WPISUJE UCZEŃ KOD UCZNIA
BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM
CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA
HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawdź, czy zestaw zadań zawiera 13 stron (zadania 1–24).
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Następnie wpisz swój kod.
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami.
4. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/
atramentem. Nie używaj korektora.
5. W każdym zadaniu wyboru wielokrotnego wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zaznacz ją znakiem X, np.:
A. I i III B. II i IV C. III i IV D. I i II
6. W zadaniach typu prawda / fałsz lub tak / nie zaznacz właściwe odpowiedzi P / F lub T / N znakiem X, np.:
P / F lub T / N
7. W zadaniach na dobieranie do informacji oznaczonych liczbą dobierz informacje oznaczone odpowiednią literą i zaznacz tę literę znakiem X, tak jak w zadaniach wyboru wielokrotnego.
8. W zadaniach z luką wpisz w odpowiednie luki litery lub liczby oznaczające właściwe odpowiedzi.
9. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi. Jeśli się pomylisz, to błędne zaznaczenie otocz kółkiem i wybierz inną odpowiedź, np.:
A. I i III B. II i IV C. III i IV D. I i II 10. Rozwiązania zadań otwartych zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
11. Rozwiązując zadania, możesz wykorzystać miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane.
Czas pracy:
60 minut
Tekst do zadania 1.
Były zatem w ogóle trzy składniki władzy państwowej: konsulowie, senat, lud. Konsulo- wie, póki z legionami nie wyruszą w pole, decydują o wszystkich sprawach publicznych. Senat ma przede wszystkim władzę nad skarbem publicznym. [...] Mimo to jednak pozostaje udział także dla ludu, a pozostaje mu najważniejszy. Lud rozdaje urzędy między godnych ludzi. Ma on także prawo zatwierdzania ustaw.
Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Rzym starożytny, oprac. L.T. Błaszczyk, Warszawa 1961, nr 3, s. 11.
Zadanie 1.
Odpowiedz, którego z podanych państw starożytnych i ustroju dotyczy powyższy opis.
Zaznacz właściwą literę A lub B i numer 1, 2 albo 3.
A.
B.
Ateny
Rzym w okresie
1. demokracji 2. republiki 3. cesarstwa
Zadanie 2.
Przyporządkuj do podanych starożytnych cywilizacji osiągnięcia ich przedstawicieli.
Zaznacz właściwe litery.
2.1. cywilizacja grecka A B C D
2.2. cywilizacja rzymska A B C D
A. wynalezienie koła garncarskiego
B. wystawienie pierwszych sztuk teatralnych
C. ukształtowanie najstarszej religii monoteistycznej D. upowszechnienie łuków i kopuł w architekturze Fotografia, tekst i mapa do zadań 3. i 4.
Budowlę wzniesiono w VI w. na rozkaz Justyniana I Wielkiego. Pierwotnie była to świą- tynia chrześcijańska, a także miejsce koronacji cesarzy. W XV w. budynek został przekształco- ny w meczet. Obecnie pełni funkcję muzeum.
Mapa przedstawia współczesny podział polityczny
Zadanie 3.
Budowla przedstawiona na fotografii została wzniesiona w mieście oznaczonym na mapie numerem
A.1. B. 2. C. 3. D. 4.
Zadanie 4.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Budowlę przedstawioną na fotografii wzniesiono z rozkazu władcy panującego w państwie A. frankońskim.
B. bizantyjskim.
C. arabskim.
D. tureckim.
Mapa do zadania 5.
Polska za Bolesława Chrobrego
Zadanie 5.
Uzupełnij poniższy tekst. Przyporządkuj do każdego zdania właściwą odpowiedź.
Numerem 1 oznaczono na mapie państwo 5.1. _____ . Wojska Henryka II wkroczyły na tere- ny 5.2. _____ . Bolesław Chrobry 5.3. _____ .
