• Nie Znaleziono Wyników

Roślinność torfowiska Podlaski w województwie chełmskim - Biblioteka UMCS

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Roślinność torfowiska Podlaski w województwie chełmskim - Biblioteka UMCS"

Copied!
11
0
0

Pełen tekst

(1)

U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

VOL. L, 7 SECTIO C 1995

Instytut, Biologii UMCS Zakład Systematyki Roślin

D o m in ik F I J A Ł K O W S K I , M a r ia W A W E R , R e n a t a W Ó L C Z Y Ń S K A

R oślinność torfow iska P o d lask i w w ojew ództw ie chełm skim Yegctation of the Podlaski Peatbog in tlie Chełm Voivodeship

Torfowisko to położone jest na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim w po­

bliżu wsi Podlaski, gmina Hańsk, woj. chełmskie. Znajduje się ono w nad­

leśnictwie Sobibór, ok. 14 km na południe od Włodawy (ryc. 1). Otoczone jest polami, łąkami gospodarczymi i borami. Od strony zachodniej przy­

lega do szosy Chełm-Włodawa, a od strony wschodniej — do lokalnej drogi Osowa- Podlaski.

Podczas przeprowadzanych w tej okolicy melioracji omawiane torfowi­

sko nie zagospodarowano pełną uprawą. Wprawdzie przekopano na jego terenie szeroki rów odwadniający, jednak jego działanie osuszające stop­

niowo malało, dlatego mogły się tu utrzymać zbiorowiska torfowiskowe odznaczające się wysokim stopniem naturalności i rzadkie gatunki ro­

ślin charakterystyczne dla torfowisk przejściowy cli i wysokich. W ma­

kroregionie lubelskim teren ten znalazł się w rzędzie obiektów cenio­

nych i interesujących pod względem przyrodniczym, dlatego powinien być objęty ochroną. Zbiorowiska torfowiskowe powszechnie ulegają zani­

kowi, a jedyną skuteczną formą ich ochrony jest zabezpieczenie trwa­

łości stosunków wodnych na terenach przez nie zajętych. W związku z tym proponuje się objęcie tego obiektu ochroną jako użytku ekologicz­

nego.

(2)

134 Dominik Fijałkowski, Maria Wawer, Renata Wólczyńska

Ryc. 1. Szkic sytuacyjny torfowiska Podlaski; 1 — drogi, 2 — granice torfowiska, 3 — stanowiska zdjęć fitosocjologicznycli, 4 — zbiorowiska roślinne: 1) z klasy Scheuchzerio- -Caricetea. fuscae, 2) z klasy Oxycocco-Sphagnetea, 3) z klasy Nardo-Callunetea, 4) zespoły Sphagno-Salicetum cinereae i Vaccinio uliginosi-Pinetum, 5) zespoły Detuletum pubescen­

tis i Vaccinio uliginosi-Pinetum, G) zespól Molinio-Pinetum, 7) zespoły Leucobryo-Pine­

tum, Peucedano-Pinetum i Festuco ouinae-Pinetum.

Location sketch of the Peatbog Podlaski; 1 — roads, 2 — borders, 3 — phytosociological records stations, 4 — plant communities: 1) frorn the class Scheuchzerio-Caricetea fuscae, 2) from the class Oxycocco-Sphagnetea, 3) frorn the class Nardo-Callunetea, 4) the asso- ciations Sphagno-Salicetum cinereae and Vaccinio uliginosi-Pinetum, 5) the associations Betuletum pubescentis and Va.ee/mio uliginosi-Pinetum, 6) the associations Molinio-Pi­

netum, 7) the associations Leucobryo-Pinetum, Peucedano-Pinetum and Festuco ouinae- -Pinetum.

STOSUNKI PRZYRODNICZE

Torfowisko Podlaski porośnięto jest, roślinnością charakterystyczną dla

torfowisk przejściowych z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae i wysokich

z klasy Oxycocco-Sphagnetea. Od strony południowo-wschodniej teren jest

bardziej podtopiony i trudny do przejścia. Znajdują się tu stare wyrobiska

torfowe, miejscami pokryte już całkowicie kożuchem torfowo-turzycowym.

(3)

Glebę tworzą złoża torfu wytworzonego z torfowisk przejściowych i wy­

sokich. Poziom wód gruntowych na terenie torfowiska ulega małym waha­

niom, nawet w okresach suszy, co pozwala na utrzymanie się naturalnej flory.

W okresach wilgotnych woda utrzymuje się przy powierzchni, a u ujścia rowu odwadniającego nie spada zwykle poniżej 40 cm.

Całe torfowisko otoczone jest głównie przez bory: bagienny, trzęślicowy i świeży, które wykształcają się na glebach bielicowych wytworzonych z pia­

sków luźnych, pokrytych na miejscach podmokłych ciemnobrunatną bu- twiną. W wierzchnich warstwach gleby pH=3,5 5,0.

Klimat znajduje się tu pod dominującym wpływem kontynentalnych mas powietrza, które ograniczają już na tym obszarze występowanie wielu roślin strefy atlantyckiej. Dokładne dane klimatyczne zamieszczono w pracach wykonanych na terenach sąsiednich (3, 5).

