Pod polską banderą : powieść historyczna z czasów króla Zygmunta III

POD

POLSK? BANDER?

... ^(-....

POWIE?? IIISTORYCZNA

z CZASÓW KHÓLA ZYGMUNTA III

t

K S l?? ^{N I C A - A rr L A S}

ZJEDNOCZONE ZAKLADY KARTOGRAF. I WV WNICZE

TOW. NAUCZ. SZKÓL ?RED. I W., SP. AKC.

LWÓW ^- WARSZAWA

192 9

I

I

I.

002402

2176 (7

Klisze, ^{sk?ad i druk} wykonano ^w Zak?adach Graficznych S. A. Ksi??nica-Atlas

we Lwowie

W winiarni im? pana Fuggera.

- Kie] ^{w izbie,} jak ^{w barci,} ja?nie ^wielmo?ni pa-

nowie! ^- mrucza? odd?wierny pacho?ek, stoj?cy przy

wej?ciu ^{do winiarni im? pana} Fuggera ^na Rynku ^war-

szawskim.

Trzej ^dorodni m?odzianie, ^do których ^skierowane

by?y ^s?owa pacho?ka, ^{nic nie} odrzekli, uderzyli ko?atk?

w okute ?elazem drzwi i weszli do obszernej, przy-

ciemnej sieni, ^z biegn?cym ^w g??b ^domu korytarzem,

o nag?ych za?amaniach, jak gdyby ^to by?y ^blanki

twierdzy.

Ze sklepienia ^{na ?a?cuchu zwisa?a} trzymasztowa

galera kupiecka ^{- znak} przynale?no?ci w?a?ciciela do

pot??nego zwi?zku kupców Hanzy. ^{Latarnia z} grub?,

kopc?c? czerwon? ?ojówk? ^rzuca?a niepewne, ^s?abe

b?yski ^na szerok? ?aw? ^{ze zwalonemi w nie?adzie}

deljaml, opo?czaml, ^{czamarami i} ko?uszkami, pilno-

wanemi przez ^dwóch hajduków.

Zrzuciwszy ^na r?ce jednego ^{z nich} _ciep?e, ^szczekoc-

kie burki, ^do "futrem rybim podbitych" ^kaftanów

wielkomiejskich niepodobne, ^{weszli do izb} go?cinnych.

Huczno i gwarno ^tu by?o, ^bo szlachta ^w ten

mro?ny ^wieczór listopadowy ^obficie popija?a, zagry-

....,

Pod polsk? hander?. 1

zaj?c ^{miód i wino} dowcipami ⁱ krotochwilnemi dykte- ryjkami.

Weso?o?? i beztroska panowa?y niepodzielnie; ^co

chwila zrywa?y si? grzmi?ce okrzyki, brzmia?y wiwaty

i wybuchy ^?miechu, rozlega?y si? ^mocno podchmie-

lone g?osy, ?piewaj?ce:

l'Smutek ^czas zrzuci?, wzi?? ^na si? ^{wesele ... "}

Szlachcie, zebranej ^{w winiarni im?} pana Fuggera,

ju? ^mocno kurzy?o si? ^z g?ów, ^zarówno podgolonych

staropolskim obyczajem, jak ⁱ uczesanych ^na mod??

szwedzk? ^lub niemieck?. ^{W izbie hucza?o od} weso?ych

krzyków: "Oj ^{bre, bre -} lej, nalej!"

Nowi go?cie ^z podziwem przygl?dali si? t?umowi,

oczami szukaj?c ^w obydwóch ^izbach wolnego miejsca.

Przy ^stolikach jednak ^siedzia?o po dziesi?ciu ⁱ wi?cej

biesiadników i nigdzie ^{nie mo?na} by?o ^{dostrzec nie-}

zaj?tego ^sto?ka, zydla ^lub ?awy.

Nie wiedzieli, ^co maj? ^ze sob? pocz??, gdy nagle

jaki? starszy jegomo??, ^o twarzy dostojnej ⁱ powa?nej,

skin?? ^{w ich} stron? r?k? i, gdy si? zbli?yli, ^rzek?:

- Mog? waszmo?ciowie usi??? przy tym ^stole,

gdy? ^wkrótce odjad?.

