La Revizoro : komedio en kvin aktoj / N. V. Gogol ; el rusa lingvo tradukis L. L. Zamenhof.

LA REVIZORO

Imprimerio Pa u l Bh o d a r d.

'E.spev, X7

Biblioteka Uniw ersytecka KUL

1000875562

«r-> . ■ ^w r ■ ]

S k . t ]

B S PERAN_{T O ■ (}

Verkaro de

D9 Z ^ M E N H O P |

N. V. G O G O L

LA

h ^7J)

R E V I Z O R O

Komedio en kvin aktoj

EL RU SA L IN G V O T R A D U K IS

D" L. L. Z A M E N H O F

Ne riproĉu spegulon, Se ĝi m ontras nigrulpn.

ProverVo.

Q

L ib r e j o H A C H E T T E K A J K°

79, Boulevard Saint-Germain, PAIUS

K A J Ĝ I A J K O R E S P O N D A N T O J :

D A N U J O , A N D R .-F R E D . HOST & SON, B red g a d e 35, K J O B E N H A V N .

G E R M A N U J O , E S P E R A N T O V E R L A G M O L L E R & B O R EL , P rin z e n stra sse , 95, B E R L I N . G R A N D A B R I T U J O , R E V I E \ V o f R E V I E W S , M ow bray Houso, N orfolkstre et, L O N D O N W. C.

H I S P A N U J O , J . E S P A SA , 579, Callc de las Cortes, B A R C E L O N A . I T A L U J O , R . G IU STI, 53, Via Vittorio E m anuele, L I V O R N O .

R U S U J O , M. ARCT, 53, Now y Swiat, VVARSZ AVVA.

S V E D U J O , E S P E R A N T I S T E N , 37, S u rb r u a n s g a ta n , S T O C K H O L M .

ANTON ANTONOVIĈ SKVOZNIK-DMUflANOVSKIJ, u rb e stro . ANNA ANDREJEVNA, lia edzino.

MARJA ANTONOVNA, lia filino.

L^{u k a} L^{u k i ĉ} H^{l o p o v}, in sp e k to ro de le rn e jo j.

L i a edzino.

AMMOS FjODOROVIĈ LJAPKIN-TJAPKIN, juĝis to .

ARTEMIJ FiLIPPOVIĈ ZEMLANIKA, k u r a to r o de k ad u k u lejo j.

IVAN KUZMIĈ ŜPEKIN , poŝtestro.

Pj o t r :

IVAN ALEKSANDROVIĈ ĤLESTAKOV, oficisto el S. P e te rb u r g o . O SIP, lia s erv an to .

ĤRISTIAN IVANOVIĈ HUBNER, d i s t r i k t a k u racisto . Fj o d o r An d r e j e v i ĉ Lu l u k o v )

IVAN LAZAREVIĈ RASTAKOVSKIJ > eksoficistoj, em in e n ta j perso n o j en l a urbo.

St e p a n Iv a n o v i ĉ Ko r o b k i n ) STEPAN IlJIĈ UĤOVJORTOV, k v arta le s tro .

SVISTUNOV \

PUGOVICIN > policanoj.

De r ĵ i m o r d a ) ABDULIN, kom ercisto .

FEVRONJA PETROVA POŜLJOPKINA, s e ru ris te d zin o . Edzino de suboficiro.

MlŜKA, s e rv a n to de l a u rb estro . S erv a n to de re sto ra cio .

Gastoj, g a s tin o j, kom ercistoj, u rb an o j, petantoj PJOTR

V

d

L A R E V I Z O R O

AKTO UNUA

A

Cambro en la domo de la urbestro.

SCENO I .

La URBESTRO, KURATORO DE KADUKULEJOJ, INSPEKTORO DE LERNEJOJ, JUĜISTO, KVARTALESTRO, KURACISTO, du POLICANOJ.

Ur b e s t r o. — Mi invitis vin, sinjoroj, al mi, por kom u n ik i al vi tre m a la g ra b la n novaĵon : al ni venas revizoro.

Ammos Fj o d o r o v i ĉ. — Kiel, revizoro?

Ar t e m i j Fi l i p p o v i ĉ. — Kiel, revizoro?

Ur b e s t r o — Revizoro el P e te rb u rg o , inkognite; kaj a n k o ra ŭ kun sekreta ordono.

Ammos Fj o d o r o v i ĉ. — J e n v i h a v a s !

Ar t e m i j Fi l i p p o v i ĉ. — Jen zorgoj m ankis — n u n ricevu!

Lu k a Lu k i ĉ. — Ho, mia Dio! a n k o ra ŭ k u n sekreta ordono!

Ur b e s t r o. — Mi kvazaŭ an taŭ sen tis : hodiaŭ la tu ta n nokton mi sonĝis pri iaj du eksterordinaraj ratoj. K redu al nii, tielajn mi neniam vidis : nigraj, de n e n a tu ra g r a n d e c o ! Ili venis, elcflaris — kaj iris for. Jen mi tralegos al vi leteron, k iu n mi ricevis de Andrej Ivanoviĉ Ĉmiĥov, k iu n vi, Artemij Filippoviĉ, konas. Jen, kion li skribas : « K ara-am iko, baptano kaj b o n f a r a n to ! (murmuras duon- voĉe, trakurante rapide per la okuloj)... kaj sciigi vin... » Ha, je n :

« mi rapidas, interalie, sciigi vin, ke alveturis oficisto k u n la ordono revizi la tu ta n g u b ern io n kaj precipe nian distrikton (signife levas

la fuujron supren). Mi sciiĝis pri lio de homoj plej k red in d aj, k v a n k am li prezentas sin kiel privatan personon. C ar mi scias, ke vi, kiel ĉiu, estas ne tu te sen peketoj, ĉar vi estas hom o saĝa kaj vi ne am as preterlasi tion, kio n aĝas al la m anoj... » (haltante). Nu, ni estas in ler ni... « tial mi konsilas al vi aranĝi singardecon : ĉ a r li povas alveturi en ĉiu horo, se n u r li jam ne alveturis kaj ne loĝas ie in k o g n ite ....H ie ra ŭ m i... » N u, tie ĉi jam venas aferoj familioj :

« la fratino A nna Kirillovna alveturis al ni k u n sia edzo; Ivan Kiril- loviĉ tre dikiĝis kaj ĉiam ludas violonon... » kaj tiel plu, kaj tiel p lu ....S ek v e jen vidu, kia c ir k o n s ta n c o !

Am m o s Fj o d o r o v i ĉ. — Jes cirkonstanco ek stero rd in ara, tute e k stero rd in ara. Certe ĝi estas ne sen kaŭzo.

Lu k a Lu k i ĉ. — Kial do, A nton Antonoviĉ, p o r kio? Kial oni sendas al ni revizoron?

Ur b e s t r o. — Kial! C erte jam tia estas nia sorto! (Ekĝeminte) Ĝis n u n , d a n k ’ al Dio, oni atakadis aliajn u rb o jn ; n u n venis la vico al nia urbo.

Am m o s Fj o d o r o v i ĉ. — Mi opinias, Anton Antonoviĉ, ke tie ĉi estas kaŭzo delikata kaj pli politika. Ĝi signifas je n o n : R usujo..

jes... volas fari m iliton, kaj la m in istra ro tial, je n vidu, sendis sekrete oficiston, por sciiĝi, ĉu ne ekzistas ie perfido.

Ur b e s t r o. — Eh kien vi ensaltis! Kaj an k o ra ŭ saĝa hom o! En m alg ran d a urbo, perfido! Cu ĝi estas urbo apudlim a, he? De ĉi lie vi ja povas eĉ tri ja ro jn rajdi, vi al nenia regno alrajdos.