METODA PRACY

Badania terenowe prowadzono w latach 1992-1993 powszechnie stosowaną metodą B r a u n - B 1 a u q u e t a (1). Miały one na celu opracowanie występujących na tym terenie zbiorowisk roślinnych i flory. Wykonano 40 zdjęć fitosocjologicznycli, które zakwalifiko­

wano do 22 zespołów roślinnych (tab. 1— 3), zgodnie z systemem M a t u s z k ie w ic z a (10) i F ij a łk o w s k ie g o (2). Stanowiska zdjęć fitosocjologicznycli oraz rozmieszczenie ważniejszych jednostek i zespołów roślinnych przedstawiono na ryc. 1. Charakterystykę warunków siedliskowych podano na podstawie ogólnych spostrzeżeń zanotowanych w cza­

sie badań terenowych oraz na podstawie reprezentatywnej próbki glebowej. Nazewnictwo roślin podano za J a s ie w ic z e m (8).

WYKAZ ZESPOŁÓW ROŚLINNYCH

W przedstawionym niżej wykazie nazwy zespołów zgodne są z ich przy­

należnością do klas. Podana numeracja zespołów odpowiada zastosowanej w tab. 1-3.

A. Klasa Scheuchzerio-Caricetea fuscae ( N o r d li 1937) R. Tx. 1937 1. Caricetum limosae B r.- B 1. 1921

2. Rhynchosporetum albae K o c h 1926 3. Caricetum lasiocarpae K o c h 1926

4. Caricetum diandrae J o n 1932 em. O b e rd . 1957 5. Carici-Agrostietum caninae R. T x. 1937

6. Ranunculo-Caricetum fuscae ( T o lp a WHG) P a lc z . 1975

7. Sphagno-Caricetum rostratae ( S te f f e n 1931) Śm. 1947

8. Junco effusi-Sphagnum recurui P a ł c z y ń s k i 1964, P a s s . 1964

9. Sphagno-Eriophoretum angustifolii F i j a łk o w s k i 1991

(4)

136 Dominik Fijałkowski, Maria Wawer, Renata Wólczyńska B. Klasa Oiycocco-Sphagnetea Br.-B I. et R. Tx. 1943

10. Sphagnetum magellanici (M ałe. 1929) K a s t n e r et F ló s s n e r 1933 em.

D i e r ss 1975

11. Eriophoro-Sphagnetum recurni H u e c k 1929 12. Eriophoro-Betuletum H u e c k (1925) 1931 13. Eriophoro-Pinetum sylnestris H u e c k 1925 14. Zbiorowisko z Vaccinium uliginosum

C. Klasa Nardo-Callunetea P rs g . 1949 15. Sphagno-Nardetum K lik a -S m . 1944

D. Klasa Alnetea glutinosae B r.-B 1. et R. T x. 1943 16. Sphagno-Salicctum cinereae F ij a łk o w s k i 1991

E. Klasa Vaccinio-Picectea li r.-B\. 1939 17. Betuletum pubescentis (H u eck . 1925)

18. Vaccinio uliginosi-Pinetum K l e i s t 1929 19. Molinio-Pinełum M at. 1982

20. Leucobryo-Pinetum M at. (1962) 1973 21. Peucedano-Pinetum M at. (1962) 1973 22. Festuco ouinae-Pinetum K o b e n d z a l9 3 0

CHARAKTERYSTYKA FLORYSTYCZNA I EKOLOGICZNA ZESPOŁÓW

A. Z e s p o ły z k la s y Scheuchzerio- Caricetea fuscae (tab. 1, zdj.1-19)

Torfowiska przejściowe stanowią element dominujący w krajobrazie tego terenu. Reprezentowane są przez 9 zespołów roślinnych. W południowo- - wschodniej części torfowiska, bardziej podtopionej. występują małe płaty zespołów: Caricetum limosae — panuje Ca.rex limosa z domieszką Menyan- thes trifoliata i Carex chordorrhiza oraz Rhynchosporetum albae z panującą Rhynchospora alba. Bardzo dobrze rozwija się warstwa mszysta, która po­

krywa zwartym kobiercem całą powierzchnię płatów. Złożona jest zwykle z gatunków rodzaju Sphagnum. Wymienionym asocjacjom towarzyszą płaty zespołów Caricetum lasiocarpae i rzadziej Caricetum diandrae. Podłożem, na którym rozwijają się wymienione zespoły, jest, głęboki, silnie przewodniony torf, pH='S,0- 4,0.

Miejsca o poziomie wód gruntowych 20 30 cm zajmują rosnące w podob­

nych warunkach troficznych zespoły Carici-Agrostietum caninae i Ranun-

culo-Caricetum fuscae. Drugi zespół w porównaniu do pierwszego wyróżnia

się zwiększonym udziałem Carex nigra i Ranunculus flammula.