- Dzi?kujemy ^waszmo?? panu! ^- odpar? jeden

z m?odzianów, wysoki, barczysty, jak d?b, ^o twarzy

gro?nej, ^{bo od lewego oka a? do podbródka} prze-

ci?tej szerok? ^czerwon? blizn?, sna?, niedawno za-

gojon?,

Gdy ^{usiedli i kazali} us?uguj?cemu pacholikowi po-

da? trzy ^kubki miodu, m?odzian, ^{co mia?} blizn? ^przez

twarz, ^rzek? pó?g?osem, pochylaj?c ^{si? ku} towarzyszom

i u?miechaj?c si?:

- Polak zawsze weso?ym ^{w królestwie swem} jest!

?piewa, ta?cuje swobodnie, ^nie maj?c ^{na sobie nie-}

wolnego obowi?zku ?adnego, ^nie b?d?c ^nic królowi,

panu ^swemu zwierzchnemu innego winien, jako ^to:

tytu? ^na pozwie, ^dwa grosze ^{z ?anu i} pospolite ^rusze-

nie. Czwartego ^{nie ma Polak nic,} coby [emu ^{w kró-}

lestwie my?l dobr? ^kazi?o! Przebóg! ^{Zali te} wydrwinki

z nas z czasów króla Zygmunta Augusta ^{i nam} prze-

kaza? krotochwilny pan Orzechowski ^{?! Zali? nie} ?y-

jemy ^{w ?alu} po kl?sce cecorskiej, po m?cze?skim zgo-

nie wielkiego ^{hetmana?! Animus meminisse horrel I...}

Dostojny jegomo??, siedz?cy przy stole i zachowu-

j?cy pozory, ^?e nie s?ucha rozmowy s?siadów, nagle

podniós? g?ow? ⁱ bystro spojrza? ^na mówi?cego.

- Cicha], W?adys?awie! ^- rzek?, k?ad?c ^{d?o? na}

ramieniu towarzysza, inny ^{m?odzian. -} Cicha] ^{i ?ci-}

?nij z?by, aby ^ci skrzypn??y jak ^bu?at po szkle! Po-

mnij przys?owie, ^?e "lepiej ^w nocy ^na wsi, ni? w dzie?

w Warszawie ^{... "}

Mimo t?oku, gwaru, ob?oków dymu ⁱ pary ^z kurz?-

cych si? ?bów, tupotu nóg ⁱ zrywaj?cych si? ^{co chwila}

?piewów ^{i ta?ców tu?} przy stolikach i ladzie, przy-

by?a trójka ^{zwróci?a na siebie} ogóln? uwag?.

Nie znano ich tu, gdzie si? ^zbiera?a szlachta, ^?e-

ruj?ca przy ^dworze królewskim lub przybywaj?ca

z innych województw ^w przeró?nych sprawach, zwi?-

zanych ^z obecno?ci? ^{króla w} nowej stolicy ^z jej ^we-

so?em ?yciem, ^nowinami, plotkami, intrygami ^{i zabie-}

gami ^o wakansy, zaszczyty ⁱ ?ask?.

Kilku strojnych ^{paniczów uwa?nie} przygl?da?o si?

Siedz?cym przy stole m?odzie?com, _{których staropol-}

skie ?upany ^{z dobrego sukna} w?gierskiego, ^{ze srebrnemi}

1*

\.

zaponkami ⁱ klamrami, ^szerokie pasy ^z tureckiego

altembasu i proste, ^czarne szable, ^na rapciach wysoko

podwieszone, ^- by?y ^ca?kiem niezwyk?e ^{dla weso?o}

nastrojonej ^rzeszy biesiadnej, ^coraz Ch?tniej ^{z cudzo- .}

ziemska si? nosz?cej.

- Gile oczy ^{na nas} wy?upiaj?, ^{Tomaszku I - mruk-}

n?? ^{m?odzian z} blizn? ^na twarzy. ^- Uwa?aj ^I

Przyjaciel u?miechn?? si? pod w?sem i mrukn??:

- Nie stracha] mnie, ^bo si? ^miodem zach?ysn? ^...

Coby?my ^z tymi ^{szwedzkimi drabantami} uczynili,

Wacku, gdyby ^{tak do} czego przysz?o ^... po naszemu?I

H?? ^Jak suponuj ^{esz ?}

- Torba sieczki i flaki na wiech? ^{I - rzek? ci-}

cho trzeci i b?ysn?? jak ^u m?odego ^{wilka k?ami. -}

Tylko ^{teraz to ju? nie jest summa} qaudio po tem,: ^na

,co si? cz?eczysko napatrzy?o, chyba, ^?e suplik? ^nader

uni?on? zanios? ^...