Ammo s Fj o d o r o v i ĉ. — Ne, por diri al vi, vi ne tion... vi ne... La estraro havas konsiderojn subtilajn : m alg raŭ ke estas m alprok- sime, ĝi tam en notas al si en la cerbo.

Ub b e s t r o. — Notas aŭ ne notas, sed mi vin, sinjoroj, avertis, — rig ard u . En mia parto mi kelkajn disponojn jam faris, mi konsilas a n k aŭ al vi. P recip e al vi, Artemij Filippoviĉ! S en d u b e la trav etu r- anta oficisto volos a n ta ŭ ĉio ĉ irk a ŭ rig a rd i la kadukulejojn, kiuj estas sub via estreco, kaj tial faru tiam aniere, ke ĉio estu

LA HEVLZORO

i

7

konvcna : ke la noktaj ĉapoj estu p uraj kaj Ja m alsanuloj ne similu forĝistojn en la senĝenaj ĉiutagaj vestoj.

Ar t e m i j Fi l i r p o v i ĉ. — Nu, ĉi tio ne estas a n k o ra ŭ g ra v a ĵo . Capojn, se estas necese, oni povas doni al ili eĉ purajn.

Ur b e s t r o. — Jes. Kaj a n k aŭ su p e r ĉiu lito su p e rsk rib i latine aŭ en ia alia lingvo... ĉi tio jam ap arten a s al vi, Ĥ ristian Ivanoviĉ,

— ĉiun m alsanon : kiam ĉiu m alsaniĝis, kiun tag o n kaj d ato n ... Ne bone estas, ke ĉe vi la m alsanuloj fum as tian fo rtan tab ak o n , ke oni ĉiam ekternas, kiam oni eniras. Kaj cetere estus pli bone, se ilia nom bro e stus malpli g ra n d a : tuj oni povas kulpigi m alb o n an zorg- a d o n aŭ nelertecon de la kuracisto.

Ar t e m i j Fi l i p p o v i ĉ. — Ho, pri la kuracado, mi kaj Iiris tia n Iva- noviĉ faris decan ara n ĝ o n : j u pli proksim e al la n a tu ro , des pli bone, — karajn m edikam entojn ni ne uzas. Sim pla homo, se li m ortos, li a n k aŭ sen tio m ortos, — se li saniĝos, li a n k aŭ sen tio saniĝos. C etere por H ristian Ivanoviĉ eĉ estus malfacile k o m p ren - iĝadi k u n ili : li ne scias ruse eĉ unu vorton.

H r i s t i a n I v a n o v i ĉ ellasas sonon, parte sirnilan je la litero « i »,

parte je « e ».

Ur b e s t r o. — A1 vi a n k aŭ mi konsilus, Ammos Fjodoroviĉ, meti a ten to n al la oficaj lokoj. Ĉe vi tie en la a n ta ŭ ĉ a m b ro , kien ordi- nare venas la petantoj, la gardistoj ennestigis ordinarajn anserojn kun m algrandaj anseridoj, kiuj k o n stan te k u rad a s sub la piedoj.

Certe, ara n ĝ i al si dom an m astraĵo n , por ĉiu estas afero laŭdinda, kaj kial la gardisto ĝin ne devus a ra n ĝ i? N ur, vi scias, en tia loko estas nekonvene....M i ja m a n ta ŭ e volis rim ark ig i vin pri tio, sed mi ĉiam iel forgesadis.

Ammos Fj o d o r o v i ĉ. — Nu, mi tuj hodiaŭ ordonos preni ilin ĉiujn en la kuirejon. Se vi volas, venu tagm anĝi.

Ur b e s t r o. — Krom tio estas malbone, ke ĉe vi ĝ u ste en la ju ĝ a ĉam bro sekiĝas diversaj abom enaĵoj, kaj ĝ u ste su p e r la ŝranko k u n la dokum entoj pendas ĉasa vipo. Mi scias, vi am as ĉason,

tam en estas bone por kelka tem po ien forigi la vipon, — poste, kiam la revizoro forveturos, vi povos, se vi volas, denove ĝin pend- igi. A nkaŭ via asesoro.... Li sendube estas homo in stru ita , sed de li iras tia odoro, kvazaŭ li ĵ u s eliris el brandfarejo, — tio ĉi a n k aŭ estas nebona. Mi volis a n ta ŭ longe tion ĉi diri al vi, sed mi ne m em o ras jam , kio d etu rn is m ian atento n . E kzistas k o n tra ŭ tio ĉi rimedo, se ĉi tio efektive, kiel li diras, estas ĉe li odoro n a tu ra ; oni povas konsili al li m an ĝ i bulbon, a ŭ ajlon aŭ ion similan. En liu ĉi okazo povas helpi per diversaj m edikam entoj Ĥ ristian Iva- novie.

H r i s t i a n I v a n o v i ĉ ellasas supre dirilan sonon.

A^{mm o s} Fj o d o r o v i ĉ. — Ne, tion ĉi oni ja m ne povas elpeli : li diras, ke en la infaneco la n u tristin o lin kontuzis, kaj de tiu tempo de li ĉiam iras iom la odoro de brando.

Ur b e s t r o. — Nu, mi n u r simple rim a rk ig is al vi. Sed rilate la in te rn a n disponadon kaj tion, kion Andrej Ivanoviĉ en la letero nom as peketoj, mi nenion povas diri. Kaj estas eĉ stra n g e paroli : ne ekzistas hom o, kiu ne h avus iajn pekojn. Tiel aranĝis jam Dio m em , kaj la volteranoj vane k o n tr a ŭ tio ĉi parolas.

Am mo s Fj o d o r o v t ĉ. — Kion do vi n om as peketoj, A nton Anto- noviĉ? In ter peketoj kaj peketoj estas diferenco. Mi diras al ĉiuj m alkaŝe, ke mi p ren as su b aĉeto jn , sed en kia formo mi ilin prenas?

En formo de ĉasaj h undidoj. Tio ĉi estas tu te alia afero.

Ur b e s t r o. — Nu, en formo de hundidoj aŭ de io alia, — ĝi ĉiam estas subaĉetoj.

Ammo s Fj o d o r o v i ĉ. — Nu, ne, A nton Antonoviĉ. Sed jen

ekzemple, se iu havas pelton p o r kvincent rubloj kaj la edzino ŝalon...

Ur b e s t r o. — Nu, kaj kion oni havas de tio, ke vi prenas la su b aĉeto jn en form o de ĉasaj hund id o j? Se de alia flanko vi ne k red as ie Dio; vi neniam iras en la preĝejon : kaj mi, alm enaŭ, estas fortika en la religio kaj ĉiun dim anĉon mi estas en la preĝejo.

LA REVIZORO 9

Kaj vi... Ho, mi vin konas : kiam vi kom encas paroli pri la kreo de la m ondo, simple la haroj stariĝas.

Am mo s Fj o d o r o v i ĝ. — Sed mi ja m em venis al tiuj ideoj, per m ia p ro p ra saĝo.

Ur b e s t r o. — Nu, en eertaj okazoj m u lte da saĝo estas pli mal- bona, ol se oni ĝin tu te ne havus. Cetere, mi n u r pro okazo ek tu ŝis la d istrik ta n ju ĝ e jo n ; kaj por diri la veron, mi dubas, ĉu iu tien e n rig a rd o s; ĝi estas ja m tia enviinda loko, Dio m em ĝin favoras. Sed je n vi, L uka Lukiĉ, vi, kiel inspektoro de lernejoj, devus ekzorgi precipe rilate la instruistojn. Ili, sendube, estas homoj in stru ita j kaj ricevis edukon en diversaj kolegioj, sed ili havas tre stra n g ajn m anierojn, kiuj kom preneble estas nedisig- eblaj de scienca rango. Unu el ili, ekzemple, tiu persono, kiu havas dikan vizaĝon... mi ne m em oras lian nom on, neniel povas sin deteni de tio, ke, su ririn te s u r la katedron, li ne faru grimacon je n tiel (faras grimacon), kaj poste li kom encas el sub la kravato gladi sian b arb o n . Kom preneble, se li al lern a n to faros tian fizio- nom ion, ĝi ne estas a n k o ra ŭ io grava : eble oni tiel eĉ devas fari, pri tio mi ne povas j u ĝ i ; sed vi k o n sid e ru mem, se li faros tion ĉi al la vizilanto, — ĝi povas esti tre m a l b o n a : sinjoro la revizoro aŭ iu alia povas rilatigi tion ĉi al si. E1 tio povas elveni, la diablo scias, kio.