(5)

Stosunkowo duże powierzchnie zajmuje zespół Sphagno-Caricetum ro- stratae, rozwijający się zwykle w miejscach wysięku wody. Dominuje Carex rostrata oraz liczne gatunki z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae. Zaznacza się tu także domieszka gatunków z klasy Oxycocco-Sphagnetea. W warstwie mszystej (pokrycie do 70%) dominują torfowce. Pośród tego zespołu i w jego sąsiedztwie występuje zespół .Junco effusi-Sphagnetum recurui z panującym Juncus effusus. a także powiązany z nimi ekologicznie zespół Sphagno-Erio- phoretum angustifolii. W bardziej podtopionych miejscach tego zespołu, za­

siedlającego głównie stare wyrobiska torfowe, stwierdzono luźne skupienia Nuphar luteurn i Nymphaea alba.

Zbiorowiska torfowisk przejściowych opisano także na terenach sąsied­

nich (4 -7, 9).

Badania chemiczne próbki glebowej wykazały obecność 92,3% substancji organicznej, pH w KC1=3,9, zawartość P2O5 w 100 g gleby wynosi 1,8 mg, a K2O w 100 g gleby 0,1 mg.

B . Z e s p o ł y z k l a s y Oxycocco-Sphagnetea (tab. 2, zdj. 20 31)

Zbiorowiska torfowisk wysokich na omawianym terenie są wykształcone w sposób nietypowy. Najczęściej są to płaty roślinności zielnej o słabo za­

znaczonych kępach, znajdujące się głównie w części północnej i południowej torfowiska.

Na terenach pozbawionych zarośli występują płaty dwu zespołów:

1) Sphagnetum magellanici— charakteryzującego się dużym udziałem Spha- gnurn magellanicum z domieszką krzewinek: Andromeda polifolia i Vacci- nium oxycoccos oraz 2) Eriophoro-Sphagnetum recurui z panującą Eriopho- rum uaginatum, która występuje w skupieniach, tworząc gęste kępki. Do­

mieszkę stanowią gatunki z klasy Oxycocco-Sphagnetea i nieliczne z klasy Scheuchzerio- Caricetea fuscae.

Stosunkowo częsty jest zespół Eriophoro-Betuletum, który wykształca się w strefie kontaktowej ze zbiorowiskami z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae. Są to różnej wielkości płaty z luźno rosnącymi brzozami: Bctula pubescens i B. pendula, nie przekraczającymi 3 m wysokości. Na podobnych siedliskach występuje zespół Eriophoro-Pinetum syluestris charakteryzujący się dużym udziałem karłowatej sosny.

Tereny bezdrzewne lub z luźnym, niskim drzewostanem sosnowo-brzo- zowym porasta roślinność z dominującą w runie Vaccinium uliginosum.

W bujnie rozwiniętej warstwie mszaków pojawiają się Polytrichum com-

mune, Pleurozium schreberi i Hylocomnium splendens. Zmniejsza się udział

(6)

138 Dominik Fijałkowski, Maria Wawer, Renata Wółczyńska Tab. 1. Skład florystyczny zespołów z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae Floristic composition of associations from tłie class Scheuchzerio-Caricetea fuscae

Nazwa z e s p o ł u Name o f a s s o c i a t i o n Numer z e s p o ł u No. o f a s s o c i a t i o n

© ©

P- B 3

h h © a 3 +»

© © © © 3 +3 B > ©

© O f c - P © 3 5-i p

© G o x3 © o +> 3 o

O 3 'H c -H -H © O £

a + j m r a + » M o i © p .

•H © © -rt © w •»+ -d b O •d

H b H X) O O Sd ( O t-i-H

o 5d | © 3 r

g p. a a c o © <m 3 w o

3 © 3 3 --t 1© <n +3 1 «H

•H O +» +3 | © 3 0+3 © © O -H

© .C © © -H © O © Cffl C C - p

O O O O O C C © OOOOOW

•H C -H -H -H-H 3 0 © +-> O © © 3

& ® 4310 CJ3X3oO

« © © W© © 3 p, O 3 0, p. C

o « o o o o « «« m b en yj ©

r- o j to ir, ko r~- co cn

Z w a rc ie w a rs tw y krzew ów b w % C o v e r o f s h r u b - l a y e r b i n % P o k r y c i e w a rs tw y r u n a c w % C o v e r o f h e r b - l a y e r c i n % P o k r y c i e w a rs tw y mszaków d w % C o v e r o f m o s s - l a y e r d i n % P o zio m wody g r u n to w e j w cm L e v e l o f g r o u n d w a t e r i n cm Numer z d j ę c i a

No. o f r e c o r d

» l I I l + I O I I 1 I I I l + l l l O O O O O O O O O O O o O O O O o o o

c- o> co voco o\ ca o\ t— o x> o <o cn co to cn co O O O o O O Q O Q O O O O O O O O O O ir\ cn m co r- cn co co co cn m- r-vo c- cn cn r~- c—cn O UA O O O Q O O O in O O O O O O l A O m T- (ON O N X|- (\J (\J

’- c ' J t 3 ' t i 3 ' £ C '- r D a \ o r - w ie i ^ iA K O r - r o c r i 1 . K rzew y:

B e t u l a p e n d u l a b P in u s s y l v e s t r i s b

2 . S c h e u c h z e r i o - C a r i c e t e a f u s c a e : 1 . C a re x li r a o s a