Dostojny jegomo??, który wyj?? ju? by? kies?, aby

p?aci? ^{za anta?ek} w?grzyna, nagle ^{schowa? worek do}

kieszeni i, b??dz?c oboj?tnym ^wzrokiem po izbie, przy-

s?uchiwa? si? ^{teraz coraz} uwa?niej.

Korzystaj?c ^z wszcz?tego ^{w ko?cu winiarni} ?piewu,

m?odzian, nazwany W?adys?awem, pochyli? si? ni?ej

i mówi? do towarzyszy:

- Po ?mierci pana Sieniawskiego-ojca, stryj Wandy

nie zechcia? odda? mi jej! ^Za wysokie ^{uwa?a dla mnie}

swoje progi ^{I... Ale,} przebóg, ^{nie na takich natrafi?}

ja?nie o?wiecony ^pan wojewoda! ^Ani ja si? ^nie ugn?,

ani Wanda cofa? si? ^nie b?dzie. Po??czy? ^{nas niebo-}

szczyk ojciec ^{i woli} jego' ^zado?? si? ^{stanie 1... Dzi?}

b?dzie gotowa ^do drogi. Umkn? j? ^staremu panu Pio-

trowi. ^.. Przys?a? ^{ma tu do mnie Wanda} pacho?ka ^{z li-}

stem, gdy wojewoda ^{do króla} si? ^{uda na} jakowe?

narady. ^Was prosi?em ^{na dru?bów, no, i na} wypadek,

gdyby ^...

- Gdyby serpentyny ^{w tan} musia?y pój??? ^{- do-}

ko?czy? ^Tomaszek, klepi?c towarzysza po ramieniu. ^-

Poznaj? ^{Haraburdów krew!}

- Mo?e masz przy sobie konterfekt panny, to po-

ka?! ^- rzek? Wacek.

Zapytany rozpi?? ?upan ⁱ wyci?gn?? ^z zanadrza

wisz?cy ^{na z?otym ?a?cuszku medaljon.}

W tej ^chwili, jaka? ^d?o? schwyci?a ^za ?a?cuszek,

a ochryp?y pijacki g?os ^zawo?a?:

- Pewno ^masz tu, mopanku, fizjognomj? swojej

gamratki? ^Wiele, bowiem, tych _samopasek ^{z cesar-}

stwu przyby?o ^do stolicy. ^A g?adkie ^{to, a} przytulne,

a pieszczotliwe ^{i do trzosu} _pochopne. Poka?-no,

poka?!

Mówi?c to, opój ci?gn?? ^{?a?cuszek do siebie.}

M?odzian, ^nie ogl?daj?c si?, ?cisn?? r?k? ^awantur-

nika tak, ^{?e co?} chrz?s?o g?o?no, ^a palce wypr??y?y

si? natychmiast ⁱ wypu?ci?y trzymany przedmiot.

Wtedy dopiero si? obejrza?.

Za nim sta? wspaniale ^{i barwnie} wystrojony ^ry-

cerz. ?e by? ^to rycerz, to wlot pozna? napadni?ty

m?odzian. Butna mina, sumiasty w?s, zawadjackie

oczy, ci??ki pa?asz, ^czerwone buty ^z ostrogami ^{i zsu-}

ni?ta ^na ty? g?owy rysia czapa-ableucha ^- wszystko

to odrazu spostrzeg? ^{m?odzian i} zmiarkowa?, ^{z kim ma}

do czynienia.

- Jestem Horb-KiczYllSki, rotmistrz chor?gwi ^li-

sowczyków! ^{- rzek?} zawadjaka bu?czucznie, k?ad?c

d?o? na r?koje?ci ^szabli.

- Nie zwyk? jestem obyczajów sto?ecznych ^{w ten}

sposób ^zawierania znajomo?ci ^- odpar? ^m?odzian

spokojnym g?osem ^{- lecz "z wilkami} ?y? ^{- trzeba}

jak ^one wy?", mówi? ^w naszych ^{stronach. Jestem W?a-}

dys?aw Haraburda, towarzysz chor?gwi pancernej

wielkiego ^{hetmana Stanis?awa} ?ó?kiewskiego. ?wie?,

Panie Bo?e, ^nad jego dusz? sm?tn?!