Lu k a Lu k i ĉ. — Kion do, konsilu, mi povas fari k u n li? Mi jam kelkajn fojojn diris al li. Je n an k o ra ŭ a n ta ŭ kelkaj tagoj, kiam eniris en la klason nia d istrik ta nobelestro, li a ran ĝ is tian fiziono- m ion, kian mi neniam a n k o ra ŭ vidis. L i certe faris tion ĉi k u n plej b o n k o ra intenco, sed mi ricevis m allaŭdon : ldal liberpensaj ideoj estas inspirataj al la ju n u la ro .

Ur b e s t r o. — A nkaŭ mi devas rim ark ig i vin pri la in stru isto en Ia parto h istoria. Li estas in stru ita kapo — tion ĉi oni vidas, kaj da sciencoj li enkaptis sen m ezu ran am asegon, sed li elm etas ins- tru o jn k u n tia flameco, ke li perd as la kapon. U nu fojon mi lin a ŭ sk u ltis : n u , d u m li parolis pri la Asiroj kaj B abilonanoj, estis

an k o ra ŭ en ordo; sed, kiam li alingis A leksandron la M acedonan, mi ja m ne povas diri al v i' kio k u n li fariĝis. Mi pensis, ke b ru las, mi ĵu r a s al vi. Li d e k u ris de la k ated ro kaj per siaj tutaj fortoj li ĵe te g is la seĝon su r la p l a n k o n ! Sendube, Aleksandro la Macedona estis heroo, sed p o r kio rom pi seĝojn? Gi estas malprofito por la regna kaso.

Lu k a Lu k i ĉ. — Jes, li estas flam iĝem a! Mi ja m k e lk ajn fojojn rim arkigis tion ĉi al li__Li diras : kiel vi volas, por la scienco mi la vivon ne rifuzos oferi.

Ur b e s t r o. — Jes, tia estas ja m la n eklarigebla leĝo de ia sorto :

hom o saĝa estas aŭ d rinkem ulo, aŭ li faras tiajn fizionomiojn, ke oni devas elporti la sa n k tu lo jn el la domo.

Lu k a Lu k i ĉ. — L iberigu nin Dio de servado en la fako scienca!

Ĉion vi dev.as timi : ĉiu sin enmiksas, ĉiu volas m ontri, ke li ankaŭ estas saĝ a homo.

Ur b e s t r o. — Tio ĉi ne estu s a n k o ra ŭ grava, — sed la malbenita in k o g n ito ! Su b ite li e n rig ard o s : « Ha, jen vi estas, miaj k a r a j ! Kaj k iu — li diros — estas tie ĉi ju ĝ is to ? » — L japkin Tjapkin. —

« Ĉi tien k u n L japkin T ja p k in ! Kaj kiu estas k u ra to ro de k ad u k u l- ejoj ? » — Zem lanika. — « Ĉi tien k u n Z e m la n ik a ! » Je n kio estas m albona!

SCENO II.

La SAMAJ kaj la POŜTESTRO.

P o ŝ t e s t r o. — K larigu, sinjoroj. Kio estas, kia oficisto v e tu ra s?

Ur b e s t r o. — Ĉ u v i t u t e n e a ŭ d i s ?

Po ŝ t e s t r o. — Mi aŭdis de P jo tr Ivanoviĉ Bobĉinskij. Li ĵ u s estis ĉe mi en la poŝta oficejo.

Ur b e s t r o. — Nu, kio? Kiel vi pensas pri ĉi tio?

Po ŝ t e s t r o. — Kion mi p ensas? Estos milito k u n la tu rk o j.

Amm o s Fj o d o r o v i ĉ. — T u te miaj v o r to j! Mi mem a n k aŭ tion pensis.

LA REVIZORO 11

Ur b e s t r o. — Jes, am baŭ trafis p er la fmgro en la ĉielon.

P o ŝ t e s t r o. — K redu al mi, milito k u n la turkoj. Ĝ in-ĉionla franco artifikas.

Ur b e s t r o. — Kia milito k u n la t u r k o j ! Simple al ni estos mal- bone, ne al la turkoj. Tio jam estas certa : mi liavas leteron.

P o ŝ t e s t r o. — Ha, se tiel, tiam ne estos m ilito k u n la tu rk o j.

Ur b e s t r o. — Nu, kio, kiel vi pensas, Ivan Kuzmiĉ?

P o ŝ t e s t r o. — He, kion mi? Kiel vi pensas, A nton A ntonoviĉ?

Ur b e s t r o. — Ha, kiel mi? Timon mi ne havas, sed n u rtiel, iom....

La k o m ercistaro kaj privatularo min iom m altrankviligas. Ili diras, ke ili peze m in s e n t a s ; kaj mi tam en, per Dio, se mi eĉ preuis de iu, mi tion ĉi faris, k red u al mi, tu te sen ia m alam o. Mi eĉ p ensas...

(prenas lin sub la brako kaj forkondukas flanken). Mi eĉ pensas, ĉu ne e stis ia denunco k o n traŭ mi. Kial do efektive, al ni venas revizoro?

A ŭskultu, lv an Kuzmiĉ, ĉu vi ne povus, pro nia k o m u n a bono, ĉiun leteron, kiu venas al vi en la poŝ»tan oficejon, ĉiun leteron en- ira n ta n aŭ elirantan, vi scias, nu, iom m alferm i kaj tralegi : ĉu ĝi ne enhavas ian denuncon aŭ simple korespondon. Se nenio trov- iĝos, oni povas denove sigelfermi; cetere, oni povas eĉ tiel tran s- doni la leteron, dissigelitan.

P o ŝ t e s t r o. — Mi scias, mi scias.... Tion ĉi al mi ne in stru u , tion mi faras, mi ne diras, ke pro singardeco, sed pli pro scivol- eco : mi teru re am as sciiĝi, kio nova estas en la mondo. Mi diras al vi, ke tio ĉi estas treege interesa legado. T iu n aŭ alian leteron oni ofte legas k u n efektiva ĝuo — tie estas priskribataj diversaj p ip ra ĵo j.... Kaj kia edifeco... pli bone ol en la « Moskvaj Scii- goj! »

Ub b e s t r o. — Nu, kio do, diru, vi nenion ellegis pri ia oficisto el P e te rb u rg o ?

Po ŝ t e s t r o. — Ne, pri P e te r b u r g a mi trovis nenion, sed pri Kos- tromaj kaj Saratovaj m ulte estas parolate. E stas tam en dom aĝe, ke vi ne legas leterojn : troviĝas belaj lokoj. Jen ekzemple a n ta ŭ

nelonge : iu leŭ ten an to skribas al amiko, kaj li p risk rib is balon en la plej tikla... tre, tre bone : « Mia vivo, k a ra amiko, fluas — li diras

— en ĉielaj fenom enaĵoj : m ulte da fraŭlinoj, m uziko ludas, stan- dardo saltas... » K un g ran d a, g ra n d a sento li priskribis. Mi intence lasis ĝin ĉe mi. Se vi volas, mi tralegos al vi?

