó ln ie in te re s u ją c y je s t fra g m e n t o m a w ia n e g o ro z d z ia łu II d y sertacji d o ty czący sto s u n k u b a d a n e j g ru p y d o w a rto śc i c h rze śc ija ń sk ich .
R o zd ział III pośw ięcony jes t szczegółow ej an alizie z g ro m a d zo n e g o m a te ria łu e m pirycznego w p ostaci odpo w ied zi re sp o n d e n tó w nt. istotnych obow iązków m a łż e ń skich. U k a z a n o tu w sp o só b ogólny sto su n e k o só b rozw iedzionych d o instytucji m ał żeństw a i rodziny, a n a stęp n ie d o istotnych obow iązków m ałżeńskich. N ajw ażniejszy m i celam i m ałżeń stw a z d an iem re sp o n d e n tó w jes t z ro d ze n ie i w ychow anie p o to m stw a, z ap ew n ien ie w zajem nej p o m o cy o ra z stw o rzen ie głębokiej w sp ó ln o ty życia.
W IV ro z d ziale ks. J. Z i e l i ń s k i w o p a rc iu o w yniki b a d a ń p rz e d s ta w io n e w p o p rz e d n im ro z d ziale fo rm u łu je w nio sk i d u s z p a ste rsk o -k a n o n isty c z n e . J e d n o c ze śn ie p o d e jm u je o n p ró b ę u k a z a n ia w łaściw ych k ie ru n k ó w d z ia łań w a rc h id ie c e zji w a rm iń s k ie j, k tó re by z m ie rz a ły d o n a le ży te g o p rz y g o to w an ia k a n d y d a tó w d o m a łż e ń stw a i w z m o cn ien ia w ś ró d w ie rn y ch św iad o m o śc i isto tn y ch o b o w ią zk ó w m ałż eń sk ic h . W łaściw e p rz y g o to w an ie d o m a łż eń stw a , p o m o c d u s z p a s te rs k a i p ra w n a m ałż eń stw o m szczeg ó ln ie tym p rzeżyw ającym tru d n o ś c i p o w in n a - z d a n iem A u t o r a - z a p o b ie c ta k d u żej liczbie ro zw o d ó w . W ro z d z iale IV n a u w ag ę z as łu g u je w ery fik acja p ięc iu h ip o te z p o sta w io n y ch p rz ez A u t o r a w e w s tę p ie ro z praw y. P ie rw sz a h ip o te z a stw ie rd z a ją c a , że ty lk o część re s p o n d e n tó w id en ty fik u je się z n a u k ą K o ścio ła, d o ty cz ą c ą o b o w ią zk ó w m ałż eń sk ic h p o tw ie rd z iła się w to k u p o d ję ty c h b a d a ń . B a d a n ie św ia d o m o ści ro zw ied z io n y c h p o tw ie rd z a d ru g ą h ip o te zę tj. o wyższej św iad o m o śc i isto tn y c h o b o w ią zk ó w m ałż e ń sk ic h u k o b ie t w p o ró w n a n iu z m ężczy zn am i. T rzecia h ip o te z a , że o so b y sa m o tn e z n ają lep ie j i częściej a k c e p tu ją o b o w iązk i m a łż eń sk ie niż o so b y ro z w ie d z io n e żyjące w p o w tó rn y c h zw iąz k ach , n ie z n a la z ła p o tw ie rd z e n ia . C z w a rta h ip o te z a o w yższej św iad o m o ści o b o w ią zk ó w m ałż eń sk ic h w śró d o s ó b żyjących w u re g u lo w an y m k a n o n ic z n ie
[3 ] Z ŻYCIA W Y D ZIA ŁU 3 1 1
zw iązku w s to s u n k u d o żyjących w zw iązk ach n iek a n o n ic z n y c h , n ie p o tw ie rd z a się w p e łn i. P ią ta h ip o te z a , w sk az u jąca, że o so b y ro z w ied z io n e m ie sz k ają ce n a wsi i m n iejszy ch m ia s ta c h m ają wyższą św ia d o m o ść o b o w ią zk ó w m ałż eń sk ic h o d m ieszk ający ch w w iększych m ia sta ch , z o s ta ła p o tw ie rd z o n a .