- Ha! To? taki?! ^- rykn?? ^{rotmistrz. - To? z} tych

bohatyrów, ^{co wodza} opu?cili? ^{.. Ju?} ci? ^mam! Patrz?

i patrz?. ^{.. Moderunek} rycerski, ostrogi ^- srebrny

dzwon, ^czarna szabla, rapcie ^krótkie... Wojownik

wielki! A tu hyc, hyc; ju? zaj?c ^za gór?!

- O _czem, waszmo??, ^{mówisz? -} spyta?, podno-

sz?c brwi, ^{Haraburda .i} nagle ^ostro?nie zdj?? ^rotmi-

strzowi r?k? ^{z szabli, dodaj?c:}

- Nie imaj si?, waszmo??, jelca, ^bo s?ysza?em

chrz?st ^w d?oni, ^{mo?e boli?}

- Bracie, ^nie wywo?uj ^{wilka z lasu! - rzek? To-}

maszek, figlarnie mru??c oczy. ^- Straszliwie to sier-

dzisty rycerz! Ho, ^{ho! Takiemu w} drog? ^{nie w?a?!}

- Jestem rotmistrz lisowczyków ^{- Jan Horb-}

Kiczy?ski! ^- wrzasn?? zawadjaka.

- Z wielk? modestj? przyznaj? si?, ^?e jestem ^to-

warzyszem tej?e pancernej chor?gwi, ^{co i} mój zacny

przyjaciel, ^{a nazywam} si? ^Tomasz Dubissa-Kraczak ^-

odpar? olbrzymi ^{m?odzian z uk?onem, a} gdy si? pod-

nosi? z zydla, ^zadar? g?ow? ^do góry, ^{bo zawsze} jako?

tak wypada?o, ^{?e uderza?} ni? ^w pu?ap.

Sklepienie izby pana Fuggera by?o jednak ^do??

wysokie, wi?c ^m?odzian wyprostowa? si? ⁱ stan?? przed

lisowczykiem ^w ca?ej okaza?o?ci.

- No to ju? ⁱ ja si? wywiod?! ^{- za?mia?} si?

trzeci m?odzian. ^- Towarzysz husarskiej chor?gwi

wielkiego ^hetmana koronnego ^{- Wac?aw Mzura,} pa-

nie "Strateniec".

- Znasz mores, m?odziku! ^- zawo?a?, podkr?ca-

j?c w?sa, rotmistrz. ^- Szczycimy si? ^{tern, ?e lisow-}

czyków ^za odwag? nazywaj? strate?cami ^...

- By?o ^to dawniej, ^waszmo?? panie, ^- przerwa?

mu Haraburda ^- ale teraz, gdy jako najemni gemajni

s?u?ycie ^{cesarzowi i walczycie z} kalwi?skimi mini-

strami, modl?cymi si? po zborach dziadami i staru-

chami a wycinacie ^{dzieci, -} inaczej ^{o tem} g?osi fama!

Min??y moskiewskie ⁱ k?uszy?skie czasy walecznego

pana Aleksandra Józefa Lisowskiego, s?awnego zago?-

czyka ⁱ wojownika, min??y! ^{Z babami i klechami}

wojna ^{- to nie} wojna!... ^Zna?em pana Aleksandra,

bij?c si? pod Kremlinem, znamienity wojownik ^to by?,

a inni ^- to ju? ^... po?al si? ^Bo?e!

- Jakto?! ^- krzykn?? lisowczyk. ^- Jego ^kró-

lewska mo??, ^Dasz najja?niejszy ^{pan zezwoli? cesa-}

rzowi Sscri Imperii ^{Romani Nationis Teutonicse ro-}

bi? zaci?g naszych chor?gwi ^{dla walki z} heretykami,

wykl?tymi przez Ojca ?wi?tego, ^{a ty, ch?ystku, negu-}

jesz wol? królewsk??! ^{Pewno? sam} heretyk ^{i roko-}

szanin, taki synu?!

- Nie jestem heretykiem ^{i nie} jestem ^rokoszani-

nem ^- odpar?, ^bledn?c, Haraburda, ^-- wi?c prosz?

wa?pana ^{o umiar w s?owach! Nie szukam} zwady,

nawet chcia?bym jej unikn??, lecz, gdyby? pomiar-

kowania nie mia?, jako ^{szlachcic nie salvis} leqibus

de scertsbellis, ^{lecz rodu} senatorskiego, musia?bym

waszmo?? _pana pokara?, ^{jako warcho?a,} opoja, ^zawa-

lidrog?!