5.1. A. czeskie B. ruskie C. węgierskie
5.2. A. Wielkopolski i Śląska B. Małopolski
i Wielkopolski C. Małopolski i Śląska 5.3. A. rozszerzył polskie
panowanie nad Bałtykiem B. zdobył ziemie należące do cesarstwa
niemieckiego
C. doprowadził do
utworzenia pierwszych biskupstw na ziemiach pruskich
Zadanie 6.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
W czasach panowania dynastii Jagiellonów
A. nadano szlachcie polskiej pierwszy przywilej generalny.
B. na ziemiach polskich lokowano pierwsze miasta.
C. w Polsce utworzono pierwsze zbory kalwińskie.
D. założono pierwszy polski uniwersytet.
Ilustracja i taśma chronologiczna do zadania 7.
Źródło: Agencja Gazeta/Dominik Sadowski
1 3
chrzest Polski
śmierć Bolesława
Krzywoustego wybuch powstania
Bohdana Chmielnickiego
hołd pruski
w Krakowie uchwalenie
4 2
Zadanie 7.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Rzeźbę przedstawioną na fotografii wykonano w stylu, który rozwinął się na ziemiach pol- skich w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej numerem
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
Tekst do zadań 8. i 9.
Zjazd senatorów i posłów odbywa się następującym sposobem. Król Zygmunt August roz- pisuje listy do biskupów, wojewodów, większych kasztelanów [...]. Po wybraniu czasu i miejsca król uwiadamia przez starostów szlachtę każdego powiatu [...], każąc jej wybrać deputowanych z zupełnym pełnomocnictwem stanowienia wraz z senatem w sprawach publicznych.
Źródło: Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 98.
Taśma chronologiczna do zadania 8.
panowanie dynastii Jagiellonów
panowanie Ludwika Andegaweńskiego wiek
panowanie dynastii Piastów panowanie królów elekcyjnych
X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX
X
Zadanie 8.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Przedstawiony w tekście organ władzy zwoływano w Polsce A. od XIII do XIV w.
B. od XIV do XVI w.
C. od XV do XVIII w.
D. od XVI do XIX w.
Zadanie 9.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Przedstawiony w tekście organ władzy decydował w Rzeczypospolitej o A. wyborze władcy.
B. zwołaniu pospolitego ruszenia.
C. zawarciu traktatu kończącego wojnę.
D. obsadzie najwyższych stanowisk w państwie.
Zadanie 10.
Odpowiedz, czy poniższe zdania odnoszące się do stosunków wyznaniowych w państwie polsko-litewskim są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
Wielkie wojny z XVII w. przyczyniły się do wzrostu nietolerancji religijnej. P F W XVII w. część szlachty w Rzeczypospolitej wyznawała prawosławie. P F
Mapa do zadania 11.
Wielkie odkrycia geograficzne XV i XVI w.
Zadanie 11.
Uzupełnij poniższy tekst. Przyporządkuj do każdego zdania właściwą odpowiedź.
Odkrycie nieznanego Europejczykom kontynentu było bezpośrednim skutkiem wyprawy oznaczonej na mapie numerem 11.1. _____ . Wyprawa oznaczona na mapie numerem 2 uzyskała poparcie władców 11.2. _____ . W efekcie wyprawy oznaczonej numerem 3 odkryto morską drogę do 11.3. _____ .
11.1. A. 1 B. 2 C. 3
11.2. A. Francji B. Anglii C. Hiszpanii
11.3. A. Chin B. Indii C. Egiptu
Zadanie 12.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Szereg, w którym przedstawiono we właściwej kolejności wydarzenia związane z rozwojem uprawnień stanu szlacheckiego, to:
A. uchwalenie konstytucji Nihil novi → nadanie przywileju w Koszycach → przyjęcie Artykułów henrykowskich.
B. przyjęcie Artykułów henrykowskich → uchwalenie konstytucji Nihil novi → nadanie przywileju w Koszycach.
C. nadanie przywileju w Koszycach → uchwalenie konstytucji Nihil novi → przyjęcie Artykułów henrykowskich.
D. przyjęcie Artykułów henrykowskich → nadanie przywileju w Koszycach → uchwalenie konstytucji Nihil novi.
Taśma chronologiczna do zadania 13.
