Duurzame businessmodellen voor open data aanbieders

(1)

1

Duurzame businessmodellen

voor opendata aanbieders

Frederika Welle Donker

f.m.welledonker@tudelft.nl

2

Open data businessmodellen

• Informatieketen

• Mogelijke rollen in de informatieketen

• Componenten van businessmodellen

• Verdienmodellen

• Case studies Uitgevers, RDW, ABS & CH (UK)

• Conclusies

(2)

3

Informatiewaardeketen

PSI-verzamelen _modellerenPSI- kwaliteit-PSI

controle

PSI-presentatie distributiePSI- (her)gebruik

PSI-ruwe data bewerkte data maatwerkproducten en -diensten 4 aggregeren Andere GI Andere PSI Andere data

Informatiewaardeketen

PSI-verzamelen _modellerenPSI- kwaliteit-PSI

controle

PSI-presentatie distributiePSI- (her)gebruik

PSI-ruwe data bewerkte data maatwerkproducten en -diensten T o o l s K e n n i s

(3)

5

Rollen in de informatieketen

• Aanbieders van (open) data

• Meestal eigen, ruwe data

• Aggegators / Verzamelaars

• Al dan niet gecombineerd met open en gesloten data

• Ontwikkelaars

• Gebruiken data om tools / toepassingen te ontwikkelen om data

beter te gebruiken

• Soms als visitekaartje

• Verrijkers

• Verwerken ruwe data tot nieuwe producten (al dan niet met

Ontwikkelaars) om bestaande dienstverlening te verbeteren

• Enablers

• Maken geen gebruik van data zelf

• Bieden kosteneffectieve en efficiënte oplossingen aan • Aanvullende dienstverlening / maatwerk / advies

Inwinnen Verzamelen / opslaan Verwerken Gebruik Aanbieder Y1 Aanbieder Y2 Aanbieder Z1 Aanbieder Z2 Verzamelaar Z Verzamelaar Y Verrijker Eindgebruiker Ontwikkelaar data tools kennis Enabler

(4)

7

Componenten van een businessmodel

service

component

organisatie

component

technisch

component

financieel

Marktdynamiek

bijv. veranderingen in vraag; competitie

Veranderingen in

wetgeving

bijv. Markt & Overheid;

bescherming persoonsgegevens

Technische

vooruitgang

Toegevoegde

waarde

bijv. opbrengst bijv. gebruiksgemak, lagere (transactie)kosten

bron: Faberet al.2004

8

Financiële modellen

• Kostenmodel

• Alle kosten van de dataketen, van inwinnen tot verstrekken • Kosten om services op te zetten en te onderhouden + R&D

• Verdienmodellen

• Betaaldiensten • Open data

(5)

9

Verdienmodellen voor open data

• Premium: (hoogwaardig) data tegen betaling

• Freemium: basis- of deeldata gratis

• Open source: data gratis beschikbaar, inkomsten uit aanvullende

activiteiten

• Infrastructurele ‘razor & blades’: toegang tot data gefaciliteerd via

distributieplatform tegen een vergoeding  binnenhalen en

behouden van afnemers

• Vraaggestuurd platform: platform + catalogi / gestandaardiseerde

databestanden, etc. betaald door gebruikers (abonnement of

pay-per-use)

• Aanbodgestuurd platform: aanbieders van data betalen

• Merkadvertentie: organisatie gebruikt PSI om aandacht te

trekken, inkomsten uit kerntaken

• White label ontwikkeling: wil PSI gebruiken maar heeft nog niet

de mogelijkheden

10

Verdienmodellen voor overheden

• Opendatamodel: budgetfinanciering

• Juridische instrumenten / gedwongen winkelnering

• Abonnementenmodel: voor frequent gebruikte data

• Gebruikersmodel: pay-per-use

• Royaltymodel: alleen voor winstgevende diensten

• Verleidersmodel

• Razor & blades • Open sourcemodel • Freemium / premium

• Gemeenschapsmodel

• Street performer model • Crowdfunding model

(6)

11 Model Rol budg etfi na nc ie ri ng Juri di sc h ins trumen t ab o nnemen tenmo del Gebrui ke rs mo del Ro ya lt ym o d e l V e rleidermo d el Gemeensc ha p smo del Adv e rt en tiemodel Affilia tiemod el Wh it e lab el mod e l Aanbieder + – + + + + + x x x Verzamelaar + – + + + + + x x x Ontwikkelaar + – + + + + + x x x Enabler + – + + + + + x x x Verrijker + – + + + + + x x x Gebruiker

legenda: + = geschikt voor overheden en private partijen– = alleen geschikt voor overheden, niet voor private partijen x = alleen geschikt voor private partijen, niet voor overheden

12

Uitgevers

• Dagbladen:

• Van papier naar digitaal

• Content webservice verschillend van papier • Soft paywalls / metered paywalls

• Digitale kiosken

• Nieuws / artikelen ontbundeld (Blendle, eLinea, Correspondent)

• Platforms

• Platform voor schrijvers / blogs (ThePostOnline, GeenStijl,

FollowTheMoney.nl)

• Zelf publiceer platforms, incl. marketing- en distributietools

(Smashwords, Bibliocrunch)

(7)

13

Uitgevers dagbladen

Dagbladen Kiosken TPO, etc Smashwords 14

RDW open data

• Data

• Voertuiggegevens uit BRV 1 dag oud, 1 tot 100 kentekens / bevraging • Parkeergegevens & tarieven + near-realtime beschikbaarheid

• Financiering

• Tarieven / belastingkop

• Betaaldiensten OVI Zakelijk  Freemium / premium

• Platform

• Via MS Azure (geen open source platform, wel gebruiksvriendelijk)

• Effecten open data

• Kwaliteitsverbetering (terugmeldingen) • Geen effect op inkomsten uit OVI Zakelijk • Minder verzoeken via andere kanalen

(8)

15

RDW

16

Australian Bureau of Statistics open data

• Data

• Statistische data

• Financiering

• budgetfinanciering

• Betaaldiensten voor maatwerk / advies  open source

• Platform

• Eigen download portaal + Statline

• Effecten open data

• Significante toename in downloads • Meer inkomsten uit betaaldiensten • Beter imago

(9)

17

ABS

18

Companies House (UK) open data

• Data

• Bedrijfsgegevens + financiële gegevens

• Financiering

• Registratievergoeding + jaarcontributie bedrijven  gedwongen

winkelnering

• Betaaldiensten voor niet-publieke data

• Platform

• Eigen download portaal met URI’s

• Effecten open data

• Significante toename in online zoekopdrachten • Voornamelijk efficiëntieslagen

(10)

19 CH (UK) CH (UK) 20

Conclusie

• Open data geen negatief effect op betaaldiensten

• Rolverschuiving van Aanbieder / Verzamelaar naar Enabler

• Geschikt businessmodel voor organisaties

• Inkomstenmodel uit Financieel component moet gegarandeerd zijn • Focus op Service component en Organisatorisch component om te

bepalen naar welke (gewenste) rol in de informatieketen kan / wil worden verschoven

Welle Donker, F. & B. van Loenen (2015) Duurzame businessmodellen voor open data. (www.otb.tudelft.nl/opendata)