1 . S c h e u c h z e r ia p a l u s t r i s 2 . R h y n c h o s p o ra a l b a 3 . C a re x l a s i o c a r p a 4 . C a re x d i a n d r a 5 . C a re x c a n e s c e n s 5 . A g r o s t i s c a n in a 5 . C a re x e c h i n a t a b . C a re x n i g r a 6 . R a n u n c u lu s fla m m u la 7 . C a re x r o s t r a t a 7 . Sphagnum c u s p id a tu m 8 . J u n c u s e f f u s u s S . Sphagnum f a l l a x

9 . E rio p h o ru m a n g u s t i f o l i u m C a l l i e r g o n s tra m in e u m D r e p a n o c la d u s in t e r m e d i u s C a l a m a g r o s t i s s t r i c t a D r e p a n o c l a d u s a d u n c u s D r e p a n o c la d u s f l u i t a n s P c t e n t i l l a p a l u s t r i s M en y a n th e s t r i f o l i a t a J u n c u s a r t i c u l a t u s E p ilo b iu m p a l u s t r e V e r o n ic a s c u t e l l a t a V i o l a p a l u s t r i s 3 . O x y c o c c o - S p h a g n e te a : P o ł y t r i c n u m s t r i c t u m V a c c in iu m o x y c o c c o s D r o s e r e r o t u n d i f o l i a Sphagnum nem oreum Sphagnum m a g e lla n ic u m A ulacom ium p a l u s t r e E rio p h o ru m v e g in a tu m

4 . G a tu n k i to w a r z y s z ą c e (Ac C a l t h e p a l u s t r i s

L y s im a c h ia t h y r s i f l o r a L y s im e c h ia v u l g a r i s P eu ced an u m p a l u s t r e G aliu m u l i g in o s u m C a l l a p a l u s t r i s Sphagnum p a l u s t r e Typha l a t i f o l i a V a c c in iu m u l i g i n o s u n C a l a m a g r o s t i s c a n e s c e n s P o t e n t i l l a e r e c t a Sphagnum s q u a rro s u m F e s t u c a r u b r a

.e:

2 1 +

+ + + +

+ 3 +

1 1 7 3 ♦ +■ + + + +■ 1 + 1

+ 4 ♦

+ ♦ ♦ + + + + 1 1 + + 1 + +- +

1 1 2 1 1 1 3 + 2 1 + 2 + + 1 1 2 2 1

+ + + + + 1 1 + +■

1 1 1 1 2 + 3 4 3 5 i 3 1 1 + + 1 1 1

+ + + 1 1 + + +

1 1 1 2 1 + + 1 1 1 7 6 6 3 1 1 2 1 2 2 2 1 2 1 1 1 1 2 1 1 1 2 1 3 1 1 1 2

• 1 + 3 1 + + 7 7 5 +

+ + + 1 2 1 2 + + 1 + 1 + + +• 1 + + + 1 7 6

1 + + +

+ + + + +

+ +

+ 1 + + 1 + + + + 1 + 1 + + 1 ♦

+ 1 1 + + + + 1 +■ +

1 1 3 + + + + 1 + 1 +■ + + 3 1 1

2 + + +

+ ♦ + + + + + + + +■ +

• + + +

+ + ♦ • • + + • + • + + + 1+ 1 1 ♦ 1 1 + 1 1 +

+ + ♦ 2 2 4

1 1 1 1 2 4 3 4 1 2 1 3 1 2 2 4 3 1 3 1 2 1 2 1 2 2 ♦ 3 3 1 1 2 2 4 3 2 2 2

+ +

• • + • • + 1 + • + + •

+ + + ♦

+ + +

+ + • + + 1 1 1 + 1 +■ +■

+ + + + + +■ + + +

+ 1 + + 1 ♦ ♦ + + + + + + + + 1

♦ 2 • + 2 3 ♦ ♦ 1 + ♦

. + 1 1 ♦ 2 ♦ 1 1 2 1 2 2

3 1

+ 3 + 3 +

♦ + + + +■ ♦ 1 1 1

+ ♦ + • ♦ ♦ •

G a tu n k i s p o r a d y c z n e ( S p o r a d i c s p e c i e s ) : 2 . S t e l l a r i a p a l u s t r i s 5—

1 7 - + ; C a re x c h o r d o r r h i z a 1 - + , 3 - + . 3 . A ndrom eda p o l i f o l i a 1 - + , 2 - + . 4 . Nymphaea c c n d id a 1 8 - + , 1 9 -+ ; N u p h ar lu te u m 1 8 - * , 1 9 -+ ; L y th ru m s a l i - c a r i a 2 - + ; L y c o p u s e u r o p a e u s 2 - + , 1 0 - 3 .

(7)

torfowców: Sphagnum magellanicum i 5. cuspidatum występują w mniejszym zwarciu niż w innych zespołach torfowisk wysokich.

Podobne zespoły opisano także z terenów sąsiednich (7, 9).