R e a s u m u ją c , m o ż n a przytoczyć o p in ię je d n e g o z R e c e n z e n tó w , że ks. J. Z i e l i ń s k i p o d ją ł p o trz e b n y i a k tu a ln y te m a t d o ty cz ąc y św ia d o m o ści o b o w iązk ó w m ałż eń sk ic h u o s ó b ro zw ied zio n y ch . P rz e p ro w a d z o n e p rz e z n ieg o b a d a n ia so c jo logiczne z am ie sz c z o n e w o p ty c e k a n o n ic z n e g o p ra w a m ałż e ń sk ie g o przyczyniają się d o rozw oju k a n o n is ty k i p o lsk iej. P o z a tym p ro p o z y c je d z ia łaln o śc i d u s z p a s te r skiej w śró d m a łż e ń stw z p e w n o śc ią o k a ż ą się p rz y d a tn e zw łaszcza w a rch id ie c ez ji w arm iń sk iej.
R a d a W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o U K SW , b io rą c p o d u w ag ę w yniki e g za m i n u d o k to rs k ie g o , w a lo r n a u k o w y p rz e d ło ż o n e j p ra c y w łaściw y d la ro z p ra w d o k to r skich, o p in ie re c e n z e n tó w o ra z pozytyw ny w ynik o b ro n y , n a d a ła ks. Ja ck o w i Z i e l i ń s k i e m u s to p ie ń n a u k o w y d o k to r a n a u k p ra w n y ch w z ak re sie p ra w a k a n o n iczn eg o .
B o że n a S zew czu l
D O K TO R A T K S. LUCJANA ŚW ITO
D n ia 11 g ru d n ia 2001 ro k u n a W y d ziale P ra w a K a n o n ic z n e g o U n iw e rsy te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arszaw ie o d b y ła się p u b lic z n a o b ro n a p racy d o k to rsk ie j ks. L u c ja n a Ś w i t o , a b so lw e n ta w s p o m n ia n e g o w yżej W yd ziału , k a p ła n a a rc h id ie c e z ji w a rm iń sk ie j. K siąd z L. Ś w i t o p rz ed ło ży ł R a d z ie W y działu ro z p ra w ę p t. „W y k lu czen ie b o n u m p ro lis w d o k try n ie i o rz ec zn ic tw ie R o ty R z y m s k ie j” , n a p is a n ą p o d k ie ru n k ie m ks. p ro f, d ra h a b . W o jciech a G ó r a l s k i e g o (U K S W ). W c h a r a k te r z e re c e n z e n tó w w ystąpili: ks. p ro f. U K S W d r h ab . H e n ryk S t a w n i а к o ra z ks. d r h a b . S ta n isła w P a ź d z i o r .
W y k lu czen ie p rz e z n u p tu r ie n ta , pozytyw nym a k te m w oli, je d n e g o z isto tn y ch e le m e n tó w m a łż e ń stw a , p o w o d u je je g o n iew ażn o ść, ja k w y n ik a z k a n o n u 1101 § 2 K o d e k su P ra w a K a n o n ic z n e g o J a n a P a w ła II. A p o n ie w a ż b o n u m pro lis stan o w i je d e n z isto tn y ch e le m e n tó w m a łż eń stw a , stą d je g o w y k lu czen ie s k u tk u je n iew aż n o śc ią te g o zw iązku. W y elim in o w a n ie lu b o g ra n ic z e n ie p ro k re a c y jn e g o w y m iaru m ałż e ń stw a c o ra z b a rd z ie j u p o w s z e c h n ia się w e w sp ó łczesn y m św iecie, p ro p a g u ją cym now y m o d el życia. P o to m stw o s ta je się d la m ałż o n k ó w c ię ż a re m a n a w e t złem ko n ieczn y m . S y tu a cja ta k a z n a jd u je sw e o d z w ie rc ie d le n ie w są d a c h k o ścielnych, g d zie c o raz częściej ro z p a try w a n e są spraw y o n iew aż n o ść m a łż eń stw a , k tó re g o
