Sz. W. Ślaga
Sympozjum na temat przedmiotu
filozofii przyrody w ATK w
Warszawie, 10/II 1969 r.
Studia Philosophiae Christianae 6/1, 300-302
300 M ateriały, recenzje, spraw ozdania [18]
W dru g iej części odczytu, a u to r dokonał szczegółow ej analizy znacze n ia „ in tu ic ja in te le k tu a ln a ” u M a rita in a . P rz e d m io te m an a liz y sta ły się w y pow iedzi M a rita in a zam ieszczone w dostęp n y ch m u dziełach. O sta tecznie doszedł do p rześw iad czen ia, że w koncep cji in tu ic ji in te le k tu a ln e j w ed łu g M a rita in a m ożna m ów ić o w ie lu ty p a c h w sp o m n ian ej in tu ic ji. W sposób szczegółow y om ów ił in tu ic ję a b s tra k c y jn ą , sto so w an ą w k o n s tru k c ji p rze d m io tu filozofii. In tu ic ję in te le k tu a ln ą u M a rite in a p r e le g en t z in te rp re to w a ł ja k o „poznanie ndedyskursyw ne, bezp o śred n ie i w p ro st, rzeczy r e a ln y c h ”. P o d k re ślił rów nież, że w ed łu g M a rite in a is t n ie je konieczność p rzy g o to w a n ia ta k ie j in tu ic ji. Ów proces w y ra ż a t e r m in „ a b s tra k c y jn a ” w fo rm u le językow ej „ in tu ic ja a b s tra k c y jn a ” . P r e legent zw rócił ta k że uw agę n a je j m o d y fik a cję ze w zględu n a p rzedm iot. Część trze cia o dczytu z a ty tu ło w a n a „byt ja k o b y t” p rze d m io te m p o z n a n ia in tu ic y jn e g o ” została zrealiz o w an a w om ów ieniu różnych znaczeń te rm in u „ p rz ed m io t”, a n a s tę p n ie w c h a ra k te ry sty c e sam ego „bytu ja k o b y tu ” ja k o p rze d m io tu p o zn an ia in tu icy jn eg o . P re le g e n t m ocno p o d k re ś lił, że w ed łu g M a ritain a , „b y t ja k o b y t”, w y stę p u ją c y ja k o p rze d m io t p o zn a n ia in tu icy jn e g o z a w iera w sobie dw a asp ek ty , isto to w o -treścio w y , o raz istnieniow y. T en f a k t pozw olił p re le g e n to w i u znać k o n k lu zję, że w edług M a rita in a p rze d m io t m etafizy k i, w y rażo n y w fo rm u le „byt ja k o b y t”, je s t p rzed m io tem w znaczeniu n ie cechy, n ie a b s tra k tu , ale rzeczy. M etafizy k a przeto n ie je s t n a u k ą o cechach bytów , an i o a b s tra k ta c h , lecz je s t n a u k ą o rzeczach. S tą d też p rze d m io t m e ta fiz y k i w y rażo n y w pojęciu je s t analogiczny i tra n sc e d e n ta ln y . Te dw ie cechy: analogicz- ność i tra n sc e d e n ta ln o ść w y ró ż n ia ją go od p rze d m io tó w in n y c h nau k . P re le g e n t om aw iał rów n ież ty p analogii w łaściw ej p o jęciu „b y tu jako b y tu ”.
A . S a m oraj
SYMPOZJUM NA TEMAT PRZEDMIOTU FILOZOFII PRZYRODY W d n iu 10 lutego 1969 r. jw gm achu A kadem ii Teologii K atolickiej w W arszaw ie odbyła się se sja n a u k o w a P o d sek cji F ilozofii P rz y ro d y przy S ek cji F ilozoficznej P ra co w n ik ó w W yższych Z ak ład ó w Teologicznych, pośw ięcona z a g ad n ien iu w y o d rę b n ie n ia p rze d m io tu filozofii p rzy ro d y in sp id ac ji ary sto tele so w sk o — tom istycznej. Z ag a jen ia o b rad dokonał p rzew odniczący p o dsekcji ks. prof. zw. d r K azim ierz K łósak, dziekan W ydziału Filozofii C h rze śc ijań sk iej A TK . Całość o b ję ła trz y re f e r a ty za sadnicze i d yskusję.