C. Z e s p ó ł z k la s y Nardo-Calunetea (tab. 3, zdj. 32)

Murawy bliźniczkowe rozwijają się w strefie przejścia gleb torfowych w mineralne. Na omawianym terenie reprezentuje je zespół Sphagno-Na.rde- tum. Tworzy on małe płaty w brzeżnych partiach torfowiska i sąsiaduje zwykle z borami bagiennymi i trzęślicowymi. Zespół charakteryzuje duży udział Nardus stricta (do 50% pokrycia) z domieszką Agrostis canina, Po- tentilla erecta, Molinia coerulea i innych roślin. Zwartą warstwę mszaków tworzą Pleurozium schreberi, Polytrichum juniperinum, Sphagnum magella­

nicum i S. nernoreum.

D. Z e s p ó ł z k la s y Alnetea glutinosae (tab. 3, zdj. 33, 34)

Zbiorowiska olsowe na omawianym terenie reprezentowane są przez ze­

spół Sphagno-Salicetum cinereae. Wykształca się on fragmentarycznie w czę­

ści okrajkowej torfowiska, zwłaszcza w jego części zachodniej, przy zbioro­

wiskach charakteryzujący cli torfowiska przejściowe. Są to małe płaty zarośli złożone z Salix cincrea z domieszką Betula pendula i sporadycznie Pinus syluestris. W runie z gatunków klasy Alnetea glutinosae rosną: Thelypteris palustris i Solanum dulcamara. Warstwę mszystą budują torfowce: Spha­

gnum magellanicum, S. nernoreum, S. palustre, S. squarrosum i Pleurozium schreberi.

E. Z e s p o ły z k la s y Vaccinio-Piceetea (tab. 3, zdj. 35-40)

Bory opasują torfowisko luźnym i nieregularnym pierścieniem, a ich roz­

mieszczenie uzależnione jest głównie od zróżnicowania stosunków wodnych i troficznych.

Podmokłe i kwaśne siedliska (p/f=4,0-5,0) z wyraźną butwiną zajmuje zespół Betuletum pubescentis. Drzewostan złożony jest z brzozy omszonej z niewielką domieszką sosny. W warstwie krzewów występuje kruszyna, a w runie przeważają gatunki z klasy Vaccinio-Piceetea. Występuje fragmenta­

rycznie, zwłaszcza w części zachodniej omawianego terenu. Wykształca się

(8)

140 Dominik Fijałkowski, Maria Wawer, Renata Wólczyńska Tab. 2. Skład florystyczny zespołów z klasy Oxycocc.o-Sphagnetea Floristic composition of associations froin tłie class Oiycocco-Sphagnetea

Nazwa z e s p o ł u Name o f a s s o c i a t i o n

Numer z e s p o łu No. o f a s s o c i a t i o n

•H01 +>

01<U

h > a

O <-ł 3

•H B t0

c 3 e to o

ro -p 3 c

-h <u +» a -h

C <D 3 00

0) co _( 4-> -H

oo w 3 o —<

ni x! +» c p

B P - 3> -H

w m o, o a

B I 1 I 3

3 0 O O ® -H

+> P D M C

O O -H O O 5 C X3 > XJ XI O O O) H F p. p, P o 0 0 3 O O O tu xł -H O -H -H -H >

P. D a> M P X>

W w F M w CO N

O ru i*\

Z w a rc ie w a rs tw y krzew ów b w % G o v er o f s h r u o - l a y e r b i n % P o k r y c ie w a rs tw y r u n a c w % G o v er o f h e r b - l a y e r c i n % P o k r y c ie w a rs tw y mszaków d w % G o v er o f m o s s - l a y e r d i n % P o zio m wody g ru n to w e j w cm L e v e l o f g r o u n d w a t e r i n cm Numer z d j ę c i a

No. o f r e c o r d

• 1 1 O O O O O O 1 I I m vo t- K\

o o o o o o o o o o o o r - c o a a c o S c o f ^ c o ^ c o t O f o o o o o o o o o o o o o aa r - r - c - c o r — o'»cr\t~-o\CT»t'- O O O O O O O O i n O U M n

CJ CMCMOJOJCMCMCUfMCM KA 1 . K rzew y:

1 2 . B e t u l a p e n d u l a b 1 3 . P i n u s s y l v e s t r i s b

B e t u l a p u b e s c e n s b S a l i x c l n e r e a b

. . . 4 3 6 1 + 2 . . . . . . + . + 5 + + . . . . . . 1 1 1 + ...

... 1 . . . 2 . C x y c o c c o - 3 p h a g n e te a :

1 0 . Sphagnum m a g e lla n ic u m 1 1 . E rio p h o ru m v a g in a tu m 1 1 . Sphagnum f a l l a x 14. V a c c in iu m u l l g ln o s u m

U r o s e r a r o t u n d i f o l i a A ulacom ium p a l u s t r e A ndrom eda p o l i f o l i a Sphagnum nemoreum Sphagnum c u a p id a tu m P o ly tr i c h u m s t r i c t u m V a c c in iu m o x y c o c c o s Ledum p a l u s t r e

3 . S c h e u c h z e r i o - C a r i c e t e a C a re x li m o s a

C a re x n i g r a A g r o s t i s c a n in a E rio p h o ru m a n g u s t i f o l i u m P o t e n t i l i s p a l u s t r i s 0 a r e x c a n e s c e n s C a re x l a s i o c a r p a C a re x e c h i n a t a

5 3 5 4 2 3 2 1 1 1 1 2 1 5 7 7 5 5 4 . + . 3 + . + + ... ....