"

r

Us?yszawszy to, rotmistrz troch? si? zmiesza?, ^{oba- '-t.} '.t

wiaj?c si? przykrych ^{dochodze? i} inkwizycyj, gdyby /

por?ba? szlachetnie urodzonego, ^a widocznie, mo?nego:

m?odzika.

Jednak towarzysze lisowczyka natychmiast wszcz?li ?

alarm. 1_

- Horb, nie dawaj si?! ^- krzyczeli. ^{- Ten m?okos} [)

injsmism ^{rzuci? na ca?e} wojsko! ^Nie puszczaj p?azem!?"

S?ysz?c ^to, pijany Horb-Kiczy?ski potoczy?

dOkO?a?llllll"

gro?nym ^{wzrokiem i,} wyci?gaj?c brzeszczot, ^rzek?

spokojnie ^:

JU?I

- No, prosz? do ta?ca, je?li ci? ^{tchórz nie oble-}

cia?! Miejsca, waszmo?ciowie!

I

- Chcesz, ^to b?dziesz ^{mia?! -} odpowiedzia?, je-

szcze bardziej bledn?c, ^{Haraburda. -} Prosz? jednak

waszmo?ciów po?wiadczy?, ^{gdy zajdzie} potrzeba, ^?el,

unika?em wa?ni. Nie chc? przez bylejakiego opoja do:

sta? si? ^na s?d obo?ny, ^{bo na} huczek, jaki ^mo?e po-

wsta?, suponuj?, ^?e zlec? si? ^{tu ceklarze} miejscy.

I

- Ja ch?tnie po?wiadcz? justitiam ^{causae i} wYI

mieni? ^nazwisko prawdziwego ^sprawcy zaj?cia. Nazy

wam si? ^Jan B?k-Lanckoro?ski, ^{kasztelan tczewski!} ?

z powag? ^odezwa? si? dostojny jegomo??, g??biej ^usa

dawiaj?c si? ^{na ?awie.} I

Kilku ze szlachty natychmiast zg?osi?o si? ^n!

?wiadków. ?

- Zakasuj, ^asan, r?kawy ?upana, ^bo b?dziesz ^ma

cha?, jak ^{wiatrak! - rzuci?} szyderczym g?osem Hor?

Kiczy?ski, staj?c ^w pozycji ⁱ czekaj?c, ^a? go?cie oczy

szcz? plac boju. ,

- Nie warto, bo nied?ugie ^{machanie z takim zl}

pa?nikiem, ^- odpar? ^Haraburda.

Doby? szabli, dotkn?? d?oni? klingi ⁱ u?miechn?? si?.

- Nie st?pia?a ^{na tureckich} g?owach! ^{- rzek?. -}

Tylko bacz, wa??, aby ^nie pot?uc paj?ków ^{i kubków}

pana Fuggera, ^bo spadkobiercom ^twoim p?aci? ^{za nie}

wypadnie!

Rotmistrz w tej ^chwili przyci??, robi?c "prim?".

Haraburda odbi? cios i odezwa? si?:

- Powiadam, ^{?e wa??} por?biesz paj?ki! Lepsze

od "g?owy" jest ci?cie referendarskie, ^{ot -} takie, ^bo

mo?na go u?y? ^{nawet w} karocy. ^Widzisz?!

Lecz lisowczyk ju? ^{nic nie} widzia?, ^bo pad?, niby

piorun ^{we? trzas? i krwawi?.}

Haraburda skin?? ^na pacho?ka i, iego ^fartuchem

wytar?szy szabl?, w?o?y? j? ^do pochwy. Usiad?, z?y ^na

siebie i na wszystkich, oboj?tny ^na pochwa?y ^{i za-}

chwyty szlachty.

- Przepraszam ^{pana kasztelana za niemi?e wido-}

wisko ^_. rzek? z uk?onem do pana B?k-Lanckoro?-

skiego ^{- lecz nie} moja ^{w tern} culpa ^...

- Prawdziw? ^rozkosz mia?em, widz?c ^{tak znako-}

mit? robot? ^{w sztuce} krzy?owej ^- odpar? dostojny

pan ^- ale przepraszam, czy jeste? pan synem kaszte-

lana mi?skiego, pana Micha?a Haraburdy, wielkiego

statysty, ^a mego dawnego znajomka?