W sw ym re fe ra c ie pt. „W spółczesny sta n zagadnienia, tru d n o śc i do tychczasow ych rozw iązań i prop o zy cja now ego u ję c ia ” prof. К . K łósak
[19] Sprawozdania 301
w sk a z a ł n a w ażność p ro b le m u n a tle toczących się a k tu a ln ie d y sk u sji, o ra z n a n ie d o sta tk i tra d y c y jn y c h ro zw iązań w sp raw ie w y o d rę b n ie n ia p rz e d m io tu filozof i przy ro d y . N astęp n ie p rz e d sta w ił propozycje odm ienne od w y su w an y c h przez J. M a ritain a , o ra z od w cześniejszych p ró b w ła s nych. N ow a zasada k la sy fik a c ji n a u k filozoficznych w ed łu g sto p n ia ab -
stra k c y jn o śc i i ogólności naszego u ję c ia b y tu p ozw ala w yróżnić (1) b y t ja k o b y t, oraz (2) ty p bytu . W w y p a d k u (1) m am y do cz ynienia z a n a li zą ontologiczną w znaczeniu ścisłym i to n azyw am y m e tafiz y k ą (ontolo- gią). W w y p a d k u (2) m a m iejsce an a liz a ontologiczną w znaczeniu szer szym , dotycząca rzeczy z o brębu p rzy ro d y , czyli bytu , któ reg o istn ien ie re a liz u je się w czasie i to sta n o w i p rze d m io t b a d a n ia dla filozofii p rzyrody.
D rugi r e f e r a t w ygłosił doc. d r S ta n is ła w M azierski z K U L p t. „Z agad n ie n ie w y o d rę b n ie n ia p rze d m io tu filozofii p rzy ro d y a te o ria trzech sto p n i a b s tra k c ji”. P re le g e n t ograniczył się w yłączn ie do filozofii p rzy ro d y n ieożyw ionej, n az y w an e j p rzez siebie kosm ologią filozoficzną, k tó rą o k re ślił ja k o „dyscyplinę filozoficzną (zbudow aną p rzy pom ocy m etody a b s tra k c ji fizycznej), k tó re j przed m io tem je s t św ia t m a te r ia ln y ja k o c a łość, czyli w szech św iat o raz isto ta n ajo g ó ln ie jszy c h w łaściw ości i zm ian ciał p o d p ad a ją cy c h pod zm ysły”. Z ag a d n ien ia n ie w y n ik ając e z po w y ż szej definicji, a n ależącej raczej do dziedziny filozofii p rzy ro d o zn a w stw a, ks. doc. M azierski w łącza w ra m y filozofii p rzy ro d y jako w a ż n ą g ru p ę je j zadań.
D r M ieczysław L u b a ń sk i w re fe ra c ie „Z ag ad n ien ie w y o d rę b n ie n ia p rze d m io tu filozofii p rzy ro d y a zasada k la sy fik a c ji n a u k ” 1 p rz e d sta w ił n a jp ie rw o k re śle n ie k la sy fik a c ji oraz ogólne zasady k la sy fik a c ji n a u k ze w zględu n a (1) przed m io t, (2) m etody, (3) s tr u k tu rę logiczną pojęć nauk o w y ch . N astęp n ie zw rócił uw agę n a p e w n e analogie pom iędzy filo zofią p rzy ro d y jako je d n ą z n a u k filozoficznych a w spółczesnym i n a u k a m i m a tem aty c zn y m i. P o dobnie ja k w m atem aty c e, niem ożność o k re śle n ia filozofii przy ro d y przez w y o d rę b n ie n ie jej p rze d m io tu od p rzed m io tu m e ta fiz y k i n ie m usi św iadczyć o jej niesam odzielności i n ie m u si być w obec tego u w aż an a za m etafiz y k ę sto so w an ą czy szczegółow ą. S tą d lepiej o kreślać filozofię p rzy ro d y po p ro stu p rzez w sk az an ie n a jej p ro b le m a ty k ę , m etody, cele itp.