+ . . 1 . . + 7 6 5 5 3 1 . + . + ...1 . + + . + . + + + . + . . 1 1 4 2 3 5 6 5 3 2 4 5 3 2 4 3 3 2 2 1 1 1 1 1 1 + 1 1 + 1 + + 2 2 2 2 2 + 1 + + 2 + + . 1 + . . . . + . + . + + . + + f u s c a e :

+ . + ...

+ + + 1 + 1 1 1 3 1 1 1 1 2 2 1 2 + 1 + + + + + 1 + . + . 1 1 + + . . + + 1 . . . + . . + . + . 1 ... . + + + + + . . . 1 . . . + . . + + . Y a c c i n i o - P i c e e t e a :

P o t e n t i l l a e r e c t a H ylocom ium s p le n d e n s V a c c in iu m m y r t i l l u s Y a c c in iu m v i t i s - i d a e a P o ly tr i c h u m ju n i p e r in u m P le u r o z iu m s c h r e b e r i

+ + + 1 + 1 5 . G a tu n k i t o w a r z y s z ą c e (A cco m p an y in g s p e c i e s ) :

C a re x r o s t r a t a 1 + + + 3 + 1 +

P eu ced an u m p a l u s t r e L y s im a c h ia v u l g a r i s J u n c u s e f f u s u s Sphagnum p a l u s t r e G aliu m u li g in o s u m Sphagnum s q u a rro s u m C a l l a p a l u s t r i s L y s im a c h ia t h y r s i f l o r a C a l a m a g r o s t i s c a n e s c e n s P o ly tr i c h u m commune M o lin i a c o e r u l e a

1 + + + + + + + + 3 1 1

1 1 + 1 + 3

(9)

Floristic composition of associations from the classes Nardo- Callunetea, Alnetea glutinosae and Vaccinio-Piceete.a

Hazwa z e s p o ł u Warne o f a s s o c i a t i o n

Numer z e s p o ł u Mo. o f a s s o c i a t i o n

s3 +>

a>

c a

m mh 3

h A. +»

+> I <u

C c

a oj w a a -H a 3 O o 3 3 P, 3 -p <o c a -p +» i +» <U <U -H 3 <v <U <»

<UO £ aJ+> c G ra

•3 H 3 -H <lł -H -H fl H -4 P ,H C A P.-H Cj (U 3 -H 1 1 >

% co a o. o o o 1 1 <U 3 o 1 >> fi o o r o - p - H o F < m o (G c<u <U q H XI o a f l a a h H ' H G O < i ) 3 ro ram 3 o -h o o +»

, c x : c ^ > o r H 3 G « ( n q, P.-H <U co o OJ <D <D CO OT o iP > a: A Al Gm

m ko r- co O cm

T-T- r- CM CU CJ Z w a rc ie w a rs tw y d rz e w a w %

C o v e r o f t r e e - l a y e r a i n % Z w a rc ie w a rs tw y krzew ów b w % C o v e r o f B h r u b - l a y e r b i n % P o k r y c ie w a rs tw y r u n a c w % C o v er o f h e r b - l a y e r c i n % P o k r y c ie w a rs tw y mszaków d w % C o v er o f m o s s - l a y e r d i n % P o zio m wody g r u n to w e j w cm L e v e l o f g r o u n d w a te r i n cm Numer z d j ę c i a

No. o f r e c o r d

1 1 1 O O O Q O O u> o> c- a) co c- O O O 1 o o o o o

cm r- cn ł— r—t- t- cm

o o o o o o o o o :O m k\ t~ a) O C- C~~ r—

o o o o o o o o o M - > o t c i n : o ( D t c ^ C M o m o o o o o o o i n i C i p r - o N O O i n f

t- r- CM IC CU

cm K W i r w o r - C D c n o KA KAKAKANAKAKAKA-^- 1. D rzew a i k rz e w y :

P i n u s s y l v e s t r i s a P in u s s y l v e s t r i s b 17. B e t u l a p u b e s c e n s a

B e t u l a p e n d u l a b 1 6 . S a l i x c i n e r e a b

S a l i x a u r i t a b 1 5 . Sphagnum m a g e lla n ic u m 1 5 . Sphagnum nemoreum 1 5 . N a rd u s s t r i c t a

C a l iu n a v u l g a r i s Hypnum c u p r e s s i f o r m e 5 . A l n e t e a g l u t i n o s a e : 1 6 . Sphagnum s ą u a r r o s u m 1 6 . Sphagnum p a l u s t r e

4 . V a c c i n i o - ? i c e e t e a : 1 7 . D r y o p t e r i s d i l a t a t a 1 6 . A ulscom iura p a l u s t r e 1 0 . V a c c in iu m u li g in o s u m 1 8 . V a c c in iu m o x y c o c c o s 1 8 . Ledum p a l u s t r e 1 9 . M o l i n i a c o e r u l e a 2 0 . Hypnum c u p r e s s if o r m e 2 0 . L eu cobryum g la u cu m 2 1 . S o lid a g o v i r g a - a u r e a 2 1 . C o n v a l l a r i a m a j a l i s 2 1 . P eu ced an u m o r e o s e l in u m 2 2 . P e s t u c a o v in a

P le u r o z iu m s c h r e b e r i F o t e n t i l l a e r e c t a P o ly tr i c h u m ju n i p e r in u m V a c c in iu m v i t i s - I d a e a

^ a c c in iu m m y r t i l l u s H ylocotnium s p le n d e n s T r i e n t a l i s e u r o p a e a L u z u la p i l o s a M elampyrum p r a t e n s e

1 1

1 2 5 + + + 7 + 2 2 36 +

1 2 8 . + 4 1 . 1 7 1 + +

1 8 8 7 + + 2

+ + +

1

+ + + + 2

1

+ +

1 1 +

1 1 +

. 1 + + . .