- J eslem wnukiem jego, ^a synem Stefana, ^{daw- '}

nego rezydenta królewskiego ^{w Kurlandii, -} odpar?

m?odzieniec. ^- Mi?e mi jest spolkanie ^{z tak} dostojn?

i znamienit? osob?, ^od której ^{te? sztuki} wojennej si?

uczy?em!

- Jakto? Co wa?? mówisz? ^- zdziwi? si? ^ka-

sztelan. ^•

- Uciek?em ^w roku pa?skim 1610-ym, jako ^czter-

nastoletni wyrostek ^na wojn? moskiewsk?, ^a wtedy

pod K?uszynem ^{i Kremlem któ? nie} podziwia? ^harców

waszej dostojno?ci?!

- Ha! Robi?o si?, ^{robi?o i na} bojarach Szujskiego

i na Szwedach! ^- zawo?a? _pan B?k-Lanckoro?ski. ^-

Ale widz?, ^{?e z wa?ci to te? wojak nie od wczoraj!}

Gdzie?e? to zarobi? ow? blizn? przez ca?? g?b??

- Pod Cecor? ^...

- Jakto pod Cecor?? ^Przed ucieczk? niekarnego

wojska, czy ^{... -} pyta?, ^{lecz nie} sko?czy?, ^{bo Hara-}

burda przerwa? ^{mu ponurym} g?osem:

- W ostatniej ^{bitwie z} Iska?der-basz?, gdy ^?mier-

ci? waleczn? ^a m?cze?sk? poleg? ^hetman koronny ^...

Wszyscy trzej byli?my ^{tam i} po kl?sce przebili?my

si? ^{z trudem ...}

- Z ko?ci jego ^niech powstanie ^{m?ciciel! -} szep ^..

n?? ^{kasztelan z} ci??kiem westchnieniem.

- Takim by? ^{testament hetmaiiski} przed bitw? ^ce-

corsk?, gdy pospolite ^{ruszenie i kwarciane} chor?gwie

opu?ci?y ^{obóz - doda? Dubissa Kraczak. -} By?em

wtedy przy hetmanie, jako ordynansowy towarzysz,

i na w?asne uszy s?ysza?em ^...

- My ju? ^dawno my?limy ^{tam u siebie na Inflan-}

tach o czasie, gdy zjawi si? ^{m?ciciel za} krzywdy, czy-

nione Rzeczypospolitej. Siedzimy jak ^{borsuki w no-}

rach na pograniczu ⁱ bronimy si?! ^- mrukn?? ^Mzura.

- Gor?co ^{tam u was? - rzuci?} pytanie ^kasztelan.

- Jak w ukropie! ^- odpar? ^{Haraburda. -} Posiad?o-

?ci nasze obj?li?my ^zaraz po wojnie moskiewskiej ^{i te}

dziesi?? ^{lat szabli z} gar?ci ^nie popuszczamy ^{l Moskwa}

nasy?a ^nam hajdamaków ⁱ wata?ków, ^{a w} tych ^ban-

dach_.,... s?u?? ^{ludzie z} dru?yn wojewodów pskowskich ^.

;.,

Szwedzi sp?ywaj? ^z Narwy ^{i z} Pejpusa, czyni? ^na-

jazdy srogie, ch?opa buntuj?c ⁱ obietnicami j?trz?c

i zwodz?c.

- Nasze strony Rze?yckie ⁱ Lucy?skie ^{- to} niby

Dzikie Pola, ^{ale harców} tam nie dokona cz?owiek, ^bo

to zaraz Szwedy, ^co pozostali, skargi ^{do króla zano-}

sz?, ^a biskupi ⁱ popy unickie gard?uj?, ^{?e ich} ?any

si? niszcz?! ^{- wmiesza?} si? ^{Mzura. -} Mo?emy tylko

si? broni?, ^{a to - nie} rado??, ^{nie s?awa i nie} zwy-

ci?stwo!

- Tak l ^- zgodzi? si? ^{kasztelan. - Inflancka sprawa}

nie stoi jeszcze ⁱⁿ [undatnento legis! ^{Nad tern trzeba}

d?ugo pracowa?, ^{a? w} jakowe? pacta regulata ^zostanie

uj?ta!