1 3
zdobycie przez Turków Konstantynopola
wyprawa F. Magellana
dookoła świata wybuch wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych
wstąpienie na tron
Ludwika XIV obrady
kongresu wideńskiego
2 4
Zadanie 13.
Odpowiedz, w których spośród okresów zaznaczonych na taśmie chronologicznej doszło do podanych wydarzeń. Zaznacz w tabeli właściwe numery.
13.1. zawarcie unii z Litwą w Lublinie 1 2 3 4
13.2. uchwalenie Konstytucji 3 maja 1 2 3 4
Tekst do zadania 14.
Tegoż roku hetmani koronni Stanisław Żółkiewski i Stanisław Koniecpolski [wystąpili]
z wojskiem koronnym przeciwko Turkom. Zatem już pod wieczór, napadłszy [tj. napadli] nie- przyjaciel wielką potęgą. Nazajutrz, widząc hetman, iż wielkiej liczby wojska nie dostaje [tj.
nie otrzymuje posiłków], a tak wielkiej potędze nieprzyjacielskiej już wydołać tym ostatkiem słaba nadzieja, umyślił i postanowił taborem uchodzić ku Dniestrowi.
Źródło: Praca nad źródłami. Konspekty i scenariusze lekcji dla nauczycieli, red. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 246.
Zadanie 14.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Celem wojny prowadzonej przez wojska Rzeczypospolitej było A. przyłączenie do Polski Pomorza Gdańskiego.
B. zdobycie kontroli nad Mołdawią.
C. odzyskanie księstw śląskich.
D. uzależnienie ziem ruskich.
Tablica genealogiczna do zadania 15.
Drzewo genealogiczne dynastii Wazów
Zadanie 15.
Przyporządkuj do podanych informacji imiona władców, do których się one odnoszą.
Zaznacz właściwe litery.
13.1. król z dynastii Wazów panujący w Polsce w drugiej połowie XVI w. A B C D 13.2. władca Polski w okresie oblężenia Jasnej Góry przez Szwedów A B C D A. Jan III
B. Zygmunt III C. Władysław IV D. Jan II Kazimierz
Zadanie 16.
Odpowiedz, które z poniższych zdań dotyczących ustroju Stanów Zjednoczonych jest fałszywe. Zaznacz przy nim literę F.
1. U podstaw ustroju USA leży zasada trójpodziału władzy. F 2. Na czele państwa stoi prezydent, wybierany w wyborach powszechnych. F 3. Wszystkim mieszkańcom państwa zapewniono wolność osobistą i równość wobec prawa. F
Zadanie 17.
Wskaż wśród wydarzeń oznaczonych literami A–D to, które rozegrało się najwcześniej i to, które rozegrało się najpóźniej. Zaznacz w każdym wierszu tabeli właściwą literę.
17.1. wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C D
17.2. wydarzenie chronologicznym ostatnie A B C D
A. wyprawa Napoleona na Moskwę B. powstanie Księstwa Warszawskiego
C. powstanie Legionów Polskich we Włoszech D. przyjęcie Deklaracji praw człowieka i obywatela
Tekst do zadania 18.
Manifest jednego z ugrupowań emigracyjnych w XIX w. [fragment]
W ciągu ostatnich o niepodległość usiłowań chcieli oni, nadużywając świętego imienia miłości Ojczyzny, samym dźwiękiem słów nakarmić lud, aby krew swą przelewał za Ojczy- znę [...]. Dlatego na obłudne ich wołanie słabe tylko odpowiedziało echo – i upadliśmy. Jeżeli ta przerażająca nauka nie ma zginąć, jeżeli nowe powstanie nie ma być smutnym dawnych powstań powtórzeniem – pierwszym do boju hasłem powinno być usamowolnienie ludu, od- danie wydartej mu ziemi na własność bezwarunkową, wrócenie praw, powołanie do używania korzyści niepodległego bytu wszystkich, bez różnicy wyznań i rodu [...].