+ +

. + + + . . . . 1 + . . . 1 4 + . . . + + . • .

2 2 1 1 + 3 + +

*

• 1 + 1

1 + + + + + . + 3 1 2 1 3 5 5 5 3 +

1 1 + + 1 + +

1 + + +

+ 1 + + 2 1 2

+ 4 2 2 5 5 3

. + + 1 1 + . •

+ . + + . 1

. + + 1

. . + + . 1

5 . G a tu n k i to w a r z y s z ą c e (A cco m p an y in g s p e c i e s ) : A g r o s t i s c a n i n a + + + + ...

A n th o x an th u m o d o ra tu m + . + + . . . + + J u n c u s e f f u s u s + 1 + ...

M ajanthem um b i f o l i u m . . . + . . ♦ . + G a tu n k i s p o r a d y c z n e ( S p o r a d ic s p e c i e s ) : 2 . C a re x p i l u - l i f e r a 3 2 - + , 4 0 - + ; b a n t h ó n i a d ec u m b en s 3 2 - + , 4 0 - + ; H ie - r a c iu r n p i l o s e l l a 3 2 - 1 , 3 9 - + ; L u z u la c a m p e s t r i s 3 2 - 1 ; L . m u l t i i l o r a 3 2 - 1 ; H y p ericu m m a cu latu m 3 2 - + ; 3 . T h e ly - p t e r i s p a l u s t r i s 3 3 - 1 , 3 4 - 2 ; 4 . D icran u m s c o p a r iu m 3 9 - + , 4 0 - + ; D. u n d u la tu m 3 8 - + , 3 9 - + ; P o ly tr i c h u m a t te n u a t u m 4 0 - + ; 5 . Ga r e x f u s c a 3 4 - + ; E rio p h o ru m a n g u s t i f o l i u m 3 3 - + ; Anemone n e m o ro sa 3 7 - + , 3 3 - + ; C e r a s t iu m v u lg a tu m 3 2 - + ; C a re x r o s t r a t a 3 4 - + ; D e sc h a m p sia c a e s p i t o s a 3 4 - 3 ; F e s t u c s r u b r a 3 4 - + ; ł-o a p r a t e n s i s 3 4 - + ; V io la p a l u s t r i s

(10)

142 Dominik Fijałkowski, Maria Wawer, Renata Wólczyńska

na glebach wytworzonych z torfów przejściowych, w sąsiedztwie zespołów z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscac.

Podobne siedliska zajmuje bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum z luźnym drzewostanem sosnowym i niewielką domieszką brzozy omszonej.

Krzewinkowe runo tworzą Vaccinium uliginosum i V. myrtillus. W domieszce występują gatunki wysokotorfowiskowe, np. Vaccinium oxycoccos i Andro­

meda polifolia. Bujnie rozwinięta warstwa mszaków składa sie głównie z tor­

fowców. Zespół ten zajmuje wąski pas na obrzeżu torfowiska, tworząc mo­

zaikę z borami trzęślicowymi.

Molinio-Pinetum, tworzą ubogie sośniny z domieszką brzóz i licznie występującą w runie Molinia coerulea. Poziom wód gruntowych kształtuje się na głębokości ok. 1 m.

Otulinę torfowiska tworzą zespoły: Leucobryo-Pinetum występujący na siedliskach mezofilnych, Festuco ouinae-Pinetum i Peucedano-Pinetum — na siedliskach suchszych. Wykształcają się na glebach bielicowych wytwo­

rzonych z piasków luźnych. Swoim składem fłorystycznym nie odbiegają od opisanych z terenów sąsiednich (5-7, 9).

ROŚLINY CHRONIONE I R.ZADKIE

Na omawianym terenie stwierdzono 9 gatunków objętych ochroną praw­

ną i 6 gatunków rzadkich w regionie lubelskim. Znakiem + oznaczono gatunki reprezentowane przez pojedyncze egzemplarze; -H---- występujące rzadko, -H(—I---występujące na łącznej powierzchni ponad 100 m2.

Stwierdzono następujące gatunki objęte ochroną prawną: Betula humilis +, Salix lapponum +, Lycopodium annotinum ++, L. clauatum +-(-, Drosera rotundifolia ++, Frangula alnus +-(-+, Ledum palustre ++, Nuphar luteum +, Nymphaea alba +.