Ur b e s t r o. — N u , n u n ni havas pli gravajn aferojn. Sekve f a r u a l mi komplezon, Ivan Kuzm iĉ : se eble trafiĝos ia plendo aŭ d enunco, tiam vi sen ia m editado reten u .

P o ŝ t e s t r o. — K un g ra n d a plezuro.

Ammo s Fj o d o r o v i ĝ. — Memoru, vi iam ricevos por ĉi tio!

P o ŝ t e s t r o. — Ha, mia Dio!

Ur b e s t r o. — Nenio, nenio. Estus alia afero, se vi el tio ĉi farus ion pubJikan, sed ĝi ja estas afero familia.

Ammo s Fj o d o r o v i ĝ. — Jes, nebona afero enpotiĝis! Kaj mi, por diri al vi la veron, iris al vi, A nton Antonoviĉ, por regali vin per h u n d e to . Ĝi estas sa m g ep a tra fratino de tiu hundoviro, k iun vi konas. Vi ja aŭdis, ke Ĝeptoviĉ kaj Varĥovinskij ko m en cis in te r si proceson, kaj n u n mi havas g ra n d a n ĝ u a d o n : mi ĉasas leporojn s u r la tero kiel de u n u , tiel d e la dua.

Ur b e s t r o. — P a tro mia, ne logas min n u n viaj leporoj : la m al- benita inkognito n u n sidas ĉ e m i en la kapo. Mi k o n stan te atendas, ke jen m alferm iĝos la pordo kaj fal’...

SCENO III.

La SAMAJ, DOBĜINSKIJ kaj BOBĜINSKIJ cimbaŭ enircis mulfacile spirauic.

Bo b ĉ i n s k i j. — E k stero rd in ara fariĝo!

Do b ĉ i n s k i j. — N eatendita novaĵo !

Ĉi u j. — Kio, kio fariĝis?

Do b ĉ i n s k i j. — N eantaŭvidita afero : ni venas en la hotelon...

Bo b ĉ i n s k i j inierrompante. — Ni venas k u n P jo lr Ivanoviĉ en la hotelon...

LA REVIZORO 13

Do b ĉ i n s k i j. — Ile, perm esu, P jo tr Ivanoviĉ, mi rakontos.

Bo b ĉ i n s k i j. — He, ne, perm esu, j a m m i... perm esu, p erm esu ...

vi eĉ tian stilon ne posedas...

Do bĉuns ki j. — Kaj vi faros erarojn kaj ne ĉion bone m em oros.

Bo b ĉ i n s k i j. — Mi m em oros, mi ĵu ra s , ke mi m em oros. Vi ja m ne m alhelpu, lasu min rakonti, ne m alhelpu. Diru, sinjoroj, mi vin k o re petas, ke P jo tr Ivanoviĉ ne m alhelpu.

Ur b e s t r o. — Sed diru, pro Dio, kio estas? L a koro sin ĵe ta s en mi. Sidiĝu, s in jo r o j! P re n u s e ĝ o j n ! P jo tr Ivanoviĉ, jen p ren u seĝon [ciuj sidiĝas ĉirkaŭ la ambaŭ Pjotroj Ivanoviĉoj). N u, kio, kio okazis?

Bo b ĉ i n s k i j. — P e rm esu , p e rm e su ; mi rak o n to s ĉion laŭ ordo.

Tuj kiam mi havis la plezuron eliri el via domo post tio, kiam vi havis la afablecon konfuziĝi de la ricevita letero, je s — nu, mi tiam tuj k u ris... mi kore vin petas, ne in te rro m p u , P jo tr Ivanoviĉ! Mi ja m ĉion, ĉion, ĉion s c i a s !... Sekve jen mi, karaj sinjoroj, k u ris al K orobkin. Ivaj ne trovinte K orobkinon en domo, mi direktis min al R astakovskij, kaj ne trovinte R astakovskij’n, mi eniris je n al Ivan Kuzmiĉ, por kom uniki al li la sciigon, kiu n vi ricevis, kaj irante de tie, mi renkontiĝis k u n P jo tr Ivanoviĉ...

Do b ĉ i n s k i j. — Apud la budo, kie oni vendas k u k o jn ...

Bo b ĉ i n s k i j. — Apud la b u d o ,k ie oni vendas kukojn. Kaj renkont- iĝinte k u n P jo tr Ivanoviĉ, mi diras al li : ĉu vi aŭdis la novaĵon, k iu n ricevis Anton Antonoviĉ el kred in d a letero ? Kaj P jo tr Iva- noviĉ ja m afable aŭdis tion de via dom istlno Avdotja, kiu, mi ne scias pro kio, estis sendita al Filipp Antonoviĉ Poĉeĉujev...

Do b ĉ i n s k i j interrompante. — P ro bareleto por franca brando.

Bo b ĉ i n s k i j formetante liajn manojn. — P ro bareleto por franca brando. Jen ni iris ku n e k u n P jo tr Ivanoviĉ al P o ĉ e ĉ u je v .... Nu, jam vi, P jo tr Ivanoviĉ... tion... ne in te rro m p u , mi petas vin, ne in terro m p u . Ni iris al Poĉeĉujev, kaj en la vojo P jo tr Ivanoviĉ diras : « Ni eniru, — li diras, — en la restoracion. En la stom ako ĉe mi... de la m ateno mi nenion m anĝis, tia stom aka sk u iĝ ad o ... »

jes, en la stom ako ĉe P jo tr lvanoviĉ... « Kaj en la restoracion, — li diras, — oni alveturigis n u n freŝan salmon, nu, ni m an ĝ eto s ».

Apenaŭ ni eniris en la hotelon, jen subite ju n a hom o...

Do b ĉ i n s k i j interrompante. — D e n e m a l b e l a e k s t e r a ĵ o , e n c i v i l a j v e s t o j . . .

Bo b ĉ i n s k i j. — De ne m albela eksteraĵo, en civilaj vestoj, paŝadas tiel en la ĉam bro, kaj en lia vizaĝo tiaspeca k onsiderado... fizio- nom io... agoj, kaj tie ĉi (turnas la manon ĉirkaŭ la frunto) m ulte, m ulte da ĉio. Mi kvazaŭ a n taŭ sen tis, kaj mi diras al P jo tr Ivanoviĉ :

« Tie ĉi la afero ne estas sim pla. » Jes. Kaj nia P jo tr Ivanoviĉ jam faris signon per la fingro kaj alvokis la restoraciiston, — la resto- raciiston Vlas : lia edzino a n ta ŭ tri semajnoj naskis, kaj tia viglega k nabo, li certe, kiel la patro, a n k aŭ tenados restoracion. Alvokinle Vlason mem, P jo tr Ivanoviĉ dem andas lin tre m allaŭte : « Kiu, — li diras, — estas tiu ĉi ju n a h o m o ? » Kaj Vias, vidu, resp o n d as al tio : « Tio ĉi estas », — li diras... He, ne in te rro m p u , P jo tr Iva- noviĉ, mi petas vin, ne in te rro m p u , vi ne povos rak o n ti, mi ĵu r a s , vi ne povos rakonti : vi iom siblas, vi havas, mi scias, en la buŝo u n u denton, k iu fajfas... « Tio ĉi, — li diras, — estas ju n a hom o, oficisto », jes, jes, « kiu veturas el P e te rb u rg o , kaj lia nom o estas,

— li diras, — Ivan A leksandroviĉ lilestak o v , kaj li veturas, — li diras, — en la Saratovan g u b ern io n kaj, — li diras, — tre strange sin m o n tras : ja m la du an sem ajnon li loĝas, el la hotelo li ne for- veturas, p ren as ĉion je kalkulo kaj eĉ u n u kopekon ne volas pagi ».