W tra k c ie d y sk u sji w ypow iedzi k o n ce n tro w ały się głów nie w okół trze ch zagadnień:
1. u n ita rn e j kon cep cji filozofii, w ra m a c h k tó re j istn ie je zasadnicza tru d n o ść w y o d rę b n ie n ia p rze d m io tu filozofii przyrody. P rof. J. Iw a n ic k i
1 T reść tego re fe r a tu stan o w i a rty k u ł: „Z agadnienie p rz e d m io tu filo zofii p rz y ro d y a za sa d a k la sy fik a c ji n a u k filozoficznych” d ru k o w a n y
302 M ateriały, recenzje, sprawozdania
[20]
zw rócił uw ag ę n a to, że ontologię m ożna ro z p a try w a ć z dw u p u n k tó w w id zen ia: a) w sensie zasadniczym i b) a p o ste rio ri, stw ie rd z a ją c is tn ie n ie różn y ch filozofii przy ro d y . N ależałoby Zbadać ja k ą ś filozofię p rz y ro d y i zobaczyć, ja k a je s t w n ie j ontologia. W tej sp ra w ie głos za b ie ra li p ro f К . K łósak, Z. L ip iń sk i, S iem ianow ski.
2. p ro p o zy cji w y su n ię ty c h p rzez re fe re n tó w . P o d k re ślan o tra fn o ść p ro p o zy cji prof. K łó sa k a i p o trz e b ę dalszych an a liz w ty m w łaśn ie k ie ru n k u . J. C h a lc arz p o ru szy ł sp ra w ę w y o d rę b n ie n ia ty p ó w b y tu n a drodze a b s tra k c ji. W zw iązku z uw idocznionym i przez d ra K ubańskiego a n a lo giam i pom iędzy n a u k a m i m a tem aty c zn y m i i filozofią H. N ow ik zw racał uw agę n a zw iązek p rze d m io tu z m eto d ą, a d r M a jd ań sk i n a p y ta n ia s ta w ia n e p rze z filozofię przy ro d y , n a k tó re odpow iedź m u si być uzy sk an a p rze z o p e ra c je n au k o tw ó rcze, czyli odpow iedź o k re śla p ew n e zad an ia poznaw cze.
3. konieczność w y o d rę b n ie n ia p ro b le m a ty k i filozofii p rzy ro d y od p ro b le m a ty k i filozofii p rzy ro d o zn a w stw a. W edług Sz. S lagi tzw . zad an ia filozofii przy ro d y , czyli za g ad n ie n ia „nie w y n ik a ją c e z· d efin icji i n ie ob ję te p rze d m io te m filozofii p rz y ro d y ” n ie m a p o trze b y dołączać do tej o sta tn ie j, p oniew aż w chodzą one w ra m y filozofii przy ro d o zn aw stw a, ro z w ija ją c e j się in te n sy w n ie w naszy ch czasach. J. Z em b rz u sk i zw rócił uw agę n a m ożliw ość u p ra w ia n ia filozofii p rzy ro d y jako opisu fen o m e n o logicznego.
O sta tec zn ie dyskusje, chociaż n ie d o prow adziły do jednom yślności — czego z re sztą n ie oczekiw ano — o k azały się w ielce pożyteczne. Po k o ń cow ym p o d su m o w a n iu o b rad przez prof. К. K łó sa k a u czestnicy sesji n au k o w e j w licZbie p o n ad 30 osób w y ra zili chęć ponow nego sp o tk a n ia się jeszcze w bieżącym roku.
Sz. W. Slaga
ΙΠ SYMPOZJUM PSYCHOLOGICZNE PT. „OSOBOWOŚĆ NEURO TYCZNA — ZAGADNIENIA PSYCHOTERΑ ΡΙΓ’
L u b lin , K UL, 8 i 9 III 1969 r.
S ta ra n ie K oła Psychologicznego S tu d e n tó w K U L — p rz y pom ocy W ładz U czelni — odbyło się d w udniow e S ym pozjum pośw ięcone te m a ty ce z z a k resu p sy c h o terap ii nerw ic. S ym pozjum o tw a rli i zam knęli k ró tk im i p rzem ó w ien iam i ks. r e k to r W. G ra n a t o raz Z. P łużek, k u ra to rk a Koła.
Od blisko trze ch la t, g ru p a ab so lw en tó w i stu d e n tó w psychologii s k u p io n a w zespole pod k ie ru n k ie m doc. d r Z enom eny P łużek, k ie ro w n ik a