Z roślin rzadkich na uwagę zasługują: Andromeda polifolia ++, Carex chordorrhiza +, C. diandra ++, C. limosa ++, Rhynchospora alba ++

i Scheuchzeria palustris ++.

Torfowisko Podlaski jest też ostoją ptactwa błotnego oraz obserwowa­

nego tu w r. 1992 łosia.

PIŚMIENNICTWO

1. B r a u n - B 1a n q u e t J.: Pflanzensoziologie. 2. Auli., Wien 1951.

2. F i j a ł k o w s k i D.: Zespoły roślinne Lubelszczyzny. Wydawn. UMCS, Lublin 1991.

3. F i j a ł k o w s k i D., C h o j n a ć k a - F i j a ł ko w s k a E., U r b a n D.: Zbiorowiska

roślinne rezerwatu Jezioro Brudzieniec. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio

C 39, 111-119 (1984).

(11)

4. F i j a ł k o w s k i D., C h o j n a c k a - F i j a 1 k o w s k a E.: Zbiorowiska z klas Phragmi- tetea, Molinio-Arrhenatheretea i Scheuchzerio-Caricetca fuscac w makroregionie lubel­

skim. Roczn. Nauk. Roln., Seria D, Monografie, t. 217, Wydz. Nauk Roln. i Leśnych, PWN, Warszawa 1990.

5. F i j a ł k o w s k i D., W a w e r M., P i e t r a s T.: Roślinność projektowanego rezerwatu Jezioro Orchowo na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Ann. Univ. Mariae Curie- -Skłodowska,, sectio C 48, 67-79 (1993).

6. F i j a ł k o w s k i D., W a w e r M., P i e t r a s T.: Roślinność projektowanego rezerwatu Sobibór koło Włodawy. Ann. Univ. Mariae Curie-Sklodowska, sectio C 48, 81-91 (1993).

7. F i j a ł k o w s k i D., W a w e r M., P i e t r a s T.: Roślinność projektowanego rezerwatu Brudno na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 48, 93-103 (1993).

8. J a s i e w ic z A.: Nazwy gatunkowe roślin naczyniowych flory polskiej. Fragm. Flor, et Geobot. 30 (3), 217 285 (1984) 1986.

9. K a r c z m a r z K., S o k o ło w s k i A. W'.: Roślinność torfowiskowa rezerwatu Jezioro Obradowskie na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Ann. Univ. Mariae Curie-Skło­

dowska, sectio C 43, 101-117 (1988).

10. M a tu s z k ie w ic z W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.

PWN, Warszawa 1981.

S U M M A R Y

The paper presents results of studies on veget.ation of tłie peatbog near the yillage Podlaski, which is situated 14 km soutłi of Włodawa.

Peatbog vegetation includes mainly the comrnunities belonging to the classes Scheuchzeno-Cancetea fuscae and Oxycocco-Sphagnetea and growing on peaty soil formed of peat of transitional and high peatbogs. Waterlogged verges of the peatbog are covered with smali patches of the associations Sphagno-Nardctum and Sphagno-Salicetum cinereae, and the whole peatbog is surrounded by forests. The patches which border on the peatbog are Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum and Molinio-Pinetum.

The peatbog envelope is formed by the associations Leucobryo-Pinetum, Festuco ovinae-Pinetum and Peucedano-Pinetum growing on the podzolic soil formed of loose sands.

Several plant species being under legał protection have beeu found in this area.

These are: Betula humilis, Salw: lapponum, Drosera rotundifolia, Lycopodium annotinum,

L. clauatum, Prangula alnus, Ledum palustre, Nuphar luteum and Nymphaea alba.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Las na terenie uroczyska Łokieć jest dość jednorodny i reprezentuje głównie zespół sosnowo-brzozowego lasu bagiennego — Dryopteridi the- lypteridis-Betuletum

W runie występują z jednej strony gatunki z klasy Festuco-Brometea (Teucrium chamae- drys, Campanula glomerata, Thuidium abietinum, Euphorbia cyparissias, Brachypodium

Podstawowym celem utworzenia rezerwatu jest utrzymanie stanowiska dębu bezszypułkowego (Quercus petraea), który występuje na tym terenie razem z sosną i dębem szypułkowym.. Na

gnetum fusci and the subassociation Sphagnetum fusci typicum, b) Sphagnetum magellanici boreale with two subssociations — Ephagnetum magellanici pinetosum and Sphagnetum

Dominują lub występują często następujące rośliny: Carex limosa (do 30% pokrycia), Rhyncho- spora alba (do 20%), Eriophorum angustifolium (do 20%), Drosera rotun- difolia,

25. Terasa wyrobiskowa, zewnętrzna krawędź grzbietu. Nisza powyrobiskowa, górna część zbocza. Pokrywa powyrobiskowa, słabo zbita z nieznaczną przewagą okruchów

densis i Potamogeton natans. Są to gatunki charakterystyczne dla odrębnych dwu zespołów: Elodeetum canadensis i Potamogetonetum natantis. 22 zwraca uwagę duży udział Lemna

Zdjęcia fitosoc.: 51 — ścieżka na poboczu torów w pobliżu Wincentowa na powierzchni kilku metrów kwadratowych, podłoże piaszczyste; 52 — na zakręcie bocznicy