Apenaŭ li tion ĉi diris al mi, tuj min io el su p re inspiris : « He! » mi diras al P jo t f Ivanoviĉ...

Do b ĉ i n s k i j. — Ne, P jo tr Ivanoviĉ, estis mi, kiu diris « he! »

Bo b ĉ i n s k i j. — A ntaŭe vi diris, kaj poste a n k a ŭ mi diris : « tle ! »

— Ni diris k u n P jo tr Ivanoviĉ. — « Kaj kial li devus sidi ĉi tie, se lia vojaĝo estas al la Saratova g u b ern io ? » — Jes. Nu, li ja ĝuste

, e s t a s t i u o f i c i s t o .

Ur b e s t r o. — Kiu, kia oficisto?

LA REVIZORO 15

Bo b ĉ i n s k i j. — Nu, tiu oficisto, pri kiu vi afable ricevis sciigeton,

— la revizoro.

Ur b e s t r o kun timego. — Kion vi diras, pro Diol Ĝi ne estas li.

Do b ĉ i n s k i j. — Li, li! nek m onon pagas, nek forveturas. Kiu do li povus esti, se ne tiu ? Kaj lia vojaĝa k a rto estas notita por S ara- tovo.

Bo b ĉ i n s k i j. — Li, li, mi ĵu ra s , ke li....T ia observem a : ĉion li ĉirk aŭ rig ard is. Li ekvidis, ke ni k u n P jo tr Ivanoviĉ m an ĝ a s salm on,

— pli tial, ke P jo tr Ivanoviĉ rilate sian stom akon... jes, nu, li eĉ en niajn telerojn enrigardis. Min vere te ru ro trapenetris.

Ur b e s t r o. — Dio, k o m p atu nin, pekulojn! Kie do li tie loĝas ?

Do b ĉ i n s k i j. — En la kvina n u m ero , sub la ŝtu p aro .

Bo b ĉ i n s k i j. — En tiu sam a n u m ero , en kiu la pasintan som eron in terb atis sin la trav etu rin taj oficiroj.

Ur b e s t r o. — Kaj jam de longe li estas ĉi tie?

Do b ĉ i n s k i j. — Nu, jam ĉirk aŭ d u sem ajnoj. Li alveturis en la tag o de Bazilo E giptano.

Ur b e s t r o. — Du sem ajnojn! (flanken) P ra p a tro j, fa v o r a n to j!

Helpu, ĉiuj s a n k tu lo j! En tiuj ĉi du sem ajnoj estas elvergita la edzino de suboficiro! A1 la arestitoj oni ne donis m an ĝ a ĵo n ! En la stratoj estas kvazaŭ drinkejo, m a l p u r e c o ! H onto! m alhonoro!

(kaptas sian kapon.)

Ar t e m i j Fi l i p p o v i ĉ. — N u , kiel n u n , Anton Antonoviĉ? Veturi en plena parado al la holelo.

Ammos Fj o d o r o v i ĉ. — N e ,n e ! A ntaŭe sendi la u rb a n konsilestron, la p a straro n , la k o m e r c is ta r o n ; je n eĉ en la libro « Agoj de Jo h an o Masono... ».

Ur b e s t r o. — Ne, n e; pernicsu jam al mi mem . E stis malfacilaj okazoj en la vivo, ili tam en finiĝis ,bone, mi eĉ dankon ricevis.

Eble Dio a n k a ŭ n u n helpos (lurnante sin al Bobĉinskij). Vi diras, ke li estas j u n a hom o?

I

Bo b ĉ i n s k i j. — J u n a , li liavas la aĝon de d udek tri aŭ dudek k var jaroj kun io.

Ur b e s t r o. — Des pli bone! J u n a n estas pli facile trap e n etri. Mal- b o n e e sta s, se m aljuna diablo; sed ju n a — tu ta estas supre. Yi, siii- joroj, p re tiĝ u ĉiu laŭ sia p arto, kaj mi iros sola aŭ eble jen eĉ kun P jo tr Ivanoviĉ, private, kvazaŭ prom ene, en rig ard i, ĉ u l a trav e tu r- antoj ne suferas iajn m alag rab laĵo jn . He, Svistunov!

Sv i s t u n o v. — Kion vi o rd o n a s?

U r b e s t r o . — V enigu tuj la k v a rta le s tr o n ; aŭ ne, mi vin bezonas.

Diru tie al iu, ke oni venigu al mi kiel eble plej rapide la kvartal- estron, kaj venu ĉi tien (la policano kuras rapide).

Ar t e m i j Fi l i p p o v i ĉ. — Ni iru, ni iru , A m m o sF jo d o ro v iĉ! Efektive povas okazi malleliĉo.

Amm o s Fj o d o r o v i ĉ. — Sed vi kion tim as? P u r a jn noktoĉapojn meti su r la m alsanulojn, kaj ĉio estas en ordo.

Ar t e m i j Fi l i p p o v i ĉ. — Kion, n o k t o ĉ a p o j ! E stas ordonite doni al la m alsanuloj avenan supon, kaj ĉe mi en ĉiuj koridoroj estas tia odoro de brasiko, ke oni devas g ard i sian nazon.

A m m o s F j o d o r o v i ĉ . —• Kaj mi en tiu ĉi rilato estas trankvila.

Efektive, kiu iros en d istrik tan ju ĝ e jo n ? Kaj se iu eĉ e n rig ard os en ian paperon, li sin m em m albenos. Je n mi jam dekkvin ja ro jn sidas su r la ju ĝ is ta seĝo, kaj kiam mi iam enrigarcHs en rap o rto n , ha! mi n u r eksvingas la m anon. Salom ono m em ne solvos, kio en ĝi estas vera kaj kio m alvera (La ju ĝ isto, kuratoro de kadukulejoj,

inspektoro de lernejoj kaj poŝtestro foriras, kaj en la pordo ili kunpuŝ- iĝas kun l<* revenanta policano).

Sce n o IV.

iJRBESTRO, BOBĜINSKIJ, DOBĜINSKIJ kaj POLICANO.

Ur b e s t r o. — He, kaleŝo tie staras?

Po l i c a n o. — Staras.

Ur b e s t r o. — Iru en la stra to n .... Aŭ ne, a t e n d u ! Iru, alp o rtu ....

LA REVIZORO 1 7

Sed la aliaj, kie ili e s ta s ? Ĝ u d o vi estas n u r sola? Mi ja ordonis, ke a n k a ŭ P ro ĥ o ro v tie ĉi estu. Kie estas P ro ĥ o ro v ?

P o l i c a n o. — P ro ĥ o ro v estas en la policejo, sed al afero li ne povas esti uzata.

Ur b e s t r o. — Kial d o ?

P o l i c a n o. — Jen tiel : en la m ateno oni alv etu rig is lin m orte ebrian. Jam du sitelojn da akvo oni elverŝis su r lin, sed ĝis n u n li ne m alebriiĝis.

Ur b e s t r o kaptante sian kapon. — • Ha, m ia Dio, m ia Dio! Iru rapide en la stra to n , a ŭ ne — k u r u a n ta ŭ e en la ĉam b ro n , vi aŭ d as?

Kaj a lp o rtu el tie la spadon kaj la novan ĉapelon. N u , P jo tr Iva- noviĉ, ni v e t u r u !

Bo b ĉ i n s k i j. — Mi a n k aŭ , mi a n k a ŭ .... P e rm e s u a n k a ŭ al mi, A nton Antonoviĉ.

Ur b e s t r o. — Ne, ne, P jo tr Ivanoviĉ, ne eble, ne eble! E stu s nelconvene, kaj eĉ en la kaleŝo ni ne povos enlokiĝi.