Źródło: Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, [w:] Wielka Emigracja. Teksty źródłowe do nauki historii, nr 31, opr. M. Żychowski, Warszawa 1962, s. 34–37.
Zadanie 18.
Odpowiedz, jaki charakter miały poglądy autorów cytowanego powyżej manifestu. Za- znacz właściwą literę A lub B oraz numer 1, 2 albo 3.
A.
B.
Poglądy demokratyczne, Poglądy konserwatywne,
ponieważ domagano się
1. utrwalenia istniejącego porządku społecznego.
2. zapewnienia chłopom prawa własności i równości.
3. odebrania chłopom użytkowanej przez nich ziemi.
Zadanie 19.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Pod koniec XIX w. Polacy mieszkający w zaborze rosyjskim mogli A. posługiwać się językiem polskim w urzędach.
B. brać udział w wyborach parlamentarnych.
C. prowadzić działalność gospodarczą.
D. zakładać partie polityczne.
Zadanie 20.
Odpowiedz, czy poniższe zdania odnoszące się do I wojny światowej są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
Jedną z przyczyn wybuchu I wojny światowej były nasilające się konflikty
kolonialne pomiędzy mocarstwami. P F
Przed wybuchem I wojny światowej Półwysep Bałkański był obszarem
rywalizacji rosyjsko-austriackiej. P F
Tekst do zadania 21.
Anna jest Białorusinką posiadającą obywatelstwo polskie. Mieszka w województwie białostockim. W ubiegłym roku ukończyła 18 lat.
Zadanie 21.
Odpowiedz, czy Anna może kandydować w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Zaznacz właściwą odpowiedź TAK lub NIE oraz numer 1, 2 lub 3 przyporząd- kowany do poprawnego wyjaśnienia.
TAK,
NIE,
ponieważ
1. prawa polityczne przysługują tylko osobom narodowości polskiej.
2. kandydować w wyborach do Sejmu RP mogą osoby, które ukończyły 21 lat.
3. kandydować w wyborach do Sejmu RP może każdy obywatel Polski.
Tekst do zadania 22.
W marcu 2012 r. zmieniono sposób waloryzacji rent i emerytur. […] Zaskarżyli tę usta- wę […] Prezydent Bronisław Komorowski i rzecznik praw obywatelskich. Zwrócili uwagę na naruszenie m.in. zasad równości, wzajemności i proporcjonalności między wysokością opłaca- nych składek a wysokością świadczeń. Ich zdaniem mogły zostać złamane także zasady ochro- ny praw nabytych oraz zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Źródło: http://www.rmf24.pl/ekonomia/news-jest-decyzja-trybunalu-konstytucyjnego-ws-emerytur,nId,764513
Zadanie 22.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Prezydent Bronisław Komorowski i rzecznik praw obywatelskich zaskarżyli ustawę do A. Trybunału Konstytucyjnego.
B. Sądu Najwyższego.
C. Trybunału Stanu.
D. Sejmu RP i Senatu RP.
Wykres do zadania 23.
Europejski Rok Wolontariatu
Zadanie 23.
Odpowiedz, czy poniższe zdania odnoszące się do wykresu są prawdziwe, czy fałszywe.
Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
Pomiędzy kwietniem a grudniem 2011 r. wzrosła rozpoznawalność Europejskiego
Roku Wolontariatu. P F
W grudniu 2011 r. co drugi badany twierdził, że zna inicjatywę Europejskiego
Roku Wolontariatu 2011. P F
Zadanie 24.
Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
PIT to skrót oznaczający podatek
A. od niektórych wyrobów konsumpcyjnych.
B. dochodowy od osób fizycznych.
C. dochodowy od osób prawnych.
D. od towarów i usług.
Brudnopis
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