- Nie zostanie! ^- _ponuro patrz?c ^na kasztelana,

odpar? ^Haraburda.

- Wa?? tak s?dzisz? ^- zapyta? pan B?k-Lanc-

koro?ski.

- Nie inaczej, ^wasza dostojno??! ^- gor?cym szep-

tem odpar? m?odzieniec. ^- Czego? mo?emy si? spo-

dziewa? _po królu, ^tak niewojennym panu i nie-sta-

ty?cie?

- Co waszmo?? mówisz?! ^- zni?aj?c g?os, upo-

mnia? go kasztelan.

- Przepraszam ^wasz? dostojno??, ^- odpar? ^sta-

nowczo Haraburda ^- lecz gotów jestem ^{zrobi? te za-}

rzuty ^{wobec króla i} jego ^{stronników na} nowym sejmie

inkwizycyjnym! ^Nie mamy absolutum dominium, ^ale

mamy proditionem ^{absolutem I Król} walczy ^{nie o Pol-}

sk? ^{i krwi} Jagiellonów ^w ?y?ach ^nie czuje! ^Chodzi

mu o tron szwedzki; posz?y ^{na marne} ofiary ^{i sukces}

wojny moskiewskiej; ^nie uj?to ^w karby ^{ad usum Rze-}

czy pospolitej kozaczyzny, ^bo tego królewi?ta ^ukrainne

nie chcia?y; skojarzyli?my si? ^z Habsburgami, którym

s?u?ymy, siej?c ^{u siebie} zaraz? belli cioilis _; do morza

Czarnego dost?pu ^{nie mamy, nad} Ba?tykiem stoimy

jedn? ^zaledwie nog?, albowiem nie mamy okr?tów

zbrojnych ^...

- Czego, powiadasz ^{wa??, nie mamy? - ?ywo}

zapyta? pan Lanckoro?ski.

- Okr?tów bojowych, galer, galion, brygów,

w dzia?a ci??kie ^{i lekkie zbrojnych! -} odpowiedzia?

Haraburda. ^- Gdyby?my ^{je mieli, cicho by?oby w Pru-}

sach Ksi???cych ^{i w Gda?sku, co,} jak ladacznica, ^nie

wie za kim ^ma i??? Spokój by?by ^{na Inflantach szwedz-}

kich i Pomorzu brandenburskiem! Gdyby?my ^mieli

swoj? armat? morsk?, [ak Hiszpania, Olendry, ^Franki

i Hanza, toby?my ^{znaczne wzmo?enie} Rzeczypospoli-

tej ^w jej bogactwie ⁱ pot?dze ^{dali, a na Czarnem mo-}

rzu zdobyliby?my ziemi? ^chana Krymskiego ^{i Stam-}

bu?owi w oczy ?mia?o skoczyliby?my ^w jego legowisku!

Na czajkach ⁱ bajdakach ^kozackich tego ^{nie dokona}

nikt... Pró?ne gadanie, ^{babskie brednie! ...}

- Waszmo?? w dziada si? ^{wrodzi?! - zawo?a? ka-}

sztelan. ^- Masz g?ow? ^{do spraw} nuupii ^{osloris !}

- Widzia?o si? sporo, ^a jeszcze si? wi?cej my-

?la?o! ^- odpar? ^Haraburda. Cz?sto bywa?em ^{z nie-}

boszczykiem ^{rodzicem w} K?ajpedzie, ^{Libawie i} Rydze.

Widzia?em _{si?? morsk? innych} ludów i mówi?em o teru

z szyprami ⁱ komendorami ^na okr?tach ^...

By?e? ^{w Gda?sku? -} zapyta? ^kasztelan.

- Nie!

- Odwied? mnie w Tczewie przy okazji! ^{- rzek?}

pan Lanckoro?ski.

- Dzi?kuj? waszej dostojno?ci ^{- nie} omin?! ^-

odpar? m?odzieniec z uk?onem, widz?c, ^?e kasztelan

podniós? si?, aby odej??.

Wkrótce pan Lanckoro?ski opu?ci? winiarni? i przy-

jaciele pozostali sami, przygl?daj?c si?, jak ^lisow-

czycy wynosili ^na rozpi?tej ^del]i poturbowanego ^Horb-

Kiczyilskiego, ^a hajdukowie ^{zacierali ?lady} pojedynku,

posypuj?c posadzk? ?ó?tym piaskiem wi?lanym.