Bo b ĉ i n s k i j. — Ne grave, ne grave, mi n u r tiel... piedete, piedete mi k u ro s post la kaleŝo. P o r mi sufiĉos, se mi n u r iom tra fendeto, tra la pordo iom en rig ard o s, kiaj estas ĉe li tiuj m an iero j....

U r b e s t r o akceptante la spadon, al la policano. — K uru tu j,

prenu policanojn, kaj ĉiu el ili p re n u ... Ha, kiel la spado elgratiĝis!

La m alb en ita fk o m e r c is to A bdulin : li vidas, ke la u rb estro havas m alnovan s p a d o n ,li tam en ne sendis novan. Ho, m alica k anajlaro!

Mi pensas, la friponoj tie sub la basko p retig as ja m petoskrib- o jn .... Nu, ĉiu p ren u en la m anon u n u stra to n ... diablo pren u ,

« u n u stra to n » — u n u b a la ilo n ! kaj ili elbalau la tu tan strato n , kiu iras al la hotelo, kaj elbalai p u re ....V i a ŭ d a s? Kaj rig a rd u : Vi! V i ! Mi vin k o n a s ! Vi tie am ikiĝas kaj ŝtelas en la botojn a rĝ e n ta jn k u le re to jn , — rig ard u , g a rd u vin b o n e !... Kion vi faris k u n la ko m ercisto Gernjajev — ha? Li donis al vi p o r uniform o du arŝin o jn da drap o , kaj vi forŝtelis la tu ta n pecon. R i g a r d u ! Ne la ŭ ra n g e vi p ren a s ! I r u !

SCENO V.

La SAMAJ k aj KVARTALESTRO.

Ub b e s t r o. — Ha, Stepan Iljiĉ! Diru, pro Dio, kien vi forperd- iĝ is? Kiu tiel faras?

Kv a r t a l e s t r o. — Mi estis tie ĉi proksim e tuj post la pordego.

Ur b e s t r o. — N u, a ŭ sk u ltu do, Step an Iljiĉ I T iu oficisto el P e te r b u r g o alveturis. Kiel vi tie disponis?

Kv a r t a l e s t r o. — Tiel, kiel vi ordonis. La superpolicanon P u g o - vicin m i sendis k u n policaj soldatoj purigi la tro tu a ro n .

Ur b e s t r o. — Kaj D erĵim orda, kie li estas?

Kv a r t a l e s t r o. — D erĵim o rd a elveturis k u n fajrestinga tubo.

Ur b e s t r o. — Ivaj P ro h o ro v estas ebria?

Kv a r t a l e s t r o. — E bria.

Ur b e s t r o. — Kiel do vi tion ĉi perm esis?

Kv a r t a l e s t r o. — Dio tion scias. H ieraŭ e k ster la urb o estis in terb atiĝ o . — Li tien veturis, por fari ordon, kaj li revenis ebria.

Ur b e s t r o. — N u, a ŭ d u do, vi faru jenon : la superpolicano P u g o v icin ... Li estas de g ra n d a kresko, tial li staru , pro ordo, su r la ponto. Kaj oni d isĵetu rapide la m alnovan barilon, kiu estas a p u d l a botisto, kaj oni sta rig u pajlan sig n o stan g o n , ke ĝi signifu kvazaŭ ebenigadon. J u pli da rom pado, des pli ĝi signifas ag em - econ de la u r b re g a n to . Ha, m ia Dio! Mi tu te forgesis, ke apud tiu barilo am asiĝ is k v ard ek veturiloj da diversa m alp u raĵo . Kia abom ena u rb o ! A penaŭ vi ie starigis iun m o n u m en to n aŭ simple barilon — tuj la diablo scias de kie oni alp o rtas am asojn da diversa a b o m en aĵo ! (Ekĝemas) Kaj se la tr a v e tu ra n ta oficisto dem andos la servistaron, ĉu ili estas k o n ten taj, ili diru : « Ni pri ĉio estas ko n ten taj, via m oŝto », kaj se iu estos n e k o n te n ta , mi donos al li poste tian n e k o n te n te co n .... Ho, ho, ho! mi pekis, mi m u ltep ek is

LA REVIZORO 19

(Prenas la ĉapelujon anstataŭ la ĉapelo.) F a r u n u r Dio, l$.e ĝi bone iiniĝu pli rapicle, tiam mi donos al la preĝejo tian kan d elo n , kian n en iu an k o ra ŭ donis : ĉiun kanajlon kom erciston mi im p o ste dev- igos, ke li liveru po tri p u d o j 1 da vakso. Ho, mia Dio, m ia Dio! Ni veturu, P jo tr Ivanoviĉ ! (Anstataŭ la ĉapelo li volas meti sur la

kapon kartonan ĉapelujon.) '

Kv a r t a l e s t r o. — A n to n Antonoviĉ, tio ĉi estas skatolo, ne ĉapelo.

Ur b e s t r o forjetante la skatolon. — Skatolo, n u ĝi estu skatolo.

Diablo ĝin p ren u ! Kaj se oni dem andos, kial ĉe la k a d u k u le jo ne estas k o n s tru ita preĝejo, p o r k iu a n ta ŭ kvin jaroj estis asignita sum o da m ono, tiam oni ne forgesu diri, ke oni kom encis ĝin k o n stru i, sed ĝi forbrulis. P ri tio ĉi mi a n k aŭ rap o rto n prezentis.

Alie povas esti, ke iu, forgesinte sian devon, m alsaĝe diros, ke oni ĝin eĉ ne kom encis k o n stru i. Kaj oni diru al D erĵim orda, ke li ne tro donu liberecon al siaj p u g n o j ; li, pro ordo, al ĉiu b atas b lu aĵo jn sub la okuloj, — al kulpaj kaj senkulpaj. Ni v e tu ru , ni v etu ru , P jo tr Ivanoviĉ! (Foriras kaj revenas.) Kaj ne ellasi la soldatojn en la stra to n sen vestoj : tiu ĉi abom ena garnizonaĵo m etas su r sin su p er la ĉemizo n u r uniform on, kaj su b e estas nenio (Ciuj foriras.)

SCENO VI.

ANNA ANDREJEVNA k a j MARJA ANTONOVNA

enkuras sur la scenejon.

An n a An d r e j e v n a. — Kie do, kie do ili estas? Ha, mia Dio!.. (Mal- fermante la pordon). Edzo! Antoĉjo ! A ntono! (Parolas rapide.) lvaj ĉiam vi, ĉio pro vi. Ŝi kom encis j a amasfosadi : « Mi pingleton ŝovos, mi tu k e to n m etos. » (Alkuras al la fenestro kaj krias.) Antono, kien, kien? N u, alveturis? Revizoro? Kun lipharoj? Kun kiaj lipharoj ?

Voĉo d e l a Ur b e s t r o. ■— P oste, poste, mia k ara!

A^{n n a} An d r e j e v n a. — P o ste? Jen novaĵo, poste! Mi n e volas p o stu ....N u r unu vorton : ĉu li estas kolonelo? Ha? (Kun malestimo.) F orveturis! Mi rem em o rig o s al vi ĉi t i o n ! Kaj ĉio pro ŝi : « P an jo , panjo, aten d u , mi alpinglos m alan ta ŭ e la tu k e to n ; mi tuj. » Jen vi havas t u j ! J e n v i t i e l nenion sciiĝis! Kaj ĉio pro la m albenita koketeco : ŝi aŭdis, ke la poŝtestro estas ĉi tie, kaj je n ŝi kom encas afektadi a n ta ŭ la spegulo : de u n u flanko aliras, de alia flanko. Ŝi im agas, ke li ŝin a m in d u m a s, kaj li sim ple faras al vi grim acon, k iam vi d e tu rn iĝ as.

Ma r j a An t o n o v n a. — Kion do fari, p a n jo ? T u t e egale, p o st du horoj ni ĉion sciiĝos.

An n a An d r e j e v n a. — P o s t du h o r o j ! Mi dan k as vin. Je n plezur- iga respondo. Kiel ne venis al vi en la k ap o n diri, ke post nom ato oni povas sciiĝi an k o ra ŭ pli bone. (Elŝoviĝas tra la fenestro.) Iie, Avdotja! Ha? Kio, Avdolja, vi aŭdis, iu tie alveturis? Ne aŭdis?

Kia m alsaĝa! Sving^as la m anojn? Li svingu, kaj vi ta m e n devus lin eldem andi. Ne povis tion ĉi sciiĝi! E n la kapo m an k as senco, n u r fianĉoj tie sidas. H a? R ap id e forveturis! Vi devus k u ri post la kaleŝo! Iru, iru tuj ! Vi a ŭ d as? K u ru , eld em andu, kien ili forve- tu r is ; kaj eldem andu bone : kiu alveturis, kia li estas, — vi aŭdas?

E k rig a rd u tra fendeto kaj sciiĝu ĉion, kaj kiajn okulojn li havas, n ig ra jn aŭ ne, kaj tuj rap id e venu re tu rn e , vi aŭ d as? Rapide, rapide, rapide, rapide! (Krias tiel longe, ĝis la kurteno falas. Tiama- niere la kurteno kovrasilin ambaŭ, starantajn apud, la fenestro.)

LA REVIZORO 21

AKTO DUA

Malgranda ĉambro en hotelo. Lito, tablo, valizo, malplena botelo botoj, broso por vestoj, k. t. p.

SCENO I .

OSIP sola.

Os i p hiŝas sur la. lito de la sinjoro. — Diablo p re n u , mi tiel volas m anĝi, kaj en la ventro estas tia k rak ad o , kvazaŭ tu ta regim ento ekblovus tru m p e to jn . Nu, ni ne a tin g o s la hejm on, tion mi vidas!

Kion vi konsilos fari? E stas jam la dua m onato de kiam ni elveturis el P e te rb u rg o ! Li tra d a n d is en la vojo la m onon, m ia k a r a ; n u n li sidas kaj su b tiris la voston kaj ne flamiĝas. Kaj estus sufiĉe, tu te sufiĉe da m ono por la v o jaĝ o ; sed ne, <Vi vidas, oni devas en ĉiu urb o sin m ontri! (Im itante) : « He, Osip, iru serĉi ĉam bron pli b onan, kaj ta g m a n ĝ o n m cndu la plej bonan : mi ne povas m anĝi m albonan ta g m a n ĝ o n , mi bezonas pli bonan tag m an ĝ o n . » Nu, se li alm enaŭ estus io valora, sed li ja estas sim pla « reg istreto »!

F aras konatecon k u n tra v e tu ra n to , poste tuj venas k artetoj. — Nu, je n li atingis! Ha, tedis tia vivo! Mi ccrtigas vin, en la vilaĝo estas pli bone : alm en aŭ p u blikaĵo ne ekzistas, kaj a n k a ŭ da zorgaĵo ne tiom m ulte : p ren u al vi v irin o n k a j k u ŝu la tu ta n vivon ap u d la forno kaj m a n ĝ u ku k o jn . Nu, kiu disputos, kom preneble, se preni la veron, la vivo en P e te r b u r g o estas la plej bona. Se n u r estus mono, la vivo tie estas delikata kaj politika : teatroj, hundoj por vi dancas, kaj ĉio, kion vi volas. Ĉiu parolas en artifika delikateco, p resk aŭ tu te kiel n o b e lo j; vi iras al la bazaro — la kom ercistoj al vi krias : « estim ata »; vi bezonas tran sv etu ri per ŝipeto — vi sidiĝas apude de oficisto; vi volas kom panion — iru en

I

la b u tik e to n : tie k avaliro rak o n to s al vi pri tendaroj kaj rap o rto s al vi, kion ĉiu stelo s ig n ifa s e n la ĉielo; nu, vi ĉion vidas, kiel su r la m an p lato . Maljunulino-ofieiredzino entrafas, iafoje ĉam bristino e n m o n triĝ a s tia ... fu, fu, f u ! (Bidetas kaj skuas la kapon.) Galan- teria k o n d u ta d o , diablo p re n u ! N eĝentilan vorton vi neniam a ŭ d a s : n e n iu diras al vi « ci ». Se tedis al vi iri — vi p ren as vetur- ilon, kaj vi sidas kiel sinjoro, kaj se vi ne volas pagi — bone : ĉiu domo havas trap a sa n p o rd eg o n , kaj vi tiel enflugas, ke nenia diablo ^in trovos. N u r u n u afero estas m albona : u n u fojon vi m an ĝ as en plej b rilan ta m aniero, kaj alian fojon vi povas preskaŭ krevi de m alsato, kiel ekzemple nun. Kaj en ĉio n u r li estas kulpa.

Kion vi faros k u n li? La p atreto alsendas m onon, li a n sta ta ŭ ĝin teni iom pli forte — li, atendu, li k o m en cas tuj diboĉi : v eturas en kaleŝoj, ĉiun tagon aĉetas al si bileton p o r la teatro , kaj poste — ap en aŭ pasis sem ajno — je n li jam sendas a ll a bazaro de malnov- aĵoj vendi novan frakon. Iafoje li tradiboĉas ĉion, ĝis la lasta ĉemizo, tiel ke su r li restas n u r su rtu te to kaj palteto.... Vere, mi ĵu r a s al v i ! Kaj la drapo estas tiel grava, a n g l a ! ĉirkaŭ cent-kvindek rublojn la sola frako kostas, kaj en la bazaro li ĝin forblovas por dudeko da r u b l o j ; kaj pri la pantalonoj eĉ ne parolu — ili iras por nenio. Kaj kial? ĉar per afero li sin ne okupas. A nstataŭ iri al ofico, li — ho ve! li p ro m en a d as su r la b u lv a rd o j, ludas k artojn. Ha, se tion ĉi e kscius la m alju n a sinjoro! Li ne a te n tu s, ke v ie s ta s oficisto, sed, levinte la ĉemizeton, li liel e n ŝu tu s al vi, ke vi kv ar tagojn g ra tu s la h a ŭ to n . Se vi volas servi, tiam servu. Je n n u n la hotel- isto diris : « Mi ne donos al vi m anĝi, ĝis vi pagos por la a n laŭ a ».

Nu, kaj se ni ne pagos? (.K un ĝemo.) Ha, mia Dio, alm enaŭ ian sim plan b rasik aĵo n ! Sajnas al mi, ke mi n u n fo rm an ĝ u s la tu ta n m ondon! Oni frap a s; certe ĝi estas li. (Rapide desaltas d ela lito.)

LA REVIZORO 2 3

SCENO II.

OSIP kaj ĤLESTAKOV.

Ĥ l e s t a k o v . — Jen, p ren u ĝin (fordonas la ĉapon kaj kanon). Ha, vi denove ru liĝ ad is su r la lito?

Os i p. — Kial do mi ru liĝ a d u s? Ĉu mi neniam vidis liton, efcktive?

Ĥl e s t a k o v. — Vi m ensogas, vi ru liĝ ad is; vi vidas, ĝi tu ta estas m a lo rd ig ita !

A # ,

Os i p. — Sed por kio mi ĝin bezonas? Cu mi ne scias, kio estas lito? Mi havas piedojn : mi povas stari. P o r kio mi bezonas vian liton?

H l e s t a k o v paŝadas en ia ĉambro. — R ig a rd u , ĉu tie en la saketo ne troviĝas iom da tabako?

Os i p. — N u , de kie do povus troviĝi tab ak o ? A ntaŭ tri tagoj vi la lastan elfumis.

Ĥ l e s t a k o v paŝadas kaj diversmaniere premadas siajn lipojn: fine li diras per laŭta kaj decida voĉo. — A ŭ sk u ltu ... he, Osip!

Os i p. — Kion vi ordonas?

Ĥ l e s t a k o v per laŭta, sed ne tiel decida voĉo. — Vi iru tien.

Os i p. — K ie n ?

H l e s t a k o v p er voĉo tute ne decida kaj ne laŭta, tre proksima al petado. — M alsupren, en la m an ĝ e jo n ... tie d iru ..., ke oni donu al mi tag m an ĝ i.

Os i p. — N u, n e , m i eĉ i r i n e v o l a s .

Ĥl e s t a k o v. — Kiel vi k u ra ĝ a s, m alsaĝulo?

O^{s i p}. — N u tiel; tu te egale, se mi eĉ iros, nenio el tio ĉi estos.

La m astro diris, ke li plu ne donos tag m an ĝ i.

Ĥl e s t a k o v. — Kiel li povas perm esi al si ne doni? Jen a n k aŭ s e n s e n c a ĵo !

Os i p. — Li a n k o ra ŭ diras, mi iros al la u rb e s tro ; ja m la trian sem ajn o n via sinjoro m onon ne pagas. Vi, li diras, k u n via sinjoro,

estas friponoj, kaj via sinjoro estas trom pisto. Ni, li diras, ni vidis tiajn vagistojn kaj m alnoblulojn.

Ĥl e s t a k o v. — Kaj vi, b ru to , jam ĝojas, ke vi povas ĉion tion ĉi ripeti al mi.

Os i p. — Li diras : « T iam an iere ĉiu alveturos, loĝos, farosŝuldojn, kaj poste vi lin eĉ elpeli ne povos? Mi, — li diras, — ŝercojn ne faros, mi rekte iros k u n plendo, por ke oni p ren u lin en la policejon kaj tuj en la m alliberejon. »

Ĥl e s t a k o v. — Nu, nu m alsaĝulo, ĉesu! Iru , iru , diru al li. Tia k ru d a besto!

Os i p. — Jam pli bone mi vokos al vi la m astro n mem.

Ĥl e s t a k o v. — P o r kio do la m astro n ? Vi iru, m em diru.

Os i p. — Sed k re d u al mi, sinjoro...

Ĥ l e s t a k o v. — Nu, iru, diablo vin p ren u ! voku la m astro n . (Osip forivas).

SCENO I I I .

ĤLESTAKOV sola.

Ĥl e s t a k o v. — T eru re kiel mi volas m anĝi! Mi faris m algrandan p ro m en ad o n , mi pensis : eble pasos la ap etito ; — ne, la diablo p re n u , ĝi ne pasas. Jes, se en Penzo mi ne estus diboĉinta, estus sufiĉe da m ono p o r alveturi ĝis la hejm o. La infanteria kapitano forte m in forkis : m irinde lerte li, kanajlo, m anovras la kartojn.

Ne pli ol kvaronon da h o ro li sidis — kaj li faris m in tu te nuda.

Kaj tam en mi te r u r e dezirus ekbatali k u n li a n k o ra ŭ unu fojon.

Sed mi ne havis okazon. Kia abom ena u rb eto ! E n la fruktaj butikoj oni nenion d onas k red ite. Tio ĉi ja m estas simple malnobla. (Li fajfas antaŭe el Roberto-Diablo, poste « Ne kudru, patrino, a lm i », kaj fine — ian senordan miksaĵon.) N eniu volas veni.

/ LA REVIZORO ‘25

Sc e n o IV.

ĤLESTAKOV, OSIP kaj r e s to r a c ia SERVANTO.

Se r v a n t o. — L a m astro ordonis dem andi, kion vi deziras.

Ĥl e s t a k o v. — B onan tagon, m ia k ara! Nu kiel, ĉu vi estas sana?

Se r v a n t o. — D ank' al Dio.

Ĥl e s t a k o v. — N u, kio, kiel estas ĉe vi en la hotelo, ĉu ĉio bone iras?

Se r v a n t o. — Jes, dank' al Dio, ĉio iras bone.

Ĥl e s t a k o v. — E stas m u lte da tra v e tu ra n to j?

Se r v a n t o. — Jes, sufiĉe.

Ĥl e s t a k o v. — A ŭdu, m ia kara, oni tie ĝis nun ne alportas al mi la ta g m a n ĝ o n , — mi petas, rap id ig u , ke ili iom pli viglu, ĉ ar vidu, mi tuj post la ta g m a n ĝ o devas m in okupi p er io.

Se r v a n t o. — Sed la m astro diris, ke li plu ne donos. Eĉ jes, li hodiaŭ volis iri plendi al la u rb estro .

Ĥl e s t a k o v. — N u, kial jam plendi? J u ĝ u m em , mia k ara, kiel do? Mi ja bezonas m anĝi. Alie mi povas tu te m aldikiĝi. Mi tre volas m anĝi : mi diras tion ĉi sen ŝerco.

Se r v a n t o. — Jes. Li diris : « Mi ne donos al li tag m an ĝ i, ĝis li pagos al mi por la a n ta ŭ a. » Simple tia estis lia respondo.

Ĥl e s t a k o v. — Sed vi p ru d e n tig u lin, konvinku lin.

Se r v a n t o. — Sed kion do diri al li?

Ĥl e s t a k o v. — Vi k larig u al li serioze, ke mi bezonas m anĝi. La m ono estas alia afero.... Li pensas, ke se p o r li, m alklerulo, ne estas malfeliĉo, se li unu tagon ne m anĝos, tial a n k a ŭ por aliaj tio sam a. Jen interese!

Se r v a n t o. — Se vi volas, mi diros.

SCENO V.

ĤLESTAKOV sola.

Ĥ l e s t a k o v . — E stas tam en m albone, se li absolute nenion donos m anĝi. Mi tiel volas m anĝi, kiel mi ankoraii neniam volis.

Eble el la vestoj ion forkom erci? Vendi ekzemple la pantalonon?

Ne, jam pli bone estas iom m alsati, sed veni hejm en en P e ter- b u rg a kostum o. E stas dom aĝe, ke Jo h im ne donis lue kaleŝon;

estus bone, diablo ĝin p re n u , veni hejm en en kaleŝo, alrul- iĝi tiel en diabla m aniero al ia n a jb aro -b ien h av an to rekte al la perono, k u n lanternoj, kaj Osipon havi m alantaŭe vestitan per Hvreo. N u, mi p rezen tas al mi, kiel ĉiuj ek tu m u ltu s! « Kiu li estas, kio ĝi estas? » Kaj la lakeo eniras (sin rektigante kaj prezentante lakeon) : « Ivan Aleksandroviĉ H lestakov el P e te rb u rg o , vi ordonas akcepti? » Ili, kam paj sim pluloj, eĉ ne scias, kion signifas « vi ordonas akcepti ». Ĝe ili, se alveturas ia dika bienhavanto, li simple sin puŝas, la urso, rekte en la salonon.... A1 ia beleta filineto m ia lir u s : « F raŭ lin o , kiel m i__ » (frotas la manojn kaj salutstrekas per la piedo.) Fi! (kraĉas.) Eĉ naŭzas, tiel forte mi volas manĝi.

r»

SCENO VI.

ĤLESTAIvOV, OSIP, poste la SERVANTO.

Ĥl e s t a k o v. — Nu, kio?

Os i p. — Oni alportas la tag m an ĝ o n .

Ĥ l e s t a k o v aplaŭdas kaj saltetas sur la seĝo. — Oni portas! oni portas! oni p o r t a s !

S e r v a n t o kun teleroj kaj telertuko. — La m astro donas jam la lastan fojon.